CHƯƠNG TRÌNH TƯ VẤN VÀ HỖ TRỢ DOANH NGHIỆP pps

Nghề tư vấn doanh nghiệp

Vài lý do để sử dụng dịch vụ tư vấn:
- Họ là những người có kinh nghiệm, chuyên môn sâu rộng về vấn đề mình
cần.
- Họ là những người bên ngoài nên có cái nhìn khách quan, toàn diện, cũng
như có thể đưa ra những giải pháp quyết liệt nhất mà người bên trong khó
làm được.
- Chi phí phải trả một lần cho họ thấp hơn rất nhiều so với thuê hẳn các
chuyên viên làm việc thường trực cho công ty.
Có nhãn hiệu
Đôi mắt nhanh nhẹn, tự tin khuất sau kính trắng, Nguyễn Thanh Quang
trông trẻ hơn tuổi 42 của mình. Là Việt kiều Mỹ về nước, anh đang làm
giám đốc dịch vụ tư vấn của PricewaterhouseCoopers (Vietnam) Ltd. Đồng
nghiệp VN chỉ biết anh vừa xuất hiện trên “chợ” tư vấn hơn năm nay.
Nhưng nhiều chuyên gia tư vấn quốc tế lại rành rẽ “Mr Quang” vì anh đã
qua mấy công ty ở Mỹ, lăn lộn mười mấy năm trong nghề và thực hiện
thành công nhiều dự án tư vấn qui mô quốc tế.


Không ôm đồm nhiều, Quang tập trung hoạt động chiều sâu trong một số
lĩnh vực tư vấn tài chính, nhân sự, chiến lược Từ khi về nước đến giờ, anh
và đồng nghiệp thực hiện được trên mười dự án tư vấn từ quản lý ngành
nghề cấp trung ương đến doanh nghiệp quốc doanh, tư nhân, đầu tư nước
ngoài, kể cả sang một số nước lân cận.
So với Quang, Nguyễn Sơn Trường là nhà tư vấn rặt VN, vừa tròn 30 tuổi.
Anh tốt nghiệp ĐH Kinh tế quốc dân, làm kế toán cho Vietnam Airlines.
Công việc không ít người mơ ước nhưng phải ngồi một chỗ vẫn làm anh
nhấp nhổm. Nộp đơn đi học MBA ở Bỉ, anh về nước và làm cho Oracle VN.
Năm 2000, theo nhu cầu thị trường, anh và gần 10 người khác tách ra lập

Công ty Pythis chuyên tư vấn triển khai công nghệ thông tin cho doanh
nghiệp. Công ty đã nhận nhiều dự án tư vấn triển khai công nghệ thông tin
doanh nghiệp, kể cả cho một số tổng công ty lớn và công ty quốc tế tại VN.
Có những dự án Trường là người thực hiện, nhưng nhiều lần anh nắm trách
nhiệm quản lý dự án.
Cũng giống Trường, nhưng nhà tư vấn Nguyễn Bá Thọ, giám đốc Công ty
cổ phần tư vấn MKC, trải qua nhiều việc hơn. 38 tuổi, tốt nghiệp cao học
quản trị kinh doanh, anh có nhiều năm làm trưởng đại diện bán hàng, giám
đốc kinh doanh, dự án cho một loạt tên tuổi như Meko, Dệt Thái Tuấn, Gạch
Đồng Tâm, Italian Home Chính học hành và kinh nghiệm đã giúp Thọ


