bài 29. Cấu trúc các loại virut

Bệnh SARS
Bệnh AIDS
Bệnh cúm gà
Tác nhân gây bệnh là:
Virut
Virut là gì?
Đặc điểm chung của các bệnh này là gì?

CHƯƠNG III
CHƯƠNG III
VIRUT VÀ BỆNH TRUYỀN NHIỄM
VIRUT VÀ BỆNH TRUYỀN NHIỄM
BÀI 29: CẤU TRÚC CÁC LOẠI VIRUT
BÀI 29: CẤU TRÚC CÁC LOẠI VIRUT


1892 nhà sinh lý
thực người Nga
D.I. Ivanovski đã
tìm ra nguyên
nhân gây bệnh
đốm thuốc lá bằng
thí nghiệm rất đơn
giản sau đây:

Dòch
Dòch
chiết
chiết
Dòch

Dòch
lọc
lọc
Quan sát
Quan sát
dưới KHV
dưới KHV
quang h cọ
quang h cọ
Nuôi cấy
Nuôi cấy
trên MT
trên MT
thạch
thạch
Không
Không
thấy mầm
thấy mầm
bệnh
bệnh
Không
Không
thấy
thấy
khuẩn
khuẩn
lạc
lạc
Lọc qua

Lọc qua
nến lọc
nến lọc
vi khuẩn
vi khuẩn
Nghiền
Nghiền
Nhiễm vào
cây lành
Cây
Cây
thuốc
thuốc
lá bò
lá bò
bệnh
bệnh
đốm lá
đốm lá

 Ông cho rằng mầm bệnh là một loại vi
sinh vật nhỏ hơn vi khuẩn.
* Năm 1898 người ta gọi là virut “nghĩa là
mầm độc”.

Năm 1898, nhà vi sinh vật học Hà lan M.W
Beijerinck cũng nghiên cứu một cách độc lập
mầm bệnh của bệnh khảm thuốc lá và ông đã
gọi đó là virut (nghóa là mầm bệnh).
•

Năm 1940, lần đầu tiên nhà khoa học Đức
Kausche chụp hình dạng virut khảm thuốc lá
dưới kính hiển vi điện tử. Nhờ có kính hiển vi
điện tử mà virut học đã phát triển như ngày nay.

Virus khaûm thuoác laù (TMV)
Acid nucleic
Voû
protein
(capsit)





Virut là thực thể
Virut là thực thể
chưa có cấu tạo
chưa có cấu tạo
tế bào
tế bào
1/Khái niệm:
1/Khái niệm:
I. Cấu tạo



Virut coự
Virut coự
kớch thửụực sieõu nhoỷ

kớch thửụực sieõu nhoỷ


(ủo baống nanomet - nm).
(ủo baống nanomet - nm).
I. Cu to
1/Khỏi nim:
1/Khỏi nim:



Virut có cấu tạo đơn giản gồm
Virut có cấu tạo đơn giản gồm
một lõi
một lõi
axit nuclêic
axit nuclêic
được bao bởi
được bao bởi
vỏ prôtêin.
vỏ prôtêin.
Vỏ prôtêin
Vỏ prôtêin
Axit nuclêic
Axit nuclêic
Cấu tạo chung của
Cấu tạo chung của
virut
virut
I. Cấu tạo

1/Khái niệm:
1/Khái niệm:

1/Khái niệm:
1/Khái niệm:
-Là thực thể chưa có cấu tạo tế bào
-Là thực thể chưa có cấu tạo tế bào
-Có kích thước siêu nhỏ(10-vài trăm nm)
-Có kích thước siêu nhỏ(10-vài trăm nm)
-Có cấu tạo đơn giản:Axit nucleic+vỏ
-Có cấu tạo đơn giản:Axit nucleic+vỏ
prôtêin
prôtêin
I. Cấu tạo

1/Khái niệm:
1/Khái niệm:
2/Cấu tạo chung:
2/Cấu tạo chung:
I. Cấu tạo

Vỏ prôtêin (capsit)
Lõi (bộ gen) Axit nuclêic
Axit nuclêic
Capsit
2/Cấu tạo chung:
2/Cấu tạo chung:

ARN
Prôtêin

Chủng B
Chủng A
Tách
Tách
Nếu phân lập lá cây bị bệnh sẽ thu được
chủng virut nào?
Thí nghiệm chứng tỏ thành phần nào của
virut có vai trò quyết định đến sự di truyền?
Chủng B
Virut lai
Nhiễm
vào
cây
Sự nhân
lên của
virut
Kết luận: Mọi tính trạng của virut đều do
hệ gen của virut quy định.
Thí nghiệm của Franken và Conrat


 a) Lõi axit nuclêic (Hệ gen)
Bộ gen của virut có
đặc điểm gì?và có
chức năng là gì?

