Bài 53. CHAT LONG. HT CANG BE MAT CHAT LONG

BÀI 53: CHẤT LỎNG. HIỆN TƯỢNG
CĂNG BỀ MẶT CỦA CHẤT LỎNG
Giáo viên : NGUYỄN SƯƠNG QUÂN.




TẠI SAO?
ll noi.mpeg
BÀI 53: CHẤT LỎNG. HIỆN TƯỢNG
CĂNG BỀ MẶT CỦA CHẤT LỎNG

CHẤT LỎNG. HIỆN TƯỢNG CĂNG BỀ MẶT CỦA CHẤT LỎNG.
1. Cấu trúc của chất lỏng.
a. Mật độ phân tử :

CHẤT LỎNG. HIỆN TƯỢNG CĂNG BỀ MẶT CỦA CHẤT LỎNG.
1. Cấu trúc của chất lỏng.
a. Mật độ phân tử :

Mật độ phân tử ở chất lỏng lớn gấp nhiều lần mật độ phân tử chất khí và
gần bằng mật độ phân tử chất rắn

CHẤT LỎNG. HIỆN TƯỢNG CĂNG BỀ MẶT CỦA CHẤT LỎNG.
1. Cấu trúc của chất lỏng.
a. Mật độ phân tử :

Mật độ phân tử ở chất lỏng lớn gấp nhiều lần mật độ phân tử chất khí và
gần bằng mật độ phân tử chất rắn
b. Cấu trúc trật tự gần :

Chất lỏng có cấu trúc trật tự gần : các hạt dao động quanh vị trí cân bằng
thường xuyên dời chỗ.
2. Chuyển động nhiệt ở chất lỏng.
Mỗi phân tử chất lỏng luôn tương tác với các phân tử khác ở gần, do đó
chúng chỉ dao động quanh một vị trí cân bằng một thời gian ngắn rồi nhảy
sang một vị trí mới, rồi lại dao động quanh vị trí cân bằng mới này và cứ
thế tiếp tục.

CHẤT LỎNG. HIỆN TƯỢNG CĂNG BỀ MẶT CỦA CHẤT LỎNG.
1. Cấu trúc của chất lỏng.
2. Chuyển động nhiệt ở chất lỏng.
3. Hiện tượng căng bề mặt của chất lỏng.

QUAN SÁT
THÍ NGHIỆM
Vì sao chiếc dao lam có thể nổi trên mặt nước ?
CHẤT LỎNG. HIỆN TƯỢNG CĂNG BỀ MẶT CỦA CHẤT LỎNG.
1. Cấu trúc của chất lỏng.
2. Chuyển động nhiệt ở chất lỏng.
3. Hiện tượng căng bề mặt của chất lỏng.

Nếu bỏ dao lam theo chiều thẳng đứng thì nó có thể nổi trên mặt nước không ?
CHẤT LỎNG. HIỆN TƯỢNG CĂNG BỀ MẶT CỦA CHẤT LỎNG.
1. Cấu trúc của chất lỏng.
2. Chuyển động nhiệt ở chất lỏng.
3. Hiện tượng căng bề mặt của chất lỏng.

QUAN SÁT
THÍ NGHIỆM

Muốn chiếc dao làm chìm xuống nước, cần tác dụng một lực, rút ra nhận xét về
các lực tác dụng lên vật ?
CHẤT LỎNG. HIỆN TƯỢNG CĂNG BỀ MẶT CỦA CHẤT LỎNG.
1. Cấu trúc của chất lỏng.
2. Chuyển động nhiệt ở chất lỏng.
3. Hiện tượng căng bề mặt của chất lỏng.
QUAN SÁT
THÍ NGHIỆM

Nêu hiện tượng xảy ra và nhận xét ?
Hình tròn là hình có
diện tích lớn nhất
trong số các hình
có cùng chu vi, do
đó phần màng xà
phòng còn lại có
diện tích nhỏ nhất
có thể.
Khi chọc thủng
màng xà phòng, bề
mặt phần màng xà
phòng còn đọng
trên khung dây
giống như một
màng đàn hồi đang
bị kéo căng, nó
luôn có xu hướng

tự co lại để giảm
diện tích tới mức
nhỏ nhất có thể.
CHẤT LỎNG. HIỆN TƯỢNG CĂNG BỀ MẶT CỦA CHẤT LỎNG.
1. Cấu trúc của chất lỏng.
2. Chuyển động nhiệt ở chất lỏng.
3. Hiện tượng căng bề mặt của chất lỏng.

