văn bản Lao xao

CHÚC CÁC EM CÓ MỘT TIẾT HỌC
CHÚC CÁC EM CÓ MỘT TIẾT HỌC
THÚ VỊ, HẤP DẪN
THÚ VỊ, HẤP DẪN
BÀI DẠY:
BÀI DẠY:
LAO XAO
LAO XAO
Giáo viên thực hiện: NGÔ THỊ MINH THUỶ
Giáo viên thực hiện: NGÔ THỊ MINH THUỶ

Thứ năm, ngày 25 tháng 03 năm 2010
Thứ năm, ngày 25 tháng 03 năm 2010
Tiết 114.
Tiết 114.
Văn bản
Văn bản
LAO
LAO
XAO
XAO
( Duy khán)
( Duy khán)

Chân dung nhà văn Duy Khán
Chân dung nhà văn Duy Khán

Sớm. Chúng tôi tụ hội ở góc sân. Toàn chuyện râm ran trẻ em. Râm ran.
Sớm. Chúng tôi tụ hội ở góc sân. Toàn chuyện râm ran trẻ em. Râm ran.
Các…các…các…
Các…các…các…
Một con bồ các kêu váng lên. Cái con này bao giờ cũng vừa bay vừa kêu cứ như bị ai đuổi đánh.
Một con bồ các kêu váng lên. Cái con này bao giờ cũng vừa bay vừa kêu cứ như bị ai đuổi đánh.
Chị Điệp nhanh nhảu:
Chị Điệp nhanh nhảu:
- Bồ các là bác chim ri. Chim ri là dì sáo sậu. Sáo sậu là cậu sáo đen. Sáo đen là em tu hú. Tu hú lại là chú bồ các,
- Bồ các là bác chim ri. Chim ri là dì sáo sậu. Sáo sậu là cậu sáo đen. Sáo đen là em tu hú. Tu hú lại là chú bồ các,
…
…
Thế thì ra dây mơ, rễ má thế nào mà chúng đều có họ với nhau. Họ của chúng đều hiền cả. Chúng đều mang vui
Thế thì ra dây mơ, rễ má thế nào mà chúng đều có họ với nhau. Họ của chúng đều hiền cả. Chúng đều mang vui
đến cho giời đất. Sáo sậu, sáo đen hót, đậu cả lên lưng trâu mà hót được mùa. Nhà bác Vui có con sáo đen tọ toẹ
đến cho giời đất. Sáo sậu, sáo đen hót, đậu cả lên lưng trâu mà hót được mùa. Nhà bác Vui có con sáo đen tọ toẹ
học nói. Nó bay đi ăn, chiều chiều lại về với chủ. Con tu hú to nhất họ, nó kêu tu hú là mùa tu hú chín, không sai
học nói. Nó bay đi ăn, chiều chiều lại về với chủ. Con tu hú to nhất họ, nó kêu tu hú là mùa tu hú chín, không sai
một tẹo nào. Cả làng có mỗi cây tu hú ở vườn ông Tấn. Tu hú đỗ ngọn cây tu hú mà kêu. Quả chín đỏ, đầy ụ như
một tẹo nào. Cả làng có mỗi cây tu hú ở vườn ông Tấn. Tu hú đỗ ngọn cây tu hú mà kêu. Quả chín đỏ, đầy ụ như
mâm xôi gấc. Tiếng tu hú hiếm hoi; quả hết, nó bay đi đau biệt.
mâm xôi gấc. Tiếng tu hú hiếm hoi; quả hết, nó bay đi đau biệt.
Một đàn chim ngói sạt qua rồi vội vã kéo nhau về hướng mặt trời lặn.
Một đàn chim ngói sạt qua rồi vội vã kéo nhau về hướng mặt trời lặn.
Nhạn tha hồ vùng vẫy tít mây xanh “chéc chéc”.
Nhạn tha hồ vùng vẫy tít mây xanh “chéc chéc”.
Khi con bìm bịp kêu “bịp bịp” tức là đã thổng buổi. Nghe đâu trước đây có một ông sư dữ như hổ mang. Lúc ông ta chết,
Khi con bìm bịp kêu “bịp bịp” tức là đã thổng buổi. Nghe đâu trước đây có một ông sư dữ như hổ mang. Lúc ông ta chết,
giời bắt ông ta hoá thân làm con bìm bịp. Ông ta tự nhận là bịp, mở miệng ra là “bịp bịp”. Giời khoác cho nó bộ
giời bắt ông ta hoá thân làm con bìm bịp. Ông ta tự nhận là bịp, mở miệng ra là “bịp bịp”. Giời khoác cho nó bộ

