Bài 58. Diễn thế sinh thái

TrêngTHPTnguyÔnDu
Tæ Ho¸ - Sinh - §Þa -ThÓ dôc
BÀI 58. DIỄN THẾ SINH THÁI

1. KHÁI NIỆM VỀ DIỄN THẾ
2. NGUYÊN NHÂN CỦA DIỄN THẾ
3. CÁC DẠNG DIỄN THẾ
4. NHỮNG XU HƯỚNG BIẾN ĐỔI CHÍNH TRONG QUÁ
TRÌNH DIỄN THẾ ĐỂ LẬP TRẠNG THÁI CÂN BẰNG
NỘI DUNG:
BÀI 58. DIỄN THẾ SINH THÁI

1. Khái niệm
- Ví dụ:
BÀI 58. DIỄN THẾ SINH THÁI
Rừng
thông
trưởng
thành
Vậy diễn thế sinh thái là gì?
Những quá trình diễn ra như ở ví dụ
trên người ta gọi là diễn thế sinh thái
- Khái niệm:
Diễn thế là quá trình phát triển thay thế tuần tự
các quần xã sinh vật, từ dạng khởi đầu qua các giai
đoạn trung gian để đến quần xã cuối cùng tương
đối ổn định(QX đỉnh cực).

Những nguyên nhân nào dẫn đến diễn thế của quần xã?
2. Nguyên nhân của diễn thế

1. Khái niệm
BÀI 58. DIỄN THẾ SINH THÁI
-
Nguyên nhân bên ngoài: liên quan tới các hiện
tượng bất thường như bão, lụt, cháy, ô nhiễm hoặc
các hoạt động vô ý thức của con người.
-
Nguyên nhân bên trong( nội tại ) : do sự cạnh tranh
gai gắt của các loài trong quần xã thay thế nhóm
loài ưu thế này bởi nhóm loài ưu thế khác.

⇒
Sự gia tăng quá nhanh về số lượng bò
rừng Bizon đã tàn phá nặng nề nhiều
khu rừng ở Châu Âu, Nam Mỹ,… làm
cho quần xã SV bò rừng bị thay thế bởi
các quần xã khác

Khu rừng nguyên sinh ở Việt Nam, khi chưa
có tác động của con người

Sau đó… được con người biết đến
Họ… tìm đủ mọi cách
để khai thác …

Những hoạt động này của họ…

Những hoạt động này của họ…

Chỉ sau một khoảng thời gian ngắn…


Bây giờ… quần xã SV rừng trước kia…

2. Nguyên nhân của diễn thế
1. Khái niệm
BÀI 58. DIỄN THẾ SINH THÁI
-
Nguyên nhân bên ngoài: liên quan tới các hiện
tượng bất thường như bão, lụt, cháy, ô nhiễm hoặc
các hoạt động vô ý thức của con người.
-
Nguyên nhân bên trong( nội tại ) : do sự cạnh tranh
gai gắt của các loài trong quần xã thay thế nhóm
loài ưu thế này bởi nhóm loài ưu thế khác.

Trong 2 nguyên nhân trên thì nguyên nhân nào đóng vai
trò chủ yếu trong quá trình diễn thế ? Giải thích ?

Trong 2 loại nguyên nhân gây ra diễn thế, thì nguyên
nhân nội tại đóng vai trò chủ yếu vì:
Trong 2 nguyên nhân trên thì nguyên nhân nào đóng vai
trò chủ yếu trong quá trình diễn thế ? Giải thích ?
- Ngay cả khi môi trường khá ổn định, quá trình diễn thế
vẫn xảy ra.
- Trong quần xã, chính hoạt động của nhóm loài ưu thế đã
làm biến đổi các điều kiện môi trường vật lí tới mức bất lợi
cho mình, nhưng có lợi cho sự phát triển của nhóm loài ưu

thế khác có sức cạnh tranh cao hơn thay thế.
Trả lời:
Vậy có mấy dạng diễn thế ?

