Bài 7 - Hệ thống kế toán trách nhiệm trung tâm đầu tư và xác định giá chuyển nhượng docx

1
BÀI GIẢNG 7
HỆ THỐNG KẾ TOÁN TRÁCH NHIỆM,
TRUNG TÂM ĐẦU TƯ &
XÁC ĐỊNH GIÁ CHUYỂN NHƯỢNG
2
MỤC TIÊU HỌC TẬP

Giải thích tầm quan trọng của kế toán trách nhiệm trong việc
thực hiện mục tiêu của tổ chức.

Định nghĩa và cho thí dụ về các trung tâm trách nhiệm: Trung
tâm chi phí, Trung tâm doanh thu, Trung tâm lợi nhuận, Trung
tâm đầu tư.

Soạn thảo báo cáo thực hiện, mô tả dòng thông tin trong hệ
thống kế toán trách nhiệm.

Tính được tỷ suất thu lợi trên vốn đầu tư (ROI) và thu nhập thặng
dư (RI).

Nắm được các biện pháp để tăng ROI.

Giải thích một số điểm thuận lợi và hạn chế của ROI, RI

Nắm được nguyên tắc, các phương pháp định giá chuyển
nhượng
3
HỆ THỐNG KẾ TOÁN TRÁCH NHIỆM
(Responsility Accounting)
4

KHÁI NIỆM

Hầu hết các tổ chức được cấu tạo gồm các đơn vị, bộ
phận trực thuộc

Làm thế nào để đánh giá hiệu quả công việc của các cá
nhân, đơn vị/bộ phận trong tổ chức?

Các nhà quản lý dựa vào hệ thống kế toán trách nhiệm
(Responsibility Accounting).

Kế toán trách nhiệm là gì?

Mục tiêu của kế toán trách nhiệm là gì?
5
LỢI ÍCH & CHI PHÍ CỦA
VIỆC PHÂN CẤP QUẢN LÝ

CÁC LỢI ÍCH:

Các nhà quản lý cấp cao trong tổ có nhiều thời gian
cho các chiến lược dài hạn

Quản lý hiệu quả hơn

Huấn luyện các nhà quản lý

Thúc đẩy nổ lực, tăng sự hài lòng trong công việc

Cung cấp cơ sở cho việc đánh giá hiệu quả quản lý

6
LỢI ÍCH & CHI PHÍ CỦA
VIỆC PHÂN CẤP QUẢN LÝ

CÁC CHI PHÍ:

Mục tiêu chung của tổ chức không được chú trọng

Độc lập trong hoạt động

Lãng phí tài nguyên, trùng lắp công việc
7
CÁC TRUNG TÂM TRÁCH NHIỆM
(RESPONSIBILITY CENTERS)

Trung tâm trách nhiệm là gì?

Các trung tâm trách nhiệm trong một tổ chức:

Trung tâm chi phí

Trung tâm doanh thu

Trung tâm lợi nhuận

Trung tâm đầu tư
8
CÁC TRUNG TÂM TRÁCH NHIỆM
VÍ DỤ MINH HỌA
CÁC TRUNG TÂM TRÁCH NHIỆM THUỘC TỔNG CƠNG TY G

CÔNG TY X CÔNG TY Y
PHÒNG
BÁN HÀNG
PHÒNG
KỸ THUẬT
PHÂN XƯỞNG
CẮT
PHÂN XƯỞNG
CƠ KHÍ
DÂY CHUYỀN
CẮT
DÂY CHUYỀN
ĐÁNH BÓNG
DÂY CHUYỀN
LẮP RÁP
PHÂN XƯỞNG
LẮP RÁP
PHÂN XƯỞNG
ĐÓNG GÓI
PHÒNG
SẢN XUẤT
PHÒNG
NHÂN SỰ
PHÒNG
KẾ TOÁN
CÔNG TY Z
KHU VỰC PHÍA TÂY
CÔNG TY A CÔNG TY B
KHU VỰC PHÍA ĐÔNG
TỔNG CÔNG TY G

