cach dan truc tiep - cách dan gian tiep

Kiểm tra bài cũ:
Câu 1: Hãy cho biết: việc sử dụng từ ngữ xng hô trong hội
thoại cần chú ý những điểm gì? Vì sao phải chú ý những
điểm đó?
Câu 2: Dòng nào sau đây có chứa những từ ngữ không phải
là từ ngữ xng hô trong hội thoại?

A. Ông, bà, bố, mẹ, chú, bác, cô, dì, dợng,
B. Chúng tôi, chúng ta, chúng em, chúng nó,
C. Anh, nhân loại, bạn, cậu, con ngời, chúng sinh,
D. Thầy, con, em, cháu, tôi, ta, tín chủ, ngài,

Ngữ văn - Tiết 19:

Đọc và tìm hiểu các đoạn văn sau (trích từ truyện ngắn
Lặng lẽ Sa Pa của Nguyễn Thành Long):
Khách tới bất ngờ, chắc cu cậu cha kịp quét tớc dọn
dẹp, cha kịp gấp chăn chẳng hạn Hoạ sĩ nghĩ thầm.
* Khi chuyển đổi vị trí hai bộ phận ở (b), ta có:
=> Dẫn lời nói
b) Hoạ sĩ nghĩ thầm: Khách tới bất ngờ, chắc cu cậu cha
kịp quét tớc dọn dẹp, cha kịp gấp chăn chẳng hạn.
=> Dẫn ý nghĩ
a) Cháu ở liền trong trạm hàng tháng. Bác lái xe bao lần
dừng, bóp còi toe toe, mặc, cháu gan lì nhất định không
xuống. y thế là một hôm, bác lái phải thân hành lên trạm
cháu. Cháu nói: Đấy, bác cũng chẳng thèm ngời là gì?

* Ghi nhớ 1:

Dẫn trực tiếp, tức là nhắc lại nguyên văn lời nói
hay ý nghĩ của ng2ời hoặc nhân vật; lời dẫn trực tiếp
đ2ợc đặt trong dấu ngoặc kép.

Đọc và tìm hiểu các đoạn trích sau:
= > Dẫn lời nói
= > Dẫn ý nghĩ
a) Lão tìm lời lẽ giảng giải cho con trai hiểu. Lão khuyên
nó hãy dằn lòng bỏ đám này, để dùi giắng lại ít lâu, xem
có đám nào khá mà nhẹ tiền hơn sẽ liệu; chẳng lấy đứa
này thì lấy đứa khác; làng này đã chết hết con gái đâu
mà sợ.
(Nam Cao, Lão Hạc)
b) Nhng chớ hiểu lầm rằng Bác sống khắc khổ theo lối
nhà tu hành, thanh tao theo kiểu nhà hiền triết ẩn dật.
(Phạm Văn Đồng, Chủ tịch Hồ Chí Minh,
tinh hoa và khí phách của dân tộc, l2ơng tâm của thời đại)

So sánh cách dẫn ở các ví dụ mục II với cách dẫn
ở các ví dụ mục I ?
a) Cháu ở liền trong trạm hàng
tháng. Bác lái xe bao lần dừng, bóp
còi toe toe, mặc, cháu gan lì nhất
định không xuống. ấy thế là một
hôm, bác lái phải thân hành lên trạm
cháu. Cháu nói: Đấy, bác cũng
chẳng thèm ngời là gì ?

b) Hoạ sĩ nghĩ thầm: Khách tới
bất ngờ, chắc cu cậu cha kịp quét

tớc dọn dẹp, cha kịp gấp chăn
chẳng hạn.
= > Nhắc lại nguyên văn lời nói
hay ý nghĩ, đợc đặt trong dấu
ngoặc kép.
= > Thuật lại lời nói hay ý nghĩ có
điều chỉnh cho thích hợp, không đợc
đặt trong dấu ngoặc kép.
Mục I
Mục II
a) Lão tìm lời lẽ giảng giải cho con
trai hiểu. Lão khuyên nó hãy dằn
lòng bỏ đám này, để dùi giắng lại ít
lâu, xem có đám nào khá mà nhẹ
tiền hơn sẽ liệu; chẳng lấy đứa này
thì lấy đứa khác; làng này đã chết
hết con gái đâu mà sợ.
b) Nhng chớ hiểu lầm rằng Bác sống
khắc khổ theo lối nhà tu hành,
thanh tao theo kiểu nhà hiền triết ẩn
dật.

* Ghi nhớ 2:
Dẫn gián tiếp, tức là thuật lại lời nói hay ý nghĩ
của ng2ời hoặc nhân vật, có điều chỉnh cho thích
hợp; lời dẫn gián tiếp không đặt trong dấu ngoặc kép.

Bài tập 1: Tìm lời dẫn trong những đoạn trích sau (Trích từ
truyện ngắn Lão Hạc của Nam Cao). Cho biết đó là lời nói
hay ý nghĩ đợc dẫn, là lời dẫn trực tiếp hay gián tiếp?

