kHÚC HÁT RU NHỮNG EM BÉ

1
2
Tiết 62: Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ
Tiết 62: Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ
NGỮ VĂN 9
NGỮ VĂN 9
TIẾT 62 :
TIẾT 62 :


Hướng dẫn đọc thêm
Hướng dẫn đọc thêm
Khóc h¸t ru nh÷ng em bÐ lín trªn lng mÑ
Khóc h¸t ru nh÷ng em bÐ lín trªn lng mÑ
3
Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ
Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ
Nguyễn Khoa Điềm
Nguyễn Khoa Điềm
Em cu-Tai ngủ trên lưng mẹ ơi
Em cu-Tai ngủ trên lưng mẹ ơi
Em ngủ cho ngoan đừng rời lưng mẹ
Em ngủ cho ngoan đừng rời lưng mẹ
Mẹ giã gạo mẹ nuôi bộ đội
Mẹ giã gạo mẹ nuôi bộ đội
Nhịp chày nghiêng giấc ngủ em nghiêng
Nhịp chày nghiêng giấc ngủ em nghiêng
Vai mẹ gầy nhấp nhô làm gối
Vai mẹ gầy nhấp nhô làm gối
Lưng đưa nôi và tim hát thành lời:
Lưng đưa nôi và tim hát thành lời:

-


Ngủ ngoan a-kay ơi, ngủ ngoan a-kay hỡi
Ngủ ngoan a-kay ơi, ngủ ngoan a-kay hỡi
Mẹ thương a-kay, mẹ thương bộ đội
Mẹ thương a-kay, mẹ thương bộ đội
Con mơ cho mẹ hạt gạo trắng ngần
Con mơ cho mẹ hạt gạo trắng ngần
Mai sau con lớn vung chày lún sân…
Mai sau con lớn vung chày lún sân…
Em cu-Tai ngủ trên lưng mẹ ơi
Em cu-Tai ngủ trên lưng mẹ ơi
Em ngủ cho ngoan đừng rời lưng mẹ
Em ngủ cho ngoan đừng rời lưng mẹ
Mẹ đang tỉa bắp trên núi Ka-lưi
Mẹ đang tỉa bắp trên núi Ka-lưi
Lưng núi thì to mà lưng mẹ nhỏ
Lưng núi thì to mà lưng mẹ nhỏ
Em ngủ ngoan em đừng làm mẹ mỏi
Em ngủ ngoan em đừng làm mẹ mỏi
Mặt trời của bắp thì nằm trên đồi
Mặt trời của bắp thì nằm trên đồi
Mặt trời của mẹ em nằm trên lưng
Mặt trời của mẹ em nằm trên lưng
-


Ngủ ngoan a-kay ơi, ngủ ngoan a-kay hỡi
Ngủ ngoan a-kay ơi, ngủ ngoan a-kay hỡi

Mẹ thương a-kay, mẹ thương bộ đội
Mẹ thương a-kay, mẹ thương bộ đội
Con mơ cho mẹ hạt bắp lên đều
Con mơ cho mẹ hạt bắp lên đều
Mai sau con lớn phát mười Ka-lưi…
Mai sau con lớn phát mười Ka-lưi…
Em cu-Tai ngủ trên lưng mẹ ơi
Em cu-Tai ngủ trên lưng mẹ ơi
Em ngủ cho ngoan, đừng rời lưng mẹ
Em ngủ cho ngoan, đừng rời lưng mẹ
Mẹ đang chuyển lán, mẹ đi đạp rừng
Mẹ đang chuyển lán, mẹ đi đạp rừng
Thằng Mĩ đuổi ta phải rời con suối
Thằng Mĩ đuổi ta phải rời con suối
Anh trai cầm súng, chị gái cầm chông
Anh trai cầm súng, chị gái cầm chông
Mẹ địu em đi để giành trận cuối
Mẹ địu em đi để giành trận cuối
Từ trên lưng mẹ em đến chiến trường
Từ trên lưng mẹ em đến chiến trường
Từ trong đói khổ em vào Trường Sơn
Từ trong đói khổ em vào Trường Sơn
- Ngủ ngoan a-kay ơi, ngủ ngoan a-kay hỡi
- Ngủ ngoan a-kay ơi, ngủ ngoan a-kay hỡi
Mẹ thương a-kay, mẹ thương đất nước
Mẹ thương a-kay, mẹ thương đất nước
Con mơ cho mẹ được thấy Bác Hồ
Con mơ cho mẹ được thấy Bác Hồ
Mai sau con lớn là người Tự do…
Mai sau con lớn là người Tự do…

