Các loại thuốc tránh dùng cho phụ nữ có thai pot

Các loại thuốc tránh dùng
cho phụ nữ có thai

Phụ nữ mang thai ở bất cứ giai đoạn nào cũng rất dễ bị tác động,
ảnh hưởng bởi các loại thức ăn, đồ uống, đặc biệt là các hóa chất và
thuốc đưa vào cơ thể. Những ảnh hưởng này có thể tác động xấu tới thai
nhi, nguy hiểm nhất là gây dị dạng và dễ tổn hại nhất là ở 3 tháng đầu
của thai kỳ.
Phụ nữ mang thai ở bất cứ giai đoạn nào cũng rất dễ bị tác động, ảnh
hưởng bởi các loại thức ăn, đồ uống, đặc biệt là các hóa chất và thuốc đưa
vào cơ thể. Những ảnh hưởng này có thể tác động xấu tới thai nhi, nguy
hiểm nhất là gây dị dạng và dễ tổn hại nhất là ở 3 tháng đầu của thai kỳ.
Khi phải kê đơn cho thai phụ cần lưu ý các loại thuốc hoặc hoạt chất sau
đây:
Thuốc chống động kinh
Các thuốc chống động kinh có thể gây nguy cơ quái thai. Cao nhất là
sodium valproat, tiếp theo là carbamazepin và sau đó là primidon. Sodium
valproat và carbamazepin có liên quan với nguy cơ gai, nứt cột sống (spina
bifida) và các dị dạng khác. Phenytoin và phenobarbiton cũng có nguy cơ
nhưng ít hơn. Phụ nữ có thai dùng các thuốc nhóm này có nguy cơ dị dạng
thai nhi gấp 3 lần thông thường, và nguy cơ còn cao hơn nếu dùng nhiều loại
đồng thời. Nồng độ thuốc trong huyết thanh có thể thay đổi trong thời kỳ
mang thai và cả 3 tháng sau sinh, vì vậy phải thận trọng với liều dùng.
Phenytoin được biết là gây dị dạng sọ, chậm phát triển thể chất và trí tuệ.
Ngoài ra còn có thể gây biến dạng vòm miệng, bất thường về tim. Primidon,
phenobarbiton hoặc methylphenobarbiton đơn thuần hoặc kết hợp với các
thuốc chống động kinh khác có thể ảnh hưởng đến khả năng đông máu của
trẻ sơ sinh. Để đề phòng, cần cho bà mẹ mang thai dùng vitamin K trong
thời gian trước khi sinh.
Thuốc giảm đau
Aspirin và các thuốc giảm đau chống viêm không steroid (NSAIDs)

cần tránh dùng trong thời gian cuối của thai kỳ. Aspirin và NSAIDs ảnh
hưởng tới chức năng tiểu cầu làm tăng nguy cơ xuất huyết trước và sau sinh.
NSAIDs có thể làm ngừng phát triển ống động mạch thai nhi và làm chậm
chuyển dạ, đẻ muộn. Trong nhóm thuốc này, paracetamol là thuốc giảm đau
được lựa chọn kê đơn khi cần thiết vì có ít tác dụng phụ nhất với phụ nữ có
thai.
Các loại thuốc dùng trong da liễu
Các loại thuốc bôi dùng trong da liễu cũng có thể hấp thụ qua da gây
tác dụng toàn thân. Sự hấp thụ thuốc qua da phụ thuộc vào các yếu tố như: vị
trí bôi thuốc, tần số bôi, diện tích bôi, có dùng băng bịt hay không, chức
năng da tại vị trí bôi các loại thuốc bôi tại vùng niêm mạc sinh dục người
phụ nữ có thai cũng có thể làm tăng nồng độ tập trung thuốc ở các vùng phụ
cận và ảnh hưởng tới thai nhi.
Các loại thuốc ức chế miễn dịch
Azathioprin và cyclosporin có thể qua nhau thai và gây ức chế miễn
dịch cho thai nhi. Interferon beta – 1b và methotrexat có thể làm giảm hấp
thu tự nhiên. Vì vậy cần tránh kê các loại thuốc này cho phụ nữ mang thai.
Thuốc trị sốt rét
Quinin liều cao hơn liều điều trị có thể gây tổn hại cho thai nhi như:
điếc bẩm sinh, rối loạn phát triển bào thai, dị dạng các chi và xương sọ.
Thuốc còn gây co bóp tử cung tạo nguy cơ sảy thai.
Thuốc thần kinh
Khi kê đơn các loại thuốc này, cần phân tích kỹ yếu tố nguy cơ và lợi
ích từ đó mới đưa ra quyết định dùng hay không. Khi dùng nhóm thuốc này,
thai nhi có nguy cơ bị chết lưu, dị dạng bẩm sinh, chậm phát triển, nhiễm
độc thai nhi, hoặc các ảnh hưởng về lâu dài.
Thuốc chống tâm thần
Độ an toàn của các loại thuốc chống tâm thần không điển hình như
amisulprid, clozapin, olanzapin, quetiapin, risperidon và ziprasidon chưa
được kiểm chứng. Một số loại không làm tăng prolactin (như: clozapin,

