Kỹ Thuật Xây Dựng - Kỹ thuật Thi Công phần 5 docx

GIẠO TRÇNH MÄN HC K THÛT THI CÄNG I



61
+ Våïi âáút khä (âäü áøm trong âáút tháúp): nỉåïc trong âáút chè l mäüt mng áøm, cạc hảt
âáút liãn kãút våïi nhau bàòng lỉûc phán tỉí låïn, ma sạt ca cạc hảt låïn, do âọ âãø dáưm loải
âáút ny phi täún nhiãưu cäng âãø lm dëch chuøn cạc hảt âáút.
+ Våïi âáút ỉåït, quạ ỉåït (âäü áøm trong âáút låïn): nỉåïc trong âáút quạ thỉìa, chiãúm âáưy
cạc läø räùng, lục ny ạp lỉûc âáưm khäng trỉûc tiãúp tạc dủng lãn cạc hảt âáút m tạc dủng
lãn hảt nỉåïc, sinh ra cạc ạp lỉûc phủ lm gim hiãûu qu ca âáưm. Do âọ viãûc âáưm nẹn
khọ âảt âãú
n âäü chàût thiãút kãú v täún ráút nhiãưu cäng âáưm, ngoi ra nỉåïc quạ nhiãưu cng
cn tråí v gáy khọ khàn cho viãûc thi cäng âáưm.
+ Nãúu âáút â áøm, lỉåüng nỉåïc trong âáút báy giåì âọng vai tr bäi trån cạc hảt âáút,
lm gim ma sạt giỉỵa cạc hảt âáút, do âọ viãûc âáưm nẹn tråí nãn dãù dng hån. Mäùi loải
âáút cọ mäüt âäü áøm thêch håüp l âäü áøm m khi âáưm bàòng mäüt loải mạy âáưm nháút âënh våïi
mäüt chiãưu dy âáưm nẹn nháút âënh no âọ thç âáút s âảt âỉåüc âäü chàût theo thiãút kãú m
täún êt cäng âáưm nháút (W
o
).
+ Mäüt säú loải âáút cọ âäü áøm thêch håüp trong nhỉỵng giåïi hản sau:
- Âáút cạt hảt to W
o
= 8 ÷ 10%.
- Âáút cạt hảt nh v âáút cạt pha sẹt W
o
= 12 ÷15%.
- Âáút sẹt pha cạt xäúp W
o
= 15 ÷ 18%.

- Âáút sẹt pha cạt chàõc v âáút sẹt W
o
= 18 ÷ 25%.
Khi tiãún hnh âáưm âáút cáưn tiãún hnh xạc âënh âäü áøm thêch håüp âãø âm bo hiãûu
qu täút nháút cho cäng tạc âáưm.
4. nh hỉåíng ca loải âáút âãún hiãûu qu cäng tạc âáưm
+ Âáút dênh: Thnh pháưn hảt chỉïa nhiãưu hảt mën, diãûn têch tiãúp xục giỉỵa cạc hảt
låïn, do âọ näüi ma sạt trong âáút låïn, khi âáưm nỉåïc khọ thoạt ra ngoi, täún nhiãưu cäng
âáưm âãø âảt âỉåüc âäü âàûc chàõc theo u cáưu.
+ Âáút råìi (âáút khäng dênh hồûc êt dênh): Thnh pháưn hảt chỉïa nhiãưu hảt låïn, diãûn
têch tiãúp xục giỉỵa cạc hảt nh, do âọ näüi ma sạt trong âáút nh, khi âáưm nỉåï
c dãù dng
thoạt ra ngoi, täún êt cäng âáưm âãø âảt âỉåüc âäü âàûc chàõc theo u cáưu.
5. nh hỉåíng ca thnh pháưn hảt âãún hiãûu qu cäng tạc âáưm
+ Âáút hảt nh: Cạc hảt âáút cọ kêch thỉåïc nh nãn diãûn têch tiãúp xục giỉỵa cạc hảt
låïn, täún nhiãưu cäng âãø âáưm âáút âảt âỉåüc âäü âàûc chàõc theo u cáưu.
+ Âáút hảt to: Cạc hảt âáút cọ kêch thỉåïc låïn nãn diãûn têch tiãúp xục giỉỵa cạc hảt
nh, täún êt cäng âãø âáưm âáút âảt âỉåüc âäü âàûc chàõc theo u cáưu.
+ Âáút cọ thnh pháưn hảt khäng âäưng âãưu: Våïi loải âáút ny, thỉûc nghiãûm cho tháúy
tä
ún êt cäng âáưm nháút âãø âảt âỉåüc âäü âàûc chàõc theo u cáưu. Cng cạc úu täú âáưm nhỉ
nhau, dung trng khä ca âáút sau cng thåìi gian v âiãưu kiãûn âáưm nhỉ nhau tàng theo
thỉï tỉû: âáút hảt nh - âáút hảt thä - âáút cọ thnh pháưn hảt khäng âäưng âãưu.
5.2.2 Thi cäng âáưm âáút
1. Âáưm âáút bàòng th cäng
Thỉåìng sỉí dủng cạc loải âáưm gäù, âáưm gang hồûc thẹp, âáưm bã täng.
GIẠO TRÇNH MÄN HC K THÛT THI CÄNG I

62
a. Âáưm lm bàng gäù (hçnh 5-4)
+ Loải âáưm gäù 2 ngỉåìi âáưm cọ trng lỉåüng tỉì 20 ÷ 25kg, bàòng gäù täút cọ âỉåìng
kênh màût âạy âáưm 0,25 ÷ 0.3m, thán âáưm cao khong 50 ÷60cm, cọ 4 tay cáưm cao
60cm hồûc 4 dáy kẹo.
+ Loải âáưm gäù 4 ngỉåìi âáưm cọ trng lỉåüng tỉì 60 ÷ 70kg, bàòng gäù täút, thán âáưm
cao khong 60 ÷ 70cm, âỉåìng kênh màût âạy 0,3 ÷ 0,35cm, cọ 4 cạn ngang gàõn vo
thán âáưm.
b. Âáưm lm bàòng gang (hçnh 5-5)
+ Cọ trng lỉåüng tỉì 5 ÷ 8 kg,
+ Dng cho mäüt ngỉåìi âáưm.
+ Âỉåüc sỉí dủng khi âáưm åí cạc gọc nh, cạc khe nh m cạc loả
i âáưm låïn khäng
âáưm âỉåüc.
c. Âáưm bã täng
Âỉåüc âục bàòng bã täng cọ âỉåìng kênh 0,35÷0,4m cao 0,4 ÷ 0,6m, nàûng 70 ÷
140kg, cọ 4 thanh ngang dng cho 4 ÷ 8 ngỉåìi âáưm.
300 ÷ 350
150
1.000÷1.200
100
250 ÷ 300
250 ÷ 300
500 ÷ 600
600 ÷ 700
600
Hçnh 5-4. Cạc loải âáưm gäù
a), b) Âáưm hai ngỉåìi âáưm; c) :Âáưm bäún ngỉåìi âáưm.
a)
b)