9
CÁC TRUNG TÂM TRÁCH NHIỆM
VÍ DỤ MINH HỌA
TỔNG CÔNG TY
KHU VỰC
CÔNG TY
PHÒNG BAN
PHÂN
XƯỞNG
TGĐ TỔNG C.TY
GĐ KHU VỰC
GĐ CÔNG TY
TRƯỞNG
PHÒNG
QUẢN ĐỐC
TT ĐẦU TƯ
TT ĐẦU TƯ
TT LI
NHUẬN
TT CHI PHÍ
TT CHI PHÍ
CẤP QUẢN LÝ
NGƯỜI QUẢN LÝ TT TRÁCH NHIỆM
DÂY
CHUYỀN
TỔ TRƯỞNG TT CHI PHÍ
10
BÁO CÁO THỰC HIỆN VÀ SỰ VẬN ĐỘNG THÔNG
TIN TRONG HỆ THỐNG KẾ TOÁN TRÁCH NHIỆM


Sự thực hiện công việc của mỗi trung tâm trách
nhiệm được tóm tắt trên một báo cáo thực hiện
(performance report) theo định kỳ.

Báo cáo thực hiện trình bày kết quả thực tế và số
liệu dự toán và biến động về những chỉ tiêu tài
chính chủ yếu của một trung tâm trách nhiệm.

Thông tin trên báo cáo thực hiện giúp các nhà quản
lý thực hiện việc quản lý theo ngoại lệ để kiểm soát
hoạt động của tổ chức có hiệu quả.
11
BÁO CÁO THỰC HIỆN VÀ SỰ VẬN ĐỘNG THÔNG
TIN TRONG HỆ THỐNG KẾ TOÁN TRÁCH NHIỆM

Các loại báo cáo thực hiện:

TT chi phí (Các Phân xưởng): Báo cáo tình hình thực
hiện chi phí

TT Doanh thu (Phòng bán hàng): Báo cáo tình hình
thực hiện doanh thu

TT lợi nhuận (Các Công ty) : Báo cáo thu nhập theo
số dư đảm phí

TT đầu tư (Các Khu vực, Tổng công ty G) : Báo cáo
thu nhập theo số dư đảm phí
12
SỰ VẬN ĐỘNG THƠNG TIN TRONG HỆ THỐNG

KẾ TỐN TRÁCH NHIỆM: TỔNG CƠNG TY G
DÂY CHUY NỀ
PHÂN
XƯỞNG
Báo cáo thực hiện của các Dây chuyền
sản xuất được tổng hợp lại trong Báo cáo
thực hiện cấp Phân xưởng.
PHÒNG BAN
Báo cáo thực hiện của các Phân xưởng và các
bộ phận trực thuộc được tổng hợp lại trong
Báo cáo thực hiện cấp Phòng ban.
CÔNG TY
Báo cáo thực hiện của các Phòng ban được
tổng hợp lại trong Báo cáo thực hiện cấp Công ty.
KHU VỰC
Báo cáo thực hiện của các Công ty được
tổng hợp lại trong Báo cáo thực hiện cấp Khu vực.
TỔNG CÔNG TY
Báo cáo thực hiện của các Khu vực được tổng hợp lại
trong Báo cáo thực hiện của Tổng công ty.
13
SỰ VẬN ĐỘNG THƠNG TIN TRONG HỆ THỐNG KẾ TỐN TRÁCH NHIỆM: CƠNG TY Z
Kế hoạch Thực tế Biến động
Báo cáo của giám đốc:
Báo cáo thực hiện của
giám đốc tổng hợp toàn bộ
số liệu của toàn công ty. Vì
các biến động đã được cung
cấp nên giám đốc có thể
xác đònh được nơi nào ông