4
Tiết 62: Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ
Tiết 62: Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ
b. Người mẹ của tình thương và khát vọng:
b. Người mẹ của tình thương và khát vọng:
? Em hãy cho biết
? Em hãy cho biết
tình thương
tình thương
của mẹ dành cho con được
của mẹ dành cho con được
biểu hiện
biểu hiện
trong lời ru
trong lời ru
như thế nào? Em có nhận xét gì về tình cảm ấy?
như thế nào? Em có nhận xét gì về tình cảm ấy?



Hình ảnh đặc sắc, từ ngữ giàu sức biểu cảm bộc lộ tình yêu
Hình ảnh đặc sắc, từ ngữ giàu sức biểu cảm bộc lộ tình yêu
con tha thiết.
con tha thiết.



Tình yêu thương con hoà với tình yêu thương bộ đội, dân
Tình yêu thương con hoà với tình yêu thương bộ đội, dân
làng, yêu cách mạng, kháng chiến.

làng, yêu cách mạng, kháng chiến.



Điệp khúc của tình thương.
Điệp khúc của tình thương.
“
“
Mẹ
Mẹ
thương a-kay
thương a-kay
, mẹ thương
, mẹ thương
bộ đội
bộ đội
”
”
“
“
Mẹ
Mẹ
thương a-kay
thương a-kay
, mẹ thương
, mẹ thương
làng đói
làng đói
”
”

“
“
Mẹ
Mẹ
thương a-kay
thương a-kay
, mẹ thương
, mẹ thương
đất nước
đất nước
”
”
5
Tiết 62: Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ
Tiết 62: Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ
?. Em hiểu thế nào về hai câu thơ:
?. Em hiểu thế nào về hai câu thơ:


“
“
Mặt trời của bắp thì nằm trên đồi
Mặt trời của bắp thì nằm trên đồi


Mặt trời của mẹ, em nằm trên lưng”
Mặt trời của mẹ, em nằm trên lưng”
─

Từ
Từ
mặt trời thực
mặt trời thực
nhà thơ
nhà thơ
liên tưởng
liên tưởng


con là “mặt trời của
con là “mặt trời của
mẹ”
mẹ”
.
.
─


Hình ảnh
Hình ảnh
mặt trời trên lưng
mặt trời trên lưng
mẹ
mẹ
là hình ảnh
là hình ảnh
tượng trưng
tượng trưng

đem đến cho mẹ
đem đến cho mẹ
niềm tin
niềm tin
,
,
hy
hy
vọng
vọng
để mẹ vượt qua khó khăn.
để mẹ vượt qua khó khăn.
─


Ca ngợi
Ca ngợi


lòng mẹ
lòng mẹ


yêu con
yêu con
.
.
6
Tiết 62: Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ

Tiết 62: Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ
b. Người mẹ của tình thương và khát vọng:
b. Người mẹ của tình thương và khát vọng:
? Vậy mẹ đã
? Vậy mẹ đã
mơ
mơ
những gì? Em có
những gì? Em có
suy
suy
nghĩ gì về những ước mơ ấy của mẹ
nghĩ gì về những ước mơ ấy của mẹ


?
?
…“
…“
Con mơ cho mẹ
Con mơ cho mẹ
hạt gạo trắng ngần
hạt gạo trắng ngần
Mai sau con lớn
Mai sau con lớn
vung chày lún sân
vung chày lún sân
Con mơ cho mẹ
Con mơ cho mẹ
hạt bắp lên đều

hạt bắp lên đều
Mai sau con lớn
Mai sau con lớn
phát mười Ka-lưi…
phát mười Ka-lưi…
Con mơ cho mẹ được
Con mơ cho mẹ được
thấy Bác Hồ
thấy Bác Hồ
Mai sau con lớn
Mai sau con lớn
làm người Tự do
làm người Tự do
…”
…”



Con lớn khôn, khoẻ mạnh để làm tiếp việc mẹ đang làm
Con lớn khôn, khoẻ mạnh để làm tiếp việc mẹ đang làm



Con có sức mạnh thần kỳ, cuộc sống ấm no cho mọi người.
Con có sức mạnh thần kỳ, cuộc sống ấm no cho mọi người.