c)
Hçnh 5-5. Âáưm gang
GIAẽO TRầNH MN HOĩC KYẻ THUT THI CNG I



63
d. Kyợ thuỏỷt õỏửm
+ Raới õỏỳt thaỡnh tổỡng lồùp moớng tuyỡ theo troỹng lổồỹng õỏửm
- Troỹng lổồỹng õỏửm 5 ữ 10kg, lồùp õỏỳt õọứ daỡy 10cm.
- Troỹng lổồỹng õỏửm 30 ữ 40kg, lồùp õỏỳt õọứ daỡy 15cm.
- Troỹng lổồỹng õỏửm 60 ữ 70kg, lồùp õỏỳt õọứ daỡy 20cm.
- Troỹng lổồỹng õỏửm 75 ữ100kg, lồùp õỏỳt õọứ daỡy 25cm.
+ Trong quaù trỗnh raới õỏỳt phaới vóỷ sinh õỏỳt: nhỷt róự cỏy, caùc taỷp lỏựn chỏỳt lỏựn trong
õỏỳt.
+ ióửu chốnh õọỹ ỏứm trong õỏỳt õóứ õaỷt õổồỹc õọỹ ỏứm thờch hồỹp nhỏỳt: õỏỳt khọ thỗ phaới
tổồùi thóm nổồùc; õỏỳt ổồùt quaù phaới laỡm khọ bồùt bũng caùch xồùi tồi.
+ ỏử
m õổồỹc nỏng lón cao khoới mỷt õỏỳt tổỡ 30 ữ 40cm vaỡ thaớ rồi tổỷ do xuọỳng õỏỳt.
Nhaùt õỏửm sau phaới õeỡ lón nhaùt õỏửm trổồùc mọỹt nổớa nhaùt õỏửm.
+ Chia thaỡnh nhióửu tọứ õọỹi, mọựi tọứ õọỹi phuỷ traùch mọỹt khu vổỷc õỏửm.
+ ỏửm thaỡnh nhióửu lổồỹt õỏửm õóỳn khi õaỷt õổồỹc õọỹ chỷt thióỳt kóỳ, rọửi raới lồùp õỏỳt tióỳp
theo vaỡ tióỳn haỡnh õỏửm, cổù thóỳ cho õóỳn khi õaỷt õọỹ cao thióỳt kóỳ.
e. Trổồỡng hồỹp aùp duỷng
Aẽp duỷng khi khọỳi lổồỹng cọng taùc õỏửm khọng lồùn, chióửu daỡy lồùp õỏửm nhoớ, khi
khọng thóứ sổớ duỷng caùc loaỷi õỏửm khaùc õóứ thi cọng.
2. ỏửm õỏỳt bũng cồ giồù
i
a. Caùc loaỷi maùy õỏửm õỏỳt vaỡ trổồỡng hồỹp sổớ duỷng
1

2
Hỗnh 5-6. ỏửm õỏỳt bũng õỏửm ln
1. Maùy keùo; 2. Quaớ dỏửm ln.
GIẠO TRÇNH MÄN HC K THÛT THI CÄNG I



64
a1. Âáưm làn

Âáưm làn l loải âáưm âáút thäng dủng nháút, dng åí nåi màût bàòng cäng tạc räüng låïn,
chiãưu di tỉì 100m tråí lãn. Mäüt mạy kẹo cọ thãø kẹo mäüt lục âỉåüc nhiãưu âáưm làn.
Cạc loải âáưm làn thäng dủng: âáưm làn màût nhàơn; âáưm làn cọ váúu, âáưm làn bạnh
håi.
I. Âáưm làn màût nhàơn
Cọ thãø l loải tỉû hnh (xe lu), cọ thãø cáúu tảo tỉì nhỉỵng qu làn nhàơn màût, trong qu
làn cọ thãø chỉïa váût liãûu råìi nhỉ cạt hay si âãø tàng hay gim ti trng âáưm. Cạc qu làn
ny âỉåüc kẹo båíi mạy kẹo. Ti trng ca âáưm làn màût nhàơn tỉì 4 ÷20 táún.
+ Du
ìng âãø âáưm âáút råìi hồûc âáút êt dênh (cạt pha sẹt)
+ Diãûn têch tiãúp xục giỉỵa âáưm v âáút êt nãn ỉïng sút dáưm gim nhanh theo chiãưu
sáu, do âọ chiãưu sáu mäùi låïp âáút âáưm êt v phủ thüc vo ti trng âáưm:
- Nãúu trng lỉåüng âáưm l 3 ÷ 4 táún thç chiãưu dy låïp âáút âỉåüc âáưm l 10
÷20cm.
- Nãúu trng lỉåüng ca âáưm l 15 táún thç chiãưu dy âọ l 30cm.
- Mäùi chäù thỉåìng phi âỉåüc âáưm tỉì 8 ÷ 16 láưn måïi coi l xong.
+ Khi måïi âáưm bàòng âáưm làn màût
nhàơn, âáút phêa trỉåïc qu làn cọ hiãûn
tỉåüng “näøi sọng” (hçnh 5-7)vç täøng håüp
lỉû

