Tiet 79 Cau nghi van

1

Giao vien: Dang Thi Thuan
Giao vien: Dang Thi Thuan
2
CU 1:Nêu
đặc điểm
hình thức
và chức
năng của
câu nghi
vấn ?
-
Đặc điểm hình thức :Có
các từ nghi vấn (ai,gì,nào,
tại sao, đâu, bao giờ, bao
nhiêu,à, ,hả,chứ,
(có) không,(đã) ch a )
-
Chức năng chính:Dùng
để hỏi.


ỏp ỏn
?
3
Bạn giỏi quá
Bạn giỏi quá
K
K
iểm tra bài cũ.

iểm tra bài cũ.


Câu 2:Tìm câu nghi vấn trong đoạn văn sau:


Một hôm, cô tôi gọi tôi đến bên c ời hỏi:
Một hôm, cô tôi gọi tôi đến bên c ời hỏi:


- Hồng! Mày có muốn vào Thanh Hoá chơi với mẹ
- Hồng! Mày có muốn vào Thanh Hoá chơi với mẹ
mày không?
mày không?


T ởng đến vẻ mặt rầu rầu và sự hiền từ của mẹ
T ởng đến vẻ mặt rầu rầu và sự hiền từ của mẹ
tôi, và nghĩ đến cảnh thiếu thốn một tình th ơng ấp ủ
tôi, và nghĩ đến cảnh thiếu thốn một tình th ơng ấp ủ
từng phen làm tôi rớt n ớc mắt, tôi toan trả lời có.
từng phen làm tôi rớt n ớc mắt, tôi toan trả lời có.
Nh ng nhận ra những ý nghĩa cay độc trong giọng
Nh ng nhận ra những ý nghĩa cay độc trong giọng
nói và trên nét mặt khi c ời rất kịch của cô tôi kia,
nói và trên nét mặt khi c ời rất kịch của cô tôi kia,
tôi cúi đầu không đáp.
tôi cúi đầu không đáp.

(Trong lòng mẹ- Nguyên Hồng. )
(Trong lòng mẹ- Nguyên Hồng. )
4
a. N¨m nay ®µo l¹i në
a. N¨m nay ®µo l¹i në
Kh«ng thÊy «ng ®å x a.
Kh«ng thÊy «ng ®å x a.
Nh÷ng ng êi mu«n n¨m cò
Nh÷ng ng êi mu«n n¨m cò
Hån ë ®©u b©y giê?
Hån ë ®©u b©y giê?


(Vò §×nh Liªn, ¤ng ®å)
(Vò §×nh Liªn, ¤ng ®å)
VÝ dô
VÝ dô
5
b. Giả thử Hằng không hát, không múa, cả
ngày không nói Ôi, nếu thế thì còn đâu là
Hằng.
c. Đê vỡ rồi! Đê vỡ rồi, thời ông cách cổ chúng
mày, thời ông bỏ tù chúng mày!Có biết
không? Lính đâu? Sao bay dám để cho nó
chạy xồng xộc vào đây nh vậy? Không còn phép
tắc gì nữa à?
(Phạm Duy Tốn-Sống chết mặc bay)
d.Tại sao bạn không thử cố gắng từ những việc
đơn giản nh : ngồi trật tự, viết bài đầy đủ

1.Ví dụ
1.Ví dụ
6
e.Một ng ời hàng ngày chỉ cặm cụi lo lắng về
mình, thế mà khi xem truyện hay ngâm thơ có
thể vui, buồn, mừng , giận cùng những ng ời ở
đâu đâu, vì những chuyện ở đâu đâu, há chẳng
phải là chứng cớ cho cái mãnh lực lạ lùng của
văn ch ơng hay sao?
(Hoài Thanh-ý nghĩa văn ch ơng)
g. Đến l ợt bố tôi ngây ng ời ra nh không tin vào
mắt mình.
-Con gái tôi vẽ đây ? Chả lẽ lại đúng là nó, cái
con mèo hay lục lọi ấy!
( Tạ Duy Anh-Bức tranh của em gái tôi)