thành công trong việc lập nhóm tư vấn MCG năm 1997, rồi năm 2002 là
MKC
Trên dịch vụ tư vấn, Trường, Quang, Thọ thuộc nhóm nhà tư vấn chuyên
môn làm việc cho công ty. Hiện nay, ở VN đã có mặt cả các công ty quốc tế
lớn hoạt động tư vấn kiểm toán, đầu tư, quản trị, luật pháp, chiến lược, nhân
sự, thông tin như PricewaterhouseCooper, KPMG, TDNT, Ernst &Young,
Arthur Andersen Đây là những tên tuổi toàn cầu đã được gầy dựng hàng
chục, thậm chí hơn 120 năm như PricewaterhouseCooper.Công ty hiện có
mặt trên 150 nước. Mặc dù mới có mặt tại VN, công ty cũng đã có đội ngũ
60 chuyên gia ở nhiều lĩnh vực khác nhau. Hoạt động của công ty này ở VN
bao trùm nhiều lĩnh vực, từ việc làm cẩm nang hướng dẫn về đặc điểm đầu
tư, tài chính qui mô khu vực, quốc gia đến các dịch vụ tư vấn ở từng bộ
ngành, công ty. Còn Ernst & Young hiện có hơn 100.000 nhân viên hoạt
động ở 670 văn phòng trên 140 nước. Ở VN, công ty này đã thực hiện tư
vấn thành công khá nhiều dự án, mà đặc biệt là ở khu vực doanh nghiệp
So với nước ngoài, các công ty tư vấn VN đông hơn nhưng qui mô nhỏ hơn.
Phần lớn mới xuất hiện, nhưng nhiều công ty cũng đã đứng được tên tuổi
như ICC, BCC, FPT, NetViet, MaxCommunication, Storm Eyes,

Vietnammarcom, MKC Làm nhiều lĩnh vực nhưng mỗi công ty có thế
mạnh riêng, như MKC “cứng” trong tổ chức kênh phân phối nội địa, tái cấu
trúc hệ thống, quản lý dự án; còn NetViet, BCC thì mạnh trong việc “săn


đầu người”, huấn luyện kỹ năng quản lý; FPT, Pythis thì phát triển lĩnh vực
công nghệ thông tin
Không nhãn hiệu
Họ là các nhà tư vấn độc lập bao gồm giáo sư, nhà nghiên cứu hay giám
đốc, chuyên viên Họ không nằm trong công ty hoặc công ty họ làm không
có dịch vụ tư vấn. Nếu như ở VN từng có những tên tuổi như tiến sĩ Nguyễn
Xuân Oánh đã được quốc tế biết đến và từng làm việc cho WB, thì nhiều
nhân vật khác như tiến sĩ N.H.G., luật sư N.N.B., giáo sư N.H.C., L.V.H.
cũng đã có uy tín trong giới tư vấn và doanh nghiệp.
Trong đó, tiến sĩ N.H.G. (không muốn nêu tên) tốt nghiệp ĐH Sorbonne,
Pháp về. Ông đã từng giảng dạy đại học từ trước năm 1975 và làm thêm lĩnh
vực ngân hàng, đầu tư tài chính. Còn N.N.B. là luật sư, nhà nghiên cứu kinh
tế. Ông không chỉ có phương pháp luận vững chắc mà còn khẳng định được
khả năng thực tế sau nhiều “gói” tư vấn thành công cho doanh nghiệp.
Đa số các nhà tư vấn độc lập chỉ làm theo từng vụ việc, hợp đồng cụ thể, ít
ra mặt. Nhưng một số là nhà tư vấn “ruột” của doanh nghiệp nào đó. Họ xây
dựng vấn đề, chiến lược cho doanh nghiệp hoặc ngồi ghế phản biện. Mức
thu nhập của nhà tư vấn độc lập “ruột” thường dao động ở 1.000 - 1.500
USD/tháng. Cuối năm, kết quả kinh doanh tốt, họ sẽ được phong bì nặng
hơn