c ca trng lỉåüng âáưm v lỉûc kẹo
hỉåïng vãư phêa chuøn âäüng, dáùn nhỉỵng
hảt âáút trỉåüt theo qu làn. Mún gim
hiãûn tỉåüng sọng thç trỉåïc tiãn phi dng
âáưm làn nhẻ, sau måïi dng âáưm làn nàûng.
Hồûc dng mạy kẹo hai, ba âáưm làn, ta
bäú trê âáưm làn âi âáưu nhẻ hån, cn cạc
âáưm làn sau nàûng hån. Ngoi ra cn phi
khäúng chãú täúc âäü di chuøn ca âám, âáưm khäng âỉåüc di chuøn quạ nhanh vç nhỉ váûy
täøng håüp lỉûc hỉåïng vãư phêa trỉåïc s låïn.
+ Khi âáưm bàòng âáưm làn màût nhàơn våïi âäü áøm thêch håüp, låïp âáút phêa trãn cng
tiãúp xục våïi âáưm nháûn âỉåüc ti trng âáưm nẹn täú
t nháút nhanh chọng tråí nãn âàûc chàõc
tråí thnh mäüt låïp v cỉïng, chëu âỉûng háưu hãút trng lỉåüng ca âáưm, ngàn cn tạc dủng
ca ti trng âáưm truưn sáu xúng dỉåïi. Cáưn quan tám âãún hiãûn tỉåüng ny âãø âm
bo chiãưu dy låïp âáưm, trạnh hiãûn tỉåüng ri âáút quạ dy lm cho cạc låïp âáút phêa dỉåïi
khäng nháûn â ti trng âáưm, cháút lỉåüng âáưm nẹn gim theo chiãưu sáu.
+ Xạc âënh ỉïng sút låïn nháút phạt sinh trong âáút:

)cm/kg(;
R
qE
σ
2
max
= (5.1)
Trong âọ:
P
G
F

Sọng âáú
t
Hỉåïng chuøn âäüng
Hçnh 5-7. Hiãûn tỉåüng “näøi sọng” khi âáưm bàòng
âáưm làn
GIẠO TRÇNH MÄN HC K THÛT THI CÄNG I



65

)m/kg(;
l
Q
q =
-Ạp sút tuún tênh dc theo chiãưu di qu
âáưm.
Q (kg)-Trng lỉåüng qu âáưm.
l (m)-Chiãưu di qu âáưm.
E (kg/cm
2
)-Mä âun biãún dảng ca âáút.
R (m)-Bạn kênh träúng âáưm.
+ Bãư dy låïp âáút âáưm hiãûu qu:
- Âáút dênh:
)cm(;qR
W
W
28,0h
o

dênh
o
= (5.2)
- Âáút råìi:
)cm(;qR
W
W
35,0h
o
råìi
o
= (5.3)
Trong âọ: W, W
o
láưn lỉåüt l âäü áøm tỉû nhiãn v âäü áøm thêch håüp ca
âáút.
II. Âáưm làn cọ váúu (âáưm chán cỉìu)
+ Âáưm làn cọ váúu tảo ra ạp
sút låïn lãn âáút. Chè nãn sỉí dủng
âáưm làn cọ váúu âãø âáưm nhỉỵng loải
âáút dênh, nháút l âáút củc. Nãúu dng
âãø âáưm nhỉỵng âáút råìi thç hiãûu qu
s kẹm, vç nhỉỵng hảt âáút ny dãù
chuøn dëch ra cạc phêa v bë váúu
âáưm lm tung lãn, do âọ cå cáúu âáút
bë phạ hoải.
+ Khi âáưm làn qua mäüt vë trê,
âáút âáưm âỉåüc tảo thnh 3 låïp a, b, c
6
4

1
2
3
5
Hçnh 5-8. Âáưm làn cọ váúu
1. Váúu âáưm; 2. Träúng âáưm; 3. Cỉía gia trng
4. Khung; 5. Mọc cng; 6. Mạy kẹo.
a

b

c

Hçnh 5-9. Tạc dủng âáưm dỉåïi âạy váúu
Vng a: Âáút âỉåüc âáưm bàòng ti trng thàóng âỉïng.
Vng b: Âáút bë ln ẹp ngang båíi váúu.
Vng c: Âáút bë háút tung v tåi ra.
GIẠO TRÇNH MÄN HC K THÛT THI CÄNG I



66
(hçnh 5-9), chè cọ nhỉỵng låïp âáút åí dỉåïi váúu âáưm (låïp a) l âỉåüc âáưm täút, cn låïp âáút b
bë ln ẹp ngang, chỉa nháûn âỉåüc ti trng âáưm nẹn täút nháút. Låïp âáút c bë háút tung lãn.
Cạc låïp âáút b v c s âỉåüc âáưm sau khi âäø låïp âáút måïi lãn trãn.
+ Âáưm làn cọ váúu khäng chè ln âáút åí dỉåïi âạy váúu, nåi trỉûc tiãúp chëu ạp lỉûc
thàóng âỉïng, m cn ln ẹp âáút åí giỉỵa cạc váúu âáưm vãư phêa bãn.
+ Xạc âënh säú lỉåüt âáưm âãø âáưm cọ hiãûu qu:

K

m.
f
F
n =
(5.4)
Trong âọ: F (m
2
)-diãûn têch xung quanh qu âáưm; f (m
2
)-diãûn têch bãư màût váúu
âáưm; m-täøng säú váúu âáưm cọ trãn träúng âáưm; K- hãû säú kãø âãún sỉû khäng âäưng âãưu khi
âáưm, k = 1,3.
+ Âãø ỉïng sút låïn nháút phạt sinh trong âáút tho mn: σ
max
= (0,8 ÷ 0,9) σ
â
thç
trng lỉåüng thêch håüp ca qu âáưm l:
Q = P.N.f (kg) (5.5)
Trong âọ: N-säú váúu âáưm trãn mäüt hng dc; P (kg/cm
2
)-Ạp sút âáúy váúu; f(m
2
)-
diãûn têch bãư màût váúu âáưm.
+ Chiãưu dy låïp âáưm thêch håüp:
h
o
= 1,5l (m) ; l (m) -chiãưu di mäüt váúu. (5.6)
+ Âáưm làn cọ váúu khäng gáy ra hiãûn tỉåüng sọng. Cháút lỉåüng âáút âáưm âäưng âãưu.

