Bài giảng côn trùng học pot

CÔN TRÙNG HỌC
ENTOMOLOGY
•
Lý thuyết: 35 tiết GVC: PGS. TS. Nguyễn Thế Nhã
•
ĐT: 33840.628 hoặc 0912.202.305
•
Email: hoặc
•
Thực hành: 10 tiết GV: Vũ Thị Huyên: ĐT 33721.189
•
GV: Bùi Đình Đức
•
GV: Bùi Văn Bắc
CÔN TRÙNG HỌC
Tài liệu tham khảo
CÔN TRÙNG HỌC
Tài liệu tham khảo
2005
2006
Tài liệu tham khảo (Tiếp)
•
Phạm Bình Quyền, Đời sống côn trùng, 1976
•
ARISTOTELES (384-322 TCN), một nhà khoa học vĩ
đại đã quan tâm đến hệ thống hóa và sự phát triển của
động vật, trong các công trình của ông có đề cập tới
hơn 60 loài côn trùng và ông đã gọi chúng là loại động
vật chân có đốt.
Côn trùng học - Entomology
•

Năm 1735 CARL von LINNE (1707 - 1778) xuất bản
cuốn sách nổi tiếng "Systema naturae" đề cập tới 3
lĩnh vực quan trọng của tự nhiên là khoáng, thực vật
và động vật. Ông là người đầu tiên phân loại động vật,
trong đó có côn trùng một cách hiện đại. Lần xuất bản
thứ 10 của sách "Hệ thống tự nhiên" này LINNE đã
đưa vào cách gọi tên khoa học các loài sinh vật.
•
LAMARCK (1744 - 1829) đã có những đóng góp đáng
kể cho môn côn trùng học, đặc biệt trên lĩnh vực phân
loại côn trùng.
Entomos Logos Entomology
C«n trïng
C«n trïng


= ?
= ?
Sinh vËt
Sinh vËt
§éng vËt
§éng vËt
§éng vËt
§éng vËt
kh«ng x ¬ng
kh«ng x ¬ng
sèng
sèng
§éng vËt
§éng vËt

ngµnh
ngµnh


ch©n
ch©n
®èt
®èt
Côn trùng học - Entomology
S¬ ®å c©y tiÕn ho¸
Ngµnh Ch©n ®èt
(Arthropoda)
Bao nhiêu loài?
Bao nhiêu loài?
12
13
14
Tỷ lệ % số loài côn trùng trong giới động vật
Cánh màng
Cánh vẩy
Hai cánh
Côn trùng khác
Đv có x ơng sống
Đv thân mềm
Động vật khác
Bộ Cánh cứng
Cánh nửa cứng
Chân đốt khác
16

Côn trùng học - Entomology
Cụn trựng hc - Entomology

Khoảng 90% phí tổn phòng trừ rơi vào một số t ơng đối ít loài.

Chỉ có 0,1% số loài côn trùng có mâu thuẫn với lợi ích của con ng ời.
Tác hại của côn trùng

Trong số ít đài kỷ niệm đ ợc dựng lên để
"tởngnhớ" tới côn trùng lại dành cho một
loài sâu hại rất quen thuộc là con Vòi voi
hại bông AnthonomusgrandisBott - "ng ời
mở đ ờng cho sự phồn vinh" (Enterprise
Alabama, USA):

Năm 1925 sâu vòi voi từ Mexico đến USA,
60% sản l ợng bông bị phá hủy. Ng ời Mỹ
buộc phải bỏ việc trồng bông và quay sang
trồng lạc, ngô, khoai tây, mía và đã thu đ ợc
thắng lợi hơn nhiều so với cây bông.
Cụn trựng hc - Entomology

Cầm một chai r ợu vang Pháp nổi tiếng ta sẽ thấy có một lớp vỏ đẹp
bao bọc cổ chai. Nh ng chức năng đầu tiên của nó là để bảo vệ cái
nút bấc ở bên trong.
Tác hại của côn trùng

Một công ty xây dựng tự nhiên gặp trở ngại lớn trong
việc xây trát t ờng. Ng ời ta trát nhẵn t ờng hôm tr ớc, hôm
sau, qua một đêm lại thấy t ờng bị lỗ chỗ và bị đào bới

lung tung.

