Tiết 110- Tiếng Việt 6 - Mai Hường

Môn: Ng÷ V¨n 6
Gi¸o Viªn: Mai ThÞ H êng
Tr êng THCS Vò Ninh – Thµnh Phè B¾c Ninh

KIỂM TRA BÀI CŨ
Ngày mai, trên đất nước này, sắt, thép có
thể nhiều hơn tre, nứa.
1-Thế nào là thành phần chính của câu?
2-Xác định thành phần chính của câu
sau:
Trả lời:
Thành phần chính của câu là những thành
phần bắt buộc phải có mặt để câu có cấu tạo
hoàn chỉnh và diễn đạt được một ý trọn vẹn.
Thành phần chính gồm có chủ ngữ và vị ngữ.
CN1
VN
TN1 TN2
CN2

Tiết 110
CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN
CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN

Đọc đoạn văn sau:
Chưa nghe hết câu, tôi đã hếch răng lên, xì
một hơi rõ dài.
Rồi, với bộ điệu khinh khỉnh, tôi mắng:
- Hức! Thông ngách sang nhà ta? Dễ nghe
nhỉ! Chú mày hôi như cú mèo thế này, ta nào

chịu được. Thôi, im cái điệu hát mưa dầm sùi
sụt ấy đi. Đào tổ nông thì cho chết!
Tôi về, không một chút bận tâm.
(Tô Hoài)
VÝ dô:

Các câu trong đoạn văn
Câu 1: Chưa nghe hết câu, tôi đã hếch răng lên, xì một
hơi rõ dài.
Câu 2: Rồi, với bộ điệu khinh khỉnh, tôi mắng.
Câu 3: Hức!
Câu 4: Thông ngách sang nhà ta?
Câu 5: Dễ nghe nhỉ!
Câu 6:Chú mày hôi như cú mèo thế này, ta nào chịu được.
Câu 7: Thôi, im cái điệu hát mưa dầm sùi sụt ấy đi.
Câu 8: Đào tổ nông thì cho chết!
Câu 9: Tôi về, không một chút bận tâm.
Kể
Bộc lộ cảm xúc
Tả
Hỏi
Bộc lộ cảm xúc
Tả
Cầu khiến
Bộc lộ cảm xúc
Nêu ý kiến
Mục đích nói

CÂU TRẦN THUẬT
(1) Chưa nghe hết câu, tôi đã hếch răng lên, xì một hơi rõ dài. (kể)

(6) Chú mày hôi như cú mèo thế này, ta nào chịu được. (tả)
(2) Rồi, với bộ điệu khinh khỉnh, tôi mắng. (tả)
(9) Tôi về, không một chút bận tâm. (nêu ý kiến)
CN
VN2
VN2
CN
VN1
VN1
CN
VN
CN
VN
VN
CN
Em lµ häc sinh líp 6.
VN
CN
(giíi thiÖu)

- Câu do 2 cụm CN - VN tạo thành: câu 6
- Câu do 1 côm CN - VN tạo thành: câu 1,2,9
* GHI NHỚ: SGK/101:
Câu trần thuật đơn là loại câu do một
cụm C-V tạo thành, dùng để giới thiệu,
tả hoặc kể về một sự việc, sự vật hay
để nêu một ý kiến.

II. Luyện tập:
Bi tp 1/ 101: Tỡm cõu trn thut n trong on trớch di õy?

Cho bit nhng cõu trn thut n y c dựng lm gỡ?
Ngy th năm trờn o Cụ Tụ l mt ngy trong tro, sỏng sa.
T khi cú vnh Bc B v t khi qun o Cụ Tụ mang ly du
hiu ca s sng con ngi thỡ, sau mi ln dụng bóo, bao gi
bu tri Cụ Tụ cng trong sỏng nh vy. Cõy trờn nỳi o li thờm
xanh mt, nc bin li lam bic ặm hn hết c mi khi, v
cỏt li vng giũn hn na. V nu cỏ cú vng tm bit tớch trong
ngy ng bóo, thỡ nay li cng thờm nng mẻ cỏ gió ụi.
(Nguyn Tuõn)
Tr li: Cỏc cõu trn thut n là:
a) Ngy th nm trờn o Cụ Tụ l mt ngy trong tro sỏng sa.
(dựng t hoặc giới thiệu vẻ đẹp của Cô Tô)
b) T khi cú vnh Bc B v t khi cú qun o Cụ Tụ mang ly
du hiu ca s sng con ngi thỡ sau mi ln dụng bóo, bao
gi bu tri Cụ Tụ cng trong sỏng nh vy.
(dựng nờu ý kin nhn xột về vẻ đẹp của bầu trời Cô Tô sau trận bão)