Âáưm làn cọ váúu tảo ra màût nhạm, tảo âiãưu kiãûn liãn kãút täút giỉỵa nhỉỵng låïp âáút våïi
nhau.
III. Âáưm làn bạnh håi
+ Âáưm làn bạnh håi l mäüt loải xe rå
moọc cọ mäüt hồûc hai trủc, mäùi trủc cọ tỉì 4
÷ 6 bạnh håi, mang nhỉỵng ti trng thay âäøi
tu theo u cáưu ca cäng tạc âáưm.
+ Âáưm làn bạnh håi cọ thãø dng âãø
âáưm c âáút dênh v âáưm råìi.
+ Âáưm làn bạnh håi khạc cạc loải âáưm
làn khạc l khi âáưm thç khäng phi chè cọ
âáút biãún dảng, m c
bạnh håi cng biãún
dảng. Trong nhỉỵng lỉåüt âáưm âáưu tiãn, khi
âáút cn åí trong trảng thại xäúp thç biãún dảng
ca bạnh håi nh so våïi biãún dảng ca âáút,
âãún nhỉỵng lỉåüt âáưm sau, khi âáút â âỉåüc ln
chàût tỉång âäúi, thç hiãûn tỉåüng lải xy ra
ngỉåüc lải.
+ ỈÏng sút cỉûc âải trong âáút âỉåüc xạc
âënh:
3
2
1
Hçnh 5-10. Âáưm làn bạnh håi
1. Thng chỉïa váût liãûu gia trng
2. Bạnh håi; 3. Khung kẹo
GIẠO TRÇNH MÄN HC K THÛT THI CÄNG I

67

)cm/kg(;
e1
P
σ
2
max
−
=
(5.7)
Trong âọ: P-Ạp sút khê nẹn bãn trong bạnh håi; e-Âäü cỉïng ca bạnh håi.
Nhỉ váûy ỉïng sút phạt sinh trong âáút khäng phủ thüc vo ti trng khi âáưm m
chè phủ thüc vo ạp sút khê nẹn bãn trong bạnh håi v âäü cỉïng e ca bạnh håi âọ.
+ Ti trng âàût lãn xe truưn qua khäúi khê ẹp trong cạc bạnh xe xúng âáút. Nhỉng
chênh khäúi khê ẹp ny quút âënh trë säú ỉïng sút cỉûc âải trong âáút khi âỉåüc âáưm. Cọ thãø
thay âäøi ạp sút khê trong bạnh xe âãø tçm ra nhỉỵng ỉïng sút thêch håüp nháút, âãø cọ thãø
âáưm chàût báút k loải âáút no (âäúi våïi âáút dênh láúy ạp sút khê l 5÷6kg/cm
2
) trong
phảm vi cỉåìng âäü cỉûc hản ca âáút.
+ Chiãưu dy låïp âáút ri hiãûu qu:


)cm(;
e1
QP
W
W

2,0h
o
o
−
=
(5.8)
Váûy ti trng âáưm quút âinh âãún chiãưu
dy låïp âáút ri chỉï khäng quút âënh âãún âäü
låïn ca ỉïng sút trong âáút.
+ Ạp lỉûc truưn tỉì xe âáưm làn lãn âáút
phủ thüc vo màût tiãúp xục ca bạnh xe våïi
âáút. Cng tàng ti trng lãn bạnh xe thç bãư
màût tiãúp xục cng tàng, nhỉng ạp sút trung
bçnh lãn âáút khäng thay âäøi.
+ Bãư màût tiãúp xục giỉỵa bạnh håi v âáút cọ hçnh elip. ỈÏïng sút tải màût âáút tàng lãn
ráút nhanh âãún trë säú cỉûc âải, v giỉỵ trë säú âọ trãn pháưn bạnh läúp bë nẹn bẻp, nhỉ váûy
thåìi gian tạc dủng ca bạnh håi lãn âáút di hån so våïi qu làn cỉïng. Âiãư
u ny lm tàng
hiãûu qu âáưm âáút theo chiãøu sáu.
0
BiÕn d¹ng
H×nh 5-11. T−¬ng quan
biÕn d¹ng cđa b¸nh h¬i vµ nỊn ®Êt
BD nỊn ®Êt
BD b¸nh h¬i
Sè l−ỵt ®Çm
σ
max
σ
max

a) b)
Hçnh 5-12. Sỉû phán bäú ỉïng sút trong âáút khi âáưm.
a) Dỉåïi qu làn cỉïng; b) Dỉåïi bạnh håi
GIẠO TRÇNH MÄN HC K THÛT THI CÄNG I



68
+ Cng tàng täúc âäü di chuøn ca xe âáưm làn, thåìi gian tạc dủng ca bạnh håi lãn
âáút cng ngàõn, thç âäü sáu âỉåüc âáưm cng gim. Váûy âáưm làn bạnh håi cng nhỉ âáưm
làn màût nhàơn cáưn cọ mäüt täúc âäü âáưm thêch håüp v cáưn phi âáưm nhẻ så bäü trỉåïc.
+ Mún âáưm âỉåüc âãưu nhỉ nhau åí mäùi nåi thç ti trng phi âỉåüc phán bäú âãưu
lãn cạc bạnh xe, khäng phủ thüc âäü gäư ghãư ca màût âáút, v sỉïc chëu âỉûng ca màût âáút
åí mäùi nåi. Do âọ khung bạnh xe phán ra thnh nhiãưu pháưn, mäùi pháưn cọ thng chỉïa váût
liãûu riãng, âãø mäùi bạnh xe dãù àn theo màût âáút gäư ghãư v cọ thãø
âáưm âỉåüc åí nhỉỵng chäø
âáút sáu v âáút úu hån cạc chäù khãc
a2. Âáưm chy
+ Cáúu tảo gäưm mäüt qu nàûng tỉì 1,4 ÷ 4 táún, bàòng thẹp hay bàòng bã täng, âỉåüc
gàõn vo cáưn ca mạy cå såí.
+ Khi âáưm qu nàûng
âỉåüc náng lãn khi màût âáút
tỉì 3÷ 5 m, räưi cho råi xúng
âáút âãø âáưm.
+ Chiãưu dy låïp âáút
âáưm tỉì 1÷2 m, thêch håüp âãø
âáưm cạc loải âáút råìi, âáút
dênh, thêch håüp âãø thi cäng
âáưm âáút khi màût bàòng thi
cäng räüng ri, dng âãø âáưm

âạy häú mọng cọ diãûn têch
låïn.
+ Chè säú
âàûc trỉng ca âáưm chy chênh l xung lỉûc I

)
ms
N
(;gH2
F
m
I =
(5.9)
Trong âọ: m
(N)-trng lỉåüng chy;
F (m
2
)-diãûn têch bãư
màût âáưm; H (m)-âäü
cao náng chy; g
(m/s
2
)-gia täúc trng
trỉåìng.
Âáưm chy cọ
xung lỉûc cng låïn,
âáưm cng mảnh.
+ Trçnh tỉû âáưm
bàòng âáưm chy: Trỉåïc
tiãn nãn âáưm nhẻ så bäü

h
H
Hçnh 5-13. Âáưm gia cỉåìng âáút bàòng âáưm chy.
Hçnh 5-14. Âáưm gia cỉåìng âáút nãưn mọng bàòng âáưm chy.
GIẠO TRÇNH MÄN HC K THÛT THI CÄNG I



