Tiết 96: Hành động nói

Website: thcsduongthuy.edu.vn
Ngi thc hin:
Ngi thc hin:


Đỗ Đức
Đỗ Đức
Thuần
Thuần
Chào mừng quý thầy cô về dự giờ, thăm lớp!
* Đặc điểm hình thức : có từ phủ định: không,
kh«ng ph¶i, chưa, chẳng, ®©u cã,
* Chức năng: + Thông báo, xác nhận không có
sự vật, sự việc, tính chất, quan hệ nào đó (phủ
định miêu tả).
+ Phản bác một ý kiến, một nhận
định (phủ định bác bỏ).
Nêu đặc điểm hình thức và chức năng
của câu phủ định? Cho ví dụ.
KIỂM TRA BÀI CŨ:
•
C©u trªn lµ c©u kh¼ng ®Þnh, muèn chuyÓn
thµnh c©u phñ ®Þnh, ta bá ®i mét vÕ phñ ®Þnh:
- TrÉm rÊt ®au xãt vÒ viÖc ®ã, kh«ng thÓ dêi
®æi.
ChuyÓn c©u sau thµnh c©u phñ ®Þnh:
- TrÉm rÊt ®au xãt vÒ viÖc ®ã, kh«ng thÓ
kh«ng dêi ®æi.
KIỂM TRA BÀI CŨ:
HOẠT ĐỘNG GIAO TIẾP
HÀNH ĐỘNG

NÓI
?
?
Hành động là việc làm cụ
Hành động là việc làm cụ
thể của con người nhằm
thể của con người nhằm
một mục đích nhất định
một mục đích nhất định
Ngữ văn - Tiết 96:
Ngữ văn - Tiết 96:
I- Hành động nói là gì?
Mẹ con Lí Thông đang ngủ, bỗng nghe có tiếng gọi cửa.
Ngỡ là hồn oan của Thạch Sanh hiện về, mẹ con hắn hoảng sợ,
van lạy rối rít. Khi Thạch Sanh vào nhà kể cho nghe chuyện
giết chằn tinh, chúng mới hoàn hồn nhưng Lí Thông bỗng nảy
ra kế khác.
Hắn nói :
- Con trăn ấy là của vua nuôi đã lâu. Nay em giết nó, tất không
khỏi bị tội chết. Thôi, bây giờ nhân trời chưa sáng em hãy trốn
ngay đi. Có chuyện gì để anh ở nhà lo liệu.
Thạch Sanh lại thật thà tin ngay. Chàng vội vã từ giã mẹ con
Lí Thông, trở về túp lều cũ dưới gốc đa, kiếm củi nuôi thân.
☺Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi:
_ (1) Con trăn ấy là của
vua nuôi đã lâu. (2) Nay em
giết nó, tất không khỏi bị tội
chết. (3) Thôi, bây giờ nhân
trời chưa sáng em hãy trốn
ngay đi. (4) Có chuyện gì để

anh ở nhà lo liệu.
Đẩy
Thạch
Sanh đi
để mình
hưởng
lợi
Mẹ con Lí Thông đang ngủ, bỗng nghe có tiếng gọi cửa.
Ngỡ là hồn oan của Thạch Sanh hiện về, mẹ con hắn hoảng sợ,
van lạy rối rít. Khi Thạch Sanh vào nhà kể cho nghe chuyện
giết chằn tinh, chúng mới hoàn hồn nhưng Lí Thông bỗng nảy
ra kế khác. Hắn nói :
- Con trăn ấy là của vua nuôi đã lâu. Nay em giết nó, tất
không khỏi bị tội chết. Thôi, bây giờ nhân trời chưa sáng em
hãy trốn ngay đi. Có chuyện gì để anh ở nhà lo liệu.
Thạch Sanh lại thật thà tin ngay. Chàng vội vã từ giã mẹ
con Lí Thông, trở về túp lều cũ dưới gốc đa, kiếm củi nuôi
thân.
☺Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi:
‘’’’’’
‘’’’’’

Lời nói
Lời nói
Mục đích
Có
Hành động nói
_ (1) Con trăn ấy là của
vua nuôi đã lâu. (2) Nay em
giết nó, tất không khỏi bị tội

chết. (3) Thôi, bây giờ nhân
trời chưa sáng em hãy trốn
ngay đi. (4) Có chuyện gì để
anh ở nhà lo liệu.
Đẩy
Thạch
Sanh đi
để mình
hưởng
lợi
Hành động nói là hành động được thực hiện
bằng lời nói nhằm mục đích nhất định.
I- Hành động nói là gì?
Ghi nhớ:
I - Hành động nói là gì?
II - Một số kiểu hành động nói thường gặp:
Câu hỏi thảo luận
Câu hỏi thảo luận
? Xác định mục đích trong mỗi câu nói
của Lí Thông ?
Lời của Lí Thông
Mục đích
Con trăn ấy là của vua nuôi đã
lâu.
Nay em giết nó, tất không khỏi bị
tội chết.
Thôi, bây giờ nhân trời chưa sáng
em hãy trốn ngay đi.
Có chuyện gì để anh ở nhà lo
liệu.

