Nhận biết các chất vô cơ - hóa học phổ thông potx

CÁCH NHẬN BIẾT 1 SỐ CHẤT
1)Li :
-Thuốc thử:đốt cháy ngọn lửa
-Hiện tượng:màu đỏ tía
2)K
-Thuốc thử:đốt cháy ngọn lửa
-Hiện tượng:màu tím
3)Na
-Thuốc thử:đốt cháy ngọn lửa
-Hiện tượng:màu vàng
4)Ca
-Thuốc thử:đốt cháy ngọn lửa
-Hiện tượng:màu đỏ da cam
5)Ba
-Thuốc thử:đốt cháy ngọn lửa
-Hiện tượng:màu vàng lục
6)Be, Zn, Pb, Al, Cr;
-Thuốc thử: dung dịch có chứa ion OH
-
-Hiện tượng:tan + H
2
7)các kim loại từ Mg > Pb
-Thuốc thử:dung dịch có chứa ion H
+
-Hiện tượng: tan + khí H
2
bay ra
8)Cu :
-Thuốc thử: HNO
3
đặc nóng

-Hiện tượng:tan+ dd màu xanh+khí NO
2
màu nâu bay lên
9)Ag:
-thuốc thử: HNO
3
đặc nóng sau đó cho NaCl vào dd
-Hiện tượng: tan+ khí NO
2
màu nâu+kết tủa trắng
10)Au:
-Thuốc thử: hỗn hợp dd HNO
3
đặc và HCl đặc chộn theo tỉ lệ thẻ tích 1:3
-Hiện tượng: tan+NO
11)I
2
(màu tím đen) :
-Thuốc thử: hồ tinh bột
-Hiện tượng:hồ tinh bột chuyển thanh màu xanh
12)S( màu vàng):
-Thuốc thử: đốt trong O
2
-Hiện tượng:có khí SO
2
mùi hắc bay lên
13)P(màu đỏ hoặc trắng):
-Thuốc thử: đốt , sản phẩm hòa tan vào nước(thử quỳ tím)
-Hiện tượng: quỳ hóa đỏ
14)C( màu đen):

-Thuốc thử: Đốt cháy+ dd Ca(OH)
2
-Hiện tượng: có bay lên làm đỤc nước vôi trong
15)Cl
2
:
-Thuốc thử: nước Brôm (màu nâu đỏ)
-Hiện tượng: dd nước Br
2
nhạt màu
16)O
2
:
-thuốc thử: Cu(đỏ),nhiệt độ
-Hiện tượng:hóa đen(CuO)
17)H
2
:
-Thuốc thử: CuO(đen).nhiệt độ
-Hiện tượng: hóa đỏ(Cu)
NHẬN BIẾT CÁC ION VÔ CƠ
A. ION DƯƠNG
1. Ion Li
+

Cách 1 : Tẩm thuốc thử lên một dây platin sạch, đem đi đốt trên đèn khí : ngọn lửa màu đỏ tía
Cách 2 : Quan sát màu quang phổ, cho quang phổ vạch màu đỏ 671 nm
2. Ion Na
+

Cách 1 : Tẩm thuốc thử lên một dây platin sạch, đem đi đốt trên đèn khí : ngọn lửa màu vàng
Cách 2 : phản ứng với uranyl kẽm acetat, cho kết tủa vàng nhạt :
3UO
2
(CH
3
COO)
2
.Zn(CH
3
COO)
2
.NaCH
3
COO.6H
2
O
- MT không nên cho có độ acid quá cao
-Các ion khác như Ba
2+
,Ca
2+
,Sr
2+
phản ứng ở nồng độ cao là 0,1M
- Khi có các chất tạo phức mạnh thì dùng dư thuốc thử
3. Ion K
+
:
Cách 1 : Tẩm thuốc thử lên một dây platin sạch, đem đi đốt trên đèn khí : ngọn lửa tím

