bài giảng kinh tế vĩ mô - chương 3 cách tính sản lượng quốc gia và tăng trưởng kinh tế

Chương 3
CÁCH TÍNH SẢN LƯỢNG QUỐC GIA
VÀ TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ
Mục tiêu của chương
• Xây dựng khái niệm GDP
• Xây dựng biểu đồ vòng chu chuyển và phương pháp đo lường GDP
• Xây dựng khái niệm GDP thực tế và tính toán tăng trưởng kinh tế
38
Tổng sản phẩm trong nước
• Tổng sản phẩm trong nước (GDP – Gross
Domestic Product) là giá trị thị trường của tất
cả hàng hóa và dịch vụ cuối cùng được sản
xuất ra trong một nước và trong một thời kỳ
nhất định.
39
Tổng sản phẩm trong nước
• Giá trị thị trường…
– Sử dụng tiền tệ (giá cả) để tính toán
– 1 gà trống + 1 vịt mái = 2 con ?
– 1 ngựa đực + 1 lừa cái = 2 con hay 3 con? 
– 80.000VND*1 gà trống + 60.000VND*1 vịt mái = 140.000 (VND)
40
Tổng sản phẩm trong nước
• …Hàng hóa và dịch vụ…
– Chỉ tính những sản phẩm được đem ra trao đổi
– Không tính những sản phẩm tự cung tự cấp
• VD: nhà nuôi gà vịt rồi tự mổ ăn
– Có một số sản phẩm không được đem ra trao đổi nhưng
vấn được ước tính theo giá thị trường.
• VD: ở nhà riêng nhưng vẫn được tính là đang thuê nhà và trả tiền
nhà cho chính bản thân.

41
Tổng sản phẩm trong nước
• …Hàng hóa và dịch vụ Cuối cùng…
– Tính các sản phẩm tới tay người tiêu dùng cuối
cùng.
– Không tính các sản phẩm trung gian được dùng
làm đầu vào để sản xuất ra sản phẩm cuối cùng
một cách độc lập
– Mục đích là tránh việc tính trùng
42
Tổng sản phẩm trong nước
– VD: công ty máy tính mua ổ cứng $100, mainboard $200,
màn hình $150, phụ kiện khác $50 về lắp ráp và bán máy
tính tới tay người tiêu dùng với giá $600.
– Sản phẩm trung gian là các bộ phận kể trên, sản phẩm cuối
cùng là chiếc máy tính hoàn chỉnh tới tay người tiêu dùng
– Chúng ta chỉ tính giá trị chiếc máy tính cuối cùng $600 và
không cần phải tính lại các bộ phận một cách độc lập vào
GDP.
43
Tổng sản phẩm trong nước
– VD: một công ty lắp ráp ôtô mua dây chuyển lắp
ráp từ công ty khác với giá 1 triệu USD và tuổi thọ
dây chuyển là 10 năm.
– Năm 1: công ty mua các bộ phận ngoài với giá 1.5
triệu USD và lắp ráp ôtô hoàn chỉnh và bán cho
người tiêu dùng với giá 2 triệu USD.
44
Tổng sản phẩm trong nước
– GDP = 2 triệu USD (ôtô hoàn chỉnh) + 1 triệu USD (dây

chuyền) = 3 triệu USD => Đúng/Sai???
• ôtô hoàn chỉnh cũng hàm chứa cả $100.000 (1 triệu USD/10 năm),
• Giá trị dây chuyền bằng 1 triệu USD cũng hàm chứa phần này =>
tính trùng
• Tuy nhiên, GDP không trừ đi phần khấu hao này và do đó vẫn có
một phần tính trùng bằng giá trị hao mòn của tư bản trong GDP.
• GDP = 3 triệu USD là đúng
45
Tổng sản phẩm trong nước
• …Sản xuất ra…
– Chúng ta quan tâm tới thời điểm sản xuất chứ không quan
tâm tới thời điểm tiến hành mua bán sản phẩm đó trên thị
trường khi tính GDP
• VD: chiếc ôtô sản xuất ra 31/12/2005 và bán cho khách hàng vào
15/1/2006 thì giá trị chiếc ôtô này được tính vào năm 2005.
46
Tổng sản phẩm trong nước
• …Trong một nước…
– chỉ những hoạt động sản xuất diễn ra trong chữ S
mới được tính vào GDP Việt Nam
• VD: chiếc ôtô Ford Việt Nam của công ty Ford 100% vốn
nước ngoài có giá $35.000 => tính vào GDP
VN
• VD: bức họa của người Việt Nam đang cư trú ở Pháp
vẽ và rao bán $2000=> không tính vào GDP
VN
47
Tổng sản phẩm trong nước
• …Trong một thời kỳ nhất định
– Mọi hoạt động sản xuất diễn ra từ ngày 1/1/2006

tới 31/12/2006 sẽ được tính vào GDP năm 2006.
48
Tổng sản phẩm trong nước
• GDP là biến kỳ (flow): phản ánh lượng tạo ra trong một
khoảng thời gian
• Biến điểm (stock) phản ánh lượng tồn tại tại một thời điểm.
– VD: lượng của cải mà một gia đình hiện có là 1 tỷ => biến điểm
– VD: thu nhập của một gia đình một năm là 100 triệu => biến kỳ.
49
Đo lường GDP
• 3 phương pháp
– Phương pháp giá trị gia tăng (Value Added
Approach )
– Phương pháp thu nhập (Income Approach)
– Phương pháp chi tiêu (Expenditure Approach)
50
Đo lường GDP
51
Doanh nghiệp A
Lương 15.000
Doanh thu 35.000
Hàng bán cho công chúng 10.000
Hàng bán cho DN B 25.000
Lợi nhuận 20.000
Doanh nghiệp B
Lương 10.000
Hàng mua từ DN A 25.000
Doanh thu 40.000
Lợi nhuận 5.000
Chúng ta có thể làm sáng