ta và những người phụ tá
cần lưu ý nhất.
Điểm trách nhiệm:
Phòng bán hàng
Phòng kỹ thuật
Phòng sản xuất
Phòng nhân sự
Phòng kế toán
Tổng cộng
x
x
$26.000
x
x
$54.000
x
x
$29.000
x
x
$61.000
x
x
$3.000
x
x
$7.000
Trưởng phòng sản xuất:
Tình hình thực hiện của các
quản đốc phân xưởng được

tổng hợp cho trưởng phòng
sản xuất. Số liệu tổng cộng
trên báo cáo thực hiện của
trưởng phòng sản xuất được
chuyển lên cấp trách nhiệm
tiếp theo (giám đốc).
Phòng sản xuất:
Phân xưởng cắt
Phân xưởng cơ khí
Phân xưởng lắp ráp
Phân xưởng đóng gói
Tổng cộng
x
x
$11.000
x
$26.000
x
x
$12.500
x
$29.000
x
x
$1.500
x
$3.000
Quản đốc phân xưởng:
Báo cáo thực hiện của các
giám sát viên các dây

chuyền sản xuất được tổng
hợp trong báo cáo thực hiện
của quản đốc phân xưởng.
Số tổng cộng được chuyển
lên cho trưởng phòng sản
xuất.
Phân xưởng lắp ráp:
Dây chuyền đánh bóng
Dây chuyền cắt
Dây chuyền lắp ráp
Tổng cộng
x
$5.000
x
$11.000
x
$5.800
x
$12.500
x
$800
x
$1.500
Giám sát dây chuyền sản
xuất:
Các giám sát dây chuyển
sản xuất sẽ có một báo cáo
thực hiện của dây chuyền
mà họ quản lý. Con số tổng
cộng của những báo cáo

này được tổng hợp lại trong
báo cáo thực hiện của quản
đốc phân xưởng.
Dây chuyền cắt:
Nguyên liệu trực tiếp
Lao động trực tiếp
Sản xuất chung khả biến
Sản xuất chung bất biến
Tổng cộng
x
x
x
x
$5.000
x
x
x
x
$5.800
x
x
x
x
$800
14
ẢNH HƯỞNG VỀ THÁI ĐỘ CỦA NGƯỜI QUẢN LÝ
ĐỐI VỚI HỆ THỐNG KẾ TOÁN TRÁCH NHIỆM

Hệ thống kế toán trách nhiệm có thể ảnh hưởng rất lớn đến
hành vi của các nhà quản lý


Những ảnh hưởng có thể là tích cực hoặc tiêu cực

Hệ thống kế toán trách nhiệm bao gồm 2 mặt là trách nhiệm và
thông tin:

Nếu chú trọng đến mặt thông tin > ảnh hưởng tích cực
đến tài độ của nhà quản lý

Nếu chú trọng đến mặt qui trách nhiệm > ảnh hưởng tiêu
cực đến thái độ của nhà quản lý
15
TRUNG TÂM ĐẦU TƯ
(INVESTMENT CENTER AND
PERFORMAMCE EVALUATION)
16
ĐÁNH GIÁ SỰ THỰC HIỆN CÔNG VIỆC
CỦA CÁC TRUNG TÂM ĐẦU TƯ
Các trung tâm đầu tư (investment centers) chịu trách nhiệm
không chỉ về lợi nhuận mà còn phải chịu trách nhiệm về vốn
đầu tư để tạo ra lợi nhuận đó.
Các trung tâm đầu tư được đánh giá là hoạt động hiệu quả
khi họ kiếm được lợi nhuận cao trên đồng vốn đầu tư bỏ ra.
Để đánh giá thành quả của một trung tâm đầu tư, người ta
sử dụng suất thu lợi trên vốn đầu tư (ROI - Return on
Investment).
17
SUẤT THU LỢI TRÊN VỐN ĐẦU TƯ - ROI



CƠNG THỨC XÁC ĐỊNH ROI:
tư đầu Vốn
thu Doanh
x
thu Doanh
nhuận Lợi

tư đầu Vốn
nhuận Lợi
ROI ==
Tỷ suất
lợi nhuận
trên
doanh thu
Hệ số
quay vòng
của vốn
18

CÁC THÀNH PHẦN TRONG CÔNG THỨC XÁC ĐỊNH ROI:

Lợi nhuận: là lợi nhuận thuần trước trả lãi vay và thuế.