Trình bày
Đe dọa
Điều khiển
Hứa hẹn
Cái Tí chưa hiểu hết ý câu nói của mẹ, nó xám
mặt lại và hỏi bằng giọng luống cuống:
- Vậy thì bữa sau con ăn ở đâu ?
Điểm thêm một “giây” nức nở, chị Dậu ngó con
bằng cách xót xa:
- Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghị thôn Đoài.
Cái Tí nghe nói giãy nảy, giống như sét đánh bên tai, nó
liệng củ khoai vào rổ và òa lên khóc.
( ) Chừng như lúc nãy thấy bắt cả chó lớn, chó
con, cái Tí vẫn tưởng những con vật ấy sẽ đi thế mạng cho
mình, cho nên nó đã vững dạ ngồi im. Bây giờ nghe mẹ giục
nó phải đi, nó lại nhếch nhác, mếu khóc:
U nhất định bán con đấy ư? U không cho con ở nhà nữa ư?
Khốn nạn thân con thế này! Trời ơi!
( Ngô Tất Tố, Tắt đèn)
Hành động nói Mục đích
- Vậy thì bữa sau con ăn ở đâu?
Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghị thôn
Đoài.
U nhất định bán con đấy ư?
U không cho con ở nhà nữa ư?
Khốn nạn thân con thế này! Trời
ơi!
Hỏi
Báo tin
Hỏi

Hỏi
Bộc lộ cảm xúc
Hành động nói: Mục đích:
* Hành động hỏi Hỏi
* Hành động trình bày Báo tin, kể, tả, nêu ý
kiến, dự đoán…
* Hành động điều khiển Cầu khiến, đe dọa, thách
thức…
* Hành động hứa hẹn Hứa hẹn
* Hành động bộc lộ cảm
xúc
Bộc lộ cảm xúc
Ghi nhớ:
C- Mình
phải về
nhà, cßn
rÊt nhiÒu
bµi tËp
ch3a lµm.
2
B- Ôi thích
quá! Mình
sẽ đi với cậu
A- Các cậu
có muốn
đi chî TrÐo
chơi cùng
với mình
không ?
1

A- Hỏi (rủ
rê…)
B- Bộc lộ cảm xúc-
hứa hẹn
C- Trình bày
3
2
Ví dụ:
(
1
)
.
¤
n
g

l
·
o

¬
i
.

(
2
)
Ô
n
g

s
i
n
h

p
h
ú
c

t
h
ả

t
ô
i

t
r
ở

v
ề

b
i
ể
n

k
h
ơ
i
.

(
(
3
)
T
ô
i

s
ẽ

x
i
n

đ
ề
n

ơ
n

ô

n
g
,

ô
n
g

m
u
ố
n

g
ì

c
ũ
n
g

đ
ư
ợ
c
.
Lời của cá vàng
Hành động Mục đích
Câu 1
Câu 2

Câu 3
Bộc lộ cảm xúc
Điều khiển
Hứa hẹn
Bài tập 1
III. Luyện tập:
Trần Quốc Tuấn viết Hịch tướng sĩ nhằm
mục đích gì? Hãy xác định mục đích nói
của hành động nói thể hiện ở một số câu
trong bài hịch và vai trò của câu ấy đối
với việc thực hiện mục đích chung.
Huống chi ta cùng các ngươi sinh phải thời loạn lạc, lớn
gặp phải gian nan. Ngó thấy sứ giặc đi lại nghênh ngang ngoài
đường, uốn lưỡi cú diều mà sỉ mắng triều đình, đem thân dê
chó mà bắt nạt tể phụ, thác mệnh Hốt Tất Liệt mà đòi ngọc
lụa,để thoả lòng tham không cùng, giả hiệu Vân Nam Vương
mà thu bạc vàng, để vét của kho có hạn…
…
Các ngươi cùng ta coi giữ binh quyền đã lâu ngày, không
có mặc thì ta cho áo,không có ăn thì ta cho cơm; quan nhỏ thì
ta thăng chức ,lương ít thì ta cấp bổng…
…
Nay ta bảo thật các ngươi: nên nhớ câu “đặt mồi lửa vào
dưới đống củi là nguy cơ , nên lấy điều “kiềng canh nóng mà
thổi rau nguội” làm răn sợ.Huấn luyện quân sĩ , tập dượt cung
tên; khiến cho người người giỏi như Bàng Mông , nhà nhà đều
là Hậu Nghệ …
“Ngó thấy sứ giặc đi
lại nghênh ngang

ngoài đường, uốn
lưỡi cú diều mà sỉ
mắng triều đình,…”
“Các ngươi ở cùng
ta coi giữ binh
quyền đã lâu ngày,
không có mặc thì
ta cho áo,…”
“Huấn luyện quân
sĩ, tập dượt cung
tên; khiến cho
người người giỏi
như Bàng Mông,…”
Trình bày (tả)
Trình bày (kể)
Điều khiển
MỤC ĐÍCH CỦA HÀNH ĐỘNG NÓI
khích lệ lòng
căm thù giặc…
khích lệ lòng trung
quân ái quốc…
khích lệ tinh thần học
tập,rèn luyện…
Khích lệ tinh thần học tập “Binh thư yếu
lược”… và lòng yêu nước của các tướng sĩ.
Hành động nói Mục đích
Bác trai đã khá rồi chứ?
Cảm ơn cụ…vẫn mỏi mệt lắm.
Này, bảo bác ấy….cho hoàn hồn.
Vâng, cháu cũng đã nghĩ…còn gì.

Thế thì phải giục…rồi đấy.
Bài tập 2:
a/
Hành động hỏi
Hành động trình bày.
Hành động điều khiển-
Trình bày
Hứa hẹn- Trình bày (bộc
lộ cảm xúc).
Hành động điều khiển
Hành động nói Mục đích
Đây là Trời có ý phó thác cho
minh công làm việc lớn.
Chúng tôi nguyện…báo đền Tổ
quốc
Bài tập 2
b/
Hành động trình bày
Hành động hứa hẹn