Văn 7 - Câu đặc biệt

Câu đặc biệt

1. Xét ví dụ
Ôi em Thuỷ! Tiếng kêu sửng sốt của cô giáo làm tôi giật mình. Em tôi b(ớc vào
lớp.
CN
VN
CN
VN
2. Nhận xét
Ôi em
Thuỷ!
Tiếng kêu sửng
sốt của cô giáo
làm tôi giật mình
Em tôi b(ớc vào
lớp
Câu đặc biệt:
Câu bình th(ờng:
Là kiểu câu không cấu tạo theo mô hình CN, VN
Là kiểu câu có đầy đủ thành phần CN, VN

Ví dụ b,
Một tiếng trống. Học sinh kéo nhau vào lớp
Ví dụ c,
Dậy! Dậy! Dậy.
Bên án một tiếng gà vừa gáy
Chim trên cây liền ngỏ ý chào mừng
Câu đặc biệt

1. Xét ví dụ
Ví dụ a,
Ôi em Thuỷ! Tiếng kêu sửng sốt của cô giáo làm tôi giật mình. Em tôi b(ớc vào
lớp.
2. Nhận xét
Câu đặt biệt có cấu tạo là một từ hay một cụm từ

Bài tập nhanh
Tìm câu đặc biệt và câu rút gọn trong ví dụ sau:
Chim sâu hỏi chiếc lá
- Lá ơi! Hãy kể chuyện cuộc đời bạn cho tôi nghe đi.
- Bình th(ờng lắm, chẳng có gì đáng kể đâu
-
Lá ơi!
- Hãy kể chuyện cuộc đời bạn cho tôi nghe đi.
- Bình th(ờng lắm chẳng có gì đáng kể đâu.
Câu đặc biệt

1. Xét ví dụ
2. Nhận xét
Câu đặc biệt:
Câu rút gọn:
Thành phần CN
-
Lá hãy kể chuyện cuộc đời bạn cho tôi nghe đi.
- Cuộc đời của tôi bình th(ờng lắm chẳng có gì đáng kể đâu.
CN
VN
CN
VN

Câu bình th(ờng

Câu đặc biệt Câu rút gọn
Giống nhau
Khác nhau
Có cấu tạo là một từ hay một cụm từ
Câu đặc biệt là câu có một
thành phần không phân định
đ(ợc đó là chủ ngữ hay vị ngữ
Câu rút gọn là l(ợc bỏ một
thành phần ta có thể khôi
phục lại thành phần đã bị l(ợc
bỏ để câu có đủ CN-VN
So sánh sự giống và khác nhau của câu đặc biệt và câu rút gọn
Ghi nhớ: Câu đặc biệt là loại câu không cấu tạo theo mô hình CN - VN


Bộc lộ
cảm xúc
Liệt kê, thông
báo về sự tồn
tại của sự vật,
hiện t(ợng
Xác định
thời gian,
nơi chốn
Gọi
đáp

Câu đặc biệt

Một đêm mùa xuân. Trên dòng sông êm ả, cái đò cũ
của bác tài Phán từ từ trôi.
Đoàn ng(ời nhốn nháo lên. Tiếng reo. Tiếng vỗ tay.
Trời ơi!, cô giáo tái mặt và n(ớc mắt giàn giụa. Lũ
nhỏ cứ khóc mỗi lúc một to hơn.
An gào lên:
- Sơn! Em Sơn! Sơn ơi!
- Chị An ơi!
Sơn đã nhìn thấy chị.
Một ngôi sao. Hai ngôi sao. Sao lấp lánh. Sao nh( nhớ
th(ơng.
Mùa xuân! Mỗi khi hoạ mi tung ra những tiếng hót
vang lừng, mọi vật nh( có sự thay đổi kỳ diệu.
Than ôi! thời oanh liệt nay còn đâu
Lan! cậu không nhận ra tớ sao?

x
x
x
x
x
x
x
x

Câu đặc biệt

Phải quỳ
Hai ông sợ vợ tâm sự với nhau. Một ông thở dài:
- Hôm qua, sau một trận cãi vã tơi bời khói lửa, tớ buộc bà ấy phải quỳ,
- Bịa!
- Thật mà!
- Thế cơ à? Rồi sao nữa?
- Bà ấy phải quỳ xuống đất và bảo: Thôi! Bò ra khỏi gầm gi(ờng đi!
(Su tầm trong dân gian)