3. Các dạng diễn thế
3.1. Diễn thế nguyên sinh
3.2. Diễn thế thứ sinh
Các em hãy quan sát các hình sau đây, hình 58.1; 58.2 và nghiên cứu mục
III SGK rồi tiến hành thảo luận cặp đôi (5’) để hoàn thành phiếu học tập
dưới đây:
K
i
ể
u

D
T
Điểm

So
sánh
Diễn thế nguyên sinh Diễn thế thứ sinh
GĐ đầu
GĐ cuối
GĐ giữa
Nguyên
nhân

CÁC VÍ DỤ VỀ DIẾN THẾ NGUYÊN SINH
Ví dụ: Quá trình diễn thế ở đầm nước mới xây dựng

Giai đoạn
đầu
Giai đoạn
giữa
Giai đoạn
cuối

Tro bụi
do hoạt
động
của núi
lửa
Tảo,
địa y
TV
thân cỏ
Thực vật
thân bụi,
động vật
TV thân
gỗ, động
vật
Quần xã
đa dạng,
ổn định
CÁC VÍ DỤ VỀ DIẾN THẾ NGUYÊN SINH
Ví dụ: Quá trình diễn thế trên đám tro bụi của trên đảo Krakatau
Inđônêxia do hoạt động của núi lửa 1883
GĐ đầu
GĐ cuối

GĐ giữa

CÁC VÍ DỤ VỀ DIẾN THẾ THỨ SINH
Ví dụ: Quá trình diễn thế trên đám tro bụi của trên đảo Krakatau
Inđônêxia do hoạt động của núi lửa 1883
QX Khởi đầu
gồm chủ yếu là
cây thân thảo 1
năm
QX gồm : cây thân thảo
khép tán, cây bụi, cây gỗ
QX đa dạng
gồm nhiều loài
cây thân gỗ

C
â
y

t
h
â
n

t
h
ả
o
C
â

y

b
ụ
i
R
ừ
n
g

t
r
ẻ
R
ừ
n
g

g
i
à
Diễn thế thứ sinh
Ví dụ: Quá trình diễn thế thứ sinh trên đất rẫy bỏ hoang

Ví dụ: Quá trình diễn thế do
tác động chặt phá rừng của
con người…

3. Các dạng diễn thế
K

i
ể
u

D
T
Điểm

So
sánh
Diễn thế nguyên sinh Diễn thế thứ sinh
GĐ đầu
GĐ cuối
GĐ giữa
1. Khái niệm
2. Nguyên nhân diễn thế
BÀI 58. DIỄN THẾ SINH THÁI
Nguyên
nhân

3. Các dạng diễn thế
K
i
ể
u

D
T
Điểm

So
sánh
Diễn thế nguyên sinh Diễn thế thứ sinh
GĐ đầu
GĐ cuối
GĐ giữa
Từ môi trường trống trơn
chưa hề có QXSV nào
Từ môi trường đã từng
tồn tại 1 QXSV
Biến đổi tuần tự của các
QXSV
Biến đổi tuần tự của các
QXSV
QX đa dạng, tương đối
ổn định (QX đỉnh cực)
QX đa dạng, tương đối
ổn định hoặc QX bị suy
thoái
Nguyên
nhân
Tác động giữa môi
trường và quần xã
Do tác động bất thường
của ngoại cảnh hoặc do
tác động của con người,…

4. Những xu hướng biến đổi chính trong quá
trình diễn thế để thiết lập trạng thái cân bằng
Có những xu hướng biến đổi chính nào trong quá trình

diễn thế để thiết lập trạng thái cân bằng quần xã ?
-
Sinh khối và tổng sản lượng tăng lên.
-
Hô hấp của quần xã tăng, tỉ lệ các sản phẩm của quá trình tổng
hợp và phân giải vật chất trong quần xã dần đến 1.
-
Tính đa dạng về loài tăng nhưng só lượng các thể của mỗi loài
lại giảm và quan hệ sinh học giữa các loài trở nên căng thẳng.
-
Lưới thức ăn trở nên phức tạp, chuỗi thức ăn mùn bã sinh vật
ngày càng quan trọng.
-
Kích thước và tuổi thọ của các loài đều tăng.
-
Khả năng tích lũy các chất dinh dưỡng trong quần xã ngày một
tăng và quần xã sử dụng năng lượng ngày càng hoàn hảo hơn.