69
bàòng cạch gim chiãưu cao råi ca táúm chy khong 4 láưn. Nãúu lán cáûn cọ mọng hồûc
cäng trçnh khạc thç phảm vi âáưm phi cạch nhỉỵng cäng trçnh âọ khong 2m âãø trạnh
nh hỉåíng. Sau âọ måïi tiãún hnh náng chy lãn cao nhỉ thiãút kãú â qui âënh. Chè âỉåüc
dỉìng âáưm khi âáút â âảt âỉåüc âäü chäúi qui âënh, âọ chênh l âäü lụn äøn âënh ca nãưn âáút
sau loảt âáưm cúi cng. Âãø trạnh âáưm sọt nãn âáưm våïi di âáưm cọ bãư räüng bàòng 0,9a (a
l cảnh âáưm). Âãø táûn dủng lỉûc âáưm nãn âáưm âáút tỉì 2 phêa vo trong. Âáưm âáút cạch cao
trçnh thiãút kãú 15cm âãø sau âọ bọc b låïp âáút â bë phạ hoả
i.
a3. Âáưm rung
+ Dng âäüng cå lãûch tám âãø tảo ra lỉûc cháún âäüng. Dỉåïi tạc dủng ca cháún âäüng
liãn tủc våïi táưn säú cao v biãn âäü nh do âáưm cháún âäüng gáy ra, nhỉỵng hảt cạt di âäüng
v chuøn âäüng xúng sáu, tåïi vë trê äøn âënh ca chụng.
+ Cạc hảt âáút chuøn dëch cng nhanh khi lỉûc dênh kãút giỉỵa chụng cng nh v
khi âäü chãnh lãûch kêch thỉåïc cạc hảt cng låïn. Cho nãn âäúi våïi âáút råìi, gäưm nhỉỵng hảt
cọ âäü thä khạc nhau, cọ lỉûc dênh kãút nh thç viãûc ạp dủng âáưm cháún âäüng l ráút hiãûu
qa.
+ Tạc dủng ca âáưm rung låïn nháút khi táưn säú cháún âäü
ng ca mạy trng våïi táưn säú
cháún âäüng ca âáút âáưm, nghéa l cọ hiãûn tỉåüng cäng hỉåíng. Khi ny ma sạt giỉỵa cạc
hảt âáút gim âi nhiãưu, nhỉỵng hảt nh dãù dng di chuøn âãún láúp nhỉỵng chäù träúng giỉỵa
cạc hảt låïn.

+ Âäü áøm cng nh hỉåíng âãún hiãûu qu âáưm rung ráút nhiãưu, våïi loải âáưm ny, âäü
áøm täút nháút thỉûc tãú ca âáút låïn hån 10 ÷ 30% âäü áøm thêch håüp trong âáưm nẹn.
b. K tháût âáưm
+ Ri âáút thnh tỉìng låïp cọ âäü dy ph håüp våïi thiãút bë âáưm hiãûn cọ.
+ Dỉûa vo âäü áø
m thêch håüp (kãút qu thê nghiãûm) âãø âiãưu chènh âäü áøm trong âáút
cho ph håüp.
+ Cho thiãút bë âáưm chảy theo mäüt så âäư nháút âënh.
+ Âỉåìng lu sau phi â lãn âỉåìng lu trỉåïc bãư räüng khong 15÷25 cm.
+ Ti trng âáưm phi tàng mäüt cạch tỉì tỉì âãø trạnh hiãûn tỉåüng lỉûc âáưm quạ låïn
gáy máút äøn âënh v phạ hoải cho âáút.
+ Khi âáưm làn l âáưm bạnh håi, phi xạc âënh âỉåìng âáưm sao cho håüp l âãø tàng
nàng sút âáưm. Khäng âỉåüc quạ di vç âáút dãù bë khä phi tàng säú láưn âáưm hay tỉåïi
nỉåïc.
+ ỈÏng sút âáưm phi nh hån cỉåìng âäü chëu ti låïn nháút ca âáút (σ
âáưm
=0,9R
âáút
)
âãø trạnh hiãûn tỉåüng gáy phạ hoải âáút nãưn.
+ Nhỉỵng lỉåüt âáưm âáưu v hai lỉåüt âáưm cúi cng nãn âáưm våïi täúc âäü cháûm, (2÷
2,5 km/h ) cn nhỉỵng lỉåüt âáưm giỉỵa cọ thãø âáưm våïi täúc âäü nhanh hån (8÷10km/h ).



GIẠO TRÇNH MÄN HC K THÛT THI CÄNG I



70

CHỈÅNG VI. THI CÄNG ÂỌNG CC V VẠN CỈÌ

§6.1. CẠC LOẢI CC V VẠN CỈÌ
6.1.1 Cc tre
1. Phảm vi ỉïng dủng
Trong tênh toạn ngỉåìi ta xem cc tre l mäüt trong nhiãưu nhỉỵng gii phạp gia cäú
nãưn âáút úu m khäng xem nọ l cc âãø tênh toạn. Cc tre âỉåüc sỉí dủng âãø gia cäú nãưn
cho nhỉỵng cäng trçnh cọ ti trng truưn xúng khäng
låïn.
Cc tre âỉåüc sỉí dủng åí nhỉỵng vng âáút ln ln
áøm ỉåït, ln ln ngáûp nỉåïc. Nãúu cc tre lm viãûc trong
âáút ln ln áøm ỉåït thç tøi th s khạ cao (50 - 60
nàm v láu hån). Nãúu cc tre lm viãûc trong vng âáút
khä ỉåït tháút thỉåìng cc ráút nhanh bë mủc nạ
t.
2. Âàûc âiãøm, u cáưu ca cc tre
+ Tre lm cc phi l tre gi (trãn 2 nàm tøi),
thàóng v tỉåi (khäng cong vãnh quạ 1cm trãn 1m), tre
âàûc l täút nháút, nãúu tre räùng thç âäü dy täúi thiãøu ca äúng
tre tỉì 10 ÷ 15mm vç váûy khong träúng trong rüt tre
cng nh cng täút.
+ Chiãưu di mäùi cc tre tỉì 2 ÷ 3 m v cọ âỉåìng
kênh tỉì ≥ 60mm.
+ Âáưu trãn ca cc tre cỉa vng gọc våïi trủc cc
v cạch màõt tre 50mm, âáưu dỉåïi âỉåüc vạt nhn trong
phảm vi ≤ 200mm v cạch màõt 200mm.
+ Khi thi cäng cc tre, dng väư gäù ràõn cọ trng
lỉåüng tỉì 8-10kg âọng. Âãø trạnh lm dáûp nạt âáư
u cc ta
bët âáưu cc bàòng sàõt. Cc âọng xong phi cỉa b pháưn dáûp nạt âáưu cc, nãúu cc chỉa