Đem khối vữa trát đi xét nghiệm mới hay trong đó có
rất nhiều sâu non ruồi Rhagoletiscerasi.
Cụn trựng hc - Entomology
Tác hại của côn trùng

Hàng năm 54% sản l ợng bị mất mát
ngoài đồng ruộng trong đó do động vật
gây ra chiếm 14%.

Riêng côn trùng gây ra thiệt hại
hàng năm là 25 tỷ$.

Khi phỏt sinh hng lot cụn trựng
cú th cnh tranh thc n vi con
ngi. Vớ d rui c qu hng nm
gõy ra thit hi hng t EU. Chu chu
ó gõy ra nhng thit hi kinh khng
nhiu ni trờn th gii.
Cụn trựng hc - Entomology
Tác hại của côn trùng
Tại Amani (một làng nhỏ ở Đông Bắc Tanganika) châu chấu đã phát sinh nhiều tới
mức hủy diệt tất cả những gì đ ợc gọi là màu xanh. Đây là một đoạn mô tả chúng:
"Bầu trời phía Bắc trở nên đen kịt. Một đám mây đáng sợ giăng khắp bầu trời, che tối
cả mặt trời. Những con côn trùng đầu tiên lao xuống nh những hạt m a đá trên các cây
ăn quả của v ờn thí nghiệm và nhảy lách tách trên các mái nhà Một cơn lốc lớn xám
bốc lên phía trên mặt đất. Tiếng động do cánh đập gây ra át cả tiếng nói. Cành lá gẫy
răng rắc d ới sức nặng của bọn phá hại. Tất cả mọi khu vực xung quanh đều phủ một
màu vàng ố

Ngày hôm sau nữa, sau khi đã biến khu vực vừa mới t ng bừng nhộn nhịp này thành
một chốn tiêu điều bầy côn trùng liền bay đi.
Đ ờng xe lửa bao quanh chân núi Kilimangiaro phủ một lớp dày châu chấu. Các bánh
xe tàu hoả lúc đầu dày xéo lên chúng vô tội vạ, dần dần bị tr ợt cho tới khi "hổn hển"
bất lực, đầu máy phải đứng sững lại d ới chân một lớp mặt gồ ghề nhè nhẹ "
Theo Động vật di c :
Cụn trựng hc - Entomology
Tác hại của côn trùng

Đám mây châu chấu dài 100 km, rộng 20km bay
thành đàn dày đặc nh vậy chừng 3000 km.

Mỗi con nặng 2 gram, một đám mây châu chấu nh
vậy có thể nặng tới 40 triệu tấn.

Một tấn châu chấu ngốn tới 10 tấn lá cây khác nhau.
ỏm mõy chõu chu (Schistocerca gregaria) 50 t cỏ th, che kớn
1000km
2
bu tri, cn 6 ting bay qua mt im no ú.
Mt n chõu chu nh vy hng ngy n ht 4 ln lng thc n
ca dõn s New York v London cng li.
Côn trùng học - Entomology
T¸c h¹i cña c«n trïng
Đám mây châu chấu
(Schistocerca gregaria) 50 tỷ
cá thể, che kín 1000km
2
bầu
trời, cần 6 tiếng để bay qua

một điểm nào đó.
Một đàn châu chấu như vậy
hàng ngày ăn hết 4 lần
lượng thức ăn của dân số
New York và London cộng
lại.
Cụn trựng hc - Entomology
Tác hại của côn trùng

Năm 125 tr ớc CN, châu chấu triệt hạ tất cả đồng lúa
mì và lúa mạch của thị trấn Rôma ở Xirênai và ở Numiđi
bên Bắc Phi. Nạn đói kèm theo ở đây gây ra tử vong cho
toàn thể dân chúng, lên tới 80 vạn ng ời.

Mt b lc ngi Núoc-man (Norman) sng trờn o
Groenland ó b tuyt dit vo th k 14-15 do Sõu xỏm
Agrotis occulta?

ở Tây Ban Nha vào năm 1917 một máy bay sau khi
lao vào một đàn châu chấu đã bị rơi xuống đất tan tành.
Cụn trựng hc - Entomology
Tác hại của côn trùng

1889 ở Mết Phớt
(Massachussett) Sâu róm
(Lymantriadispar).

Nhà thiên văn Pháp
Leôpon Truvơlô đã làm mất
sâu. Sau 20 năm sâu hại

này đã triệt hạ hết rừng
xung quanh thành phố.