Cách 2 : Phản ứng với natri cobalt tinitrit Na
3
[Co(NO
2
)
6
] cho kết tủa vàng
Na
3
[Co(NO
2
)
6
]=> 3Na+ + [Co(NO
2
)
6
]
3-
[Co(NO
2
)
6
]
3-
+ Na
+
+ 2K
+
=> K

2
Na[Co(NO
2
)
6
] kết tủa
- Dung dịch có MT acid yếu, trung tính
- Khi có mặt các chất oxi hóa mạnh hay các chất khử mạnh, cần dùng dư thuốc thử
- Các ion Sb
3+
,Bi
3+
,Sn
4+
,(UO
2
)
2+
cản trở phản ứng, cần che bằng EDTA
4. Ion (NH
4
)
+

Cách 1 : Dùng dung dịch kiềm, đun nóng. Sau đó, lấy một giấy thử, tẩm một ít phenolphtalein và đưa lại
gần miệng ống nghiệm (tránh **ng vào miệng ống). Giấy chuyển sang màu hồng :
(NH4)
+
+ OH
-

=> NH
3
+ H
2
O
Cách 2 : Phản ứng với thuốc thử Nestler (là dung dịch kiềm của muối kali iodomecuriat K
2
[HgI
4
] + KOH
(NH
4
)
+
+ OH
-
=> NH
3
+ H
2
O
2HgI
4-
+ NH
3
=> 2HgNH
3
I
2
+ 4I

-
2HgNH
3
I
2
=> NH
2
Hg
2
I
3
kết tủa + (NH
4
)
+
+ I
-
5. Ion Ba
2+

Cách 1 : Cho kết tủa trắng với dung dịch chứa ion (SO
4
)
2-
: Ba
2+
+ (SO
4
)
2-

=> BaSO
4
kết tủa
Cách 2 : dùng K
2
CrO
4
cho kết tủa vàng: Ba
2+
+ (CrO
4
)
2-
=> BaCrO
4
- pH trong khoảng 4-5
- Thực tế, thường dùng MT đệm acetat
6. Ion Ca
2+
:
Cách 1 : Cho kết tủa trắng với dung dịch chứa ion (CO
3
)
2-
: Ca
2+
+ (CO
3
)
2-

=> CaCO
3
Cách 2 : dùng (NH
4
)
2
C
2
O
4
cho kết tủa trắng: Ca
2+
+ (C
2
O
4
)
2-
=> CaC
2
O
4
kết tủa
Cho vài giọt HCl vào kết tủa (sau khi li tâm), kết tủa tan ra
7. Ion Sr
2+
:
Cách 1 : Cho kết tủa trắng với dung dịch chứa ion (SO
4
)

2-
: Sr
2+
+ (SO
4
)
2-
=> SrSO
4
Cách 2 : dùng (NH
4
)
2
C
2
O
4
cho kết tủa trắng: Sr
2+
+ (C
2
O
4
)
2-
=> SrC
2
O
4
kết tủa

Cho vài giọt HCl vào kết tủa (sau khi li tâm), kết tủa tan ra
8. Ion Ag
+
:
dùng dung dịch HCl hay dung dịch muối chứa ion clorur, sẽ cho kết tủa trắng : Ag
+
+ Cl
-
=>AgCl kết tủa
9. Ion Pb
2+
:
Cách 1 : Dùng dung dịch HCl, cho kết tủa trắng, tan trong nước sôi.
Pb
2+
+ 2Cl
-
=> PbCl
2
kết tủa
Cách 2 : cũng như cách 1, khi đun sôi, kết tủa tan ra. Thêm vào dung dịch bão hòa này một ít KI thì sẽ có
kết tủa màu vàng :
Pb
2+
+ 2I
-
=> PbI
2
kết tủa
10. Ion (Hg