1.Ví dụ
1.Ví dụ
7
Ghi nhớ:
Ghi nhớ:
*Trong nhiều tr ờng hợp, câu nghi vấn
*Trong nhiều tr ờng hợp, câu nghi vấn
không dùng để hỏi mà dùng để cầu khiến,
không dùng để hỏi mà dùng để cầu khiến,
khẳng định, phủ định, bộc lộ tình cảm,
khẳng định, phủ định, bộc lộ tình cảm,
cảm xúc Và không yêu cầu ng ời đối
cảm xúc Và không yêu cầu ng ời đối
thoại phải trả lời.

thoại phải trả lời.
*Nếu không dùng để hỏi thì trong một số tr
*Nếu không dùng để hỏi thì trong một số tr
ờng hợp câu nghi vấn có thể kết thúc bằng
ờng hợp câu nghi vấn có thể kết thúc bằng
dấu chấm, dấu chấm than hoặc dấu chấm
dấu chấm, dấu chấm than hoặc dấu chấm
lửng.
lửng.
8
8
19.10.2008
19.10.2008
Đặng Thị Thuận
Đặng Thị Thuận
Bài tập 1: Sgk/32
Bài tập 1: Sgk/32
a
a
. Hỡi ơi lão Hạc! Thì ra đến lúc cùng lão
. Hỡi ơi lão Hạc! Thì ra đến lúc cùng lão
cũng có thể làm liều nh ai hết Một ng ời nh thế
cũng có thể làm liều nh ai hết Một ng ời nh thế
ấy ! Một ng ời đã khóc vì trót lừa một con
ấy ! Một ng ời đã khóc vì trót lừa một con
chó ! Một ng ời nhịn ăn để lấy tiền làm ma, bởi
chó ! Một ng ời nhịn ăn để lấy tiền làm ma, bởi
không muốn liên luỵ đến hàng xóm , láng
không muốn liên luỵ đến hàng xóm , láng
giềng Con ng ời đáng kính ấy bây giờ cũng theo

giềng Con ng ời đáng kính ấy bây giờ cũng theo
gót Binh T để có ăn ? Cuộc đời quả thật cứ mỗi
gót Binh T để có ăn ? Cuộc đời quả thật cứ mỗi
ngày một thêm đáng buồn
ngày một thêm đáng buồn


(Lão Hạc-Nam Cao)
(Lão Hạc-Nam Cao)
9
9
19.10.2008
19.10.2008
Đặng Thị Thuận
Đặng Thị Thuận
b.
b.
Nào đâu những đêm vàng bên bờ suối
Nào đâu những đêm vàng bên bờ suối
Ta say mồi đứng uống ánh trăng tan?
Ta say mồi đứng uống ánh trăng tan?
Đâu những ngày m a chuyển bốn ph ơng ngàn
Đâu những ngày m a chuyển bốn ph ơng ngàn
Ta lặng ngắm giang sơn ta đổi mới ?
Ta lặng ngắm giang sơn ta đổi mới ?
Đâu những bình minh cây xanh nắng gội,
Đâu những bình minh cây xanh nắng gội,
Tiếng chim ca giấc ngủ ta t ng bừng?
Tiếng chim ca giấc ngủ ta t ng bừng?
Đâu những chiều lênh láng máu sau rừng

Đâu những chiều lênh láng máu sau rừng
Ta đợi chết mảnh mặt trời gay gắt,
Ta đợi chết mảnh mặt trời gay gắt,
Để ta chiếm lấy riêng phần bí mật?
Để ta chiếm lấy riêng phần bí mật?
-Than ôi! Thời oanh liệt nay còn đâu?
-Than ôi! Thời oanh liệt nay còn đâu?


