LUA CHON TT TU TRONG CAU (09-10)

GV: Tô Hồ Ngọc
Kiểm tra bài cũ
Câu h i:ỏ
L t l i trong h i tho i l gì ?ượ ờ ộ ạ à
Trong h i tho i gi l ch s ta c n ph i l m gì ?ộ ạ để ữ ị ự ầ ả à
Tit 114. LA CHN TRT T T TRONG CU
I.Nh n xột chung
I.Nh n xột chung
1.Ng li u/sgk
2.Nh n xột
Gõ đầu roi xuống đất, cai lệ thét bằng giọng
khàn khàn của ng ời hút nhiều xái cũ:
. Gừ u roi xu ng t
. cai l
. thột
. b ng gi ng kh n kh n c a ng i hỳt
nhiều xái cũ
Hãy sắp xếp các từ và cụm từ trên thành những
câu văn đồng nghĩa.
gõ đầu roi xuống đất,Cai lệ bằng giọngthét
khàn khàn của người hút nhiều xái cũ.
Cai lệ
cai lệ
cai lệ
gõ đầu roi xuống đất,gõ đầu roi xuống đất.
gõ đầu roi xuống đất.
thét
thét.
Thét
bằng giọng
Bằng giọng

bằng giọng
khàn khàn của người hút nhiều
khàn khàn của người hút
khàn khàn của người
hút nhiều xái cũ,
nhiều xái cũ,
xái cũ,
Bằng giọng
khàn khàn của người hút nhiều
gõ đầu roi xuống đất,
cai lệ
Gõ đầu roi xuống đất,
bằng giọng khàn khàn
của người hút nhiều xái cũ,
cai lệ
thét.
xái cũ
thét.
-Có 6 cách thay đổi trật tự, mà không làm
thay đổi nghóa của câu :
HiÖu qu¶ diÔn ®¹t cña c©u in ®Ëm trong ®o¹n trÝch.
Anh D u u n vai ngáp d i m t ti ng.U o i, ậ ố à ộ ế ể ả
ch ng tay xu ng ph n, anh v a rên v a ng ng u ố ố ả ừ ừ ỏ đầ
lên.Run r y c t bát cháo, anh m i k v o n ẩ ấ ớ ề à đế
mi ng, ệ cai lệ v ng i nh lí tr ng ã s m s p à ườ à ưở đ ầ ậ
ti n v o v i nh ng ế à ớ ữ roi song, tay th c v dây th ng.ướ à ừ
Gõ u đầ roi xu ng t, ố đấ cai lệ thét b ng gi ng kh n kh n ằ ọ à à
c a ng i hút nhi u xái c :ủ ườ ề ũ
- Th ng kia ! Ông t ng m y ch t êm qua,còn ằ ưở à ế đ
s ng y ? N p ti n s u ! Mau!ố đấ à ộ ề ư

(Ng« TÊt Tè- T¾t ®Ìn)
Nhấn mạnh sự hung hãn của tên cai lệ và để
tạo liên kết câu.
I.Nh n xét chungậ
1.Ng li u/sgkữ ệ
2.Nh n xét ậ
- Có 6 cách thay i tr t t t m không l m thay i đổ ậ ự ừ à à đổ
ngh a c b n c a câu.ĩ ơ ả ủ
- Cách vi t c a tác gi nh m m c ích: nh n m nh ế ủ ả ằ ụ đ ấ ạ sù
hung hãn c a tên cai l v t o liên k t câu.ủ ệ àđể ạ ế
Tiết 114. LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU
LÇn l ît thay thÕ c©u in ®Ëm b»ng c¸c c©u võa s¾p xÕp ®
îc vµ nhËn xÐt vÒ t¸c dông cña sù thay ®æi Êy.
Anh D u u n vai ngáp d i m t ti ng.U ậ ố à ộ ế ể
o i,ch ng tay xu ng ph n,anh v a rên v a ng ng ả ố ố ả ừ ừ ỏ
u lên.Run r y c t bát cháo, anh m i k v o n đầ ẩ ấ ớ ề à đế
mi ng, ệ cai lệ v ng i nh lí tr ng ã s m s p à ườ à ưở đ ầ ậ
ti n v o v i nh ng ế à ớ ữ roi song, tay th c v dây th ng.ướ à ừ
(a) Cai l gõ u roi xu ng t, thét b ng gi ng ệ đầ ố đấ ằ ọ
kh n kh n c a ng i hút nhi u xái c :à à ủ ườ ề ũ
-Th ng kia ! Ông t ng m y ch t êm qua,còn ằ ưở à ế đ
s ng y ? N p ti n s u ! Mau!ố đấ à ộ ề ư
→ Chủ yếu liên kết với câu trước và câu sau.