Nêu hiện tượng xảy ra và nhận xét ?
Khi chọc thủng một
phần màng xà phòng, bề
mặt phần màng xà
phòng còn đọng trên
khung dây giống như
một màng đàn hồi đang
bị kéo căng, nó luôn có
xu hướng tự co lại để
giảm diện tích tới mức
nhỏ nhất có thể.
⇒ Trên bề mặt phần
màng xà phòng có lực
tác dụng. Lực này nằm
tiếp tuyến với bề mặt
màng xà phòng, vuông
góc với dây chỉ, chiều
tác dụng làm giảm diện
tích màng xà phòng.
CHẤT LỎNG. HIỆN TƯỢNG CĂNG BỀ MẶT CỦA CHẤT LỎNG.
1. Cấu trúc của chất lỏng.
2. Chuyển động nhiệt ở chất lỏng.

3. Hiện tượng căng bề mặt của chất lỏng.

CÁC HIỆN TƯỢNG BỀ MẶT CỦA CHẤT LỎNG
a. Thí nghiệm:
b. Lực căng bề mặt:
1. Cấu trúc của chất lỏng.
2. Chuyển động nhiệt ở chất lỏng.
3. Hiện tượng căng bề mặt của chất lỏng.

CHẤT LỎNG. HIỆN TƯỢNG CĂNG BỀ MẶT CỦA CHẤT LỎNG.
1. Cấu trúc của chất lỏng.
2. Chuyển động nhiệt ở chất lỏng.
3. Hiện tượng căng bề mặt của chất lỏng.
a. Thí nghiệm:
b. Lực căng bề mặt:
A B
D C
F

 Phương :
 Độ lớn f :
 Chiều :
vuông góc với đường giới hạn; tiếp tuyến với bề mặt chất lỏng.
Lực căng bề mặt chất lỏng có
hướng về phía màng bề mặt khối lỏng gây ra lực căng bề mặt
tỉ lệ thuận với độ dài l của đường giới hạn bề mặt.
F =
σ
.l
Trong đó, σ : hệ số căng bề mặt , phụ thuộc vào bản chất và

nhiệt độ của chất lỏng (σ giảm khi nhiệt độ tăng). (N/m).
a. Thí nghiệm:
b. Lực căng bề mặt:
1. Cấu trúc của chất lỏng.
2. Chuyển động nhiệt ở chất lỏng.
3. Hiện tượng căng bề mặt của chất lỏng.
 Điểm đặt :
đặt lên đường giới hạn của bề mặt.
c. Ứng dụng :

Căng vài trên ô dù hoặc trên mui ô tô tải.

Dùng nước xà phòng để giặt quần áo vải

Ống nhỏ giọt chất lỏng.
CHẤT LỎNG. HIỆN TƯỢNG CĂNG BỀ MẶT CỦA CHẤT LỎNG.

CHẤT LỎNG. HIỆN TƯỢNG CĂNG BỀ MẶT CỦA CHẤT LỎNG.
1. Cấu trúc của chất lỏng.
2. Chuyển động nhiệt ở chất lỏng.
3. Hiện tượng căng bề mặt của chất lỏng.
Trên mặt thoáng các phân tử có xu hướng bò hút vào trong chất
lỏngLàm cho mặt thoáng chất lỏng có xu hướng giảm đi và căng ra.
Tại sao có lực căng bề mặt chất lỏng?

CHẤT LỎNG. HIỆN TƯỢNG CĂNG BỀ MẶT CỦA CHẤT LỎNG.
1. Cấu trúc của chất lỏng.
2. Chuyển động nhiệt ở chất lỏng.
3. Hiện tượng căng bề mặt của chất lỏng.
Do lực tương tác giữa các phân tử ở lớp bề mặt với các phân tử khác trong

lòng chất lỏng. Nên một phân tử ở bề mặt chất lỏng sẽ chịu một hợp lực
hướng vào trong lòng khối chất lỏng
Chính vì thế diện tích bề mặt của khối chất lỏng có xu hướng giảm đến
nhỏ nhất có thể được và gây ra những hiện tượng như trên.
Khi không có tác dụng của ngoại lực, các
khối chất lỏng đều có dạng hình cầu vì
hình cầu là hình có diện tích mặt ngoài
nhỏ nhất ứng với một thể tích nhất định.

CHẤT LỎNG. HIỆN TƯỢNG CĂNG BỀ MẶT CỦA CHẤT LỎNG.
1. Cấu trúc của chất lỏng.
2. Chuyển động nhiệt ở chất lỏng.
3. Hiện tượng căng bề mặt của chất lỏng.
Khi không có tác dụng của
ngoại lực, các khối chất lỏng
đều có dạng hình cầu vì
hình cầu là hình có diện tích
mặt ngoài nhỏ nhất ứng với
một thể tích nhất định.

