Chó Mèo và Chim Chóc Truyền Nhiễm Bệnh - Phần 2 ppsx

Chó Mèo và Chim Chóc Truyền
Nhiễm Bệnh
Phần 2
Bệnh Do Động Vật Truyền Sang Người: Mèo cắn
Ds Trịnh Nguyễn Đàm Giang viết:
Kính thưa BS Trần Mạnh Ngô, Trong đoản viết về bệnh truyền từ
mèo vào người đính kèm dưới đây, có nói đến Toxoplasma gondii là tác
nhân gây bệnh Toxoplasmosis do mèo cào.
Vì đã có dịp viết về thuốc trị và bệnh do mèo cào nên xin được phép
đường đột đóng góp chút ý kiến trong tinh thần khoa học.
Bệnh Toxoplasmosis không được bàn đến ở đây mà chỉ xin bàn vế
Toxoplasma gondii.
Mèo cào (xin nhấn mạnh chữ mèo cào) gây bệnh cho người do vi
trùng Bartonella Henselae trong máu mèo nhiễm qua vết cào hay qua bọ chét
(bọ nhảy) Ctenocephalides felis ở mèo mà không thể là T. gondii.
Vi trùng Toxoplasma gondii không truyền qua người, nhất là đàn bà
có thai qua vết cắn mà là do người ăn thức ăn có nhiễm phải phân mèo mang
vi trùng này. Ở mèo T.gondii sống trong ruột và sinh sản, những noãn nang
(trứng chưa trưởng thành = oocysts) đuợc phóng thích ra từ phân mèo.
Những noãn nang này cần phải ở ngoài môi trường từ 1 đến 5 ngày để phát
triển trước khi có thể gây bệnh.
Mèo chỉ thải T. gondii vào trong phân cỡ vài tuần sau khi bi nhiễm
trùng. Những noãn nang này sau khi vào môi trường có thể sống cả năm và
đề kháng được với tất cả chất khử trùng thông dụng dùng trong dung dịch
chùi rửa hay dung dịch xịt sát trùng.
Những noãn nang này sau khi được tác chủ trung gian như loài gậm
nhấm, chim, súc vật hay người tiêu thụ, nó có thể di chuyển tới cơ và não.
Khi mèo tiêu thụ những sản phẩm của những tác nhân trung gian, ký sinh
trùng sẽ phát triển trong ruột mèo và chu kỳ lại tiếp diễn. Ở người và động
vật có máu ấm, T. gondii có thể truyến vào nhau và sữa.
Như thế, nguồn nhiễm trùng T. gondii cho mèo là thịt nấu chưa chín,

hay những con mồi đã có bệnh. Nói chung, người, chó, và loài động vật có
vú thường trở nên nhiễm bệnh qua thực phẩm nấu chưa chín, sữa tươi vắt từ
dê, hay qua một cách tai nạn, như tiêu thụ phân mèo qua tay hay thức ăn.
(Trịnh Nguyễn Đàm Giang)
References.
1- Hendrix, CM. Diagnostic Veterinary Parasitology. Mosby, Inc. St.
Louis, MO; 1998: 22-23, 279-280.
2- Lappin, MR. Toxoplasmosis. Perspectives 1993 (Charter Issue): 8-
16.
3- Lappin, MR. Immunodiagnosis and Management of Clinical Feline
Toxoplasmosis. Presented at the Wisconsin Veterinary Medical Association
Convention. 1994.
4- Lindsay, DS; Blagburn, BL; Dubey, JP. Feline toxoplasmosis and
the importance of the Toxoplasma gondii oocyst. Compendium on
Continuing Education for the Practicing Veterinarian. 1997; 19(4): 448-
461.
5- Sherding, RG. Toxoplasmosis, Neosporosis, and Other
Multisystemic Protozoal Infections. In Birchard, SJ; Sherding, RG (eds.)
Saunders Manual of Small Animal Practice. W.B. Saunders Co.
Philadelphia, PA; 1994: 141-145.
BS Trần Mạnh Ngô viết: Bệnh truyền từ mèo vào người:
Mèo chỉ cào và ít cắn người như chó. Nhưng khi mèo cắn cũng gây
bệnh cho người(50%), và truyền vi trùng. Bệnh mèo cào xẩy ra thường
xuyên hơn. Nguyên nhân chính là do vi trùng Bartonella Henselae và phân
nửa bệnh nhân có kháng thể chống được vi trùng B. Henselae. Bọ chét từ
chó mèo cũng có thể gây bệnh cho người.
Khởi đầu, chỗ mèo cào bị nổi vết đỏ. Sau đó khoảng một hay hai tuần
lễ sau sẽ nổi hạch nhỏ nằm trong nách, cổ, dưới cằm hay bẹn. Hạch có thể
sưng lớn và mưng đỏ. Bệnh nhân bị nóng, mệt mỏi, không ăn được và cảm
thấy nhức đầu. Trường hợp hiếm có phát hiện vết da đỏ như một loại bướu

