LỰA CHỌN TT TỪ TRONG CÂU (CHỈNH SỬA)

GV: Tô Hồ Ngọc
Kiểm tra bài cũ
Câu hỏi:
Lượt lời trong hội thoại là gì ?
Trong hội thoại để giữ lịch sự ta cần phải
làm gì ?
Tit 114. LA CHN TRT T T TRONG CU
I.Nhn xột chung
I.Nhn xột chung
1.Ng liu/sgk
2.Nhn xột
Gõ đầu roi xuống đất, cai lệ thét bằng giọng
khàn khàn của ngời hút nhiều xái cũ:
. Gừ u roi xung t
. cai l
. thột
. bng ging khn khn ca ngi hỳt
nhiều xái cũ
Hãy sắp xếp các từ và cụm từ trên thành những
câu văn đồng nghĩa.
gõ đầu roi xuống đất,Cai lệ bằng giọngthét
khàn khàn của người hút nhiều xái cũ.
Cai lệ
cai lệ
cai lệ
gõ đầu roi xuống đất,gõ đầu roi xuống đất.
gõ đầu roi xuống đất.
thét
thét.
Thét
bằng giọng

Bằng giọng
bằng giọng
khàn khàn của người hút nhiều
khàn khàn của người hút
khàn khàn của người
hút nhiều xái cũ,
nhiều xái cũ,
xái cũ,
Bằng giọng
khàn khàn của người hút nhiều
gõ đầu roi xuống đất,
cai lệ
Gõ đầu roi xuống đất,
bằng giọng khàn khàn
của người hút nhiều xái cũ,
cai lệ
thét.
xái cũ
thét.
-Có 6 cách thay đổi trật tự, mà không làm
thay đổi nghóa của câu :
HiÖu qu¶ diÔn ®¹t cña c©u in ®Ëm trong ®o¹n
trÝch.
Anh Dậu uốn vai ngáp dài một tiếng.Uể oải,
chống tay xuống phản, anh vừa rên vừa ngỏng đầu
lên.Run rẩy cất bát cháo, anh mới kề vào đến
miệng, cai lệ và người nhà lí trưởng đã sầm sập
tiến vào với những roi song, tay thước và dây
thừng.
Gõ đầu roi xuống đất, cai lệ thét bằng

giọng khàn khàn của người hút nhiều xái
cũ:
- Thằng kia ! Ông tưởng mày chết đêm qua,còn
sống đấy à? Nộp tiền sưu ! Mau!
(Ng« TÊt Tè- T¾t ®Ìn)
Nhấn mạnh sự hung hãn của tên cai lệ và để
tạo liên kết câu.
I.Nhận xét chung
1.Ngữ liệu/sgk
2.Nhận xét
- Có 6 cách thay đổi trật tự từ mà không làm thay
đổi nghĩa cơ bản của câu.
- Cách viết của tác giả nhằm mục đích: nhấn
mạnh sù hung hãn của tên cai lệ và để tạo liên
kết câu.
Tiết 114. LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU
LÇn lît thay thÕ c©u in ®Ëm b»ng c¸c c©u võa s¾p xÕp
®îc vµ nhËn xÐt vÒ t¸c dông cña sù thay ®æi Êy.
Anh Dậu uốn vai ngáp dài một tiếng.Uể
oải,chống tay xuống phản,anh vừa rên vừa
ngỏng đầu lên.Run rẩy cất bát cháo, anh mới kề
vào đến miệng, cai lệ và người nhà lí trưởng đã
sầm sập tiến vào với những roi song, tay thước
và dây thừng.
(a) Cai lệ gõ đầu roi xuống đất, thét bằng giọng
khàn khàn của người hút nhiều xái cũ:
-Thằng kia ! Ông tưởng mày chết đêm qua,còn
sống đấy à? Nộp tiền sưu ! Mau!
→ Chủ yếu liên kết với câu trước và câu sau.