(Nhớ rừng-Thế Lữ)
(Nhớ rừng-Thế Lữ)
10
10
19.10.2008
19.10.2008
Đặng Thị Thuận
Đặng Thị Thuận




Một số câu hỏi tu từ.
Một số câu hỏi tu từ.
*
*
Em là ai? Cô gái hay nàng tiên?
Em là ai? Cô gái hay nàng tiên?
*
*
Em có tuổi hay em không có tuổi?

Em có tuổi hay em không có tuổi?
*
*
Mái tóc em đây là mây hay là suối?
Mái tóc em đây là mây hay là suối?
*
*
Đôi mắt em nhìn hay chớp lửa đêm giông?
Đôi mắt em nhìn hay chớp lửa đêm giông?
*
*
Thịt da em là sắt hay là đồng?
Thịt da em là sắt hay là đồng?


Ng ời con gái Việt Nam-Tố Hữu
Ng ời con gái Việt Nam-Tố Hữu
*
*
Bác đã đi rồi sao Bác ơi?
Bác đã đi rồi sao Bác ơi?
Mùa thu đang đẹp, nắng xanh trời.
Mùa thu đang đẹp, nắng xanh trời.


Bác ơi-Tố Hữu
Bác ơi-Tố Hữu


11

11
19.10.2008
19.10.2008
Đặng Thị Thuận
Đặng Thị Thuận
Bài tập 2
Bài tập 2
:(sgk/23)-
:(sgk/23)-


Xét những đoạn trích sau và
Xét những đoạn trích sau và
trả lời câu hỏi.
trả lời câu hỏi.
D
D
.
.
Vua sai lính điệu em bé vào , phán hỏi:
Vua sai lính điệu em bé vào , phán hỏi:
-Thằng bé kia, mày có việc gì? Sao lại đến đây mà
-Thằng bé kia, mày có việc gì? Sao lại đến đây mà
khóc?
khóc?
A
A
- Sao cụ lo xa quá thế? Cụ còn khoẻ lắm, ch a chết
- Sao cụ lo xa quá thế? Cụ còn khoẻ lắm, ch a chết
đâu mà sợ! Cụ cứ để tiền đấy mà ăn, lúc chết hãy

đâu mà sợ! Cụ cứ để tiền đấy mà ăn, lúc chết hãy
hay! Tội gì bây giờ nhịn đói mà để tiền lại?
hay! Tội gì bây giờ nhịn đói mà để tiền lại?
-Không ông giáo ạ! Ăn mãi hết đi thì đến lúc chết
-Không ông giáo ạ! Ăn mãi hết đi thì đến lúc chết
lấy gì mà lo liệu?
lấy gì mà lo liệu?
12
12
19.10.2008
19.10.2008
Đặng Thị Thuận
Đặng Thị Thuận
Bài tập 2
Bài tập 2
:(sgk/23)-
:(sgk/23)-


Những câu nghi vấn có thể
Những câu nghi vấn có thể
thay thế đ ợc bằng một câu không phải là câu
thay thế đ ợc bằng một câu không phải là câu
nghi vấn mà có ý nghĩa t ơng đ ơng.
nghi vấn mà có ý nghĩa t ơng đ ơng.
->
->
Cụ không phải lo xa quá
Cụ không phải lo xa quá
nh thế.

nh thế.
(Không còn hình thức
(Không còn hình thức
của câu nghi vấn nh ng ý nghĩa
của câu nghi vấn nh ng ý nghĩa
vẫn là phủ định, khuyên nhủ)
vẫn là phủ định, khuyên nhủ)
- Sao cụ lo xa quá thế?
- Sao cụ lo xa quá thế?
(Phủ định, khuyên nhủ)
(Phủ định, khuyên nhủ)
-Tội gì bây giờ nhịn đói
-Tội gì bây giờ nhịn đói
mà để tiền lại?
mà để tiền lại?
-Ăn mãi hết đi thì đến
-Ăn mãi hết đi thì đến
lúc chết lấy gì mà lo
lúc chết lấy gì mà lo
liệu?
liệu?
13
13
19.10.2008
19.10.2008
Đặng Thị Thuận
Đặng Thị Thuận
Bài tập 3
Bài tập 3
: Sgk/24

: Sgk/24
-Làm nhóm
-Làm nhóm
.
.