cánh nâu, suốt đêm ngày rúc trong bụi cây. Khi nó kêu thì một loạt chim ác, chim xấu mới ra mặt. Ít khi chúng ra
cánh nâu, suốt đêm ngày rúc trong bụi cây. Khi nó kêu thì một loạt chim ác, chim xấu mới ra mặt. Ít khi chúng ra
mặt vào buổi sớm.
mặt vào buổi sớm.
Kia kìa, con diều hâu bay cao tít, nó có cái mũi khoằm, đánh hơi tinh lắm: đâu có xác chết. Đâu có gà con…Khi nó
Kia kìa, con diều hâu bay cao tít, nó có cái mũi khoằm, đánh hơi tinh lắm: đâu có xác chết. Đâu có gà con…Khi nó
cất tiếng rú lên, tất cả gà con chui vào cánh mẹ. Tôi đã nhìn tận mắt cuộc ẩu đả dưới gốc vối già nhà tôi: Con diều
cất tiếng rú lên, tất cả gà con chui vào cánh mẹ. Tôi đã nhìn tận mắt cuộc ẩu đả dưới gốc vối già nhà tôi: Con diều
hâu lao như mũi tên xuống, gà mẹ xù cánh vừa kêu vừa mổ, vừa đạp diều hâu. Tôi mãi ngắm nên không cứu được
hâu lao như mũi tên xuống, gà mẹ xù cánh vừa kêu vừa mổ, vừa đạp diều hâu. Tôi mãi ngắm nên không cứu được
gà. Diều hâu tha được gà con, lại lao vụt lên mây xanh. Thường thì nó vừa lượn vừa ăn ngay. Lần này nó chưa kịp
gà. Diều hâu tha được gà con, lại lao vụt lên mây xanh. Thường thì nó vừa lượn vừa ăn ngay. Lần này nó chưa kịp
ăn, những mũi tên đen, mang hình đuôi cá từ đâu tới tấp bay đến. Ấy là những con chèo bẻo. Chúng lao vào đánh
ăn, những mũi tên đen, mang hình đuôi cá từ đâu tới tấp bay đến. Ấy là những con chèo bẻo. Chúng lao vào đánh
con diều hâu túi bụi. long diều hâu bau vung tứ linh, miệng kêu la “chéc, chéc”, con mồi rời mỏ diều hâu rơi xuống
con diều hâu túi bụi. long diều hâu bau vung tứ linh, miệng kêu la “chéc, chéc”, con mồi rời mỏ diều hâu rơi xuống
như một quả rụng. Diều hâu biến mất. Con diều hâu được một mẻ hú vía, lần sau cụ bảo cũng không dám đến. Nếu
như một quả rụng. Diều hâu biến mất. Con diều hâu được một mẻ hú vía, lần sau cụ bảo cũng không dám đến. Nếu
có đến lại là con khác!
có đến lại là con khác!
Cùng họ với diều hâu là quạ: quạ đen, quạ khoang. Lia lia láu láu như quạ dòm chuồng lợn. Không bắt được gà
Cùng họ với diều hâu là quạ: quạ đen, quạ khoang. Lia lia láu láu như quạ dòm chuồng lợn. Không bắt được gà
con, không ăn trộm được trứng; nó vào chuồng lợn…Quạ vừa bay lên, chèo bẻo vây tứ phía, đánh. Có con quạ chết
con, không ăn trộm được trứng; nó vào chuồng lợn…Quạ vừa bay lên, chèo bẻo vây tứ phía, đánh. Có con quạ chết
đến rũ xương…
đến rũ xương…
Chèo bẻo ơi, chèo bẻo!
Chèo bẻo ơi, chèo bẻo!