xúng sáu m âáưu cc dáûp nạt thç nhäø b.
6.1.2. Cc gäù
1. Phảm vi ỉïng dủng
+ Âỉåüc dng ch úu trong gii phạp gia cäú nãưn hồûc trong cạc cäng trçnh phủ
tảm.
+ Cc gäù âỉåüc sỉí dủng åí nhỉỵng vng âáút ln ln áøm ỉåït, ln ln ngáûp nỉåïc.
Cc gäù cn thỉåìng dng cho nhỉỵng mọng trủ cáưu gäù nh, âỉåüc sỉí dủng âãø gia cäú nãưn
cho nhỉỵng cäng trçnh cọ ti trng truưn xúng khäng låïn.
2. Âàûc âiãøm, u cáưu ca cc gäù
+ Gäù lm cc ph
i l gäù täút, cn tỉåi. Nhọm gäù cng cao cng täút.
+ Cáy gäù lm cc phi thàóng, âäü cong cho phẹp l ≤ 1% chiãưu di, v khäng quạ
2000 ÷ 3000
200 50
φ ≥ 60
Màõt tre
Màõt tre
Hçnh 6-1. Cc tre
GIẠO TRÇNH MÄN HC K THÛT THI CÄNG I



71
12cm.
+ Âỉåìng kênh cc 18 - 30cm, âäü chãnh khäng quạ 10mm/m, chiãưu di cc phủ
thüc vo thiãút kãú v tỉì 4,5m ÷ 12m. Khi chãú tảo cáưn lm cc di hån thiãút kãú khong
0,5m âãư phng trong quạ trçnh âọng, âáưu cc bë dáûp nạt v cáưn càõt b sau khi âọng
xong. Khi u cáưu cc di cọ thãø näúi cc.
+ Mi cc âỉåüc vọt nhn thnh hçnh chọp ba cảnh hay bäún cảnh, cọ khi vọt trn,
cọ âäü di âoản vọt tỉì 1,5÷2 láưn âỉåìng kênh cc. Vọt ty mäüt âoản 10cm åí âáưu mi cc

âãø trạnh dáûp nạt khi âọng.
+ Nãúu cc phi âọng qua nhỉỵng låïp âáút ràõn hồû
c cọ láùn si cüi rãù cáy thç mi
cc cáưn âỉåüc bo vãû bàòng m thẹp gàõn vo màût vạt bàòng âinh.
+ Âãø trạnh nỉït våỵ âáưu cc khi âọng, ta läưng mäüt vng âai lm bàòng thẹp táúm
hồûc táúm thẹp âãûm hçnh trn trãn âáưu cc.
6.1.3. Cc bã täng cäút thẹp
1. Phảm vi ỉïng dủng
Cc bã täng cäút thẹp cọ âäü bãưn cao, cọ kh nàng chëu ti trng låïn tỉì cäng trçnh
truưn xúng, do âọ nọ âỉåüc ỉïng dủng räüng ri trong cạc loải mọng ca cạc cäng trçnh
dán dủng v cäng nghiãûp.
2. Âàûc âiãøm, u cáưu
+ Âỉåüc chãú tảo bàòng bã täng cäút thẹp âục sàơn (cọ thãø tả
i xỉåíng hồûc ngay tải
cäng trỉåìng) v dng thiãút bë âọng, hồûc ẹp xúng âáút. Mạc bã täng chãú tảo cc tỉì 250
tråí lãn.
+ Loải cc phäø biãún thỉåìng cọ tiãút diãûn vng, cọ kêch thỉåïc tỉì 200x200 âãún
400x400. Chiãưu di v tiãút diãûn cc phủ thüc vo thiãút kãú. Nãúu chiãưu di cc quạ låïn,
cọ thãø chia cc thnh nhỉỵng âoản cc ngàõn âãø thûn tiãûn cho viãûc chãú tảo v ph håüp
våïi thiãút bë chun chåí, v thiãút bë hả cc.
+ Cc phi chãú tảo âụng theo thiãút kãú, âm bo chiãưu dy låïp bo vãû (täúi thiãøu l
Âai âáưu cc
40 ÷
70
Mi cc bët sàõ
t

Âinh liãn kãú
t
100

(1,5 ÷ 2) d
d
a)
b)
Hçnh 6-2. Cc gäù
a) Cc gäù thỉåìng b) Cc gäù cọ mi bët sàõt
GIẠO TRÇNH MÄN HC K THÛT THI CÄNG I



72
3cm) âãø chäúng bong tạch khi âọng cc v chäúng rè cho cäút thẹp sau ny .
+ Bi âục cc phi phàóng, khäng gäư ghãư.
+ Khn âục cc phi thàóng, phàóng cáưn âỉåüc bäi trån chäúng dênh, trạnh máút nỉåïc
xi màng khi âäø bã täng.
+ Âäø bã täng phi liãn tủc tỉì mi âãún âènh cc, âáưm bã täng bàòng âáưm di cåỵ
nh. Trong quạ trçnh thi cäng âục cc cáưn âạnh dáúu cc v ghi r l lëch âãø trạnh
nháưm láùn khi thi cäng.
+ Váûn chuøn v cáøu làõp cc chè khi cc â âảt â cỉåìng âäü, trạnh gáy sỉït m, va
chảm giỉỵa cc v cạc váût khạc.
6.1.4. Cạc loải cc thẹp
+ Cc thẹp lm bàòng thẹp äú
ng cọ âỉåìng kênh tỉì 300 âãún 600, chiãưu di tỉì 12m
âãún 18m trong nhiãưu trỉåìng håüp cọ thãø di tåïi 40m, chiãưu dy äúng thẹp tỉì 10mm tråí
lãn.
+ Cc thẹp cọ trng lỉåüng nh do âọ thûn tiãûn cho quạ trçnh váûn chuøn bäúc xãúp
v hả cc.
+ Cc thẹp cọ cỉåìng âäü cao, cọ kh nàng chëu lỉûc låïn, âàûc biãût khi nhäưi bã täng
vo trong lng cc thẹp theo phỉång phạp âäø tải chäù, vç váûy cc thẹp âỉåüc sỉí dủng
lm mọng cho cạc cäng trçnh cọ tại trng truưn xúng nãưn låïn. Tuy nhiãn giạ thnh