Nhóm 3,4
Nhóm 3,4
Đặt một câu nghi
Đặt một câu nghi
vấn dùng để
vấn dùng để


bộc lộ
bộc lộ
tình cảm, cảm xúc
tình cảm, cảm xúc
tr ớc số phận của
tr ớc số phận của
một nhân vật văn
một nhân vật văn
học.
học.


Nhóm 1,2
Nhóm 1,2

Đặt một câu nghi
Đặt một câu nghi
vấn dùng để yêu
vấn dùng để yêu
cầu ng ời bạn kể lại
cầu ng ời bạn kể lại
nội dung một bộ
nội dung một bộ
phim vừa đ ợc trình
phim vừa đ ợc trình
chiếu.
chiếu.
14
14
19.10.2008
19.10.2008
Đặng Thị Thuận
Đặng Thị Thuận
Bài tập 3
Bài tập 3
:Sgk/34
:Sgk/34
-Làm nhóm.
-Làm nhóm.
Nhóm 3,4
Nhóm 3,4
Chị Dậu ơi,sao
Chị Dậu ơi,sao
cuộc đời chị lại bi

cuộc đời chị lại bi
đát đến nh vậy?
đát đến nh vậy?
Nhóm 1,2
Nhóm 1,2
Nghe nói bạn vừa
Nghe nói bạn vừa
xem bộ phim:
xem bộ phim:
Hoàng Châu cách
Hoàng Châu cách
cách, bạn có thể
cách, bạn có thể
kể cho mình nghe đ
kể cho mình nghe đ
ợc không?
ợc không?
15
15
19.10.2008
19.10.2008
Đặng Thị Thuận
Đặng Thị Thuận
Bài tập 3
Bài tập 3
:Sgk/34
:Sgk/34
-Làm nhóm.
-Làm nhóm.
L u ý cách dùng từ

L u ý cách dùng từ
nh sau
nh sau
Nghe nói bạn vừa xem bộ phim: Hoàng
Nghe nói bạn vừa xem bộ phim: Hoàng
Châu cách cách, Tại sao bạn không kể cho
Châu cách cách, Tại sao bạn không kể cho
mình nghe nhỉ ?
mình nghe nhỉ ?
16
16
19.10.2008
19.10.2008
Đặng Thị Thuận
Đặng Thị Thuận
Bài tập bổ sung
Bài tập bổ sung
:
:
.
.


Đặt câu nghi vấn với mục đích thể hiện thái
Đặt câu nghi vấn với mục đích thể hiện thái
độ đối với mỗi hành vi trên.
độ đối với mỗi hành vi trên.
17
17
19.10.2008

19.10.2008
Đặng Thị Thuận
Đặng Thị Thuận
Bài tập bổ sung
Bài tập bổ sung
:
:
.
.
Với hình ảnh trên, hãy
Với hình ảnh trên, hãy
đặt câu nghi vấn với mục
đặt câu nghi vấn với mục
đích cầu khiến.
đích cầu khiến.
Với hình ảnh trên hãy đặt
Với hình ảnh trên hãy đặt
câu nghi vấn với mục
câu nghi vấn với mục
đích thể hiện cảm xúc
đích thể hiện cảm xúc
trầm trồ khen ngợi.
trầm trồ khen ngợi.
18
18
19.10.2008
19.10.2008
Đặng Thị Thuận
Đặng Thị Thuận
Bài tập 4: Sgk/24