Chèo bẻo chỉ sợ mỗi chim cắt. Chim cắt cánh nhọn như dao bầu chọc tiết lợn. Bao nhiêu con bồ câu nhà chú Chàng
Chèo bẻo chỉ sợ mỗi chim cắt. Chim cắt cánh nhọn như dao bầu chọc tiết lợn. Bao nhiêu con bồ câu nhà chú Chàng
đã bị chim cắt xỉa chết. Khi đánh nhau, cắt chỉ xỉa bằng cánh. Chúng là loài quỷ đen, vụt đến, vụt biến…cho đến
đã bị chim cắt xỉa chết. Khi đánh nhau, cắt chỉ xỉa bằng cánh. Chúng là loài quỷ đen, vụt đến, vụt biến…cho đến
nay chưa có một loài chim nào trị được nó. Họ nhà chèo bẻo chắc là nhiều phen muốn trị tội cắt. Một cuộc trị tội
nay chưa có một loài chim nào trị được nó. Họ nhà chèo bẻo chắc là nhiều phen muốn trị tội cắt. Một cuộc trị tội
diễn ra thật! Hai con chèo bẻo đang bay, một con cắt vụt lao ra. Nó xỉa cánh hụt. Lập tức một đang chèo bẻo hàng
diễn ra thật! Hai con chèo bẻo đang bay, một con cắt vụt lao ra. Nó xỉa cánh hụt. Lập tức một đang chèo bẻo hàng
chục con xông lên cứu bạn. Cuộc đánh nhau rất dữ. Trẻ con ở dưới reo ầm lên.Cắt hốt hoảng cho nên xỉa cánh đều
chục con xông lên cứu bạn. Cuộc đánh nhau rất dữ. Trẻ con ở dưới reo ầm lên.Cắt hốt hoảng cho nên xỉa cánh đều
trượt. Hàng chục chèo bẻo thi nhau vào mổ. Cắt kiệt sức rồi, quay tròn xuống đồng Xóc như cái diều đứt dây.
trượt. Hàng chục chèo bẻo thi nhau vào mổ. Cắt kiệt sức rồi, quay tròn xuống đồng Xóc như cái diều đứt dây.
Chúng tôi ùa chạy ra, con cắt còn ngấp ngoái. Bây gìơ tôi mới tận mắt nhìn thấy con cắt…
Chúng tôi ùa chạy ra, con cắt còn ngấp ngoái. Bây gìơ tôi mới tận mắt nhìn thấy con cắt…

II. Tìm hiểu văn bản:
II. Tìm hiểu văn bản:
2.Lao xao thế giới loài chim:
2.Lao xao thế giới loài chim:
•
Chim hiền:
Chim hiền:
Bồ câu, sáo đen, tu hú, chim ngói, nhạn:
Bồ câu, sáo đen, tu hú, chim ngói, nhạn:
tiếng hót vui, đem lại niềm vui cho mùa màng,cho trời đất.
tiếng hót vui, đem lại niềm vui cho mùa màng,cho trời đất.
•
Chim ác:
Chim ác:

+ Bìm bịp
+ Bìm bịp
:
:
tiếng kêu “bịp bịp”, xuất hiện buổi chiều tối.
tiếng kêu “bịp bịp”, xuất hiện buổi chiều tối.
+
+
Diều hâu
Diều hâu
:
:
mũi khoằm, bắt gà con.
mũi khoằm, bắt gà con.
+
+
Quạ:
Quạ:


ăn trộm trứng, dòm chuồng lợn.
ăn trộm trứng, dòm chuồng lợn.
+
+
Cắt:
Cắt:


cánh nhọn như dao bầu chọc tiết lợn, xỉa chết bồ câu

cánh nhọn như dao bầu chọc tiết lợn, xỉa chết bồ câu
=> Hình dáng và hành động thể hiện sự hung dữ (thái độ
=> Hình dáng và hành động thể hiện sự hung dữ (thái độ
dân gian)
dân gian)
•
Chim trị ác:
Chim trị ác:
Chèo bẻo
Chèo bẻo
:
:
mũi tên đen, hình đuôi cá, vây đánh cắt cứu
mũi tên đen, hình đuôi cá, vây đánh cắt cứu
bạn.
bạn.