2
)
2+

Cho phản ứng với dung dịch HCl, cho kết tủa trắng, hóa đen khi cho tác dụng với dung dịch NH
3
:
(Hg
2
)
2+
+ 2Cl
-
=> Hg
2
Cl
2
kết tủa
11. Ion Zn
2+
:
Cách 1 : Cho tác dụng với dung dịch NaOH. lúc đầu, thấy có kết tủa trắng keo. Nếu dùng dư NaOH, kết tủa
tan dần cho đến hết (khi lắc nhẹ)
Zn
2+
+ 2OH
-
=> Zn(OH)
2
kết tủa

Zn(OH)
2
+ 2OH
-
=> (ZnO
2
)
2-
+ 2H
2
O
Cách 2 : Phản ứng với K
4
[Fe(CN)
6
] cho kết tủa trắng hay với (NH
4
)
2
[Hg(SCN)
4
] cho kết tủa trắng:
Zn
2+
+[ Fe(CN)
6
]4- + 2K
+
=> K
2

Zn
3
[Fe(CN)
6
]
2
kết tủa
Zn
2+
+ [Hg(SCN)
4
]
2-
=>Zn[Hg(SCN)
4
]
12. Ion Al
3+
:
Cách 1 : Cho tác dụng với dung dịch NaOH. lúc đầu, thấy có kết tủa trắng keo. Nếu dùng dư NaOH, kết tủa
tan dần cho đến hết (khi lắc nhẹ)
Al
3+
+ 3OH
-
=> Al(OH)
3
kết tủa
Al(OH)
3

+ OH
-
=> AlO
2-
+ H
2
O
Cách 2 :
Cho phản ứng với aluminon (acid aurin tricacbocylic) hay Alizarin đỏ S, cùng cho hợp chất nội phức màu đỏ
- Thực hiện trong MT acid yếu, pH từ 4-5
- Tùy nồng độ ion nhôm, sẽ cho kết tủa hay dung dịch màu đỏ
13. Ion Cr
3+
:
Cách 1 : Cho tác dụng với dung dịch NaOH. lúc đầu, thấy có kết tủa xám, dạng keo. Nếu dùng dư NaOH, kết
tủa tan dần cho đến hết (khi lắc nhẹ)
Cr
3+
+ 3OH
-
=> Cr(OH)
3
kết tủa
Cr(OH)
3
+ OH
-
=> ( CrO
2
)

-
+ H
2
O
Cách 2 :
Oxi hóa ion (CrO
2
)
-
bởi H
2
O
2
trong MT kiềm sẽ được ion (CrO
4
)
2-
có màu vàng. Để kiểm tra sực có mặt của
(CrO
4
)
2-
, cho tác dụng với AgNO
3
trong MT trung tính hay acid yếu để tạo thành màu đỏ gạch hay oxi hóa
bằng khi có rượu amylic trong MT H
2
SO
4
để tạo thành H3CrO8 màu xanh.H

3
CrO
8
không bền, bị phân hủy
thành Cr
3+
Xanh lục :
2(CrO
2
)
-
+ 3H
2
O
2
+ 2OH
-
=>2(CrO
4
)
2-
+ 4H
2
O
2(CrO
4
)
2-
+ 2H
+

=>(Cr
2
O
7
)
2-
+ H
2
O
(Cr
2
O
7
)
2-
+ 2H
2
O
2
+ 2H+ => 2H
3
CrO
8
+ 5H
2
O
2H
3
CrO
8

+ 6H
+
=> 2Cr
3+
+ 5O
2
+ 6H
2
O
14. Ion Mg
2+
:
Cách 1 : Dùng dung dịch kiềm, cho kết tủa trắng : Mg
2+
+ 2OH
-
=>Mg(OH)
2
kết tủa
Cách 2 : Phản ứng với Na
2
HPo
4
cho kết tủa tinh thể : Mg
2+
+ NH
3
+(HPO
4
)