Bài tập 4: Sgk/24


Trong giao tiếp, nhiều khi những câu
Trong giao tiếp, nhiều khi những câu
nghi vấn nh
nghi vấn nh
Anh ăn cơm ch a?, Cậu đọc
Anh ăn cơm ch a?, Cậu đọc
sách đấy à?, Em đi đâu đấy?
sách đấy à?, Em đi đâu đấy?
không
không
nhằm để hỏi. Vậy trong những tr ờng hợp đó,
nhằm để hỏi. Vậy trong những tr ờng hợp đó,
câu nghi vấn dùng để làm gì? Mối quan hệ
câu nghi vấn dùng để làm gì? Mối quan hệ
giữa ng ời nói và ng ời nghe ở đây nh thế nào?
giữa ng ời nói và ng ời nghe ở đây nh thế nào?
19


Thö tµi ©m nh¹c
Thö tµi ©m nh¹c
?Em biÕt nh÷ng bµi h¸t nµo
?Em biÕt nh÷ng bµi h¸t nµo
cã c©u nghi vÊn ?
cã c©u nghi vÊn ?
20
20

19.10.2008
19.10.2008
Đặng Thị Thuận
Đặng Thị Thuận
*Củng cố: Những kiến thức cần ghi nhớ trong 2 tiết
*Củng cố: Những kiến thức cần ghi nhớ trong 2 tiết
học về câu nghi vấn(75, 79)
học về câu nghi vấn(75, 79)
* Đặc điểm hình thức:
* Đặc điểm hình thức:
-


Có từ nghi vấn.
Có từ nghi vấn.
-


Cuối câu có dấu ?, ! , . ,
Cuối câu có dấu ?, ! , . ,
* Chức năng:
* Chức năng:
- Chức năng chính: để hỏi.
- Chức năng chính: để hỏi.
- Chức năng khác: bộc lộ cảm xúc, phủ
- Chức năng khác: bộc lộ cảm xúc, phủ
định, khẳng đinh, cầu khiến.
định, khẳng đinh, cầu khiến.
21
21

19.10.2008
19.10.2008
Đặng Thị Thuận
Đặng Thị Thuận
*Hớngdẫnvềnhà

Học bài theo sgk(Cả tiết 75 và 79)

Làm các bài tập còn lại.

Tiếp tục tìm những câu nghi vấn trong sách,
báo .Tự đặt tình huống sử dụng câu nghi vấn và
đặt câu nghi vấn.

Soạn bài: thuyết minh về một ph ơng pháp,
cách làm.
22
Cảm ơn thầy cô đã về dự
thăm lớp.
Kính chúc các thầy cô mạnh
khoẻ,
hạnh phúc.
23
23
19.10.2008
19.10.2008
Đặng Thị Thuận
Đặng Thị Thuận
Bài 5:
Bài 5:

Thể hiện năng khiếu âm nhạc:Tìm những bài
Thể hiện năng khiếu âm nhạc:Tìm những bài
hát có các câu nghi vấn.
hát có các câu nghi vấn.

Cho em hỏi rằng có ở nơi đâu, bát ngát xa đ a
Cho em hỏi rằng có ở nơi đâu, bát ngát xa đ a
những rặng trâm bầu?(Rặng trâm bầu)
những rặng trâm bầu?(Rặng trâm bầu)
-Anh lại hỏi em có con đ ờng nào là đ ờng đẹp nhất
-Anh lại hỏi em có con đ ờng nào là đ ờng đẹp nhất
Anh nói rằng chỉ có con đ ờng thống nhất hôm nay?
Anh nói rằng chỉ có con đ ờng thống nhất hôm nay?
(Đ ờng tàu mùa xuân)
(Đ ờng tàu mùa xuân)
-Mùa hoa lê ki ma nở, ở quê em miền đất đỏ. Sông
-Mùa hoa lê ki ma nở, ở quê em miền đất đỏ. Sông
núi có nhớ tên ng ời anh hùng, đã chết cho mùa hoa
núi có nhớ tên ng ời anh hùng, đã chết cho mùa hoa
lê ki ma nở.(Mùa hoa lê ki ma nở)
lê ki ma nở.(Mùa hoa lê ki ma nở)
-Em hỏi cây kơ nia: -Bóng mày ngả về đâu?-Về ph
-Em hỏi cây kơ nia: -Bóng mày ngả về đâu?-Về ph
ơng mặt trời mặc
ơng mặt trời mặc
-Mẹ hỏi cây kơ nia
-Mẹ hỏi cây kơ nia
Rễ cây uống n ớc đâu? Uống n ớc nguồn miền Bắc.
Rễ cây uống n ớc đâu? Uống n ớc nguồn miền Bắc.
(Bóng cây kơ nia)