Giá tư vấn là mềm, cứng?
Để vào làm cho công ty tư vấn hay trở thành nhà tư vấn độc lập thì bằng cấp
chỉ là một phần. Điều quan trọng là họ còn phải tự khẳng định mình bằng

kinh nghiệm, thành tích công việc và những tố chất không thể thiếu. Giá tư
vấn cũng rất đa dạng, tùy mức độ công việc, đối tượng khách hàng. Nhưng
nhìn chung, chuyên gia tư vấn nước ngoài thường có giá cao hơn VN.
Cùng dự án tư vấn triển khai hệ thống quản lý nhân sự cho một công ty, nếu
chuyên gia Mỹ làm, anh ta có thể nhận được 50.000 USD, nhưng chuyên gia
Ấn Độ: 25.000 - 30.000 USD, còn VN: 20.000 -30.000 USD. Mặc dù ở VN
sự nhận thức về tư vấn chưa được đầy đủ cũng như chính dịch vụ tư vấn
chưa có thời gian, công việc để khẳng định đẳng cấp chất lượng, thì giá cả là
biện pháp cạnh tranh cơ bản, nhưng không phải lúc nào nó cũng là điều kiện
tiên quyết.
Trong “cuộc đấu”, các công ty tư vấn quốc tế có thế mạnh nhờ hệ thống
toàn cầu và thương hiệu của mình. Họ thường thắng thầu dự án lớn, nhất là
cấp quốc gia, bộ ngành. Còn phía VN có lợi thế cạnh tranh từ chính quan hệ
của nhà tư vấn với kinh nghiệm và sự hiểu biết sâu sắc doanh nghiệp nội
địa. Họ tiếp cận, nắm bắt vấn đề doanh nghiệp rất nhanh, nhưng thường kém
dồi dào “kho” giải pháp, nhất là các giải pháp chiến lược dài hơi. Trong khi
các công ty quốc tế có rất nhiều mẫu giải pháp.


Phần lớn mới tham gia những dự án vừa và nhỏ, nhưng nhà tư vấn VN cũng
đã khẳng định được đẳng cấp. Ngày mà Nguyễn Sơn Trường ngồi trước hai
“đối thủ” nước ngoài để đấu thầu dự án tư vấn “Triển khai hệ thống thông
tin quản lý doanh nghiệp” cho nhà sản xuất thép Z quốc tế ở Hà Nội, ít ai tin
anh sẽ thắng. Biết công ty mình “khó đấu” bằng bề dày thương hiệu, anh
bình tĩnh trình bày khả năng với mục đích cho Z biết không chỉ giảm giá mà
còn có thể đảm bảo chất lượng. Và anh đã thắng.
Kết cục ngoạn mục: xong việc chỉ trong 67 ngày, trước hạn hợp đồng hơn
hai tuần. Riêng Thọ thì có nhiều công việc để khẳng định mình. Gần đây,
MKC của anh đã “chiến đấu” với sáu công ty tư vấn (có bốn nước ngoài) để
giành thầu tư vấn “Tổ chức kênh phân phối nội địa” cho công ty dệt may K

nhà nước. Cuối cùng MKC được chọn và hoàn tất tốt đẹp công việc trong
hai năm.
Còn Quang, mười mấy năm trong nghề ở công ty hàng đầu thế giới, đã
khẳng định mình bằng cả bề dày công tác quốc tế. Anh thực hiện tư vấn
thành công cho rất nhiều công ty tin học, điện tử, tài chính, hàng không tầm
cỡ thế giới. Gần đây, Quang và đồng sự mới “gỡ rối” thành công cho một
ngân hàng quốc tế ở Campuchia.
Họ mua một phần mềm kế toán để làm việc với giá 60.000 USD, nhưng mới
“chạy” ít hôm đã bất ổn. Quang được mời qua khảo sát, tư vấn. Ngay ngày
đầu tiên anh đã phát hiện “lỗ hổng” nghiêm trọng. Không cần mật mã, anh