= > Dẫn lời nói; Cách dẫn: trực tiếp.
= > Dẫn ý nghĩ; Cách dẫn: trực tiếp.
a) Nó cứ làm in nh2 nó trách tôi; nó kêu 2 ử, nhìn tôi, nh2
muốn bảo tôi rằng: A! Lão già tệ lắm! Tôi ăn ở với lão
nh2 thế mà lão xử với tôi nh2 thế này à?
a) Nó cứ làm in nh2 nó trách tôi; nó kêu 2 ử, nhìn tôi, nh2
muốn bảo tôi rằng:A! Lão già tệ lắm! Tôi ăn ở với lão
nh2 thế mà lão xử với tôi nh2 thế này à?
b) Sau khi thằng con đi, lão tự bảo rằng: Cái v2ờn là của
con ta. Hồi còn mồ ma mẹ nó, mẹ nó cố thắt l2ng buộc
bụng, dè sẻn mãi, mới để ra đ2ợc năm m2ơi đồng bạc tậu.
Hồi ấy, mọi thức đều rẻ cả
b) Sau khi thằng con đi, lão tự bảo rằng: Cái v2ờn là của
con ta. Hồi còn mồ ma mẹ nó, mẹ nó cố thắt l2ng buộc
bụng, dè sẻn mãi, mới để ra đ2ợc năm m2ơi đồng bạc tậu.
Hồi ấy, mọi thức đều rẻ cả

Bài tập 2: Viết một đoạn văn nghị luận có nội dung liên quan
đến một trong ba ý kiến dới đây. Trích dẫn ý kiến đó theo
hai cách: dẫn trực tiếp và dẫn gián tiếp.

a) Chúng ta phải ghi nhớ công lao của các vị anh hùng dân
tộc vì các vị ấy là tiêu biểu của một dân tộc anh hùng.
(Hồ Chí Minh, Báo cáo Chính trị tại Đại
hội đại biểu toàn quốc lần thứ II của Đảng)
b) Giản dị trong đời sống, trong quan hệ với mọi ng2ời, trong
tác phong, Hồ Chủ tịch cũng rất giản dị trong lời nói và bài
viết, vì muốn cho quần chúng nhân dân hiểu đ2ợc, nhớ đ2ợc,
làm đ2ợc. (Phạm Văn Đồng, Chủ tịch Hồ Chí Minh,

tinh hoa và khí phách của dân tộc, lơng tâm của thời đại)
c) Ng2ời Việt Nam ngày nay có lí do đầy đủ và vững chắc để
tự hào với tiếng nói của mình.
(Đặng Thai Mai, Tiếng Việt, một biểu hiện
hùng hồn của sức sống dân tộc)

Bài tâp 2:
c) Ngời Việt Nam ngày nay có lí do đầy đủ và vững chắc để
tự hào với tiếng nói của mình.
(Đặng Thai Mai, Tiếng Việt, một biểu hiện
hùng hồn của sức sống dân tộc)
* Dẫn gián tiếp: Để khẳng định những giá trị vô cùng quý báu
của Tiếng Việt, giáo s Đặng Thai Mai cũng đã nói rằng ng
ời Việt Nam ngày nay có lí do đầy đủ và vững chắc để tự
hào với tiếng nói của mình.
Đoạn văn mẫu:
* Dẫn trực tiếp: Để khẳng định những giá trị vô cùng quý báu
của Tiếng Việt, giáo s Đặng Thai Mai đã nói: Ngời Việt
Nam ngày nay có lí do đầy đủ và vững chắc để tự hào với
tiếng nói của mình. Chúng ta tự hào về Tiếng Việt thì phải
biết giữ gìn sự trong sáng và giàu đẹp của nó, phải biết phát
huy nó theo một tầm cao mới của thời đại.

Hôm sau Linh Phi lấy một
cái túi bằng lụa tía, đựng mời hạt
minh châu, sai sứ giả Xích Hỗn đ
a Phan ra khỏi nớc. Vũ Nơng
nhân đó cũng đa gửi một chiếc
hoa vàng mà dặn:
- Nhờ nói hộ với chàng Tr

ơng, nếu còn nhớ chút tình xa
nghĩa cũ, thì xin lập một đàn giải
oan ở bến sông, đốt cây đèn thần
chiếu xuống nớc, tôi sẽ trở về.
(Nguyễn Dữ, Chuyện ng2ời con gái Nam X2ơng)
* Cách dẫn gián tiếp:
Hôm sau Linh Phi lấy một
cái túi bằng lụa tía, đựng mời
hạt minh châu, sai sứ giả Xích
Hỗn đa Phan ra khỏi nớc. Vũ
Nơng nhân đó cũng đa gửi
một chiếc hoa vàng và dặn Phan
nói hộ với chàng Trơng rằng
nếu còn nhớ chút tình x2a nghĩa
cũ, thì xin lập một đàn giải oan
ở bến sông, đốt cây đèn thần
chiếu xuống n2ớc, Vũ N2ơng sẽ
trở về.
Bài tập 3: Hãy thuật lại lời nhân vật Vũ Nơng trong đoạn
trích sau đây theo cách dẫn gián tiếp:
* Cách dẫn trực tiếp:

-
Có hai cách dẫn lời nói hay ý nghĩ: dẫn trực tiếp và dẫn
gián tiếp.
-
Cả hai cách dẫn đều có thể sử dụng từ rằng.
- Khi chuyển từ lời dẫn trực tiếp sang lời dẫn gián tiếp cần:
+ Bỏ dấu hai chấm và dấu ngoặc kép;
+ Chuyển chủ ngữ ở lời dẫn trực tiếp sang ngôi thích hợp

(đại từ ở ngôi thứ 3);
+ Thay đổi các từ định vị thời gian cho thích hợp.
Một số kiến thức cần l!u ý:

Hớng dẫn về nhà:
- Học kĩ ghi nhớ (SGK trang 54)
- Làm hoàn chỉnh BT 2, làm bài tập 3 vào vở bài tập.
- Chuẩn bị bài: Ôn kĩ về kiến
thức: Tóm tắt văn bản tự sự (Khái niệm, mục đích);
nghiên cứu các bài tập ở bài: Luyện tập tóm tắt văn
bản tự sự.