mạch nhỏ (angiomatosis). Tất nhiên phải chữa bằng trụ sinh và Zithromax là
thuốc tốt nhất.
Mèo cào gây bệnh cho người, do vi trùng Toxoplasma gondii, đặc biệt
trường hợp phụ nữ mang bầu. Nhiễm Toxoplasma sẽ làm nổi hạch ở cổ. Vi
trùng có thể chui qua nhau rồi truyền từ người mẹ sang con. Toxoplasma
cũng gây bệnh viêm phổi (pneumonitis), viêm màng mach võng mạc
(chorioretinitis), nhiễm trùng độc, viêm màng óc, viêm hệ thống thần kinh.
Đôi lúc, vi trùng còn chui được vào gan, ruột, và xương thịt bệnh nhân.
Vi trùng Yersinia Pestis từ mèo phát bệnh dịch hạch. Mèo cũng truyền
bọ chét được vào người, thường thấy tại vùng Tây núi Rocky Mountains và
Tây Nam Hoa Kỳ. Trước hết, bệnh nhân bị nổi hạch trong nách, dưới háng,
cổ. Rồi vi trùng vào máu và phổi. Nếu không chữa tử vong lên cao, 50%. (Y
dược ngày nay - BS Trần Mạnh Ngô)
Thêm Bài Của Ds Trịnh Nguyễn Đàm Giang:
Bệnh do động vật truyền sang người: Mèo cắn
Bài viết ngắn này nói tổng quát về những vi khuẩn liên quan đến bệnh
do mèo cào hay cắn cùng thuốc kháng sinh thích hợp để điều trị.
1- Vi khuẩn được cô lập từ vết thương do mèo cắn thường là
Pasteurella multocida.
Hơn 90% trường hợp tìm thấy P. multocida ở trong mèo. Khi cấy môi
trường từ chất lấy ở vết thương nhiễm trùng do mèo cắn trong 75% trường
hợp là P. multocida. (Talan DA, et al.Bacteriologic analysis of infected dog
and cat bites. N.Engl J Med. 1993;340:85-92).
2- Nếu một du khách vừa đi chơi vùng Caribbean về bị nổi ngứa trên
da, vết ngứa giống như giun sán màu đỏ hồng nằm dưới da thì là do ấu trùng
(larva) loại giun có móc Ancyclostoma braziliense gây nên.
3- Mèo mang nhiều vi trùng gây bệnh đường ruột gồm samonellae,
Yersinia, Campylobacter, Cryptosporidium, và Giardia. Tất cả loại này đều
có thể truyền từ mèo qua người ngoại trừ Rotavirus. Vi trùng có thể truyền
bằng đường từ phân đến mồm ở những mèo có triệu chứng hay không triệu

chứng mang bệnh.
4- Một biểu lộ đặc tính của mèo cào là sự xuất hiện viêm mạch bạch
huyết (lymphadenitis), trong cỡ 85% trường hợp ở gần nơi bị cào. Trong sồ
này, 25% số người có thể bị nóng sốt. (Maguina C., Gotuzzo E. Emerging
and re-emerging diseases in Latin America. Infect Dis Clin North Am.
2000;14:1-22).
5- Những vết mèo cắn trong 80% đều nổi dầy và nhiễm trùng. Người
bị mèo cắn nên được cho điều trị phòng ngừa bằng trụ sinh trong 5 ngày.
Một nghiên cứu ngẫu nhiên duy nhất để đánh giá trường hợp mèo cào cho
dùng trụ sinh phòng ngừa cho thấy tỷ lệ giảm nhiễm độc từ 67% xuống đến
0%. (Elenbass RM, et al.Evaluation of prophylactic oxacillin in cate bite
wounds. Ann Emerg Med. 1984;13:155-157).
6- Mặc dù hầu hết trường hợp bệnh do mèo gây nên bởi bị mèo cào
hay cắn. Con bọ nhảy (flea) của mèo giống Ctenocephalides felis cũng có
thể là tác viên (agent) truyền bệnh từ mèo qua người. Một vi trùng
Bartonella henselae gây bệnh do mèo cào có thể truyền qua người không
phải qua phân mà qua máu của mèo lành mạnh không có triệu chứng mang
bệnh.
7- Thuốc kháng sinh thích hợp để điều trị mèo cắn bị nhiễm độc.
Pasteurella multocida, streptococci, staphyloccoci, Moraxella, và vi
trùng kị khí là những vi trùng có thể tìm thấy trong môi trường cấy chất lấy
từ vết thương. Trong thử nghiệm, cephalo -sporin thế hệ thứ nhất,
erythromycin, và clindamycin ít có hiệu nghiệm trên P. multocida. Hầu hết
vi trùng kị khí cô lập từ vết cắn nhiễm trùng đều sản xuất beta-lactamase. Do
đó, thuốc kháng sinh có hiệu nghiệm nhất nên dùng là amoxicillin
/clavulanate, azithromycin, hay một quinolone với clindamycin.
Ds Trịnh Nguyễn Đàm Giang
Tham khảo thêm
Kravetz JD, Federman DG. Cat-associated zoonoses. Arch Inter Med.
2002;162:1945-1952

