bài 35. ưu thế lai

Moân sinh hoïc 9
NHIỆT LIỆT MỪNG QUÝCHÀO THẦY CÔ
TIẾT
GIÁO
VỀ DỰ HỌC HÔM NAY !

Câu 2: Tại sao tự thụ phấn bắt buộc ở cây giao
phấn và giao phối gần ở động vật qua nhiều thế
hệ lại gây ra hiện tượng thoái hóa?
KIEÅM TRA BAØI CUÕ
Câu 1: Giao phối gần là gì? Hậu quả của giao
phối gần?
Câu 3: Vai trò của phương pháp tự thụ phấn bắt
buộc và giao phối cận huyết trong chọn giống?

Tiết 40: ƯU THẾ LAI
I. Hiện tượng ưu thế lai:
Hình 35: Hiện tượng ưu thế lai
a, c) Cây và bắp ngô ở 2 dòng tự thụ phấn
b) Cây và bắp của cơ thể lai F
1


? So sánh cây và bắp ở 2 dòng tự thụ
phấn với cây và bắp ở cơ thể lai F
1
?
Đặc điểm Thân Bắp (trái) Hạt
Cây lai F
1

so với hai
dòng tự
thụ phấn
Cao hơn,
khỏe hơn
Dài hơn,
to hơn
Lớn hơn,
nhiều
hơn

Hình 35. Hiện tượng ưu thế lai
a, c) Cây và bắp ngô ở 2 dòng tự thụ phấn
b) Cây và bắp của cơ thể lai F
1


Tiết 40: ƯU THẾ LAI
I. Hiện tượng ưu thế lai:
Ưu thế lai là hiện tượng:
- Con lai F
1
có sức sống cao.
- Sinh trưởng nhanh.
- Phát triển mạnh.
- Chống chịu tốt.
- Năng suất cao.

Bò vàng Thanh Hóa Bò Hônsten Hà Lan
P : Bò vàng Thanh Hoá x Bò Hônsten Hà Lan
F
1
: Bò lai sind
(Chịu khí hậu nóng, cho 1000kg sữa/con/năm)
Hình: Bò lai sind


Trâu lai F
1


Viện chăn nuôi Quốc gia đã nghiên cứu được
phương pháp lai tạo trâu nhà với trâu Murah
(Ấn Độ) nhằm tăng tầm vóc.

Giống Cà chua lai

Sinh trưởng khỏe, kháng bệnh tốt, khối
lượng quả lớn, năng suất cao.

Tiết 40: ƯU THẾ LAI
I. Hiện tượng ưu thế lai:
II. Nguyên nhân của hiện tượng ưu thế lai:
Ưu thế lai là hiện tượng:
- Con lai F
1
có sức sống cao.
- Sinh trưởng nhanh.

- Phát triển mạnh.
- Chống chịu tốt.
- Năng suất cao.

?
1
Tại sao khi lai giữa hai dòng thuần, ưu thế lai
biểu hiện rõ nhất?
Vì chỉ có các gen trội có lợi mới được biểu hiện
ở cơ thể lai F
1
.
Ví dụ P: AAbbCCx aaBBcc
F
1
: AaBbCc
?
2
Tại sao ở thế hệ F
1
ưu thế lai biểu hiện rõ
nhất, sau đó giảm dần qua các thế hệ?
Các nhóm thảo luận
Phiếu học tập số 1
- Vì F
1
có tỉ lệ các cặp gen dị hợp tử cao nhất.
- Các thế hệ sau, tỉ lệ dị hợp giảm nên ưu thế
lai giảm (hiện tượng thoái hóa).

P A A aa

Tû lÖ %
DÞ hîp tö
®ång hîp tö
0 100
F
1
Aa
100
0
F
2
a a
A a aa
F
3
aa
Aa aa
50 =(1/2)
1
50
75
25 = (1/2)
2
F
4
aa
Aa
aa

F
n
aa
aa
.
.
.

Hình: Sự biến đổi tỉ lệ thể dị hợp và thể đồng hợp


- Nguyên nhân là do sự tập trung các gen trội có
lợi ở cơ thể lai F
1
.
Ví dụ :
P : AAbbCC x aaBBcc F
1
: AaBbCc
-Ưu thế lai biểu hiện cao nhất ở F
1
, sau đó giảm
dần qua các thế hệ.
Tiết 40: ƯU THẾ LAI
I. Hiện tượng ưu thế lai:
II. Nguyên nhân của hiện tượng ưu thế lai:
III. Các phương pháp tạo ưu thế lai:

Đối tượng Phương pháp Thành tựu
Ưu thế lai

ở cây
trồng
Ưu thế lai
ở vật nuôi
Các nhóm thảo luận
Phiếu học tập số 2
- Lai khác dòng
- Lai khác thứ
- Giống ngô lai LVN
10
.
- Giống lúa DT
17
(DT
10
x
OM
80
)
Lai kinh tế
- Lợn lai F
1
Đại Bạch Ỉ  (♀
Ỉ Móng Cái x ♂ Đại Bạch)
- Bò lai sind  (♀ Bò vàng
Thanh Hóa x ♂ bò Hôn
sten Hà Lan)
? Trong chọn giống cây trồng và vật nuôi người ta dùng
phương pháp nào để tạo ưu thế lai? Nêu các thành tựu
đạt được?

Giống ngô lai LVN
10
chịu hạn, chống đổ, kháng
sâu bệnh tốt, năng suất 8-12 tấn/ha
Lai khác dòng ( 2 dòng tự thụ phấn, rồi giao phấn)

Tiết 40: ƯU THẾ LAI
I. Hiện tượng ưu thế lai:
II. Nguyên nhân của hiện tượng ưu thế lai:
III. Các phương pháp tạo ưu thế lai:
- Lai khác dòng: Tạo 2 dòng tự thụ phấn rồi cho
giao phấn với nhau.
1. Phương pháp tạo ưu thế lai ở cây trồng:

Giống lúa DT
17
Lai khác thứ
P : Giống lúa DT
10
x Giống lúa OM
80
(Năng suất cao) (Chất lượng cao)
F
1
:

DT
17
(Năng suất, chất lượng gạo cao)

Tiết 40: ƯU THẾ LAI
I. Hiện tượng ưu thế lai:
II. Nguyên nhân của hiện tượng ưu thế lai:
III. Các phương pháp tạo ưu thế lai:
- Lai khác dòng: Tạo 2 dòng tự thụ phấn rồi cho
giao phấn với nhau.
1. Phương pháp tạo ưu thế lai ở cây trồng:
- Lai khác thứ: Tổ hợp giữa 2 thứ hoặc tổng hợp
nhiều thứ của cùng một loài.

Giống lúa TBR1 Giống lúa MTL. 499

Giống lúa PAC 807 Giống lúa SRI

Cánh đồng lúa SH 14

Cây bưởi da xanh Cây bưởi Năm Roi
Bưởi không hạt
Cam không hạt

Cây cafe
Dưa hấu không hạt
Cây ớt
Cây nhãn