Đất nước thống nhất, con mẹ là người Tự do.
Đất nước thống nhất, con mẹ là người Tự do.




Nhịp thơ phù hợp với âm điệu, lời ru, hoàn cảnh công việc.
Nhịp thơ phù hợp với âm điệu, lời ru, hoàn cảnh công việc.
7
Tiết 62: Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ
Tiết 62: Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ
? Em có nhận xét gì về
? Em có nhận xét gì về
mối quan hệ
mối quan hệ


giữa lời ru trực tiếp của người mẹ với
giữa lời ru trực tiếp của người mẹ với
hoàn cảnh, công việc mẹ đang làm, về
hoàn cảnh, công việc mẹ đang làm, về
sự phát triển của tình cảm, ước vọng
sự phát triển của tình cảm, ước vọng


của mẹ qua ba khúc hát ru?
của mẹ qua ba khúc hát ru?
b. Người mẹ của tình thương và khát vọng:
b. Người mẹ của tình thương và khát vọng:



Tình cảm, ước vọng của người mẹ

Tình cảm, ước vọng của người mẹ
luôn gắn liền
luôn gắn liền
công việc.
công việc.



Khát vọng
Khát vọng
lớn rộng
lớn rộng


dần ra
dần ra
.
.
8
Tiết 62: Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ
Tiết 62: Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ
b. Người mẹ của tình thương và khát vọng:
b. Người mẹ của tình thương và khát vọng:
Vì sao tác giả lại viết:
Vì sao tác giả lại viết:
“
“
Con mơ cho mẹ”
Con mơ cho mẹ”
chứ không phải là

chứ không phải là
“mẹ mơ cho con”
“mẹ mơ cho con”
hoặc
hoặc
“mẹ
“mẹ
mơ con sẽ…”
mơ con sẽ…”


?
?



Nhấn mạnh
Nhấn mạnh
sự thống nhất gắn bó máu thịt giữa hai mẹ con
sự thống nhất gắn bó máu thịt giữa hai mẹ con
.
.



Mẹ luôn
Mẹ luôn
mong ước, tin tưởng
mong ước, tin tưởng
và

và
tự hào
tự hào
về con mình.
về con mình.
9
Tiết 62: Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ
Tiết 62: Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ
c. Người mẹ của tình thương và khát vọng:
c. Người mẹ của tình thương và khát vọng:
? Hình ảnh người mẹ Tà-ôi trong bài thơ với công việc nhọc nhằn
? Hình ảnh người mẹ Tà-ôi trong bài thơ với công việc nhọc nhằn
và ước mơ bình dị nhưng cao cả đã cho
và ước mơ bình dị nhưng cao cả đã cho
em biết được những gì về
em biết được những gì về
cuộc kháng chiến chống Mĩ
cuộc kháng chiến chống Mĩ
cứu nước của dân tộc ta ?
cứu nước của dân tộc ta ?
Em hiểu
Em hiểu
thêm điều gì về tác giả Nguyễn Khoa Điềm?
thêm điều gì về tác giả Nguyễn Khoa Điềm?


•


Ba khúc hát ru thể hiện

Ba khúc hát ru thể hiện
ba cung bậc tình cảm và khát vọng
ba cung bậc tình cảm và khát vọng


của người mẹ.
của người mẹ.
•


Tình cảm, khát vọng
Tình cảm, khát vọng
của người mẹ
của người mẹ
lớn dần
lớn dần
qua các khúc hát.
qua các khúc hát.
•


Ba khúc hát ru cũng thể hiện
Ba khúc hát ru cũng thể hiện
tấm lòng của tác giả đối với quê
tấm lòng của tác giả đối với quê
hương đất nước.
hương đất nước.
10
Tiết 62: Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ
Tiết 62: Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ

b. Người mẹ của tình thương và khát vọng:
b. Người mẹ của tình thương và khát vọng:
? Có người cho rằng: “Xuyên suốt bài thơ là
? Có người cho rằng: “Xuyên suốt bài thơ là
hình ảnh lưng mẹ
hình ảnh lưng mẹ
,
,
hình ảnh đó được nhắc đi nhắc lại nhiều lần
hình ảnh đó được nhắc đi nhắc lại nhiều lần
có sức khái quát cao
có sức khái quát cao
toát lên chủ đề bài thơ
toát lên chủ đề bài thơ
”. Em có đồng ý với ý kiến đó không? Vì
”. Em có đồng ý với ý kiến đó không? Vì
sao?
sao?