quetiapin, aripiprazol) nhưng có loại làm tăng prolactin (olanzapin) làm ảnh
hưởng tới khả năng sinh sản. Thuốc chống tâm thần điển hình như
chlorpromazin có thể gây dị dạng thai nhi. Đặc biệt khi dùng kéo dài có thể
gây chứng tự kỷ, trầm cảm ở trẻ sau sinh.
Thuốc chống trầm cảm
Hiện chưa có bằng chứng về dùng thuốc chống trầm cảm 3 vòng có
gây dị dạng thai nhi hay không, kể cả trong 3 tháng đầu của thai kỳ. Tuy
nhiên cũng có một số trường hợp tăng nguy cơ dị dạng thai khi dùng
doxepin. Khi dùng nhóm thuốc này cho những phụ nữ có thai bị trầm cảm,
cần thận trọng tránh quá liều.
Ở trẻ sơ sinh, có thể xảy ra ảnh hưởng của kháng cholinergic (các
triệu chứng như: dễ kích thích, mất ngủ, sốt, đau bụng). Ngừng clomipramin
khi đang dùng trong thời kỳ mang thai có thể gây đẻ non, co giật ở trẻ sơ
sinh.
Dùng lithium trong 3 tháng đầu của thai kỳ có liên quan đến dị dạng
sơ sinh, đặc biệt các bất thường về tim mạch. Cần ngừng dùng thuốc có hoạt
chất này cho đến khi hệ tim mạch của thai phát triển tương đối hoàn chỉnh
(khoảng 50 ngày sau khi thụ thai) sau đó có thể dùng lại nếu thực sự cần
thiết. Những người đang dùng lithium mà muốn có thai phải giảm dần liều
trước khi có thai.
Thuốc giải lo âu
Dùng thuốc nhóm này cho phụ nữ có thai trong 3 tháng đầu của thai
kỳ có thể gây dị dạng thai, nhất là dị dạng vòm miệng, môi trong một số
nghiên cứu. Dùng trong giai đoạn muộn của thai kỳ có thể gây chứng gà gật,
lơ mơ, ức chế hô hấp, nhược cơ
Thuốc thay thế opiod (giảm tác hại nghiện thuốc phiện):
Những thai phụ đang dùng methadon để quản lý, giảm tác hại nghiện
opiod có nguy cơ sinh trẻ thiếu cân, đẻ non, chết non. Buprennorphin không
có chỉ định dùng cho phụ nữ có thai.
Thuốc điều trị bệnh đường hô hấp

Chưa có chứng cứ về rối loạn trong thời kỳ mang thai liên quan đến
các thuốc điều trị các vấn đề hô hấp nhưng nên sử dụng liều nhỏ nhất mà
vẫn đạt hiệu quả lâm sàng đối với phụ nữ có thai. Phụ nữ có thai bị hen có
thể ảnh hưởng tới nồng độ ôxy ở trẻ nhỏ vì vậy cần kiểm soát cơn hen một
cách tốt nhất có thể. Thuốc điều trị hen tương đối an toàn với phụ nữ có thai.
Không nên dùng corticosteroid kéo dài ở phụ nữ có thai.