ca cc thẹp thỉåìng ráút cao.
+ Tu u cáưu củ thãø v âàûc âiãøm âëa cháút nãưn âáút ngỉåì
i ta cn sỉí dủng loải cc
thẹp cọ bäú trê cạnh vêt trãn thán cc gi l cc vêt. Cc vêt cng cọ âäü bãưn v kh nàng
chëu ti trng låïn.
6.3.5. Nhỉỵng loải cc khạc
1. Cc bã täng khoan nhäưi (cc nhäưi).
Cc nhäưi cọ âỉåìng kênh ≥ 60cm, âỉåüc khoan tảo läù trong dung dëch bentonite âãø
chäúng sáûp vạch häú khoan v âäø bã täng ngay tải vë trê ca nọ. Cc nhäưi cọ cäút thẹp
ton bäü chiãưu di cc hồûc chè cọ åí mäüt chiãưu di nháút âënh tu theo thiãút kãú.
Cc nhäưi cọ kh nàng chëu ti trng ráút låïn nãn âỉåüc ỉïng dủng trong thiãút kãú
mọng ca cạc cäng trçnh cao táưng, cäng trçnh cọ ti tr
ng truưn xúng låïn
2. Cc ba rẹt
Cng giäúng nhỉ cc khoan nhäưi, cc ba rẹt cng l cc bã täng âäø tải chäù nhỉng
thay vç phi khoan tảo läù ngỉåìi ta tiãún hnh tảo läù cho cc ba rẹt bàòng cạch sỉí dủng
mạy âo chun dủng âo tảo läù trong dung dëch chäúng sáûp vạch âáút häú âo
Cc ba rẹt cọ kh nàng chëu ti trng ráút låïn nãn cng âỉåüc ỉïng dủng trong thiãút
kãú mọng ca cạc cäng trçnh cao táưng, cäng trçnh cọ ti trng truưn xúng låïn
3. Cc cạt
Sỉí dủng äúng bao bàòng thẹp cọ cỉía åí âáưu äúng, khi âọng äúng, cỉía âọng lải, khi âảt
âäü sáu thiãút kãú rụt äú
ng lãn cỉía måí ra, tiãún hnh nhäưi cạt xúng, nhäưi âãún âáu âáưm chàût
âãún âọ v rụt dáưn äúng bao lãn.
GIẠO TRÇNH MÄN HC K THÛT THI CÄNG I



73
Cc cạt âỉåüc sỉí dủng nhỉ mäüt gii phạp gia cäú nãưn âáút úu.

6.1.6. Cạc loải vạn cỉì
1. Vạn cỉì gäù
a. Mủc âêch
Vạn cỉì gäù thỉåìng âỉåüc dng âãø chäúng sảt låí vạch âáút, lm hng ro, tỉåìng váy,
chäúng tháúm
b. u cáưu chãú tảo
+ Phi âỉåüc chãú tảo bàòng gäù tỉåi. Nãúu dng gäù khä phi ngám nỉåïc trỉåïc khi gia
cäng.
+ Chiãưu dy täúi thiãøu ca vạn 70mm, chiãưu räüng ca mäùi bn cỉì l 100 ÷
150mm. Chiãưu di cỉì do thiãút kãú qui âënh nhỉng phi di hån thiãút kãú 0,3 ÷ 0,5m âãø âãư
phng âáưu cỉì bë dáûp nạt khi hả
cỉì.
+ Khi ghẹp cỉì ta lm mäüng vng nãúu chiãưu dy cọ mäüng låïn hån 100mm v
ngỉåüc lải ta dng mäüng ẹn.
2. Vạn cỉì thẹp
δ
/
3
δ/3
δ > 100
δ ≤ 100
δ/2
δ/3 δ/3
δ/3
δ/2
a)
b)
Hçnh 6-3. Âàûc âiãøm cáúu tảo vạn cỉì gäù
a) Mäüng vng, b) Mäüng ẹn
a)

b)
c)
Hçnh 6-4. Cạc loải vạn cỉì thẹp
a) Vạn cỉì phàóng; b) Vạn cỉì Lacsen; c) Vạn cỉì Khum
GIẠO TRÇNH MÄN HC K THÛT THI CÄNG I



74
a. Mủc âêch
+ Hng cỉì thẹp tảo thnh vạch tỉåìng cỉì bo vãû cạc häú mọng, chäúng sảt låí cho
vạch âáút.
+ Cỉì thẹp lm tỉåìng ngàn nỉåïc ngáưm, cọ kh nàng chëu âỉûåc ạp lỉûc âáút ráút låïn.
b. u cáưu chãú tảo
+ Chiãưu dy ca vạn tỉì 8 ÷ 15mm
+ Chiãưu di cỉì hiãûn nay thỉåìng tỉì 12 ÷ 25m.
+ Cỉì phi âỉåüc sån chäúng rè trỉåïc khi âọng.
+ Cạc loải cỉì âỉåüc sỉí dủng hiãûn nay: vạn cỉì phàóng, vạn cỉì khum, vạn cỉì Lacsen.