Lần lợt thay thế câu in đậm bằng các câu vừa sắp
xếp đợc và nhận xét về tác dụng của sự thay đổi ấy.
Anh Du un vai ngỏp di mt ting.U
oi,chng tay xung phn,anh va rờn va
ngng u lờn.Run ry ct bỏt chỏo, anh mi k
vo n ming, cai l v ngi nh lớ trng ó
sm sp tin vo vi nhng roi song, tay thc
v dõy thng.
(b) Cai l thột bng ging khn khn ca ngi
hỳt nhiu xỏi c, gừ u roi xung t:
- Thng kia ! ễng tng my cht ờm
qua,cũn sng y ? Np tin su ! Mau!
Chỉ liên kết với câu trớc
LÇn lît thay thÕ c©u in ®Ëm b»ng c¸c c©u võa s¾p xÕp
®îc vµ nhËn xÐt vÒ t¸c dông cña sù thay ®æi Êy.

Anh Dậu uốn vai ngáp dài một tiếng.Uể
oải,chống tay xuống phản,anh vừa rên vừa
ngỏng đầu lên.Run rẩy cất bát cháo, anh mới kề
vào đến miệng, cai lệ và người nhà lí trưởng đã
sầm sập tiến vào với những roi song, tay thước
và dây thừng.
(c)Thét bằng giọng khàn khàn của người hút
nhiều xái cũ, cai lệ gõ đầu roi xuống đất:
- Thằng kia ! Ông tưởng mày chết đêm qua,còn
sống đấy à? Nộp tiền sưu ! Mau!
→ kh«ng liªn kÕt
Lần lợt thay thế câu in đậm bằng các câu vừa sắp xếp
đợc và nhận xét về tác dụng của sự thay đổi ấy

Anh Du un vai ngỏp di mt ting.U
oi,chng tay xung phn,anh va rờn va
ngng u lờn.Run ry ct bỏt chỏo, anh mi k
vo n ming, cai l v ngi nh lớ trng ó
sm sp tin vo vi nhng roi song, tay thc
v dõy thng.
(d)Bng ging khn khn ca ngi hỳt nhiu
xỏi c, cai l gừ u roi xung t,thột:
- Thng kia! ễng tng my cht ờm qua,cũn
sng y ? Np tin su! Mau!
chỉ liên kết với câu sau
Lần lợt thay thế câu in đậm bằng các câu vừa sắp xếp
đợc và nhận xét về tác dụng của sự thay đổi ấy
Anh Du un vai ngỏp di mt ting.U
oi,chng tay xung phn,anh va rờn va
ngng u lờn.Run ry ct bỏt chỏo, anh mi k
vo n ming, cai l v ngi nh lớ trng ó
sm sp tin vo vi nhng roi song, tay thc
v dõy thng.
(e)Bng ging khn khn ca ngi hỳt nhiu
xỏi c, gừ u roi xung t,cai l thột.
- Thng kia ! ễng tng my cht ờm qua,cũn
sng y ? Np tin su ! Mau!
chỉ liên kết với câu sau
LÇn lît thay thÕ c©u in ®Ëm b»ng c¸c c©u võa s¾p xÕp
®îc vµ nhËn xÐt vÒ t¸c dông cña sù thay ®æi Êy

Anh Dậu uốn vai ngáp dài một tiếng.Uể
oải,chống tay xuống phản,anh vừa rên vừa
ngỏng đầu lên.Run rẩy cất bát cháo, anh mới kề

vào đến miệng, cai lệ và người nhà lí trưởng đã
sầm sập tiến vào với những roi song, tay thước
và dây thừng.
(g)Gõ đầu roi xuống đất, bằng giọng khàn khàn
của người hút nhiều xái
cũ, cai lệ thét.
- Thằng kia ! Ông tưởng mày chết đêm qua,còn
sống đấy à? Nộp tiền sưu ! Mau!
→ ĐÓ nhÊn m¹nh vµ liªn kÕt víi c©u sau
LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU
Câu
Nhấn
mạnh sự
hung hãn
Liên kết chặt với
câu đứng trước
Liên kết chặt
với câu đứng
sau
a kh«ng cã cã
b kh«ng cã kh«ng
c kh«ng kh«ng kh«ng
d kh«ng kh«ng cã
e kh«ng kh«ng cã
g cã kh«ng cã
I.Nhận xét chung
I.Nhận xét chung
1.Ngữ liệu/sgk
2.Nhận xét
- Có 6 cách thay đổi trật tự từ mà không làm thay