Lần l ợt thay thế câu in đậm bằng các câu vừa sắp xếp
đ ợc và nhận xét về tác dụng của sự thay đổi ấy.
Anh D u u n vai ngỏp d i m t ti ng.U o i,ch ng
tay xu ng ph n,anh v a rờn v a ng ng u
lờn.Run r y c t bỏt chỏo, anh m i k v o n
mi ng, cai l v ng i nh lớ tr ng ó s m s p

ti n v o v i nh ng roi song, tay th c v dõy
th ng.
(b) Cai l thột b ng gi ng kh n kh n c a ng i hỳt
nhi u xỏi c , gừ u roi xu ng t:
- Th ng kia ! ễng t ng m y ch t ờm qua,cũn
s ng y ? N p ti n s u ! Mau!
Chỉ liên kết với câu tr ớc
LÇn l ît thay thÕ c©u in ®Ëm b»ng c¸c c©u võa s¾p xÕp ®
îc vµ nhËn xÐt vÒ t¸c dông cña sù thay ®æi Êy.

Anh D u u n vai ngáp d i m t ti ng.U o i,ch ng ậ ố à ộ ế ể ả ố
tay xu ng ph n,anh v a rên v a ng ng u lên.Run ố ả ừ ừ ỏ đầ
r y c t bát cháo, anh m i k v o n mi ng, ẩ ấ ớ ề à đế ệ cai lệ
v ng i nh lí tr ng ã s m s p ti n v o v i à ườ à ưở đ ầ ậ ế à ớ
nh ng ữ roi song, tay th c v dây th ng.ướ à ừ
(c)Thét b ng gi ng kh n kh n c a ng i hút nhi u ằ ọ à à ủ ườ ề
xái c , cai l gõ u roi xu ng t:ũ ệ đầ ố đấ
- Th ng kia ! Ông t ng m y ch t êm qua,còn s ng ằ ưở à ế đ ố
y ? N p ti n s u ! Mau!đấ à ộ ề ư
→ kh«ng liªn kÕt
Lần l ợt thay thế câu in đậm bằng các câu vừa sắp xếp đ
ợc và nhận xét về tác dụng của sự thay đổi ấy

Anh D u u n vai ngỏp d i m t ti ng.U o i,ch ng
tay xu ng ph n,anh v a rờn v a ng ng u lờn.Run
r y c t bỏt chỏo, anh m i k v o n mi ng, cai l
v ng i nh lớ tr ng ó s m s p ti n v o v i
nh ng roi song, tay th c v dõy th ng .
(d)B ng gi ng kh n kh n c a ng i hỳt nhi u xỏi
c , cai l gừ u roi xu ng t,thột:

- Th ng kia! ễng t ng m y ch t ờm qua,cũn s ng
y ? N p ti n s u! Mau!
chỉ liên kết với câu sau
Lần l ợt thay thế câu in đậm bằng các câu vừa sắp xếp đ
ợc và nhận xét về tác dụng của sự thay đổi ấy
Anh D u u n vai ngỏp d i m t ti ng.U o i,ch ng
tay xu ng ph n,anh v a rờn v a ng ng u lờn.Run
r y c t bỏt chỏo, anh m i k v o n mi ng, cai l
v ng i nh lớ tr ng ó s m s p ti n v o v i
nh ng roi song, tay th c v dõy th ng .
(e)B ng gi ng kh n kh n c a ng i hỳt nhi u xỏi
c , gừ u roi xu ng t,cai l thột.
- Th ng kia ! ễng t ng m y ch t ờm qua,cũn
s ng y ? N p ti n s u ! Mau!
chỉ liên kết với câu sau
LÇn l ît thay thÕ c©u in ®Ëm b»ng c¸c c©u võa s¾p xÕp ®
îc vµ nhËn xÐt vÒ t¸c dông cña sù thay ®æi Êy

Anh D u u n vai ngáp d i m t ti ng.U o i,ch ng ậ ố à ộ ế ể ả ố
tay xu ng ph n,anh v a rên v a ng ng u lên.Run ố ả ừ ừ ỏ đầ
r y c t bát cháo, anh m i k v o n mi ng, ẩ ấ ớ ề à đế ệ cai lệ
v ng i nh lí tr ng ã s m s p ti n v o v i à ườ à ưở đ ầ ậ ế à ớ
nh ng ữ roi song, tay th c v dây th ng.ướ à ừ
(g)Gõ u roi xu ng t, b ng gi ng kh n kh n đầ ố đấ ằ ọ à à
c a ng i hút nhi u xái c , cai ủ ườ ề ũ
l thét.ệ
- Th ng kia ! Ông t ng m y ch t êm qua,còn s ng ằ ưở à ế đ ố
y ? N p ti n s u ! Mau!đấ à ộ ề ư
→ ĐÓ nhÊn m¹nh vµ liªn kÕt víi c©u sau
LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU

