Phân hệ thần kinh sinh dưỡng

Trêng THCS Qu¶ng L¹c
Trêng THCS Qu¶ng L¹c
Sinh 8
Sinh 8
Tieát 50 :
Tieát 50 :
HÖ thÇn kinh sinh
HÖ thÇn kinh sinh


dìng
dìng



Kiểm tra bài cũ
Câu hỏi: Trình bày cấu tạo ngoài của đại não ngời?
Trả lời: *Cấu tạo ngoài gồm:
-Rãnh liên bán cầu chia đại não làm 2 nửa.
-Rãnh sâu chia bán cầu não làm 4 thuỳ: thuỳ trán,
thuỳ đỉnh, thuỳ chẩm, thuỳ thái dơng
-Khe và rãnh tạo thành khúc cuộn não làm tăng diện
tích bề mặt của não.


Bài 48: hệ thần kinh sinh dỡng
I- Cung phản xạ sinh dỡng
Quan sát hình 48-1 về đờng đi của xung thần kinh

trong cung phản xạ ở hình A và B
Da
R
sau
Sng
bờn
R
sau
Sng
trc
Hch
giao
cm
C
Rut
Hỡnh 48-1: Cung phn x
A-Cung phản xạ
vận động
B-Cung phản xạ
sinh dỡng

R sau R sau
Da
C
Sng
sau
A. Cung phn x
vn ng
B. Cung phn x
sinh dng

Bài 48: Hệ thần kinh sinh dỡng
I- Cung phản xạ sinh dỡng
? Em hãy mô tả đờng đi của
xung thần kinh ở hình A.Cung
phản xạ vận động?
Trả lời: Cơ quan thụ cảm (da)
tiếp nhận kích thích sẽ phát
xung thần kinh theo dây thần
kinh hớng tâm qua sừng sau
đến trung ơng thần kinh phân
tích rồi phát xung thần kinh qua
rễ trớc theo dây thần kinh li
tâm đến cơ quan phản ứng là
bắp cơ .
Rễ trớc

R trc
R sau
Hch
giao
cm
Da
Rut
C
A. Cung phn x
vn ng
B. Cung phn x
sinh dng
Bài 48: Hệ thần kinh sinh dỡng
Sừng bên

I- Cung phản xạ sinh dỡng
? Em hãy mô tả đờng đi của
xung thần kinh ở hình B.Cung
phản xạ sinh dỡng?
Trả lời: Ruột co bóp phát xung
thần kinh theo dây thần kinh h
ớng tâm tới sừng bên của tuỷ
sống phân tích rồi phát xung
thần kinh đi tới các hạch giao
cảm và theo dây thần kinh li tâm
trả lời kích thích làm giảm nhu
động ruột.

Bài 48: hệ thần kinh sinh dỡng
I- Cung phản xạ sinh dỡng
Quan sát hình 48-2
Si cm
giỏc
Sợi trớc
hạch
Hạch đối
giao cảm
Sợi hạch sau
Dây phế vị
Cung phản xạ điều hoà hoạt
động của tim
?Em hãy mô tả đờng đi của
xung thần kinh trong cung
phản xạ điều hoà hoạt động
của tim?

Trả lời: Từ thụ quan áp lực
phát xung thần kinh cảm giác
theo sợi cảm giác về trung tâm
thần kinh ở trụ não (hành tuỷ),
phân tích rồi phát xung thần
kinh theo dây phế vị qua sợi tr
ớc hạch tới hạch đối giao cảm
qua sợi sau hạch tới tim làm
giảm nhịp tim.
Thụ
quan
áp lực

Bài 48: hệ thần kinh sinh dỡng
I- Cung phản xạ sinh dỡng
Đặc điểm Cung phản xạ vận động Cung phản xạ sinh dỡng
Cấu
tạo
Trung
ơng
Hạch thần
kinh
Đờng h
ớng tâm
Đờng li
tâm
Chức năng
Dựa vào đờng đi của xung thần kinh trong 2 cung phản xạ
hình 48.1,2 thảo luận nhóm hoàn thành phiếu học tập sau:

Bài 48: hệ thần kinh sinh dỡng
I- Cung phản xạ sinh dỡng
Quan sát đờng đi của xung thần kinh trong 2 cung phản xạ
hình 48.1,2
Rễ
sau
Sừng
sau
Sừng
trớc
Rễ trớc
Lỗ tuỷ
Cơ
Ruột
Hạch
giao
cảm
Sừng bên
Rễ
sau
Da
Thụ
quan áp
lựcSợi
cảm
giác
Dây phế vị
Sợi trớc
hạch
Hạch đối

giao cảm
Sợi sau hạch
Hình 48-1. Cung phản xạ Hình 48-2.Cung phản xạ điều hoà
hoạt động của tim

Đặc điểm
Cung phản xạ vận động Cung phản xạ sinh dỡng
Cấu
tạo
Trung
ơng
Hạch thần
kinh
Đờng h
ớng tâm
Đờng li
tâm
Chức năng
Phiếu học tập
Chất xám: + Đại não


+ Tuỷ sống
Chất xám: + Trụ não
+ Sừng bên của tuỷ sống
-Có
-Không có
Từ cơ quan thụ cảm
trung ơng
Từ cơ quan thụ cảm

trung ơng
Đến thẳng cơ quan phản
ứng
Chuyển giao ở hạch thần
kinh
Điều khiển hoạt động
của cơ vân (có ý thức)
Điều khiển hoạt động nội
quan (không có ý thức)

bài 48: Hệ thần kinh sinh dỡng
I- Cung phản xạ sinh dỡng
II-Cấu tạo của hệ thần kinh sinh dỡng

?Hệ thần kinh sinh d
ỡng gồm có bộ phận
nào?
Trả lời: Hệ thần kinh
sinh dỡng gồm 2
phần:
+ Trung ơng nằm
trong não, tuỷ sống
+ Ngoại biên là các dây
thần kinh và hạch thần kinh
Hình 48.3 Hệ thần kinh sinh dỡng

bài 48: Hệ thần kinh sinh dỡng
I- Cung phản xạ sinh dỡng
II-Cấu tạo của hệ thần kinh sinh dỡng
Quan sát hình và

nghiên cứu thông tin
SGK
?Hệ thần kinh sinh d
ỡng gồm mấy phân hệ?
Trả lời: gồm hai phân
hệ:
+Phân hệ giao cảm
+ Phân hệ đối giao cảm
Hệ thần kinh sinh dỡng
Phân hệ giao cảm Phân hệ đối giao cảm

bài 48: Hệ thần kinh sinh dỡng
I- Cung phản xạ sinh dỡng
II-Cấu tạo của hệ thần kinh sinh dỡng
Quan sát hình 48.3
Sợi
sau
hạch
Sợi
trớc
hạch
Chuỗi
hạch
giao
cảm
Trung ơng
đối giao cảm
Sợi
trớc
hạch

Sợi
sau
hạch
A. Phân hệ giao cảm
B. Phân hệ đối giao cảm

bài 48: Hệ thần kinh sinh dỡng
I- Cung phản xạ sinh dỡng
II-Cấu tạo của hệ thần kinh sinh dỡng
? So sánh cấu tạo của phân hệ giao cảm và phân hệ đối giao cảm?
Cấu tạo Phân hệ giao cảm Phân hệ đối giao cảm
Trung ơng
Ngoại biên
- Hạch thần
kinh.
- Nơron tr
ớc hạch
- Nơron sau
hạch
- Các nhân xám ở sừng
bên của tuỷ sống( từ đốt
tuỷ ngực I đến đốt tuỷ thắt
lng III)
- Các nhân xám ở trụ não
và đoạn cùng tuỷ sống
- Chuỗi hạch nằm gần cột
sống xa cơ quan phụ trách
- Chuỗi hạch gần cơ quan
phụ trách
- Nơron trớc hạch có sợi

trục ngắn
- Nơron trớc hạch có
sợi trục dài
- Nơron sau hạch có sợi
trục dài
- Nơron sau hạch có sợi
trục ngắn

bµi 48: HÖ thÇn kinh sinh dìng
I- Cung ph¶n x¹ sinh dìng
II-CÊu t¹o cña hÖ thÇn kinh sinh dìng
III- Chøc n¨ng cña hÖ thÇn kinh sinh dìng