Bị Mèo Cắn Mèo Cào
Nguyễn thượng Chánh, DVM
Trước tiên tác giả xin xác định ở đây là bài viết nầy chỉ nói về giống
mèo bốn chân mà thôi.
Ngày nay rất nhiều gia đình có nuôi mèo. Tại Bắc Mỹ, số mèo nuôi
cũng ngang ngửa với số chó nuôi chớ không phải là ít ỏi gì. Ít người biết là
có rất nhiều bệnh tật có thể từ thú lây sang cho người, người ta gọi những
bệnh nầy là zoonoses. Mèo cũng không thoát ra khỏi quy luật nầy. Có ai mà
lại không thương yêu con mèo của mình, nhưng nuôi nó cũng có lắm nhiêu
khê
Mèo Cắn - Vấn đề bị mèo cắn tuy ít khi xảy ra hơn vấn đề chó cắn,
nhưng hể bị mèo cắn thì vết thương rất dễ làm độc do biến chứng nhiễm
trùng (20-80%). Lý do chính là vết mèo cắn được ví như một tiêm chích
(piqûre) hơn là một vết thương mở (plaie ouverte) dễ được rửa sát trùng như
trường hợp bị chó cắn.
Tác nhân gây nhiễm thường hay gặp trong vết cắn là vi khuẩn
Pasteurella multocida.
Vi khuẩn Pasteurella là vi khuẩn gây bệnh nhưng mèo không hề hấn
gì. Khi bị mèo cắn, vi khuẩn P. multocida gây viêm sưng vết cắn rất nhanh.
Trong vết thương người ta có thể tìm thấy vi khuẩn P. multocida.
Các vi khuẩn khác đôi khi cũng có thể được tìm thấy trong vết thương
là: Streptococcus groupe viridans, Clostridium perfringens, Actinobacter
calcoaceticus và Escherichia coli.
Vấn đề bệnh dại (rage) cũng cần được nghĩ đến nếu bị mèo hoang,
mèo vô chủ hoặc mèo không được chích ngừa dại cắn phải.
Mèo Cào - Mèo cào cũng có thể gây thành bệnh và có tên là bệnh
mèo cào (Maladie des griffes du chat, Cat scratch fewer)…Tác nhân là vi
khuẩn Bartonella henselae.
Mèo tuy mang vi khuẩn trong mình nhưng không bị bệnh và có thể
truyền bệnh cho người qua vết cào hay qua vết cắn Triệu chứng chung là

các hạch vùng bị cắn sưng to cả tháng (lymphadénite régionale), có thể kèm
theo sốt nóng, ói mửa, đôi khi viêm mắt (conjonctivite). Trong đa số trường
hợp bệnh thuờng tự hết (autolimitante) trong vài tuần hoặc sau vài tháng thì
các hạch hết còn sưng.
B. henselae cũng có thể truyền cho người qua nước bọt, qua phân
hoặc qua máu của mèo bị thương Bọ chét mèo Ctenocephalides felis là
vecteur chính để truyền vi khuẩn Bartonella từ mèo sang cho chúng ta.
Trong trường hợp rất hiếm ở những người có sức miễn dịch yếu sẵn,
vi khuẩn B. henselae có thể gây ra hai bệnh lý Angiomatose bacillaire và
Péliose bacillaire Angiomatose bacillaire biểu lộ bằng cách gia tăng mạch
máu (vasoproliférative) dưới da tạo nên những mảng đỏ bầm như sarcome
de kaposi Péliose bacillaire tuy hiếm thấy nhưng cũng không kém phần
nguy hiểm, có thể chết. Triệu chứng là trên parenchyme của gan có nhiều túi
chứa đầy máu.
Một số chủng Bartonella khác cũng có thể gây bệnh cho chúng ta. Đó
là: B. bacilliformis (fièvre de Oroya), B. elizabethae (endocardite) và B.
quintana (fièvre des tranchées, endo -cardite) B. elizabethae gây cấy từ
chuột có thể được xem như một zoonose.
Trong một khảo cứu ở Hoa kỳ, 81% mèo của những bệnh nhân bị mèo
cào có chứa kháng thể chống B. henselae, so với 38% mèo témoins trong
phòng mạch thú y.
Muốn tránh việc bị mèo cào thì nên đem con vật đến phòng mạch thú
y cho Bs cắt bỏ móng (dégriffer) là xong!