Bài giảng Tuyến tụy đại cương

ĐẠI CƯƠNG
•
Tụy nằm sau dạ dày, giữa tá tràng và lách
•
Là một tuyến vừa nội tiết vừa ngoại tiết
•
Tụy ngoại tiết tiết ra :
+ Dịch tiêu hóa
+ Men tiêu hóa.
→
Tham gia vào quá trình tiêu hóa thức ăn
ĐỊNH NGHĨAVIÊM TỤY
- Sưng các ống tuyến và mạch máu
- Chảy máu, hoại tử, nhiễm trùng
→ Tổn thương tụy có hồi phục → VTC
→ Tổn thương tụy không hồi phục → VTM
VIÊM TỤY CẤP
MỤC TIÊU
•
Kể nguyên nhân gây VTC
•
Liệt kê TC lâm sàng và biến chứng của VTC
•
Nêu các xét nghiệm giúp chẩn đoán viêm tụy cấp
•
Trình bày chẩn đoán viêm tụy cấp
•
Liệt kê các yếu tố tiên lương VTC
•
Nêu được nguyên tắc điều trị

ĐẠI CƯƠNG
-
VTC là cấp cứu nội - ngoại .
-
Tỉ lệ tử vong 10%
-
Đa số thể nhẹ ( 80 – 90 % )
-
10 – 20% nặng
NGUYÊN NHÂN
* Nhiều nguyên nhân :
1. Bệnh lý đường mật : 50-70%
2. Rượu : 5 - 20%
3. Các nguyên nhân khác : 10%
* Không rõ nguyên nhân
:
20 %
TRIỆU CHỨNG LÂM SÀNG
1. ĐAU BỤNG : ( 95%)
- Đột ngột sau bửa ăn thịnh soạn, có rượu
- Đau TVị, lệch (T), lan ra sau lưng
- Tư thế giảm đau: nằm cò súng
- Cường độ: nhẹ, dữ dội cấp tính.
TRIỆU CHỨNG LÂM SÀNG
Khám bụng:
-
Bụng mềm hoặc có đề kháng
- Dấu xuất huyết
+ Turner Grey : Bấm máu hông lưng (T)
+ Cullen : Bấm máu quanh rốn

- Điểm Mayo Robson (+): Điểm sườn – lưng
* Thăm TT : đau ( thăm nhiều lần )
TRIỆU CHỨNG LÂM SÀNG
2. NÔN ÓI:
Sau nôn không giảm đau
3. CÁC T/C KHÁC
- TDMP ( T), cổ trướng
- Sốt : Do nhiều nguyên nhân
- Vàng da : Do nhiều nguyên nhân
- Rối loạn vận chuyển ruột
BIẾN CHỨNG
- Choáng
- Xuất huyết
- Nhiễm trùng
- Nang giả tụy
- Viêm tụy mãn
CẬN LÂM SÀNG
1. Định lượng men tụy:
* Amylase máu: Tăng sớm, không đặc hiệu
- BT : 220 UI / l, VTC tăng ≥ 3 lần
* Amylase nước tiểu : Tăng muộn
- BT : < 900 UI/l
*Amylase / dịch MP.MB
*Lipase máu *Trypsin máu : Đặc hiệu
2. X quang bụng không sửa soạn
:
-
Quai ruột canh gác
- Tràn dịch đáy phổi ( T )
CẬN LÂM SÀNG

3. Siêu âm bụng :
- Thay đổi cấu trúc .
- Nang giả tụy, sỏi, giun
- Tràn dịch ổ bụng, màng phổi.
4. CT. Scaner
Cho chẩn đóan xác định
XÉT NGHIỆM GIÚP TIÊN LƯỢNG
-
Công thức máu : Hct, BC.
- Glycemie
- Canxi máu
- Ion đồ
- LDH
- SGOT
- PaO2
- Uremie
CHẨN ĐOÁN XÁC ĐỊNH
Trước đây: Phẫu thuật và quan sát trực tiếp
Theo Atlanta sửa đổi ( 2006 ): Có 2/3 tiêu chuẩn:
1. Lâm sàng điển hình:
+ Đau bụng cấp thượng vị dữ dội lan sau lưng
+ Nôn ói, không giảm đau sau nôn
2. Men tụy tăng > 3 lần
3. Hình ảnh VTC điển hình ( SÂ hoặc CT )
NGUYÊN TẮC ĐIỀU TRỊ
•
Cần có sự phối hợp giữa nội và ngoại khoa
•
Điều trị nội khoa luôn là bước đầu tiên và cơ bản
ĐIỀU TRỊ NỘI KHOA

•
Đặt Sonde DD
•
Nhịn ăn
•
Thuốc giảm đau
•
Thuốc giảm tiết dịch tụy
•
Phòng ngừa và điều trị sốc
•
Kháng sinh
ĐIỀU TRỊ NGOẠI KHOA
- Thất bại với điều trị nội
- VTC do sỏi mật
- Khi có biến chứng: VPM, hoại tử, xuất huyết…
- Nghi ngờ chẩn đoán
TÀI LIỆU THAM KHẢO
- Manual of gastroenterology, 2002
- Text book of gastroenterology 2009.
- Các nguyên lý y học nội khoa HARRISON
XIN CẢM ƠN