2-
=> Mg(OH)
2

- Phản ứng thực hiện trong MT pH > 7
- Cần thêm NH
4
Cl (ko quá dư)
15. Ion Be
2+
:
Cách 1 : Cho tác dụng với dung dịch NaOH. lúc đầu, thấy có kết tủa trắng keo. Nếu dùng dư NaOH, kết tủa
tan dần cho đến hết (khi lắc nhẹ)
Be
2+
+ 2OH
-
=> Be(OH)
2
kết tủa
Be(OH)
2
+ 2OH
-
=> (BeO
2
)
2-
+2H
2

O
Cách 2 :
- Phản ứng với Morin (trong dung dịch kiềm) cho huỳnh quang màu vàng
- Phản ứng với acetyl aceton CH
3
COCH
2
COCH
3
cho kết tủa tinh thể trắng Be(C
5
H
7
O
2
)
2
16. Ion Cu
2+
:
Cách 1 : Dùng dung dịch kiềm, cho kết tủa xanh : Cu
2+
+ 2OH
-
=>Cu(OH)
2
kết tủa
Cách 2 :
- Phản ứng với NH
3

cho phức amin màu xanh đậm rất đặc trưng
- Phản ứng với K
4
[Fe(CN)
6
] cho kết tủa màu nâu : Cu
2+
+ [ Fe(CN)
6
]
4-
=> Cu
2
[Fe(CN)
6
] kết tủa
- Phản ứng với (NH
4
)
2
[Hg(SCN)
4
] cho kết tủa xanh
17. Ion Fe
2+
:
Cách 1 : Dùng dung dịch kiềm, cho kết tủa trắng xanh : Fe
2+
+ 2OH
-

=> Fe(OH)
2
kết tủa
Cách 2 :
- tác dụng với K
3
[Fe(CN)
6
]cho kết tủa xanh : Fe
2+
+ [Fe(CN)
6
]
3-
=> Fe
3
[Fe(CN)
6
]
2
kết tủa
- tác dụng với dimetylglioxim HDim (trong dung dịch đệm amoni / amoniac) cho phức chất màu đỏ, nhạt dần
khi để trong KK
18. Ion Fe
3+
:
Cách 1 : Dùng dung dịch kiềm, cho kết tủa nâu đỏ : Fe
3+
+ 3OH
-

=> Fe(OH)
3
kết tủa
Cách 2 :
- tác dụng với K
4
[Fe(CN)
6
]cho kết tủa xanh : Fe
3+
+ [Fe(CN)
6
]
4-
=> Fe
4
[Fe(CN)
6
]
3
kết tủa
Cần thực hiện phản ứng ở pH < 7, tránh dùng dư thuốc thử
- tác dụng với KSCN cho phức màu đỏ máu trong MT acid : Fe
3+
+3SCN
-
=> Fe(SCN)
3
19. Ion Mn
2+

:
Oxi hóa bằng [ Ag(NH
3
)
2
]
+
cho MnO(OH)
2
màu nâu và Ag màu xám :
2[Ag(NH
3
)
2
]
+
+ Mn
2+
+3H
2
O => 2Ag kết tủa + 4(NH
4
)
+
+MnO(OH)
2
kết tủa
20. Ion Bi
3+
:

Trong MT kiềm, stanit khử Bi(III) tạo thành Bi kim loại màu đen
21. Ion Cd
2+
:
Dùng thuốc thử Na
2
S cho kết tủa CdS màu vàng : Cd
2+
+ S
2-
=> CdS kết tủa
22. Ion Co
2+
:
- Tạo phức màu xanh với SCN
-

- Phản ứng với (NH
4
)
2
[Hg(SCN)
4
] cho kết tủa màu xanh
23. Ion Ni
2+

Phản ứng với dimetylglioxim tạo hợp chất nội phức ít tan màu đỏ
B. ION ÂM
1. Ion F

