Kiểm tra bài cũ
Hãy khoanh vào chữ cái đứng trước câu trả lời mà
em cho là đúng:
+ Thiết bị bảo vệ mạch điện và các đồ dùng điện khi có sự
cố ngắn mạch hoặc quá tải là
A. Cầu dao C. Cầu chì và ap tomat
B. Máy biến áp D. công tắc
+ Trong cầu chì bộ phận quan trọng nhất là:
A. Vỏ cầu chì C. Dây chảy
B. Cực giữ dây chảy D. Cực giữ dây dẫn điện
Như ta đã biết trong quá trình sản xuất, muốn làm
ra một sản phẩm nào đó, thì chúng ta cần có một bản
vẽ kỹ thuật để diễn tả chính xác hình dạng và kết
cấu của sản phẩm.
Cũng như thế để lắp đặt được một mạng điện trong
nhà hay trong một nhà máy nào đó thì chúng ta cũng
cần phải có sơ đồ điện để biết được hình dạng và kết
cấu của mạng điện mà chúng ta phải mắc.
BÀI 55: SƠ ĐỒ ĐIỆN
*Mục tiêu:
1. HS hiểu đ ợc kháI niệm sơ đồ, sơ đồ
nguyên lí, sơ đồ lắp đặt mạch điện.
2. HS đọc đ ợc một số sơ đồ đơn giản của
mạng điện trong nhà.
3. HS có hứng thú tìm hiểu sơ đồ mạch
điện, mạng điện.
Đèn 1
Bộ nguồn gồm 2 pin
Khóa k
Đèn 2
Ampe kế
Hình 55.1a. Mạch điện thực tế
I. SƠ ĐỒ ĐIỆN LÀ GÌ ?
Các em hãy quan sát mạch điện sau đây:
A
A
K
K
P
I
N
P
I
N
Mạch điện thực tế Sơ đồ mạch điện
Sơ đồ điện là hình biểu diễn quy ước của 1 mạch điện, mạng
điện hoặc hệ thống điện
P
I
N
P
I
N
2.Một số ký hiệu quy ước trong sơ đồ điện
Tên gọi Kí hiệu Tên gọi Kí hiệu
Dòng điện 1 chiều Dây pha
Dòng điện xoay chiều
∼
Dây trung tính
Cực dương 2 dây dẫn chéo nhau
Cực âm Hai dây dẫn nối
nhau
Cầu dao 2 cực Mạch điện ba dây
Công tắc thường Công tắc ba cực
Cầu chì Chấn lưu
Đèn huỳnh quang Chuông điện
Đèn sợi đốt Ổ điện
Quạt trần
Ổ điện và phích điện
A
O
Nhóm ký hiệu nguồn điện Nhóm ký hiệu dây dây dẫn điện
Dòng điện 1 chiều Hai dây dẫn chéo nhau
Dòng điện xoay chiều
~
Hai dây dẫn nối nhau
Cực duơng
+
Mạch điện 3 dây
hoặc
Cực âm
-
Dây pha
A
Dây trung tính
O
Nhóm ký hiệu thiết bị điện Nhóm ký hiệu đồ dùng điện
Cầu dao 2 cực; 3 cực Đèn Huỳnh quang
Công tắc thường (2 cực) Đèn sợi đốt
Cầu chì Quạt trần
Công tắc 3 cực Chuông điện
Chấn lưu
Ổ điện
hoặc
Ổ điện và phích cắm
3. Phân loại sơ đồ điện:
a. Sơ đồ nguyên lý:
A
O
Hình 55.2. Sơ đồ nguyên lý
mạch điện
Trên hình 55.2 cho ta
biết được điều gì ?
Vậy sơ đồ nguyên lý
cho biết điều gì?
Lµ s¬ ®å chØ nªu
mèi liªn hƯ ®iƯn cđa
c¸c phÇn tư trong m¹ch
®iƯn mµ kh«ng thĨ hiƯn
vÞ trÝ l¾p ®Ỉt, c¸ch l¾p
r¸p, s¾p xÕp chóng
trong thùc tÕ.
S¬ ®å nµy
dïng ®Ĩ lµm g× ?
S¬ ®å nµy dïng ®Ĩ
nghiªn cøu , lµ c¬ së …
®Ĩ XD s¬ ®å l¾p ®Ỉt.
b. Sơ đồ lắp đặt (sơ đồ đấu dây):
O
A
Hình 55.3. Sơ đồ lắp đặt
mạch điện
Trên hình 55.3 cho ta
biết gì ?
ThÕ nµo lµ sơ đồ lắp
đặt ?
Lµ s¬ ®å biĨu thÞ râ vÞ
trÝ, c¸ch l¾p ®Ỉt cđa c¸c
phÇn tư ( thiÕt bÞ ®iƯn, ®å
dïng ®iƯn, d©y dÉn ) cđa …
m¹ch ®iƯn.
S¬ ®å nµy
dïng ®Ĩ lµm g× ?
S¬ ®å nµy dïng ®Ĩ dù trï vËt
liƯu, l¾p ®Ỉt vµ sưa ch÷a
m¹ng ®iƯn vµ c¸c thiÕt bÞ
®iƯn.
Dựa vào những khái niệm trên, em hãy
phân tích và chỉ ra những sơ đồ nào trong
những sơ đồ sau đây là sơ đồ nguyên lý? sơ
đồ lắp đặt ?
A
O
O
A
A
O
a
b
d
c
Nguyªn lÝ
L¾p ®Æt
Nguyªn lÝ
L¾p ®Æt
4. TỔNG KẾT BÀI HỌC:
Câu 1. thế nào là sơ đồ nguyên lý và sơ đồ lắp đặt?
Câu 2. Quan sát sơ đồ mạch điện có thể nhận biết được
dây pha va dây trung tính được không? Tại sao?
Câu 3. hãy vẽ ký hiệu của các phần tử mạch điện sau:
Công tắc hai cực, ba cực
Hai dây dẫn nối nhau.
Hai dây dẫn chéo nhau.
Dây pha, dây trung tính.
C©u 4
Đặc điểm Công dụng
Sơ đồ nguyên lý
Sơ đồ lắp đặt
Chỉ nêu lên mối liên hệ
về điện của các phần tử
Để tìm hiểu nguyên lý
làm việc của mạch điện
Biểu thị rõ vị trí, cách lắp
đặt của các phần tử
Dự trù vật liệu, lắp đặt,
sửa chữa mạch điện
? Hãy so sánh đặc điểm và chức năng sơ đồ nguyên lý và sơ đồ lắp đặt
Chọn từ thích hợp trong bảng và điền vào chỗ trống (…)
trong các câu sau để được câu đúng.
+ Dây dẫn điện, các thiết bị điện và đồ dùng điện được gọi là những
………………của mạch điện.
+ Khi vẽ ………………, người ta thường dùng các ……………….,
đó là những hình vẽ đã được tiêu chuẩn hóa để thể hiện những phần tử
của mạch điện.
sơ đồ điệnmạch điệnphần tửký hiệu điện
C©u 5
Công
việc
ở nhà
- Nắm chắc, hiểu các khái niệm
về sơ đồ điện. Làm các bài tập
trong SGK.
- Tiết sau thực hành vẽ sơ đồ
điện.