Câu
Nhấn mạnh
sự hung hãn
Liên kết chặt với
câu đứng trước
Liên kết chặt với
câu đứng sau
a kh«ng cã cã
b kh«ng cã kh«ng
c kh«ng kh«ng kh«ng
d kh«ng kh«ng cã
e kh«ng kh«ng cã
g cã kh«ng cã
I.Nh n xét chungậ
I.Nh n xét chungậ
1.Ng li u/sgkữ ệ
2.Nh n xétậ
- Có 6 cách thay i tr t t t m không l m thay i đổ ậ ự ừ à à đổ
ngh a c b n c a câu.ĩ ơ ả ủ
-
Cách vi t c a tác gi nh m m c ích: nh n m nh ế ủ ả ằ ụ đ ấ ạ
s hung hãn c a tên cai l v t o liên k t câu.ự ủ ệ à để ạ ế
-
Tr t t t s p x p khác nhau t o ra nh ng s c thái ậ ự ừ ắ ế ạ ữ ắ
ngh a khác nhau.ĩ
Tiết 114. LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU
Nh n xét chung gì v cách s p x p tr t t trong câu :ậ ề ắ ế ậ ừ
*Ghi nhớ: SGK.111
Trong một câu có thể có nhiều cách sắp xếp trật tự
từ, mỗi cách đem lại hiệu quả diễn đạt riêng.

Người nói (người viết ) cần biết lựa chọn trật tự từ
thích hợp với yêu cầu giao tiếp.
Bài tập c ng c phần I:ủ ố Thay đổi trật tự từ bằng nhiều
cách khác nhau
NÓ
BẢO
SAO
KHÔNG
ĐẾN
Noù baûo khoâng ñeán sao?
 Noù baûo ñeán khoâng sao.
 Noù sao baûo khoâng ñeán?
 Noù sao ñeán baûo
khoâng?
 Noù khoâng ñeán baûo sao?
 Sao khoâng ñeán baûo noù?
 Sao khoâng baûo noù ñeán?
 Sao ñeán khoâng baûo noù?
 Sao ñeán, noù baûo khoâng?
 Khoâng ñeán, sao baûo noù?
 Khoâng baûo, sao noù ñeán?
 Ñeán noù baûo: “Khoâng sao”
I.Nh n xét chungậ
II.M t s tác d ng c a s s p x p tr t t tộ ố ụ ủ ự ắ ế ậ ự ừ
1.Ng li u/sgkữ ệ
2.Nh n xét :ậ
*Ng li u 1:ữ ệ
a.Tr t t t th hi n th tậ ự ừ ể ệ ứ ự
tr c sau c a các ho t ngướ ủ ạ độ .
… gi t ph t cái th ng ậ ắ ừ

trong tay anh n yà v à ch y ạ
s m s p n ch anh D u.ầ ậ đế ỗ ậ
- Ch D u ị ậ xám m tặ , v i ộ
v ng t con xu ng tà đặ ố đấ ,
ch y n l y tay h n.ạ đế đỡ ấ ắ
Tiết 114. LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU
II.M t s tỏc d ng c a s s p x p tr t t t
1.Tỡm hi u ng li u/sgk
2.Nh n xột
Ng li u 1
a.Tr t t t th hi n th t
tr c sau c a cỏc ho t ng.
b.Trật tự từ thể hiện thứ bậc
cao thấp và thứ tự xuất hiện
của các nhân vật.

-
cai lệ và ng ời nhà lí tr ởng


cai lệ có thứ bậc cao hơn.
-roi song,tay th ớc và dây thừng
cai lệ: mang roi song, đi tr ớc.
ng ời nhà lí tr ởng: mang tay th
ớc và dây thừng, đi sau.
Tit 114. LA CHN TRT T T TRONG CU
II.M t s tác d ng c a s s p x p tr t t tộ ố ụ ủ ự ắ ế ậ ự ừ
1.Ng li u/sgkữ ệ
2.Nh n xét ậ
Ng li u 1ữ ệ

