Bài 40- Hiện tượng khúc xạ ánh sáng(t huong)

1
2
Ch¬ng III này có những nội
dung nào cần nghiên cứu?
3
Hçnh.40.1
b)
M
M
HiÖn tîng khóc x¹ lµ g× ?
4
ThÊu kÝnh héi tô lµ g× ?
ThÊu kÝnh ph©n k× lµ g× ?
5
C¸c bé phËn chÝnh cña m¾t lµ g× ?
TËt cËn thÞ lµ g×? Kh¾c phôc nã nh thÕ nµo?
6
KÝnh lóp lµ g×?
Hiện tượng khúc xạ án h sáng
ng khúc xạ á
7
Ph©n tÝch ¸nh s¸ng tr¾ng thµnh c¸c ¸nh s¸ng
mµu nh thÕ nµo?
Trén c¸c ¸nh s¸ng mµu víi nhau sÏ
®îc ¸nh s¸ng mµu g×?
8
-T¹i sao c¸c vËt cã mµu s¾c kh¸c nhau?
-¸nh s¸ng cã nh÷ng t¸c dông g×? Cã nh÷ng øng
dông g×?
9
Ch¬ng III

TiÕt 45 Bµi 40: –
HiÖn tîng
khóc x¹ ¸nh s¸ng.
10
b)
M
M
11
Quan sát hình và nêu nhận xét về đường truyền của tia sáng:
a) Tia sáng đi từ S đến I :
b) Tia sáng đi từ I đến K :
c) Tia sáng đi từ S đến mặt
phân cách PQ rồi đến K
- Truyền thẳng
- Truyền thẳng
- Bị gãy khóc t¹i
mÆt ph©n c¸ch
I. HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
1.Quan s¸t
12
I- HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG:
1. Quan sát:
2. Kết luận:

 Tia sáng truyền từ không khí sang nước (tức là truyền từ môi trường trong
suốt này sang môi trường trong suốt khác ) thì bị gãy khúc tại mặt phân cách
giữa hai môi trường. Hiện tượng đó gọi là hiện tượng khúc xạ ánh sáng.
3. Một vài khái niệm:


I :
I :
Điểm tới
Điểm tới



SI : Tia t
SI : Tia t
ơí
ơí



IK: Tia kh
IK: Tia kh
úc xạ
úc xạ



NN
NN
/
/
: Ph
: Ph
áp tuyến
áp tuyến




SIN: G
SIN: G
óc tới (i)
óc tới (i)



SIK: G
SIK: G
óc khúc xạ (r)
óc khúc xạ (r)



Mặt phẳng chứa tia tới SI và pháp
Mặt phẳng chứa tia tới SI và pháp
tuyến NN
tuyến NN
/
/
là mặt phẳng tới.
là mặt phẳng tới.
S
P
Q
I
KK

Nước
N
N’
K
i
r
13
Tia khúc xạ có nằm trong mặt phẳng tới không?
C
1

Góc khúc xạ và góc tới góc nào nhỏ hơn?
Có
Góc khúc xạ nhỏ hơn góc tới
C
2

Hãy đề xuất phương án TN để kiểm tra xem
những nhận xét trên có còn đúng khi thay
đổi góc tới hay không.
Phương án TN: Thay đổi phương của tia tới,
quan sát tia khúc xạ, độ lớn góc tới, góc
khúc xạ.
4. ThÝ nghiÖm
14
5.Kết luận
•
Khi tia sáng truyền từ không khí sang nước:
•
Tia khúc xạ nằm trong mặt phẳng tới

•
Góc khúc xạ nhỏ hơn góc tới
C
3

Hãy thể hiện kết luận trên bằng hình vẽ
P
Q
S
I
K
N
’
N
i
r
15
.
A
B
.
C
MÆt ph©n c¸ch
M¾t: +Nh×n thÊy A khi
A s¸ng
+Nh×n thÊy B kh«ng
nh×n thÊy A
+ Nh×n thÊy C kh«ng nh×n
thÊy B vµ A
+ Bá C vµ B nh×n thÊy A

+ §iÒu ®ã chøng tá A, B, C
lµ ®êng truyÒn cña tia
s¸ng
I- HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
II- Sù KHóC X cñA TIA SÁNG KHI truyÒn tõ níc sang kh«ng khÝ.Ạ
2. ThÝ nghiÖm kiÓm tra
1.Dù ®o¸n: C4
16
I- HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
II- Sù KHóC X cñA TIA SÁNG KHI truyÒn tõ níc sang kh«ng khÝ.Ạ
C6:+ Nh n xét ng truy n c a tia sángậ đườ ề ủ
+ ch ra: i m t i, tia t i,tia khúc x , pháp tuy n. ỉ đ ể ớ ớ ạ ế
+ So sánh l n góc khúc x và góc t i.độ ớ ạ ớ
Tia tới
Tia khúc xạ
Điểm tới
Pháp tuyến
Tia sáng b gãy khúc t i m t phân cách.ị ạ ặ
Góc khúc x l n h n góc t i.ạ ớ ơ ớ
C5:
C5:
Ch ng minh r ng ng n i các v trí c a 3 ứ ằ đườ ố ị ủ
Ch ng minh r ng ng n i các v trí c a 3 ứ ằ đườ ố ị ủ
inh ghim ABC là ng truy n c a tia sáng t đ đườ ề ủ ừ
inh ghim ABC là ng truy n c a tia sáng t đ đườ ề ủ ừ
inh ghim A t i đ ớ
inh ghim A t i đ ớ
m¾t.
m¾t.
B che khu t A ch ng t AB là ng truy n ấ ứ ỏ đườ ề