 -Hệ gen của virut chỉ chứa AND (chuỗi đơn
hoặc chuỗi kép) hoặc ARN (chuỗi đơn hoặc chuỗi
kép)


 -Chức năng: là vật chất mang thông tin di
truyền
Loõi ARN
Loõi ADN
VR m đố
TL
Adeno virut


 - Vỏ capsit được cấu
tạo từ các đơn vị prôtêin
gọi là capsome.

 - Virut càng lớn,số
lượng capsôme càng
nhiều
Vỏ capsit của virut
được cấu tạo như thế
nào?
Capsome
Capsit
Kích thước của virut và
số lượng capsôme có
quan hệ như thế nào?
b.Vỏ prôtêin (capsit)
Vỏ capsit có tác dụng gì?

 -Vỏ capsit mang các thành phần kháng
nguyên và có tác dụng bảo vệ lõi axit nuclêic

Gai glicôprôtêin
có tác dụng gì?
Lõi
Capsit
Vỏ ngoài
Gai glicôprôtêin
c.Vỏ ngoài:
Vỏ ngoài của virut được cấu tạo
như thế nào?

 -Vỏ ngoài được tạo
bởi lipit kép và
prôtêin

 Làm nhiệm vụ kháng
nguyên và giúp virut bám
lên bề mặt tế bào chủ

Gai glicôprôtêin
Thụ thể
Tế bào vật chủ

Axit
nuclêic
Capsit
Vỏ ngoài
Gai
glicôprôtêin
Nuclêôcapsit
Axit

nuclêic
Capsit
Phức hợp gồm axit nuclêic và
vỏ capsit gọi là gì?
Virut trần
(virut đơn giản)
Virut có vỏ bọc
(virut phức tạp)

ĐẶC ĐIỂM
CẤU TẠO
VIRUT TRẦN VIRUT CÓ VỎ NGOÀI
GIỐNG
NHAU
KHÁC
NHAU
So sánh cấu tạo virut trần và virut có vỏ ngồi?

ĐẶC ĐIỂM
CẤU TẠO
VIRUT TRẦN VIRUT CÓ VỎ NGOÀI
GIỐNG
NHAU
KHÁC
NHAU
Đều gồm hai thành phần cơ bản:
* Lõi axit nuclêic
* Vỏ capsit

ĐẶC ĐIỂM

CẤU TẠO
VIRUT TRẦN VIRUT CÓ VỎ NGOÀI
GIỐNG
NHAU
KHÁC
NHAU
Đều gồm hai thành phần cơ bản:
* Lõi axit nuclêic
* Vỏ capsit
Không có vỏ
bao bên ngoài
vỏ capsit
Có vỏ bao bên
ngoài vỏ capsit

Axit nuclêic
Capsit
Capsome
Vỏ ngoài
Gai glicôprôtêin


Phân loại virut dựa vào:
Phân loại virut dựa vào:
axit nuclêic,
axit nuclêic,


cấu trúc vỏ
cấu trúc vỏ

capsit,
capsit,


có hay không có vỏ ngoài…
có hay không có vỏ ngoài…
3/ Phân loại virut:
3/ Phân loại virut:



Dựa vào
Dựa vào
axit nuclêic
axit nuclêic
chia virut làm
chia virut làm
hai
hai
nhóm lớn:
nhóm lớn:


* Virut AND (virut đậu mùa, viêm gan B, hecpet…
* Virut AND (virut đậu mùa, viêm gan B, hecpet…


* Virut ARN (virut cúm, virut viêm não Nhật Bản
* Virut ARN (virut cúm, virut viêm não Nhật Bản
Lõi ARN

Lõi ADN
VR m đố
TL
Adeno virut
3/ Phân loại virut:
3/ Phân loại virut:

ARN
Vỏ
capsit
Virut viêm não Nhật Bản
Vỏ ngoài
3/ Phân loại virut:
3/ Phân loại virut: