Bài 3: Tức nước vỡ bờ

I. Giới thiệu về tác giả, tác phẩm
I. Giới thiệu về tác giả, tác phẩm
1. Tác giả:

Ngô Tất Tố: (1893-1954) Quê nay thuộc huyện
Ngô Tất Tố: (1893-1954) Quê nay thuộc huyện
ĐôngAnh Hà Nội
ĐôngAnh Hà Nội



Ông xuất thân trong một gia đình nhà nho
Ông xuất thân trong một gia đình nhà nho
gốc nông dân
gốc nông dân



Ông là một học giả, nhà báo, nhà văn hiện
Ông là một học giả, nhà báo, nhà văn hiện
thực xuất sắc chuyên viết về nông thôn tr ớc
thực xuất sắc chuyên viết về nông thôn tr ớc
Cách mạng
Cách mạng



Đ ợc nhà n ớc trao tặng giải th ởng Hồ Chí

Đ ợc nhà n ớc trao tặng giải th ởng Hồ Chí
Minh về văn học nghệ thuật (1996)
Minh về văn học nghệ thuật (1996)

Tác phẩm chính: Tắt đèn (1939), Lều
Tác phẩm chính: Tắt đèn (1939), Lều
chõng(1940)Việc làng (1940
chõng(1940)Việc làng (1940
Ngô tất tố
2. Tác phẩm



Đoạn trích Tức n ớc
Đoạn trích Tức n ớc
vỡ bờ nằm trong ch ơng
vỡ bờ nằm trong ch ơng
XVII của tác phẩm Tắt
XVII của tác phẩm Tắt
Đèn (1939)
Đèn (1939)

II. Đọc và tìm hiểu văn bản
II. Đọc và tìm hiểu văn bản
1.
1.


Đọc:
Đọc:

2.
2.
Tìm hiểu văn
Tìm hiểu văn
bản
bản
:
:
Tiểu thuyết
Tiểu thuyết


Tự sự, miêu tả, kết hợp biểu cảm.
Tự sự, miêu tả, kết hợp biểu cảm.
2 sự việc chính:
2 sự việc chính:
+
+
Đ1
Đ1
:
:
từ đầu đến
từ đầu đến
có ngon miệng hay không
có ngon miệng hay không
Chị Dậu ân
Chị Dậu ân
cần chăm sóc ng ời chồng ốm yếu giữa vụ s u thuế.
cần chăm sóc ng ời chồng ốm yếu giữa vụ s u thuế.

+
+
Đ2
Đ2
:
:
Còn lại.
Còn lại. :
Chị Dậu khôn ngoan và can đảm đ ơng đầu
Chị Dậu khôn ngoan và can đảm đ ơng đầu
với bọn tay sai phong kiến, nh : cai lệ, ng ời nhà lí tr ởng.
với bọn tay sai phong kiến, nh : cai lệ, ng ời nhà lí tr ởng.



Thể loại
Thể loại
Ph ơng thức biểu đạt:
Ph ơng thức biểu đạt:
Tóm tắt nội dung:
Tóm tắt nội dung:

III. Tìm hiểu chi tiết Văn bản
III. Tìm hiểu chi tiết Văn bản
1.
1.


Hoàn cảnh gia đình chị Dậu:
Hoàn cảnh gia đình chị Dậu:

Vụ thuế trong thời điểm gay gắt
Vụ thuế trong thời điểm gay gắt
:
:
Tiếng trống mõ, tù và
Tiếng trống mõ, tù và
inh ỏi, tiếng thét lác, đánh đập, tiếng kêu khóc.
inh ỏi, tiếng thét lác, đánh đập, tiếng kêu khóc.

Chị Dậu phải bán con, bán chó, bán cả gánh
Chị Dậu phải bán con, bán chó, bán cả gánh
khoai để nộp s u cho chồng
khoai để nộp s u cho chồng


=>không đủ
=>không đủ

Anh Dậu bị đánh trói gần chết và sắp bị đem ra
Anh Dậu bị đánh trói gần chết và sắp bị đem ra
tra tấn tiếp
tra tấn tiếp




Chị Dâu cần phải bảo vệ tính mạng cho chồng

Chị Dâu cần phải bảo vệ tính mạng cho chồng



®o¹n trÝch “Tøc n íc vì bê” trong tiÓu thuyÕt t¾t ®Ìn
®o¹n trÝch “Tøc n íc vì bê” trong tiÓu thuyÕt t¾t ®Ìn

2.
2.


Nhân vật cai lệ:
Nhân vật cai lệ:


Vai trò
Vai trò
:
:
Là tên quan chỉ huy tốp lính lệ ở nông
Là tên quan chỉ huy tốp lính lệ ở nông
thôn thời tr ớc Cách mạng, chuyên bắt ng ời thiếu
thôn thời tr ớc Cách mạng, chuyên bắt ng ời thiếu
thuế.
thuế.