đổi nghĩa cơ bản của câu.
-
Cách viết của tác giả nhằm mục đích: nhấn mạnh
sự hung hãn của tên cai lệ và để tạo liên kết câu.
-
Trật tự từ sắp xếp khác nhau tạo ra những sắc
thái nghĩa khác nhau.
Tiết 114. LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU
Nhận xét chung gì về cách sắp xếp trật từ
trong câu :
*Ghi nhớ: SGK.111
Trong một câu có thể có nhiều cách sắp xếp trật tự
từ, mỗi cách đem lại hiệu quả diễn đạt riêng.
Người nói (người viết ) cần biết lựa chọn trật tự từ
thích hợp với yêu cầu giao tiếp.
Bài tập c ng c phần I:ủ ố Thay đổi trật tự từ bằng nhiều
cách khác nhau
NÓ
BẢO
SAO
KHÔNG
ĐẾN
Noù baûo khoâng ñeán sao?
 Noù baûo ñeán khoâng sao.
 Noù sao baûo khoâng ñeán?
 Noù sao ñeán baûo
khoâng?
 Noù khoâng ñeán baûo sao?
 Sao khoâng ñeán baûo noù?
 Sao khoâng baûo noù ñeán?

 Sao ñeán khoâng baûo noù?
 Sao ñeán, noù baûo khoâng?
 Khoâng ñeán, sao baûo noù?
 Khoâng baûo, sao noù ñeán?
 Ñeán noù baûo: “Khoâng sao”
I.Nhận xét chung
II.Một số tác dụng của sự sắp xếp trật tự từ
1.Ngữ liệu/sgk
2.Nhận xét :
*Ngữ liệu 1:
a.Trật tự từ thể hiện thứ tự
trước sau của các hoạt động.
… giật phắt cái thừng
trong tay anh này và chạy
sầm sập đến chỗ anh Dậu.
- Chị Dậu xám mặt, vội
vàng đặt con xuống đất,
chạy đến đỡ lấy tay hắn.
Tiết 114. LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU
II.Mt s tỏc dng ca s sp xp trt t t
1.Tỡm hiu ng liu/sgk
2.Nhn xột
Ng liu 1
a.Trt t t th hin th t
trc sau ca cỏc hot ng.
b.Trật tự từ thể hiện thứ bậc
cao thấp và thứ tự xuất hiện
của các nhân vật.

-

cai lệ và ngời nhà lí trởng
cai lệ có thứ bậc cao hơn.
-roi song,tay thớc và dây thừng
cai lệ: mang roi song, đi trớc.
ngời nhà lí trởng: mang tay
thớc và dây thừng, đi sau.
Tit 114. LA CHN TRT T T TRONG CU
II.Một số tác dụng của sự sắp xếp trật tự từ
1.Ngữ liệu/sgk
2.Nhận xét
Ngữ liệu 1
Ng÷ liÖu 2
a)Tre gi÷ lµng, gi÷ níc, gi÷ m¸i nhµ tranh, gi÷ ®ång lóa
chÝn.
B T T B B B T
T
b)Tre gi÷ m¸i nhµ tranh, gi÷ ®ång lóa chÝn, gi÷ lµng, gi÷ níc.
c)Tre gi÷ lµng, gi÷ m¸i nhµ tranh, gi÷ ®ång lóa chÝn, gi÷ níc.
→ Cách viết (của tác giả) có hiệu quả diễn đạt cao hơn,
vì có sự hài hòa về ngữ âm.
Tiết 114. LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU
I.Nhận xét chung
I.Nhận xét chung
1.Ngữ liệu/sgk
2.Nhận xét
-Cách viết của tác giả nhằm mục đích: nhấn mạnh sự hung
hãn của cai lệ và để tạo liên kết câu.
II.Một số tác dụng của sự sắp xếp trật tự từ
II.Một số tác dụng của sự sắp xếp trật tự từ
1.Ngữ liệu/sgk