Học sinh thảo luận nhóm (4 em)
Học sinh thảo luận nhóm (4 em)


. Nội dung trình bày ra phim trong.
. Nội dung trình bày ra phim trong.


. Cử đại diện nhóm trình bày.

. Cử đại diện nhóm trình bày.


. Các nhóm khác nhận xét.
. Các nhóm khác nhận xét.



Thời gian: 3 phút
Thời gian: 3 phút
11
Tiết 62: Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ
Tiết 62: Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ
•


Khẳng định
Khẳng định
ý chí
ý chí
,
,
sự kiên
sự kiên
nhẫn
nhẫn
,
,
sự chịu đựng gian khổ
sự chịu đựng gian khổ

của mẹ.
của mẹ.
•


“
“
Lưng mẹ”
Lưng mẹ”


nuôi dưỡng những đứa con anh hùng
nuôi dưỡng những đứa con anh hùng
.
.
b. Người mẹ của tình thương và khát vọng:
b. Người mẹ của tình thương và khát vọng:
12
Tiết 62: Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ
Tiết 62: Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ
III.
III.
Tổng kết
Tổng kết
:
:
1.
1.

Nội dung
Nội dung
:
:
? Tại sao chỉ có
? Tại sao chỉ có
một em cu-Tai
một em cu-Tai
mà tác giả
mà tác giả
lại
lại
viết là
viết là
những em bé
những em bé
lớn trên lưng mẹ
lớn trên lưng mẹ
?
?
Nhan đề bài thơ có ý nghĩa gì
Nhan đề bài thơ có ý nghĩa gì
?
?



Là cách khái quát trong bài thơ:
Là cách khái quát trong bài thơ:
-

Một
Một


em bé
em bé
để nói
để nói
rất nhiều
rất nhiều


em bé
em bé
.
.
-


Nhiều
Nhiều


bà mẹ
bà mẹ
nhưng
nhưng
chỉ nói về một

chỉ nói về một


bà mẹ
bà mẹ
.
.



Nhan đề bài thơ là một ý thơ:
Nhan đề bài thơ là một ý thơ:
-


Ca ngợi mẹ
Ca ngợi mẹ
.
.
-


Mẹ
Mẹ
là hình ảnh
là hình ảnh
tượng trưng
tượng trưng
.
.

13
Tiết 62: Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ
Tiết 62: Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ
Thành công của bài thơ
Thành công của bài thơ
là dựa vào những
là dựa vào những
yếu tố nghệ thuật
yếu tố nghệ thuật
nào?
nào?
14
Tiết 62: Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ
Tiết 62: Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ
•


Bài thơ – Khúc hát ru.
Bài thơ – Khúc hát ru.
•


Sử dụng nhiều hình ảnh mới lạ, gợi cảm xúc và liên tưởng.
Sử dụng nhiều hình ảnh mới lạ, gợi cảm xúc và liên tưởng.
•


Nhịp điệu uyển chuyển, sâu lắng phù hợp với giọng điệu của
Nhịp điệu uyển chuyển, sâu lắng phù hợp với giọng điệu của
lời ru.

lời ru.
2.
2.
Nghệ thuật
Nghệ thuật
:
:
15
Tiết 62: Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ
Tiết 62: Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ
IV.
IV.
Luyện tập
Luyện tập
:
:
Học xong bài thơ, em có tình cảm như thế nào với người mẹ
Học xong bài thơ, em có tình cảm như thế nào với người mẹ
Tà-ôi
Tà-ôi
-
-
người mẹ Việt Nam?
người mẹ Việt Nam?
•


Yêu mẹ.
Yêu mẹ.
•

Cảm phục mẹ.
Cảm phục mẹ.
•


Tự hào.
Tự hào.
•


Biết ơn, kính trọng mẹ…
Biết ơn, kính trọng mẹ…
16
Tiết 62: Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ
Tiết 62: Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ
IV.
IV.
Hướng dẫn học bài ở nhà
Hướng dẫn học bài ở nhà
:
:
-


Học thuộc lòng và diễn cảm bài thơ này.
Học thuộc lòng và diễn cảm bài thơ này.
-

Viết hoàn chỉnh đoạn văn cảm nhận về hình ảnh người mẹ
Viết hoàn chỉnh đoạn văn cảm nhận về hình ảnh người mẹ
Việt Nam trong thời kì chống Mĩ (sử dụng yếu tố miêu tả, biểu
Việt Nam trong thời kì chống Mĩ (sử dụng yếu tố miêu tả, biểu
cảm trong văn nghị luận)
cảm trong văn nghị luận)
-