Ng÷ liÖu 2
a)Tre gi÷ lµng, gi÷ n íc, gi÷ m¸i nhµ tranh, gi÷ ®ång lóa chÝn.
B T T B B B T T
b)Tre gi÷ m¸i nhµ tranh, gi÷ ®ång lóa chÝn, gi÷ lµng, gi÷ n íc.
c)Tre gi÷ lµng, gi÷ m¸i nhµ tranh, gi÷ ®ång lóa chÝn, gi÷ n íc.
→ Cách viết (của tác giả) có hiệu quả diễn đạt cao
hơn, vì có sự hài hòa về ngữ âm.
Tiết 114. LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU
I.Nhận xét chung
I.Nhận xét chung
1.Ngữ liệu/sgk
2.Nhận xét
-Cách viết của tác giả nhằm mục đích: nhấn mạnh sự
hung hãn của cai lệ và để tạo liên kết câu.
II.Một số tác dụng của sự sắp xếp trật tự từ
II.Một số tác dụng của sự sắp xếp trật tự từ
1.Ngữ liệu/sgk
2.Nhận xét
*Ngữ liệu 1
a. Trật tự từ thể hiện thứ tự trước sau của các hoạt động.
b. Trật tự từ thể hiện thứ bậc cao thấp của các nhân vật
và thứ tự xuất hiện của các nhân vật.
*Ngữ liệu 2
-Cách a có hiệu quả diễn đạt cao hơn, vì có sự hài hòa về
ngữ âm.
Tiết 114. LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU
*Ghi nh : SGK/112
Trật tự từ trong câu có thể :
- Thể hiện thứ tự nhất định của sự vật, hoạt động, đặc điểm (nh
thứ bậc quan trọng của sự vật, thứ tự của hoạt động, trình tự quan

sát của ng ời nói,)
- Nhấn mạnh hình ảnh, đặc điểm của sự vật, hiện t ợng.
- Liên kết câu với những câu khác trong văn bản.
- Đảm bảo sự hài hoà về ngữ âm của lời nói.
Nhng tỏc dng ca vic sp xp trt t t trong
cõu
I.Nhận xét chung
I.Nhận xét chung
1.Ngữ liệu/sgk
2.Nhận xét
- Cách viết của tác giả nhằm mục đích:nhấn mạnh sự
hung hãn của tên cai lệ và để tạo liên kết câu.
II.Một số tác dụng của sự sắp xếp trật tự từ
II.Một số tác dụng của sự sắp xếp trật tự từ
1.Ngữ liệu/sgk
2.Nhận xét
*Ngữ liệu 1:
a.Trật tự từ thể hiện thứ tự trước sau của các hoạt động.
b.Trật tự từ thể hiện thứ bậc cao thấp của các nhân vật
và thứ tự xuất hiện của các nhân vật.
*Ngữ liệu 2 :
-Cách a (cách viết của tác giả) có hiệu quả diễn đạt cao
hơn, vì có sự hài hòa về ngữ âm.
*Ghi nhớ 2 : SGK/112
Tiết 114. LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU
I.
II.
III. Luyện tập
a. Kể tên các vị anh hùng dân
tộc theo thứ tự xuất hiện trong

lịch sử.
b. Nhấn mạnh vẻ đẹp của tổ
quốc.
-
Tạo ra sự hài hoà về ngữ âm
cho khổ thơ.
c. Lặp lại từ và cụm từ "mật
thámvà đội con gái để tạo
liên kết với câu đứng tr ớc.
a.Bà Tr ng, Bà Triệu,Trần H ng Đạo, Lê
Lợi, Quang Trung
b. Đẹp vô cùng, Tổ quốc ta ơi!
Rừng cọ đồi chè, đồng xanh ngào
ngạt
Nắng chói sông Lô, hò ô tiếng hát
Chuyến phà dào dạt bến n ớc Bình
Ca
c Âý cũng may cho cô, vơ vẩn mãi ở
ngoài phố thế này mà gặp mật thám hay
đội con gái thì khốn:
- Mật thám tôi cũng chả sợ, đội con
gái tôi cũng chả cần.
Tit 114. LA CHN TRT T T TRONG CU
Bài tập củng cố phần II
Trời xanh thẳm, biển cũng xanh thẳm như dâng cao chắc nòch. Trời
rải mây trắng bạc, biển mơ màng dòu hơn sương. Trời âm u màng
mưa, biển xám xòt nặng nề. Trời ầm ầm giông gió, biển đục ngầu,
giận dữ.
(Vũ Tú Nam)
Việc sắp xếp vò trí từ ngữ trong đoạn trích trên có tác dụng gì

?
- Thể hiện thứ tự nhất đònh của sự vật, hiện tượng…
- Nhấn mạnh sự vật được nói đến.
- Liên kết câu trong đoạn văn.