vẫn xâm nhập được vào tài khoản khách hàng. Quang tư vấn nên lập tức bỏ
ngay phần mềm kế toán đó để thay bằng phần mềm khác của Thụy Sĩ. Đối
tác gật đầu
Thất bại cứng, thất bại mềm?
Tùy yêu cầu, có giải pháp khác nhau, nhưng thường một qui trình tư vấn
phải qua những bước cơ bản. Sau khởi đầu tạo dựng niềm tin ở cả hai phía
mới xác định yêu cầu của khách hàng và tìm hiểu đủ thông tin để xác định
“bệnh tình lẫn nội lực”. Các công ty tư vấn lớn vì bảo vệ uy tín sẵn sàng
chấp nhận lỗ thời gian, tiền bạc để giải quyết đến cùng vấn đề, nhưng thực tế
thất bại “cứng, mềm” vẫn có thể xảy ra.
Gần đây, công ty tư vấn quốc tế P ở TP.HCM đã tư vấn cho một khách hàng
ở Đà Nẵng “Hệ thống quản lý nhân sự bằng điện toán” với giá 7.000 USD.
Việc đơn giản, xong nhanh. Nhưng ba tháng sau họ quay lại thì thấy công ty
đó vẫn đang sử dụng giấy bút, còn hệ thống vi tính “trùm mền” do phía tư
vấn không cùng “đẩy” đến cùng. Sau đó họ phải chịu lỗ, bỏ thêm tiền túi
gần 10.000 USD để làm cho xong.
Tuy nhiên, đó chỉ là một thất bại “mềm”. Có những thất bại “cứng” mà khi
xảy ra nhà tư vấn chỉ còn nước đổi nghề. Giới doanh nhân Hà Nội có lẽ

khá rành chuyện hai anh em Việt kiều N.T. ôm về nước gần 3 triệu USD, chỉ
hơn năm sau đã khóc ròng. Họ tính mở chuỗi nhà hàng kinh doanh hải sản
lớn và vào tận TP.HCM để tìm hiểu cũng như nhờ nhà tư vấn độc lập K.


“chỉ bảo”. Ông là giáo sư đại học nổi đình nổi đám với công ty riêng ăn nên
làm ra. Hai bên bắt tay tin tưởng. Giá tư vấn trọn gói: 20.000 USD.
Nhưng càng theo đuổi thực hiện, anh em nhà N.T. càng cháy túi Vụ việc
được rút kinh nghiệm: ý chí, vốn liếng làm ăn không thiếu, nhưng cung cách
thực hiện sai hoàn toàn. Nhà tư vấn K. là người miền Nam rặt. Ông giỏi làm
ăn trong đây cũng như lý thuyết kinh doanh, nhưng rất lờ mờ những “tiểu
tiết” trong môi trường kinh doanh Hà Nội. Tất cả đều không phù hợp từ
chọn vị trí mặt bằng đến trang trí, thiết kế thực đơn
Chiếc áo đã chật
Nhiều dự báo thị trường rất lớn đang dần “mở cửa” với dịch vụ tư vấn.
Khoảng 90% doanh nghiệp VN mới ở tuổi 10-15, sau thời gian gầy dựng,
tạm đứng được, họ đang khao khát phát triển. Nhưng “chiếc áo mặc đã
chật”, cần một tái cấu trúc tất cả từ qui mô công ty, nhân sự đến kỹ năng,
chiến thuật, chiến lược kinh doanh, nhất là ra “chợ” quốc tế, trong khi đa số
doanh nghiệp đã “quá tải” cả ở công việc lẫn chất xám. Đây chính là mảnh
đất màu mỡ cho dịch vụ tư vấn phát triển
Tuy nhiên, mọi thành công, thất bại của dịch vụ tư vấn ở VN đến nay đều
được người ta “nhẹ nhàng” qui về một mối: “Tại còn non trẻ quá mà!”. Đây
là nghề đầy hấp dẫn, thu nhập cao, nhưng “chơi” được nó không dễ. Số
người in danh thiếp “nhà tư vấn” cũng không chênh bao nhiêu với số xé nó
đi. Chính vì thế, nhiều ý kiến đã ủng hộ việc nhanh chóng ra đời hiệp hội tư


vấn để giúp ổn định, nâng cao chất lượng dịch vụ cũng như sàng lọc những
“hạt sạn” ảnh hưởng đến nghề nghiệp này.

QUỐC VIỆT