Cử chỉ:
Cử chỉ:
Gõ roi xuống đất, thét, trợn mắt, quát,

Gõ roi xuống đất, thét, trợn mắt, quát,
chạy sập đến, vừa nói vừa đánh
chạy sập đến, vừa nói vừa đánh
=>Hống hách,
=>Hống hách,
thô bạo, không có nhân tính.
thô bạo, không có nhân tính.




Cai lệ là nhân vật điển hình cho xã hội cũ đầy
Cai lệ là nhân vật điển hình cho xã hội cũ đầy
rẫy bất công, tàn ác. Tồn tại trên cơ sở của lí lẽ và
rẫy bất công, tàn ác. Tồn tại trên cơ sở của lí lẽ và
hành động bạo ng ợc.
hành động bạo ng ợc.

3.
3.


Hình ảnh chị Dậu.
Hình ảnh chị Dậu.
a. Tr ớc khi cai lệ đến


Cử chỉ
Cử chỉ:
Quạt cho cháo

Quạt cho cháo
chóng nguội,rón rén b ng
chóng nguội,rón rén b ng
một bát đến cho chồng, chờ
một bát đến cho chồng, chờ
xem chồng ăn có ngon
xem chồng ăn có ngon
miệng hay không.
miệng hay không.
=>Chị Dậu là ng ời phụ nữ
=>Chị Dậu là ng ời phụ nữ
đảm đang, hết lòng yêu th
đảm đang, hết lòng yêu th
ơng chồng con,tính tình
ơng chồng con,tính tình
vốn dịu dàng, tình cảm
vốn dịu dàng, tình cảm

Lúc đầu:
run run, cố van xin tha
run run, cố van xin tha
thiết.Gọi cai lệ là ông x ng
thiết.Gọi cai lệ là ông x ng
cháu=>
cháu=>
lễ phép, nhẫn nhịn
lễ phép, nhẫn nhịn

Lần 2
Lần 2:

Chị nói lí lẽ, gọi cai là
Chị nói lí lẽ, gọi cai là
ông x ng tôi=>
ông x ng tôi=>
Đặt mình
Đặt mình
ngang hàng với cai lệ
ngang hàng với cai lệ

Lần 3
Lần 3:
Chị vụt đứng dậy,nghiến hai
Chị vụt đứng dậy,nghiến hai
hàm răng, gọi mày x ng bà
hàm răng, gọi mày x ng bà
=>T thế đứng trên so với kẻ thù
Tức n ớc vỡ bờ
b. Khi cai lệ đến:
b. Khi cai lệ đến:



4.
4.


Sự đối lập chị Dậu và tên cai
Sự đối lập chị Dậu và tên cai
lệ
lệ

Cai Lệ
Cai Lệ
Chị dậu
Chị dậu


Đại diện cho
Đại diện cho
chế độ
chế độ
xã hội tàn ác bất công
xã hội tàn ác bất công



Thái độ :
Thái độ :
Hống hách,
Hống hách,
hung hăng, thô bạo
hung hăng, thô bạo



Tức n ớc
Tức n ớc

Ngã chỏng queo
Ngã chỏng queo
=> Cậy thế, hèn nhát
=> Cậy thế, hèn nhát

Đại diện cho
Đại diện cho
ng ời nông
ng ời nông
dân nghèo khổ, túng
dân nghèo khổ, túng
quẫn
quẫn



Thái độ: Lễ phép, nhẫn
Thái độ: Lễ phép, nhẫn
nhịn chịu đựng
nhịn chịu đựng



Vỡ bờ
Vỡ bờ



Túm lấy dúi ra cửa

Túm lấy dúi ra cửa
=>Sức sống mãnh liệt
=>Sức sống mãnh liệt


iV. Tổng kết
iV. Tổng kết
1.
1.


Nghệ thuật:
Nghệ thuật:
-
Miêu tả, Tự sự xen lẫn biểu cảm
Miêu tả, Tự sự xen lẫn biểu cảm
-
Nghệ thuật khắc hoạ nhân vật điển hình
Nghệ thuật khắc hoạ nhân vật điển hình
-
Nghệ thuật t ơng phản đối lập
Nghệ thuật t ơng phản đối lập
-
Chi tiết sinh động, giàu kịch tính
Chi tiết sinh động, giàu kịch tính
-
Ngôn ngữ kể chuyện, miêu tả và đối thoại đặc sắc
Ngôn ngữ kể chuyện, miêu tả và đối thoại đặc sắc
2.
2.

Nội dung:
Nội dung:
-
Đả kích xã hội tàn ác bất công
Đả kích xã hội tàn ác bất công
-
Ca ngợi đức tính tốt đẹp của ng ời phụ nữ
Ca ngợi đức tính tốt đẹp của ng ời phụ nữ

Thảo luận
Em hiểu thế nào về nhan
Em hiểu thế nào về nhan
đề
đề
Tức n ớc vỡ bờ
Tức n ớc vỡ bờ
theo
theo
em việc đặt nhan đề đó
em việc đặt nhan đề đó
đã thể hiện đ ợc chủ đề
đã thể hiện đ ợc chủ đề
của văn bản hay ch a?
của văn bản hay ch a?
Chủ đề của văn bản là
Chủ đề của văn bản là
gì?
gì?