-
:
Phản ứng làm mất màu đỏ của phức Sắt (III) thiocyanat : Fe(SCN)
3
+ 3F
-
=> FeF
3
+ 3SCN
-
2. Ion Cl
-
, Br
-
, I
-
:
- Phản ứng tạo thành muối bạc halogenur : AgCl trắng, AgBr trắng ngà, AgI vàng nhạt
- Oxi hóa ion I
-
bằng ion NO
2-
: 2HNO
2
+ 3I
-
+2H
+
=> (I
3

)
-
+ 2NO + 2H
2
O
3. Ion S
2-

- Phản ứng với dung dịch HCl cho khí mùi trứng thối 2H
+
+ S
2-
=> H
2
S
- Phản ứng với dung dịch AgNO
3
cho kết tủa màu đen : 2Ag+ + S
2-
=> Ag
2
S
4. Ion thiosulfat (S
2
O
3
)
2-

Phản ứng với dung dịch AgNO

3
có một ít Na
2
CO
3
0,1 g/lít cho kết tủa vàng Ag
2
S
2
O
3
5. Ion sulfit (SO
3
)
2-
:
- Phản ứng với các acid cho khí SO
2
mùi xốc (SO
3
)
2-
+ 2H
+
=> SO
2
+ H
2
O
- Làm mất màu nước Fusin ở pH = 7,0

6. Ion (SO
4
)
2-
:
Phản ứng với ion Bari cho kết tủa trắng : Ba
2+
+ (SO
4
)
2-
=> BaSO
4
kết tủa
7. Ion persulfat (S
2
O
8
)
2-

Trong MT trung tính, ion persulfat oxi hóa Benzidine tạo thành hợp chất màu xanh
8. Ion carbonat (CO
3
)
2-
:
Phản ứng với các acid. Sau đó dùng nước vôi trong nhận ra CO
2
do có kết tủa trắng

(CO
3
)
2-
+ 2H
+
=> CO
2
+ H
2
O
Ca(OH)
2
+ CO
2
=> CaCO
3
+ H
2
O
9. Ion cyanur CN
-
:
Hòa tan CuS : 2CuS kết tủa + 10CN
-
=> 2[Cu(CN)
4
]
3-
+ 2S

2-
10. Ion thiocyanat SCN
-
:
Tạo phức với ion Fe
3+
cho phức màu đỏ máu : Fe
3+
+ SCN
-
=> [Fe(SCN)
n
]-(n-3) (n=1 ->5)
11. Ion acetat CH
3
COO
-

Tạo phức với ion Fe
3+
cho phức màu đỏ. Khi đun nóng, xuất hiện kết tủa đỏ nâu acetat base Fe(OH)
2
CH
3
COO
12. Ion ocalat (C
2
O
4
)

2-

Phản ứng với dung dịch thuốc tím (làm mất màu), đun nóng sẽ cho bọt khí :
5(C
2
O
4
)
2-
+ 2(MnO
4
)
-
+ 16H
+
=> 10CO
2
+ 2Mn
2+
+ 8H
2
O
13. Ion NO
2
-
:
Phản ứng với thuốc thử Griess (là hỗn hợp acid sulfanilic H
2
NC
6

H
4
SO
3
H và alpha-naphtylamin C
1O
H
7
NH
2
) cho
màu đỏ của hợp chất azo
14. Ion No
3
-
Phản ứng với Cu và H
2
SO
4
đặc, cho khí màu nâu
15. Ion phosphat (PO
4
)
3-

Phản ứng với amoni molipdat (NH
4
)2MoO
4
cho kết tủa vàng amoni phosphomolipdat :

H
3
PO
4
+ 12(MoO
4
)
2-
+ 3(NH
4
)
+
+ 21H
+
=> (NH
4
)
3
H
4
[P(Mo
2
O
7
)
6
] kết tủa + 10H
2
O
16. Ion (SiO

3
)
2-

Khi acid hóa các dung dịch silicat sẽ cho kết tủa trắng keo