Lá Lách – Spleen Bài này đúng về việc reservoir cuả monocytes pdf

Lá Lách – Spleen

Bài này đúng về việc reservoir cuả monocytes. Và dĩ nhiên Spleen
đóng một vai trò cực kỳ trọng đại trong immune system. Y khoa chỉ biết
chuyện này vào khoảng giữa các năm 1970 (mid 1970's): những người đã bị
splenectomy sau này nếu bị nhiễm trùng có thể bị septicemia rất nhanh
chóng và rất nặng
Nhưng đem so sánh splenectomy với oophorectomy thì hơi xa (và
sai): để lại ovaries, thì sau này có thể có potential cho ovarian cancer, hiện
nay còn là một ung thư chết người. Còn để lại spleen, thì hầu như potential
for cancer là zero.
Rất hiếm thấy ung thư (solid tumors) ở spleen (Ở spleen, hoạ hiếm
lắm có thể thấy lymphoma phát xuất từ ngay spleen đi ra- Một điều cũng nên
để ý là rất ít khi thấy solid tumors chạy đến spleen: đây cũng là một bằng
chứng gián tiếp về nhiệm vụ miễn nhiễm - immunologic function- của
spleen.
Một ý niệm tổng quát - general concept - khi nhìn ung thư : ung thư từ
các tế bào máu : gọi là leukemia, còn các ung thư khác từ các cơ quan "đặc"
(solid) (vú, phổi, colorectal, pancreas thì gọi solid tumors.
Ung thư bắt nguồn từ não không liệt vào solid tumor vì cá tính -
behavior- khác hẳn.
Ung thư bắt nguồn từ não: ta hay nói sai là ung thư não (brain tumor):
nói sai ở chỗ tế bào não (neurons) chỉ chết đi chứ không mọc thêm đươc,
cho nên không có ung thư từ neurons.
Ung thư phát xuất từ não là do ung thư cuả các tế bào support cho
não: tức là về pathology gọi là astrocytes (astro: hình ngôi sao), tức là một
loại connective tissue (mô nối, mô liên kết) cuả não (vì connective tissue này
làm cho não thành một cơ quan, làm cho não "dính" với nhau thanh một cơ
quan - an organ - : thế cho nên ung thư của astrocytes có thể gọi là
"astrocytoma" hay "glioma".
Astro- là để chỉ morphology: hình ngôi sao. Còn Glioma là để chỉ

nhiệm vụ - function: dính với nhau -
(Glio-) "Glia" tiếng Greek có nghĩa là keo dán - cho nên tiếng Anh
bây giờ có chữ "glue" (keo để dán lại).
Ung thư phát xuất từ não, tức là từ astrocytes, nhìn duới kính hiển vi,
có những mức độ ác tính khác nhau, cũng như màu đỏ pha với nước lạnh thì
có thể từ hồng hồng rồi lên đến đỏ đậm:
Dưới hiển vi, độ ác tính này gọi là "grade". Chính vì thế Astrocytomas
chia ra làm 4 grades : grade I, II, III, IV (grade I : nhẹ nhất, ít ác tính nhất -
more benign, less malignant), còn grade IV : ác - malignant- nhất ).
Cho đến gần đây những b. nhân ở grade IV chỉ sống trung bình được
18 tháng, còn grade I : có những b.nhân sống hơn 5 năm.
Chính vì hai chữ astro -và glio- có thể dùng thay nhau được, cho nên
định danh (terminology) của ung thư phát xuất từ não càng thêm mù tối
(confused): các ung thư grades I, và II: gọi là astrocytomas, còn grades III,
và IV: thì gọi là Glioblastomas.
Gliobalstomas chính là high grade astrocytomas - nhưng nói thế lúng
túng qúa, cho nên trong parlance cuả pathology và oncology: chỉ nói:
glioblastoma.
Y khoa rất rộng, và đòi hỏi phải có ngôn ngữ rất chính xác thì mới
không lầm lẫn, cho nên phải "chính danh": Ngôn ngữ đi theo sự tiến triển và
bành trướng của ý niệm: cho nên ngôn từ cuả ta nghèo, vì tiến triển về khoa
học cuả ta chậm tuy thế vẫn phải cố viết bằng tiếng Việt. Nếu không cố
tìm cách diễn tả bằng tiếng Việt: ta sẽ suốt đời nói mượn, viết nhờ.