Vốn đầu tư: tổng giá trị tài sản của trung tâm đầu tư (được xác
định từ Bảng cân đối kế toán)

Lưu ý: - Để phù hợp với chỉ tiêu lợi nhuận, giá trị tài sản được
xác định trên bảng cân đối kế toán là giá trị còn lại.
2
kyøcuoái Voán kyøñaàu Voán

tö ñaàu Voán
+
=
SUẤT THU LỢI TRÊN VỐN ĐẦU TƯ - ROI
19
Có 3 biện pháp để tăng ROI:
1. Tăng doanh thu
2. Giảm chi phí
3. Giảm vốn đầu tư
BIỆN PHÁP TĂNG ROI:
20
BIỆN PHÁP TĂNG ROI
1. Tăng doanh thu:

Xem xét chính sách giá bán

Xem xét chính sách quảng cáo, khuyến mãi, cổ
động bán hàng

Chính sách về sản phẩm: chất lượng, nhãn hiệu

Chính sách về nghiên cứu & phát triển

???
21
2. Cắt giảm chi phí:

Tiết kiệm NVL trong quá trình sản xuất

Nghiên cứu sử dụng NVL rẻ hơn trong sản xuất


Tự động hóa qui trình sản xuất để tiết kiệm chi
phí lao động

???
BIỆN PHÁP TĂNG ROI
22
3. Giảm vốn đầu tư:

Cắt giảm hàng tồn kho (hệ thống JIT, các mô hình
tồn kho tối ưu)

Đẩy nhanh việc thu hồi nợ phải thu > cắt giảm
các khoản đầu tư không cần thiết, trả bớt nợ vay

nói chung, không nên đầu tư quá mức vào vốn lưu
động

???
BIỆN PHÁP TĂNG ROI
23
THU NHẬP THẶNG DƯ
(RESIDUAL INCOME – RI)

Thu nhập thặng dư một phương pháp khác để đánh giá sự thực
hiện công việc của trung tâm đầu tư.

Thu nhập thặng dư là chênh lệch giữa thu nhập thực tế và mức
thu nhập để đạt được suất thu lợi tối thiểu trên vốn đầu tư.
Giá sử dụng vốn (cost of capital)

Thu nhập
thặng dư
Lợi nhuận của
trung tâm
đầu tư
Giá sử
dụng vốn
= -
24
Vốn đầu tư bình quân $ 100.000 $100.000
Lợi nhuận 20.000 20.000
Tỷ suất hoàn vốn ROI 20%
Giá sử dụng vốn (15%) 15.000
Thu nhập thặng dư 5.000
Chỉ tiêu đánh giá
ROI RI
B ph n Aộ ậ B ph n Bộ ậ
THU NHẬP THẶNG DƯ
(RESIDUAL INCOME – RI)
25


Giả sử mỗi trung tâm đầu tư có một cơ hội đầu tư với số vốn $25.000 và
ước tính sức sinh lời là 18%. Trung tâm đầu tư nào sẽ chấp nhận cơ hội
đầu tư trên?

Trung tâm đầu tư A (Bộ phận A):
Hiện tại Đầu tư mới Tổng
Vốn đầu tư bình quân $ 100.000 $25.000 125.000
Lợi nhuận 20.000 4.500 24.500

Tỷ suất hoàn vốn ROI 20% 18% 19.6%
> Trung tâm A không chấp nhận cơ hội đầu tư mới (vì sao?)
> Lợi ích chung của toàn công ty bị thiệt hại
THU NHẬP THẶNG DƯ
(RESIDUAL INCOME – RI)