về luân lí xã hội ở nước ta

( TRÍCH “ĐẠO ĐỨC VÀ LUÂN LÍ ĐÔNG TÂY”)
- Phan Châu Trinh-
Soạn giảng : Trần Nam Chung


I- TÌM HIỂU CHUNG
1- Tác giả ( 1872- 1926)
a- Cuộc đời
-
SGK / trang 84
Chân dung Phan Châu Trinh


Cùng với Phan Bội Châu, Phan Châu Trinh là một nhà nho, nhà chí sĩ
yêu nước tiêu biểu trong giai đoạn 30 năm đầu của thế kỉ XX


Quan điểm cách mạng: Chủ
trương bãi bỏ chế độ quân chủ,
thực hiện chế độ dân chủ, khai
thông dân trí, mở mang công
thương nghiệp, lợi dụng chiêu bài
“khai hoá” của Pháp để đấu tranh
hợp pháp.
Phan Châu Trinh


Đám tang Phan Châu Trinh trở thành một phong trào
vận động ái quốc khắp cả nước

I- TÌM HIỂU CHUNG
1- Tác giả ( 1872- 1926)
a- Cuộc đời
b- Sự nghiệp sáng tác
- Sáng tác cả chữ Hán, Nôm,Quốc ngữ
- Văn chính luận: có tính hùng biện, có lập luận đanh thép
- Thơ ca: dạt dào cảm xúc về đất nước, đồng bào
- Các sáng tác chính : SGK/ trang 84
2- Văn bản “ Về luân lí xã hội ở nước ta”
- Phần III của bài”Đạo đức và luân lí Đông Tây”, được diễn
thuyết vào đêm 19/11/1925 tại nhà Hội Thanh niên ở Sài Gòn


II- ĐỌC HIỂU VĂN BẢN
1- Nước ta chưa có luân lý xã hội, mọi người chưa có ý
niệm gì về luân lý xã hội.
2- Ở Châu Âu luân lý xã hội đã phát triển. So sánh với thực
tế ở Việt Nam.
3- Những cải cách cần thiết để có luân lý xã hội.
* Bố cục:
Hiện trạng chung Biểu hiện cụ thể Giải pháp
Cần phải tuyên truyền CNXH ở Việt Nam để gây dựng
đoàn thể vì sự tiến bộ, hướng tới mục đích giành tự do


II- ĐỌC HIỂU VĂN BẢN
Luân lý xã hội mà tác giả
nêu ra trong đoạn trích này

là gì? Nhận xét về cách nêu
vấn đề của tác giả ?
1- Đoạn 1:


LUÂN LÍ XÃ HỘI
Những nguyên tắc, quy định hợp lý, hợp lẽ thường chi
phối mọi quan hệ, hoạt động và phát triển của xã hội.
Ý thức tương trợ lẫn nhau giữa các cá nhân trong xhội
“cái nghĩa vụ mỗi người
trong nước” - tức là ý thức
công dân mà mỗi người phải
có
“cái nghĩa vụ mà loài người ăn ở
với loài người”- tinh thần hợp tác
của con người vượt lên trên các
ranh giới dân tộc và lãnh thổ.
Đó là ý thức sẵn sàng làm việc chung, sẵn sàng giúp đỡ
nhau và tôn trọng quyền lợi của người khác.


- Đặt vấn đề thẳng thắn, trực diện, trực tiếp nhấn mạnh và phủ
định “ Tuyệt nhiên không ai biết đến”

Đánh tan ngộ nhận có thể có ở người nghe
- Làm rõ vấn đề bằng cách bác bỏ những quan điểm sai lầm,
phiến diện, hạn hẹp: “ Quan hệ bạn bè không thể thay thế cho
luân lí xã hội được, mà chỉ là một bộ phận nhỏ, rất nhỏ của
luân lí xã hội mà thôi”
- Khẳng định quan niệm nho gia ( tề gia- trị quốc – bình thiên

hạ) đã bị hiêu sai lệch
 Tư tưởng sắc sảo, nhạy bén, thức thời
II- ĐỌC HIỂU VĂN BẢN
1- Đoạn 1:


Luân lí xã hội ở Âu Châu Luân lí xã hội ở Việt Nam
* Rất thịnh hành và phát triển
* Không hiểu, chưa hiểu, điềm
nhiên như ngủ, chẳng biết gì
- Dẫn chứng: Khi có người có
quyền thế hoặc chính phủ cậy
quyền thế, sức mạnh đè nén, áp
bức quyền lợi riêng của cá nhân
hay đoàn thể thì người ta tìm mọi
cách để giành lại sự công bằng xã
hội
- Dẫn chứng: phải ai tai nấy, ai
chết mặc ai, cháy nhà hàng xóm
bình chân như vại, đèn nhà ai nhà
nấy rạng, chỉ nghĩ đến sự yên ổn
của riêng mình, mặc kệ tai nạn
của kẻ khác, bất công cũng cho
qua
- Nguyên nhân: có đoàn thể, có ý
thức sẵn sàng làm việc chung, có
ăn học, biết nhìn xa trông rộng,
có tinh thần dân chủ
- Nguyên nhân: chưa có đoàn thể,
ý thức dân chủ kém

2- Đoạn 2:
- Luân lí xã hội ở Âu Châu và Việt Nam


Nhóm 1:
Theo tác giả, nguyên nhân
nào khiến cho dân ta
không có đoàn thể, công
ích?
Nhóm 2:
Phân tích thái độ của tác
giả thể hiện trong đoạn
văn?
2- Đoạn 2:
- Luân lí xã hội ở Âu Châu và Việt Nam
- Nguyên nhân dân Việt Nam không có luân lí xã hội


2- Đoạn 2:
- Luân lí xã hội ở Âu Châu và Việt Nam
- Nguyên nhân dân Việt Nam không có luân lí xã hội
+ Bọn học trò ham quyền tước, bả vinh hoa Giả dối, nịnh
hót phá tan đoàn thể của quốc dân
+ Vua quan tham nhũng, tham lam, hám lợi, tìm mọi cách rút
tỉa của dân, dân càng ngu muội, càng dễ bề thống trị không
quan tâm đời sống nhân dân
Dẫn chứng: Một người làm quan một nhà có phước! Dầu tham
nhũng, vơ vét của dân cũng không ai chê bai, phẩm bình, thậm chí
còn được coi là đắc thời! Quan lại là một lũ ăn cướp có giấy phép!
Hiện tượng chạy chức, chạy quyền, mua quan bán tước được coi là

hiện tượng bình thường….


2- Đoạn 2:
- Luân lí xã hội ở Âu Châu và Việt Nam
- Nguyên nhân dân Việt Nam không có luân lí xã hội
+ Thái độ
Căm ghét cao độ ( Xưng hô miệt thị)
Mỉa mai, châm biếm ( Hình ảnh ví von)
Đau xót, cảm thông
- Xưng hô: Bọn học trò, kẻ mang đai đội mũ, kẻ áo rộng
khăn đen, bọn quan lại, bọn thượng lưu, đám quan trường,
lũ ăn cướp có giấy phép…
- Hình ảnh ví von: kẻ mang đai đội mũ ngất ngưởng ngồi
trên, kẻ áo rộng khăn đen lúc nhúc lạy dưới, lũ ăn cướp có
giấy phép…
“ Dân khôn mà chi! Dân ngu mà chi! Dân lợi mà chi! Dân
hại mà chi! Dân càng nô lệ, ngôi vua càng lâu dài, bọn
vua quan càng phú quý!


II- ĐỌC HIỂU VĂN BẢN
1- Đoạn 1:
2- Đoạn 2:
3- Đoạn 3:
Nhận xét về kết luận và
giải pháp của Phan Châu
Trinh?
* Giải pháp rõ ràng, thuyết phục, ngắn gọn
Muốn độc lập tự do Phải xây dựng đoàn thể  Phải truyền

bá xã hội chủ nghĩa


II- ĐỌC HIỂU VĂN BẢN
1- Đoạn 1: (hiện trạng chung)
2- Đoạn 2: ( biểu hiện cụ thể)
3- Đoạn 3: ( giải pháp)
III- TỔNG KẾT CHUNG:
- Tư tưởng dân chủ của Phan Châu Trinh thể
hiện trong đoạn trích như thế nào?
- Nhận xét về nghệ thuật lập luận của tác giả
- Phê phán chế độ quân chủ phong kiến triệt để, mạnh mẽ;
đề cao tư tưởng đoàn thể xã hội
- Cách lập luận chặt chẽ, lôgic, chứng cứ cụ thể xác thực,
giọng văn mạnh mẽ, hùng hồn Sản phẩm của một tư duy
sắc sảo. Phát biểu chính kiến không chỉ bằng lí lẽ mà bằng
cả trái tim dạt dào cảm xúc ( Những câu cảm thán, những
câu phụ chú, những cụm từ ẩn chứa tình cảm)