B che khu t A ch ng t AB là ng truy n ấ ứ ỏ đườ ề
c a tia sáng n m t ủ đế ắ
c a tia sáng n m t ủ đế ắ


- C l i che khu t B ch ng t CB là ng ạ ấ ứ ỏ đườ
- C l i che khu t B ch ng t CB là ng ạ ấ ứ ỏ đườ
truy n c a tia sáng n m t ề ủ đế ắ
truy n c a tia sáng n m t ề ủ đế ắ
- V y ABC là ng truy n c a tia sáng t i ậ đườ ề ủ ớ
- V y ABC là ng truy n c a tia sáng t i ậ đườ ề ủ ớ
m t. ắ
m t. ắ
2. ThÝ nghiÖm kiÓm tra
1.Dù ®o¸n: C4
17
3.
K t ku n:ế ậ
 Khi tia sáng truy n c t ề đượ ừ
n c ướ sang không khí thì:
Tia khúc x n m trong m t ph ng ạ ằ ặ ẳ
t i.ớ
Góc khúc x l n h n góc t i.ạ ớ ơ ớ
I- HI N T NG KHÚC X ÁNH Ệ ƯỢ Ạ
SÁNG
II- S KHÚC X C A TIA SÁNG KHI TRUY N Ự Ạ Ủ Ề
T N C SANG KHÔNG KHÍ.Ừ ƯỚ
18
Tia sáng truyền từ không khí sang nước (tức là truyền từ môi trường trong
suốt này sang môi trường trong suốt khác ) thì bị gãy khúc tại mặt phân cách

giữa hai môi trường. Hiện tượng đó gọi là hiện tượng khúc xạ ánh sáng.
Khi tia sáng truyền từ không khí sang nước thì:

Tia khúc xạ nằm trong mặt phẳng tới.

Góc khúc xạ nhỏ hơn góc tới.
Khi tia sáng truyền được từ nước sang không khí thì:

Tia khúc xạ nằm trong mặt phẳng tới.

Góc khúc xạ lớn hơn góc tới.
19
I- HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG:
II- S KHÚC X C A TIA SÁNG KHI TRUY N Ự Ạ Ủ Ề
T N C SANG KHÔNG KHÍ.Ừ ƯỚ
III- V N D NG:Ậ Ụ
C7 .Phân biệt các hiện tượng khúc xạ và phản xạ ánh sáng.
HiÖn tîng khóc x¹ HiÖn tîng ph¶n x¹
-Tia tới gặp mặt phân cách giữa
hai môi trường trong suốt bị gãy
khúc tại mặt phân cách và tiếp
tục đi vào môi trường trong suốt
thứ hai
-Tia tới gặp mặt phân cách giữa
hai môi trường trong suốt bị hắt
trở lại môi trường cũ.
-Góc khúc xạ không bằng góc tới -Góc phản xạ bằng góc tới
20
C8 Khi cha nc vo
bỏt, ta khụng nhỡn thy u

di(A) ca chic a.
- Trong khụng khớ, ỏnh sỏng
ch cú th i theo ng thng
t A n mt. Nhng nhng
im trờn chic a thng ó
chn mt ng truyn ú nờn
tia sỏng ny khụng n c
mt.
- Gi nguyờn v trớ đặt mt v
a. nc vo bỏt ti mt v
trớ no ú, ta li thy im A.
- Trờn hỡnh v ta thy: tia sáng
bị gãy khúc tại mặt phân cách.
Đó là do hiện tợng khúc xạ
ánh sáng.
b)
M
M
A
A
21
Tia nào sau đây là tia khúc xạ? Vì sao?
P
Q
Mặt phân cách
S
N’
N
I
A

a) Tia IA?
B
b) Tia IB?
C
c) Tia IC?
D
d) Tia ID?
Tia chọn là tia IC vì
khi ánh sáng truyền từ
nước sang không khí
thì góc khúc xạ lớn hơn
góc tới
Nước
Không khí
22
Tia nào sau đây là tia khúc xạ? Vì sao?
P
Q
S
N’
N
I
A
a) Tia IA?
B
b) Tia IB?
C
c) Tia IC?
D
d) Tia ID?

Tia chọn là tia IB vì khi
ánh sáng truyền từ
không khí sang nước thì
góc khúc xạ nhỏ hơn
góc tới
Nước
Không khí
23

Học thuộc phần ghi nhớ.

Xem lại các câu hỏi vận dụng đã làm trên lớp.

Làm bài tập: 40-41.1 SBT.

Đọc trước bài 41 “ QUAN HỆ GIỮA GÓC TỚI VÀ GÓC KHÚC XẠ”
Hướng dẫn về nhà:
24
Trờng THCS Yên Biên
Giỏo viờn thc hin
Trần Thị Hơng
Phòng GD & ĐT TX Hà Giang
Hà Giang, ngày 19 tháng 02 năm
2009