2.Nhận xét
*Ngữ liệu 1
a. Trật tự từ thể hiện thứ tự trước sau của các hoạt động.
b. Trật tự từ thể hiện thứ bậc cao thấp của các nhân vật và
thứ tự xuất hiện của các nhân vật.
*Ngữ liệu 2
-Cách a có hiệu quả diễn đạt cao hơn, vì có sự hài hòa về
ngữ âm.
Tiết 114. LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU
*Ghi nh : SGK/112
Trật tự từ trong câu có thể :
- Thể hiện thứ tự nhất định của sự vật, hoạt động,
đặc điểm (nh thứ bậc quan trọng của sự vật, thứ tự
của hoạt động, trình tự quan sát của ngời nói, )
- Nhấn mạnh hình ảnh, đặc điểm của sự vật, hiện
tợng.
- Liên kết câu với những câu khác trong văn bản.
- Đảm bảo sự hài hoà về ngữ âm của lời nói.
Nhng tỏc dng ca vic sp xp trt t t trong
cõu
I.Nhận xét chung
I.Nhận xét chung
1.Ngữ liệu/sgk
2.Nhận xét
- Cách viết của tác giả nhằm mục đích:nhấn mạnh sự hung
hãn của tên cai lệ và để tạo liên kết câu.
II.Một số tác dụng của sự sắp xếp trật tự từ
II.Một số tác dụng của sự sắp xếp trật tự từ
1.Ngữ liệu/sgk
2.Nhận xét

*Ngữ liệu 1:
a.Trật tự từ thể hiện thứ tự trước sau của các hoạt động.
b.Trật tự từ thể hiện thứ bậc cao thấp của các nhân vật và
thứ tự xuất hiện của các nhân vật.
*Ngữ liệu 2 :
-Cách a (cách viết của tác giả) có hiệu quả diễn đạt cao
hơn, vì có sự hài hòa về ngữ âm.
*Ghi nhớ 2 : SGK/112
Tiết 114. LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU
I.
II.
III. Luyện tập
a. Kể tên các vị anh hùng dân
tộc theo thứ tự xuất hiện trong
lịch sử.
b. Nhấn mạnh vẻ đẹp của tổ
quốc.
-
Tạo ra sự hài hoà về ngữ âm
cho khổ thơ.
c. Lặp lại từ và cụm từ "mật
thám và đội con gái để tạo
liên kết với câu đứng trớc.
a.Bà Trng, Bà Triệu,Trần Hng Đạo, Lê
Lợi, Quang Trung
b. Đẹp vô cùng, Tổ quốc ta ơi!
Rừng cọ đồi chè, đồng xanh ngào ngạt
Nắng chói sông Lô, hò ô tiếng hát
Chuyến phà dào dạt bến nớc Bình
Ca

c Âý cũng may cho cô, vơ vẩn mãi ở
ngoài phố thế này mà gặp mật thám hay
đội con gái thì khốn:
- Mật thám tôi cũng chả sợ, đội con
gái tôi cũng chả cần.
Tit 114. LA CHN TRT T T TRONG CU
Bài tập củng cố phần II
Trời xanh thẳm, biển cũng xanh thẳm như dâng cao chắc nòch. Trời
rải mây trắng bạc, biển mơ màng dòu hơn sương. Trời âm u màng
mưa, biển xám xòt nặng nề. Trời ầm ầm giông gió, biển đục ngầu,
giận dữ.
(Vũ Tú Nam)
Việc sắp xếp vò trí từ ngữ trong đoạn trích trên có tác dụng gì
?
- Thể hiện thứ tự nhất đònh của sự vật, hiện tượng…
- Nhấn mạnh sự vật được nói đến.
- Liên kết câu trong đoạn văn.