(Bóng cây kơ nia)
-Núi muốn hỏi, suổi muốn hỏi sao bạn nhỏ vui thế?
-Núi muốn hỏi, suổi muốn hỏi sao bạn nhỏ vui thế?
Xin nói cùng nghe. Náo nức nhiều, em vui nhiều
Xin nói cùng nghe. Náo nức nhiều, em vui nhiều
hôm nay đ ợc về thủ đo thân yêu.(Từ rừng xanh em
hôm nay đ ợc về thủ đo thân yêu.(Từ rừng xanh em
về thăm lăng Bác)
về thăm lăng Bác)
-Quả gì mà chua chua thế? Xin th a rằng quả khế
-Quả gì mà chua chua thế? Xin th a rằng quả khế
-An vào thì chắc là chua-Không sao, không sao
-An vào thì chắc là chua-Không sao, không sao
chua thì đẻ nấu canh chua
chua thì đẻ nấu canh chua
-Quả gì mà da c ng cứng xin th a rằng quả trứng
-Quả gì mà da c ng cứng xin th a rằng quả trứng
-An vào thì cghắc là đau, không đau, ăn vào thì nó
-An vào thì cghắc là đau, không đau, ăn vào thì nó
thêm cao.
thêm cao.
24
KÕt thóc bµi
KÕt thóc bµi
25
Một số các câu thơ dùng câu nghi vấn không dùng để hỏi.
Một số các câu thơ dùng câu nghi vấn không dùng để hỏi.
*L ợm ơi ! Còn không?(L ợm-Tố Hữu)
*L ợm ơi ! Còn không?(L ợm-Tố Hữu)
*M ời đấy em? Mấy tuổi rồi?

*M ời đấy em? Mấy tuổi rồi?
20-ừ nhỉ, tháng năm trôi
20-ừ nhỉ, tháng năm trôi
MMẹ Tơm
MMẹ Tơm
* Múa reo theo gió những thân kè
* Múa reo theo gió những thân kè
Tóc xanh xoã bóng hàng chân trắng
Tóc xanh xoã bóng hàng chân trắng
Có phải tiên nga dự hội hè?(Từ Cu ba-Tố Hữu)
Có phải tiên nga dự hội hè?(Từ Cu ba-Tố Hữu)
*Ngục trung vô tửu diệc vô hoa
*Ngục trung vô tửu diệc vô hoa
Đối thử l ơng tiêu nị nh ợc hà(Ngắm trăng-HCM)
Đối thử l ơng tiêu nị nh ợc hà(Ngắm trăng-HCM)
KHói Nùng Lĩnh nh xây khối uất
KHói Nùng Lĩnh nh xây khối uất
Sông Hồng Gang nh ờng vật cơn sầu
Sông Hồng Gang nh ờng vật cơn sầu
Con ơi, càng nói càng đau
Con ơi, càng nói càng đau
Lấy ai tế độ đàn sau đó mà(Hai chữ n ớc nhà)
Lấy ai tế độ đàn sau đó mà(Hai chữ n ớc nhà)