CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN KHÔNG CÓ TỪ LÀ

Trường THCS Hùng Vương
GV Thực hiện: Nguyễn Minh Thư

KIỂM TRA BÀI CŨ
1. Xác định chủ ngữ vị ngữ trong câu sau:
Bố em là công nhân.
2. Câu trên dùng để làm gì?
3. Em có nhận xét gì về cấu tạo vị ngữ của
câu trên?
C V
→ Giới thiệu
→ Danh từ

GV Thực hiện: Nguyễn Minh Thư
Tiết 118
Tiếng Việt

I. Đặc điểm của câu trần thuật đơn không có
từ là
1. Đọc ví dụ.
a/. Phú ông mừng lắm.
(Sọ Dừa)
b/. Chúng tôi tụ hội ở góc sân.
(Duy Khán)
C
C V
V
→ Cụm tính từ
→ Cụm động từ

Bài tập nhanh
Em hãy đặt một
câu trần thuật đơn
không có từ là?
?

2. Nhận xét
- Vị ngữ của câu a do cụm tính từ tạo thành.
- Vị ngữ của câu b do cụm động từ tạo thành.
- Khi vị ngữ kết hợp với những từ kết hợp với những từ:
không, chưa thì câu mang ý phủ định.
Ví dụ: Phú ông mừng lắm
Phú ông không (chưa) mừng lắm.
=> Vị ngữ của câu trần thuật đơn không có từ là do động
từ, cụm động từ hoặc tính từ, cụm tính từ tạo thành.
C
C
V
V

3. Ghi nhớ 1
Trong câu trần thuật đơn không có từ là:
- Vị ngữ thường do động từ hoặc cụm động từ, tính từ
hoặc cụm tính từ tạo thành.
- Khi vị ngữ biểu thị ý phủ định, nó kết hợp với các
từ không, chưa.

II. Câu miêu tả và câu tồn tại.
1. Đọc ví dụ.
a/. Đằng cuối bãi, hai cậu bé con tiến lại.

b/. Đằng cuối bãi, tiến lại, hai cậu bé con.
C
C V
V
TN
TN
2. Nhận xét.
- Câu a: Câu miêu tả
- Câu b: Câu tồn tại
+ Khi V đứng trước C: thông báo sự xuất hiện, tồn tại
hoặc tiêu biến sự vật gọi là câu tồn tại.
=> + Khi C đứng trước V: Câu miêu tả.
→Câu miêu tả
→Câu tồn tại

Chọn trong hai câu đã dẫn một câu thích hợp để
điền vào chổ trống trong đoạn dưới đây. Giải thích
vì sao em chọn câu này mà không chọn câu kia.
Ấy là vào đầu mùa hè năm kia. Buổi sáng, tôi đáng
đứng ngoài cửa gặm mấy nhành cỏ non ăn điểm
tâm. Bỗng
tay cầm que, tay xách cái ống bơ nước. Thấy bóng
người, tôi vội lẫn xuống cỏ, chui nhanh về hang.
(………………………… ………………)
a/. Đằng cuối bãi, hai cậu bé con tiến lại.
Đằng cuối bãi, tiến lại, hai cậu bé con.
b/.

Bài tập nhanh
?

Trong các câu cho sau đây, câu nào
là câu miêu tả? câu nào là câu tồn tại?
Lá cờ bay phấp phới.
Trên sân trường, nở rực rỡ hai hàng hoa
mười giờ.
Quả cầu bay lượn trên không.
a)
b)
c)c)
b)

a)

3. Ghi nhớ.
-
Những câu dùng để miêu tả hành động, trạng thái, đặc
điểm, …của sự vật nêu lên ở chủ ngữ được gọi là câu
miêu tả. Trong câu miêu tả, chủ ngữ đứng trước vị ngữ.
- Những câu dùng để thông báo, tồn tại hoặc tiêu biến
của sự vật được gọi là câu tồn tại. Một trong những
cách tạo câu tồn tại là đảo chủ ngữ xuống sau vị ngữ.

III. Luyện tập.
1. Xác định chủ ngữ, vị ngữ trong những câu
sau. Cho biết những câu nào là câu tồn tại,
những câu nào là câu miêu tả.
a/. Bóng tre trùm lên âu yếm làng, bản, xóm, thôn.
Dưới bóng tre của ngàn xưa, thấp thoáng mái đình, mái
chùa cổ kính.
Dưới bóng tre xanh, ta gìn giữ một nền văn hóa lâu đời.

VC
C
C
V
V
Câu m.tả
Câu tồn tại
Câu m.tả

b/. Bên hàng xóm tôi có cái hang của Dế Choắt.
Dế Choắt là tên tôi đặt cho nó một cách chế giễu và trịch
thượng thế.
C
C
Câu tồn tại
Câu m.tả
V
c/. Dưới gốc tre, tua tủa những mầm măng.
Măng trồi lên nhọn hoắc như một mũi gai khổng lồ
xuyên qua đất lũy mà trỗi dậy.
C
CV
Câu tồn tại
Câu m.tả
V
V
III. Luyện tập.
1. Xác định chủ ngữ, vị ngữ trong những câu
sau. Cho biết những câu nào là câu tồn tại,
những câu nào là câu miêu tả.

2. Viết một đoạn văn từ năm đến bảy câu tả
cảnh trường em, trong đó có sử dụng ít nhất
một câu tồn tại.
Ngôi trường thân yêu của em rất đẹp. Đó là
nơi đầy bóng mát cây xanh. Sau giờ học chúng
em thường ngồi trò chuyện rôm rả bên các hàng
cây. Trên những tán lá bàng, líu lo tiếng chim
hót. Nơi đây đã ghi lại nhiều kỉ niệm vui buồn
của tuổi học trò chúng em.
V C

CỦNG CỐ, VỀ NHÀ
- Nêu đặc điểm của câu trần thuật đơn
không có từ là?
- Em hiểu thế nào là câu miêu tả, câu tồn
tại?
1. Củng cố

Hướng dẫn về nhà
- Học thuộc lí thuyết. Tập đặt câu
trần thuật đơn không có từ là.
- Làm bài tập 2, 3 sgk / 120.
- Chuẩn bò: “Ôn tập văn miêu
tả.”