Bịa!
Thật mà!
Thế cơ à? Rồi sao nữa ?
Thôi!
Phủ định
Khẳng định và bộc lộ cảm xúc
Hỏi và bộc lộ cảm xúc
Mệnh lệnh và bộc lộ cảm xúc

Câu đặc biệt



!"#$%
- Nêu lên thời gian, nơi chốn diễn ra sự việc đ(ợc nói đến trong
đoạn;
- Liệt kê, thông báo về sự tồn tại của sự vật, hiện t(ợng;
- Bộc lộ cảm xúc;
- Hỏi đáp.

Câu đặc biệt

&'
(%)*+,-! '.,+/0
a. Tinh thần yêu n(ớc cũng nh( các thứ của quý. Có khi đ(ợc tr(ng bày trong tủ kính,
trong bình pha lê, rõ ràng rễ thấy. Nh(ng cũng có khi cất dấu kín đáo trong r(ơng, trong
hòm. Bổn phận của chúng ta là làm cho những của quý kín đáo ấy đều đ(ợc đ(a ra tr(
ng bày. Nghĩa là phải ra sức giải thích, tuyên truyền, tổ chức, lãnh đạo, làm cho tinh
thần yêu n(ớc của tất cả mọi ng(ời đều đ(ợc thực hành vào công việc yêu n(ớc, công
việc kháng chiến.
(Hồ Chí Minh)
b. Đứng tr(ớc tổ dế, ong xanh khẽ vỗ cánh, uốn mình, gi(ơng cặp răng rộng và nhọn
nh( đôi gọng kìm, rồi thoắt cái lao nhanh xuống hang sâu. Ba giây Bốn giây Năm
giây Lâu quá!
(Vũ Tú Nam)
c. Sóng ầm ầm đập vào những tảng đá lớn ven bờ. Gió biển thổi lồng lộng. Ngoài kia là
ánh đèn sáng rọi của một con tàu. Một hồi còi.
(Nguyễn Trí Huân)

Câu đặc biệt


&'
+ Không có câu đặc biệt
1Các câu rút gọn:
Có khi đ(ợc tr(ng bày trong tủ kính, trong bình pha lê, rõ ràng rễ
thấy. Nh(ng cũng có khi cất dấu kín đáo trong r(ơng, trong hòm.
Nghĩa là phải ra sức giải thích, tuyên truyền, tổ chức, lãnh đạo, làm
cho tinh thần yêu n(ớc của tất cả mọi ng(ời đều đ(ợc thực hành vào
công việc yêu n(ớc, công việc kháng chiến.

+ Câu đặc biệt:
Ba giây Bốn giây Năm giây Lâu quá!
+ Không có câu rút gọn
+ Câu đặc biệt:
Một hồi còi
+ Không có câu rút gọn

Câu đặc biệt


&'
(%)*+,-! '.,+/0
b. Đứng tr(ớc tổ dế, ong xanh khẽ vỗ cánh, uốn mình, gi(ơng cặp răng rộng và nhọn
nh( đôi gọng kìm, rồi thoắt cái lao nhanh xuống hang sâu. Ba giây Bốn giây Năm
giây Lâu quá! (Vũ Tú Nam)
c. Sóng ầm ầm đập vào những tảng đá lớn ven bờ. Gió biển thổi lồng lộng. Ngoài kia là
ánh đèn sáng rọi của một con tàu. Một hồi còi. (Nguyễn Trí Huân)
2%345*,6)*!7++89)
Ba giây Bốn giây Năm giây Xác định thời gian
Lâu quá! Bộc lộc cảm xúc
Một hồi còi.
T(ờng thuật
Lá ơi!
Gọi đáp

C©u ®Æc biÖt


&'
:%;*<=,>?@ABCDEBBF8

!G5*H+99*<,
I=,>%
3#JKL=9M,N>*F8O/P+Q*
,H*<*,BRL='+9L+"KS
LLNK&*T>RU+V-,!"
9%GK9W'F8*)H*)'XAL
L5'LH)JF,A,!"TPJ
N>*;OY WBZ<+*<…
B*J/


[! Z,N
\[0,*
\]M* 

Xin chân thành cảm ơn các thầy cô
giáo cùng toàn thể các em học sinh.