tỏ tại sao cả ba cách tiếp
cận đều cho chúng ta kết
quả giống nhau về tình hình
hoạt động kinh tế bằng một
bài tập đơn giản
Hãy tưởng tượng một nền
kinh tế chỉ với hai DN. Bảng
bên trái cho biết các giao
dịch của mỗi DN trong một
năm.
Đo lường GDP
52
Doanh nghiệp A
Lương 15.000
Doanh thu 35.000
Hàng bán cho công chúng 10.000
Hàng bán cho DN B 25.000
Lợi nhuận 20.000
Doanh nghiệp B
Lương 10.000
Hàng mua từ DN A 25.000
Doanh thu 40.000
Lợi nhuận 5.000
Cách tiếp cận giá trị gia tăng đo
lường bằng cách cộng giá trị gia
tăng của mỗi doanh nghiệp (c
ái
mà DN tạo ra thêm)
.
VA

A
= 35.000
VA
B
= 40.000-25.000 = 15.000
GDP = VA
A
+ VA
B
= 35.000 +
15.000 = 50.000
53
Đo lường GDP
Doanh nghiệp A
Lương 15.000
Doanh thu 35.000
Hàng bán cho công chúng 10.000
Hàng bán cho DN B 25.000
Lợi nhuận 20.000
Doanh nghiệp B
Lương 10.000
Hàng mua từ DN A 25.000
Doanh thu 40.000
Lợi nhuận 5.000
Cách tiếp cận thu nhập đo lường
hoạt động kinh tế bằng cách
cộng tất cả thu nhập mà các nhà
sản xuất nhận được
Tổng mức lương mà hai DN trả
là $25.000

Tổng lợi nhuận của hai DN là
$25.000
Chúng ta có tổng số là $50.000
54
Đo lường GDP
Doanh nghiệp A
Lương 15.000
Doanh thu 35.000
Hàng bán cho công chúng 10.000
Hàng bán cho DN B 25.000
Lợi nhuận 20.000
Doanh nghiệp B
Lương 10.000
Hàng mua từ DN A 25.000
Doanh thu 40.000
Lợi nhuận 5.000
Cách tiếp cận chi tiêu đo lường
hoạt động kinh tế bằng cách
cộng số tiền chi ra của những
người sử dụng sản phẩm cuối
cùng
Người sử dụng cuối cùng mua
$10.000 từ DN A và $40.000 từ
DN B.
Tổng chi tiêu cộng lại bằng
$50.000
Đo lường GDP
• Phương pháp giá trị gia tăng:
– GDP = ΣVAi
– VAi là giá trị gia tăng của doanh nghiệp i trong nền

kinh tế
55
Phương pháp Giá trị gia tăng
VA
Nông dân
Thợ xay gạo
Thợ làm bánh
Cửa hàng
bán bánh
Người
tiêu dùng
VA
nông dân
Giá trị
Lúa mỳ
Giá trị bột mỳ
Giá bán buôn bánh mỳ
Giá bán lẻ chiếc bánh
Chi tiêu cuối cùng
VA thợ
Xay gạo
VA thợ
Làm bánh
VA chủ cửa
hàng bánh
Chi tiêu
cuối cùng
Chi tiêu
trung gian
Đo lường GDP

• Phương pháp thu nhập
– GDP = w + r + i +  + Te + D
• w: thu nhập từ tiền lương
• r: thu nhập từ cho thuê đất đai và đầu vào khác
• i: thu nhập từ vốn
• : thu nhập từ lợi nhuận
• Te: thuế gián thu (VAT, tiêu thụ đặc biệt)
• D: khấu hao
57
Đo lường GDP
• Phương pháp chi tiêu
– GDP = C + I + G + NX
• C: tiêu dùng của hộ gia đình gồm hàng trong nước và
hàng nhập khẩu
• I: chi tiêu đầu tư của doanh nghiệp
• G: chi tiêu mua hàng của chính phủ
• NX: xuất khẩu ròng
58
Đo lường GDP
• Tiêu dùng hộ gia đình:
– Tiêu dùng hàng lâu bền: ôtô, xe máy
– Tiêu dùng hàng không lâu bền: thực phẩm
– Tiêu dùng hàng bán lâu bền: quần áo
– Tiêu dùng dịch vụ: y tế, tài chính
• Việc phân chia thành các nhóm và theo dõi
biến động của từng nhóm giúp dự báo diễn
biến kinh tế
59
Đo lường GDP
• Đầu tư:

– Đầu tư cố định vào kinh doanh: máy móc, thiết bị
– Đầu tư vào nhà ở
– Đầu tư vào hàng tồn kho: nguyên liệu, bán thành
phẩm, thành phẩm lưu kho.
• Biến động của lượng hàng tồn kho thường
được dùng để dự báo chu kỳ kinh doanh.
60
Đo lường GDP
• Đầu tư là biến kỳ
• Tư bản là biến điểm
– Tư bản gồm nhà máy, thiết bị, nhà văn phòng,
nguyên liệu và bán thành phẩm lưu kho được sử
dụng để sản xuất hàng hóa và dịch vụ
61