Soạn bài:
Soạn bài:
“Ánh Trăng”
“Ánh Trăng”
của Nguyễn Duy.
của Nguyễn Duy.
17
Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ
Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ
Nguyễn Khoa Điềm
Nguyễn Khoa Điềm
Em cu-Tai ngủ trên lưng mẹ ơi
Em cu-Tai ngủ trên lưng mẹ ơi
Em ngủ cho ngoan đừng rời lưng mẹ
Em ngủ cho ngoan đừng rời lưng mẹ
Mẹ giã gạo mẹ nuôi bộ đội
Mẹ giã gạo mẹ nuôi bộ đội
Nhịp chày nghiêng giấc ngủ em nghiêng
Nhịp chày nghiêng giấc ngủ em nghiêng
Vai mẹ gầy nhấp nhô làm gối

Vai mẹ gầy nhấp nhô làm gối
Lưng đưa nôi và tim hát thành lời:
Lưng đưa nôi và tim hát thành lời:
-


Ngủ ngoan a-kay ơi, ngủ ngoan a-kay hỡi
Ngủ ngoan a-kay ơi, ngủ ngoan a-kay hỡi
Mẹ thương a-kay, mẹ thương bộ đội
Mẹ thương a-kay, mẹ thương bộ đội
Con mơ cho mẹ hạt gạo trắng ngần
Con mơ cho mẹ hạt gạo trắng ngần
Mai sau con lớn vung chày lún sân…
Mai sau con lớn vung chày lún sân…
Em cu-Tai ngủ trên lưng mẹ ơi
Em cu-Tai ngủ trên lưng mẹ ơi
Em ngủ cho ngoan đừng rời lưng mẹ
Em ngủ cho ngoan đừng rời lưng mẹ
Mẹ đang tỉa bắp trên núi Ka-lưi
Mẹ đang tỉa bắp trên núi Ka-lưi
Lưng núi thì to mà lưng mẹ nhỏ
Lưng núi thì to mà lưng mẹ nhỏ
Em ngủ ngoan em đừng làm mẹ mỏi
Em ngủ ngoan em đừng làm mẹ mỏi
Mặt trời của bắp thì nằm trên đồi
Mặt trời của bắp thì nằm trên đồi
Mặt trời của mẹ em nằm trên lưng
Mặt trời của mẹ em nằm trên lưng
-

Ngủ ngoan a-kay ơi, ngủ ngoan a-kay hỡi
Ngủ ngoan a-kay ơi, ngủ ngoan a-kay hỡi
Mẹ thương a-kay, mẹ thương bộ đội
Mẹ thương a-kay, mẹ thương bộ đội
Con mơ cho mẹ hạt bắp lên đều
Con mơ cho mẹ hạt bắp lên đều
Mai sau con lớn phát mười Ka-lưi…
Mai sau con lớn phát mười Ka-lưi…
Em cu-Tai ngủ trên lưng mẹ ơi
Em cu-Tai ngủ trên lưng mẹ ơi
Em ngủ cho ngoan, đừng rời lưng mẹ
Em ngủ cho ngoan, đừng rời lưng mẹ
Mẹ đang chuyển lán, mẹ đi đạp rừng
Mẹ đang chuyển lán, mẹ đi đạp rừng
Thằng Mĩ đuổi ta phải rời con suối
Thằng Mĩ đuổi ta phải rời con suối
Anh trai cầm súng, chị gái cầm chông
Anh trai cầm súng, chị gái cầm chông
Mẹ địu em đi để giành trận cuối
Mẹ địu em đi để giành trận cuối
Từ trên lưng mẹ em đến chiến trường
Từ trên lưng mẹ em đến chiến trường
Từ trong đói khổ em vào Trường Sơn
Từ trong đói khổ em vào Trường Sơn
- Ngủ ngoan a-kay ơi, ngủ ngoan a-kay hỡi
- Ngủ ngoan a-kay ơi, ngủ ngoan a-kay hỡi
Mẹ thương a-kay, mẹ thương đất nước
Mẹ thương a-kay, mẹ thương đất nước
Con mơ cho mẹ được thấy Bác Hồ

Con mơ cho mẹ được thấy Bác Hồ
Mai sau con lớn là người Tự do…
Mai sau con lớn là người Tự do…