CHẤT LỎNG. HIỆN TƯỢNG CĂNG BỀ MẶT CỦA CHẤT LỎNG.
1. Cấu trúc của chất lỏng.
2. Chuyển động nhiệt ở chất lỏng.
3. Hiện tượng căng bề mặt của chất lỏng.

a. Thí nghiệm:
1. Cấu trúc của chất lỏng.
2. Chuyển động nhiệt ở chất lỏng.
3. Hiện tượng căng bề mặt của chất lỏng.
c. Ứng dụng :


Căng vài trên ô dù hoặc trên mui ô tô tải.

Dùng nước xà phòng để giặt quần áo vải

Ống nhỏ giọt chất lỏng.
CHẤT LỎNG. HIỆN TƯỢNG CĂNG BỀ MẶT CỦA CHẤT LỎNG.
b. Lực căng bề mặt:

1. Cấu trúc của chất lỏng.
2. Chuyển động nhiệt ở chất lỏng.
3. Hiện tượng căng bề mặt của chất lỏng.
4. Xác định hệ số căng bề mặt chất lỏng.
Một vòng xuyến có đường kính ngoài là D và đường kính
trong là d. Trọng lượng của vòng xuyến là P. Lực bứt
vòng xuyến này ra khỏi bề mặt chất lỏng là F. Xác định
biểu thức tính hệ số căng bề mặt của chất lỏng ?
F
f
f
D©y treo
Mµng n
íc
ChiÕc
vßng
CHẤT LỎNG. HIỆN TƯỢNG CĂNG BỀ MẶT CỦA CHẤT LỎNG.

F
f
f

D©y
treo
Mµn
g n
íc
ChiÕ
c
vßng
Bài giải :
 Các lực tác dụng lên vòng xuyến :
Trọng lực P; Lực kéo F; Lực căng bề mặt F
c
.
 Để chiếc vòng bức ra khỏi mặt nước :
F = F
C
+ P ⇒ F
C
= F - P
 Mặt khác, ta có lực căng bề mặt chất lỏng là :
F
C
= σ (L+ l) ⇒ σ
=
F
C

L + l
Với L, l là chu vi ngoài, chu vi trong
của vòng xuyến.

 Hệ số căng bề mặt của chất lỏng là :
⇒ σ
F - P
π (D +
d)
Với D, d là đường kính ngoài, đường
kính trong của vòng xuyến.
CHẤT LỎNG. HIỆN TƯỢNG CĂNG BỀ MẶT CỦA CHẤT LỎNG.
1. Cấu trúc của chất lỏng.
2. Chuyển động nhiệt ở chất lỏng.
3. Hiện tượng căng bề mặt của chất lỏng.
4. Xác định hệ số căng bề mặt chất lỏng.

CHẤT LỎNG. HIỆN TƯỢNG CĂNG BỀ MẶT CỦA CHẤT LỎNG.

Đặt một que diêm nổi trên mặt nước nguyên chất. Nếu nhỏ
Đặt một que diêm nổi trên mặt nước nguyên chất. Nếu nhỏ
nhẹ vài giọt nước xà phòng xuống mặt nước gần một cạnh
nhẹ vài giọt nước xà phòng xuống mặt nước gần một cạnh
của que diêm thì que diêm sẽ đứng yên hay chuyển động ?
của que diêm thì que diêm sẽ đứng yên hay chuyển động ?
Vì sao ?
Vì sao ?
_Đứng yên. Vì nước xà phòng không làm giảm lực căng
_Đứng yên. Vì nước xà phòng không làm giảm lực căng
mặt ngoài của nước.
mặt ngoài của nước.
A
A
_Chuyển động quay tròn. Vì nước xà phòng hoà tan trong

_Chuyển động quay tròn. Vì nước xà phòng hoà tan trong
nước sẽ gây ra các lực làm quay que diêm.
nước sẽ gây ra các lực làm quay que diêm.
B
B
B
B
_Chuyển động về phía nước xà phòng. Vì nước xà phòng
_Chuyển động về phía nước xà phòng. Vì nước xà phòng
có lực căng mặt ngoài lớn hơn so với nước nguyên chất.
có lực căng mặt ngoài lớn hơn so với nước nguyên chất.
C
C
_Chuyển động về phía nước nguyên chất.Vì nước xà phòng
_Chuyển động về phía nước nguyên chất.Vì nước xà phòng
có lực căng mặt ngoài nhỏ hơn so với nước nguyên chất.
có lực căng mặt ngoài nhỏ hơn so với nước nguyên chất.
D
D