•
Mỉêu tả các đặc điểm nổi bật của các loài chim: tiếng
Mỉêu tả các đặc điểm nổi bật của các loài chim: tiếng
kêu, hình dáng, hoạt động.
kêu, hình dáng, hoạt động.
* Kết hợp tả, kể, biện pháp nghệ thuật so sánh, nhân
* Kết hợp tả, kể, biện pháp nghệ thuật so sánh, nhân
hoá, các từ láy, văn hoá dân gian (đồng dao, thành
hoá, các từ láy, văn hoá dân gian (đồng dao, thành
ngữ, cổ tích)
ngữ, cổ tích)
•
* Văn bản linh hoạt, miêu tả không đơn điệu, phù

* Văn bản linh hoạt, miêu tả không đơn điệu, phù
hợp với tâm lí trẻ thơ.
hợp với tâm lí trẻ thơ.

? Câu hỏi thảo luận nhóm:
? Câu hỏi thảo luận nhóm:
Qua nghệ thuật miêu tả và kết hợp các hình ảnh minh hoạ sau đây:
Qua nghệ thuật miêu tả và kết hợp các hình ảnh minh hoạ sau đây:




Mùa tu hú chín
Mùa tu hú chín


Em hãy thảo luận và nêu nhận xét:
Em hãy thảo luận và nêu nhận xét:
1.
1.
Thế giới các loài chim hiện lên như thế nào?
Thế giới các loài chim hiện lên như thế nào?
2.
2.
Cảm nhận của em về cảnh làng quê Việt Nam?
Cảm nhận của em về cảnh làng quê Việt Nam?
3.
3.
Cảm nhận của em về tình cảm của tác giả qua đoạn trích này?
Cảm nhận của em về tình cảm của tác giả qua đoạn trích này?


Thế giới các loài chim hiện lên phong phú, sinh
Thế giới các loài chim hiện lên phong phú, sinh
động, cụ thể, độc đáo.
động, cụ thể, độc đáo.

Cảnh làng quê thật tươi đẹp, sống động.
Cảnh làng quê thật tươi đẹp, sống động.

Tác giả có hiểu biết sâu sắc, phong phú, đa dạng về các loài chim; Yêu mến, gắn bó với
Tác giả có hiểu biết sâu sắc, phong phú, đa dạng về các loài chim; Yêu mến, gắn bó với
thiên nhiên, với làng quê; Có cái nhìn và cảm xúc hồn nhiên tuổi thơ.
thiên nhiên, với làng quê; Có cái nhìn và cảm xúc hồn nhiên tuổi thơ.

III. Tổng kết
III. Tổng kết
•
Ghi nhớ (SGK/113)
Ghi nhớ (SGK/113)
IV. Luyện tập:
IV. Luyện tập:

1.
1.
Các em hãy quan sát các hình ảnh dưới đây và căn cứ nội
Các em hãy quan sát các hình ảnh dưới đây và căn cứ nội
dung văn bản, thử đoán tên các loài chim nhé?
dung văn bản, thử đoán tên các loài chim nhé?
•

Chim nhạn
Chim nhạn

Tu hú
Tu hú

Sáo
Sáo

Cắt
Cắt

Diều hâu
Diều hâu

Đại bàng
Đại bàng

Quạ
Quạ

Chèo bẻo
Chèo bẻo

Câu hỏi củng cố:
Câu hỏi củng cố:
1.
1.
Sau khi học xong văn bản em đã thu
Sau khi học xong văn bản em đã thu

nhận những hiểu biết gì và tình cảm
nhận những hiểu biết gì và tình cảm
mới mẻ nào được khơi dậy về thiên
mới mẻ nào được khơi dậy về thiên
nhiên và làng quê?
nhiên và làng quê?
2.
2.
Em học tập được gì về nghệ thuật miêu
Em học tập được gì về nghệ thuật miêu
tả và kể chuyện của nhà văn Duy
tả và kể chuyện của nhà văn Duy
Khán?
Khán?