Các phân hệ
Tác động lên
Giao cảm Đối giao cảm
Tim
Phổi
Ruột
Mạch máu ruột
Mạch máu đến cơ
Mạch máu da
Tuyến nớc bọt
Đồng tử
Cơ bóng đái

Tăng lực và nhịp cơ
Dãn phế quản nhỏ
Giảm nhu động ruột

Co
Dãn
Co
Giảm tiết
Co
Dãn
Giảm lực và nhịp cơ
Co phế quản nhỏ
Tăng nhu động ruột
Giảm
Co
Dãn
Tăng tiết
Dãn
Co

Bảng 48-2. So sánh chức năng của phân hệ giao cảm và
phân hệ đối giao cảm

bài 48: Hệ thần kinh sinh dỡng
III- Chức năng của hệ thần kinh sinh dỡng
Quan sát hình, kết hợp thông tin trong bảng 48-2 trong SGK

? Em có nhận xét
gì về chức năng
của phân hệ giao
cảm và phân hệ đối
giao cảm?
- Hai phân hệ có
chức năng đối lập

nhau đối với hoạt
động của các cơ
quan sinh dỡng .

Phân
hệ
giao
cảm
Phân
hệ đối
giao
cảm
C
o
Đồng tử
D
ã
n

Tăng Giảm
Phế nang
Tim
D
ã
n

C
o

bài 48: Hệ thần kinh sinh dỡng

III- Chức năng của hệ thần kinh sinh dỡng
Quan sát hình, kết hợp thông tin trong bảng 48-2 trong SGK

? Em hãy cho biết hệ
thần kinh sinh dỡng
có vai trò nh thế nào
trong đời sống?
- Điều hoà đợc các
hoạt động của cơ
quan nội tạng.Giúp
cơ thể tự điều chỉnh
đợc và thích nghi
với những biến đổi
của môi trờng

Bài tập củng cố
Chọn đáp án đúng:
1. Phần ngoại biên của hệ thần kinh sinh dỡng gồm:
a) Các dây thần kinh và hệ thần kinh
b) Các dây thần kinh và hạch thần kinh
c) Các nơron
d) Các hạch thần kinh
2. Chức năng của hệ thần kinh sinh dỡng là:
a) Điều khiển hoạt động của cơ quan nội tạng
b) Điều khiển hoạt động có ý thức
c) Điều khiển hoạt động của cơ vân
d) Cả a,b và c

Cấu tạo
Phân hệ

giao
cảm
Phân hệ
đối giao
cảm
Trung
ơng
Các nhân xám ở sừng bên tuỷ sống
( từ đốt tuỷ ngc I đến đốt thắt lng III )
Các nhân xám ở trụ não và đoạn cùng
tuỷ sống
Ngoại
biên
Hạch thần
kinh ( nơi
chuyển tiếp
nơron)
Chuỗi hạch nằm gần cột
sống, xa cơ quan phụ trách
Hạch nằm gần cơ quan phụ
trách
Nơ ron trớc
hạch
Sợ trục ngắn
Sợi trục dài
Nơron sau
hạch
Sợi trục dài
Sợi trục ngắn
X

X
X
X
X
X
X
X

dặn dò về nhà
*Học bài và trả lời các câu hỏi cuối bài
*Đọc phần Em có biết (trang 154)
*Xem trớc Bài 49: Cơ quan phân tích thị giác

C¸m ¬n quý thÇy c« vµ c¸c em!