§6.2. THIÃÚT BË ÂỌNG CC V VẠN CỈÌ
ÅÍ Viãût nam, ngỉåìi ta thỉåìng hả cc chãú
tảo sàơn xúng âáút bàòng 1 trong 2 phỉång
phạp sau:
+ Dng bụa âọng cc: Phỉång phạp ny thỉåìng gáy tiãúng äưn, gáy ä nhiãùm, gáy
cháún âäüng ráút låïn, nh hỉåíng âãún sinh hoảt v lm hng cạc cäng trçnh lán cáûn do âọ
phỉång phạp âọng cc thỉåìng bë cáúm ạp dủng åí trong thnh phäú, thë x, khu vỉûc âäng
dán cỉ Hån nỉỵa, våïi âáút täút, cọ thãø khäng âọng âỉåüc cc xúng vç cc (thỉåìng l âáưu
cc) bë våỵ, mẹo,v.v Âãø gim cháún v tråü giụp quạ trçnh âọng cc, ta cọ thãø khoan
mäưi trỉåïc khi âọng, hồûc xọi nỉåïc åí mi cc.
+ Ẹp cc bàòng kêch thu lỉûc v hãû âäúi trng: Âãø cc thàõng âỉåü

c sỉïc cn ca âáút,
tiãún xúng âäü sáu thiãút kãú, ti trng ẹp åí âáưu cc phi vỉåüt quạ hồûc bàòng sỉïc chëu ti
ca cc theo âáút nãưn, tuy váûy lỉûc ẹp låïn nháút ca mạy ẹp cng khäng âỉåüc vỉåüt quạ
sỉïc chëu ti ca cc theo váût liãûu âãø âm bo khi ẹp cc khäng bë våỵ, nỉït, lm nh
hỉåíng âãún kh nàng chëu ti ca cc. Phỉång phạp ny êt gáy tiãúng äưn, êt gáy ä nhiãùm
v cháún âäüng, âang cọ nhỉỵng tiãún bäü âạng kãø trong máúy nàm gáưn âáy.
+ Ngoi hai phỉång phạp hả cc nãu trãn, ngỉåìi ta cn ỉïng dủng phỉång phạp
rung hả cc våïi viãûc sỉí dủng cạc loải bụ
a rung chun dủng
Dỉåïi âáy xin âãư cáûp âãún mäüt säú loải bụa âọng cc âang sỉí dủng phäø biãún hiãûn
nay.
6.2.1. Giạ bụa âọng cc
Háưu nhỉ báút k loải bụa råi no cng cáưn cọ hãû trủ dáùn hỉåïng (Lead) cọ tạc dủng
hỉåïng cho bụa råi âụng tám ca cc, âo âọ gim thiãøu hỉ hng cho cc. Ngoi ra, hãû
trủ dáùn hỉåïng cn giỉỵ vë trê ca cc âụng chäù trong quạ trçnh âọng cc.
+ Giạ bụa l bäü pháûn âãø treo bụa v giỉỵ cc, dáùn hỉåïng cho bụa v cc .
+ Giạ bụa cọ thãø âỉåüc chãú tảo bàòng gäù hay bàòng thẹp.
+ Giạ bụa âỉåüc trang bë mäüt hay hai tåì
i âãø cáøu bụa v cc v âãø di chuøn giạ
bụa bàòng cạch tỉû kẹo mçnh .
6.2.2. Bụa âọng cc
1. Bụa treo
GIẠO TRÇNH MÄN HC K THÛT THI CÄNG I



75
+ Bụa âỉåüc chảy bàòng tåìi âiãûn v dáy cạp.
+ Trng lỉåüng bụa l 500 ÷ 2000 kg.
+ Âäü cao náng bụa phủ thüc vo sỉïc chëu ti ca cc, thỉåìng tỉì 2,5 ÷ 4m.

+ Nàng sút ca bụa tháúp do täúc âäü âọng cháûm, mäùi phụt chè âọng âỉåüc 4 ÷10
nhạt.
+ Âỉåüc dng trong trỉåìng håüp khäúi lỉåüng cäng tạc cc tỉång âäúi nh.
2. Bụa håi
a. Bụa håi âån âäüng
+ Hoảt âäüng ca bụa: dng håi nỉåïc hồûc khê ẹp âãø náng chy lãn cao v råi
xúng âáûp vo cc dỉåïi trng lỉåüng bn thán chy.
+ Trng lỉåüng chy 1 ÷ 6 táún.
+ Chiãưu cao náng chy tỉì 0,9 ÷ 1,5m.
+ Sä
ú nhạt âọng trong 1 phụt l 25 ÷ 30.
+ Âỉåüc dng âãø âọng cc bã täng di v nàûng, hay cc äúng cọ âỉåìng kênh nh
hån 55cm.
+ Ỉu âiãøm ca bụa håi âån âäüng: Cáúu tảo âån gin, chuøn âäüng lãn xúng äøn
âënh, trng lỉåüng hỉỵu êch (pháưn chy) chiãúm 70% trng lỉåüng bụa.
+ Khuút âiãøm: âiãưu khiãøn bụa bàòng tay, tiãu täún nhiãưu håi nỉåïc.
b. Bụa håi song âäüng
+ Hoảt âäüng ca bụa: Dng håi nỉåïc hay khê ẹp âãø náng chy lãn cao v nẹn
chy khi råi xúng.
+ Hiãûu sút ca bụa cao do täúc âäü âọng nhanh, mäùi phụt âọng tåïi 200 ÷300 nhạt.
+ Trng lỉåüng chy 200 ÷ 2200kg.
+ Âỉåüc sỉí dủng khạ räüng r
i, âọng âỉåüc cc bã täng cäút thẹp tiãút diãûn âãún
35x35cm, hay cc äúng cọ âỉåìng kênh 60cm.
Tuy nhiãn trng lỉåüng hỉỵu êch chè chiãúm 20 ÷ 30 % trng lỉåüng bụa.
4. Bụa diezen
Cng nhỉ bụa håi, bụa diezen cọ 2 loải: Diezen âån âäüng v diezen song âäüng.
a. Bụa diezen âån âäüng
Âäüng cå diezen khi näø s náng chy lãn cao v råi xúng âáûp vo cc dỉåïi trng
lỉåüng bn thán chy. Trng lỉåüng chy cọ thãø tåïi 2500kg, täúc âäü âọng cháûm nãn nàng

sút âọng cc khäng cao. Cọ thãø âọng âỉåüc nhỉỵng cc BTCT cọ kêch thỉåïc cảnh âãún
45cm.
b. Bụa diezen song âäüng
+ Hoảt âäüng theo ngun l âäüng cå näø hai thç, âäüng cå diezen khi näø s náng
chy lãn v ẹp chy khi råi xúng.
+ Tr
ng lỉåüng chy tỉì 140 ÷ 2500kg.
+ Säú nhạt âọng trong mäüt phụt 45 ÷ 100 nhạt.
+ Âỉåüc sỉí dủng âãø âọng nhỉỵng cc gäù, cc thẹp, cc bã täng cäút thẹp loải nh,