Bài tập 2/ 102: Dưới đây là một số câu mở đầu các truyện em đã
học. Chúng thuộc loại câu nào và có t¸c dụng gì?
a) Ngày xưa, ở miền đất Lạc Việt, cứ như bây giờ là Bắc Bộ nước
ta, có một vị thần thuộc nòi rồng, con trai thần Long nữ, tên là Lạc
Long Quân.
(Con Rồng, cháu Tiên)
b) Có một con ếch sống lâu ngày trong một giếng nọ.
( Ếch ngồi đáy giếng)
c) Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều.
(Vũ Trinh)
Trả lời: - Câu trần thuật đơn.
- Giíi thiÖu trùc tiÕp nh©n vËt: L¹c long Qu©n ;
Con Õch ; Bµ ®ì TrÇn.

Bài tập 3/ 102: Cách giới thiệu nhân vật chính trong những truyện
sau có gì khác với cách giới thiệu nhân vật nêu ở bài tập 2?
a) Tục truyền đời Hùng Vương thứ sáu, ở làng Gióng có hai vợ
chồng ông lão chăm chỉ làm ăn và có tiếng là phúc đức. Hai ông
bà ao íc có một đứa con. Một hôm bà ra đồng trông thấy một dấu
chân rất to, liền đặt bàn chân mình lên ướm thử để xem thua kém
bao nhiêu. Không ngờ về nhà bà thụ thai và mười hai tháng sau
sinh một cậu bé mặt mũi rất khôi ngô.
(Thánh Gióng)
b) Hùng Vương thứ m êi t¸m có một người con gái tên là Mị
Nương, người đẹp như hoa, tính nết hiền dịu. Vua cha yêu
thương nàng hết mực, muốn kén cho con một người chồng thật
xứng đáng.
Một hôm có hai chàng trai đến cầu hôn.
(Sơn Tinh, Thuỷ Tinh)
Tr¶ lêi:
-
Giíi thiÖu nh©n vËt phô tr íc.
-Miªu t¶ viÖc lµm, quan hÖ cña c¸c nh©n vËt phô råi míi
giíi thiÖunh©n vËt chÝnh.

Bi 4/103: Ngoi tỏc dng gii thiu nhõn vt, nhng cõu m u
sau õy cũn cú tỏc dng gỡ?
b) Ngi kim củi tờn M huyn Lng Giang, ang b ci
sn nỳi, thy di thung lng phớa xa, cõy c lay ng khụng
ngt mi vỏc bỳa n xem, thy cú mt con h trỏn trng, cỳi
u co bi t, nhy lờn, vt xung, thnh thong ly tay múc
hng, m ming nhe cỏi rng, mỏu me, nht dói tro ra.

(V Trinh)
Tr li:
-
Gii thiu nhõn vt: Mỗ
+
Nghề nghiệp: làm nghề kiếm củi
+ Hoạt động: bổ củi.
-
Giới thiệu con hổ trán trắng và hoạt động của nó.

Bài 5/103: Chính tả (nhớ viết):
L ợm (từ Ngày Huế đổ máu đến nhảy trên
đ ờng vàng).
Ngày Huế đổ máu
Chú Hà Nội về
Tình cờ chú cháu
Gặp nhau hàng Bè
Chú bé loắt choắt
Cái xắc xinh xinh
Cái chân thoăn thoắt
Cái đầu nghênh nghênh

Ca lô đội lệch
Mồm huýt sáo vang
Nh con chim chích
Nhảy trên đ ờng vàng

Bài tập củng cố

Em hãy khoanh tròn vào cõu trả lời đúng nht.

Câu trần thuật đơn là:
A. Câu do một cụm C-V tạo thành để giới thiệu sự vật,
sự việc.
B. Câu dùng để nêu một ý kiến do một cụm C-V tạo
thành .
C. Câu do một cụm C-V tạo thành dùng để giới thiệu, tả,
kể về một sự vật sự việc hay để nêu một ý kiến.
D. Câu dùng để giới thiệu, tả hoặc kể về một sự vật, sự
việc.
C

- Về nhà học thuộc ghi nhớ/ 101SGK.
- Làm bµi tËp 3(c), 4(a).
- Viết một đoạn văn ngắn (5 đến 7 câu) trong ®ã
có tõ 1 ®Õn 2 câu trần thuật đơn.
- Xem trước bài: Câu trần thuật đơn có từ “là”.

KÝNH CHóC C¸C THÇY C¤ M¹NH KHOÎ.
Chóc c¸c em häc giái !