Tiết 119 lựa chọn trật tự từ trong câu ( luyện Tập )

Tiết 119: lựa chọn trật tự từ trong câu
(luyện tập)
*. Trong một câu có thể có nhiều cách sắp xếp trật tự từ,
mỗi cách đem lại hiệu quả diễn đạt riêng.
. Ng ời nói, ng ời viết cần biết lựa chọn trật tự từ thích
hợp với yêu cầu giao tiếp.
*. Trật tự từ trong câu có thể:
- Thể hiện thứ tự nhất định của sự vật, hiện t ợng, hoạt
động, đặc điểm
- Nhấn mạnh hình ảnh, đặc điểm của sự vật, hiện t ợng
- Liên kết câu với những câu khác trong văn bản
- Đảm bảo sự hài hoà về ngữ âm của lời nói.


I. Ôn tập lí thuyết:

Câu a
Câu b
a) Tinh thần yêu n ớc cũng nh các thứ của
quý. Có khi đ ợc tr ng bày trong tủ kính,
trong bình pha lê, rõ ràng dễ thấy. Nh ng
cũng có khi cất giấu kín đáo trong r ơng,
trong hòm. Bổn phân của chúng ta là làm
cho những của quý kín đáo ấy đều đ ợc đ a
ra tr ng bày. Nghĩa là phải ra sức giải
thích, tuyên truyền, tổ chức, lãnh đạo, làm
cho tinh thần yêu n ớc của tất cả mọi ng ời
đều đ ợc thực hành vào công việc yêu n ớc,
công việc kháng chiến.(H Chớ Minh Tinh

thn yờu nc ca nhõn dõn ta )
Thể hiện thứ tự tr ớc sau của công việc
vận động quần chúng (việc sau nối tiếp
việc tr ớc).
b) Gần đến ngày giỗ đầu thầy tôi,
mẹ tôi ở Thanh Hóa vẫn ch a về.
Trong đó nghe đâu mẹ tôi đi bán
bóng đèn, và những phiên chợ
chính còn bán cả vàng h ơng nữa.
( Nguyờn Hng - Nhng ngy th
u )
Các hoạt động sắp xếp theo thứ bậc:
việc chính diễn ra hàng ngày rồi mới
đến việc làm thêm trong những phiên
chợ chính.
Bi tp 1(sgk T122):
Trt t cỏc t v cm t in m di õy th hin mi quan h ga
nhng hot ng v trng thỏi m chỳng biu th nh th no ?
Tiết 119: lựa chọn trật tự từ trong câu
(luyện tập)

Bi tp 2 (sgkT.122).
Vỡ sao cỏc cm t in m c m dI õy c t u
cõu ?
a, Cùng lắm, nó có giở quẻ, hắn cũng đến đi ở tù. ở tù thì hắn coi là th ờng
( Nam Cao, Chí Phèo )
b, Nguyễn Tuân có một kho từ vựng hết sức phong phú mà ông đã cần cù
tích luỹ. Vốn từ vựng ấy, tr ớc Cỏch mạng tháng Tám, ông th ờng dùng để
chơi ngông với đời.
( Theo Nguyễn Đăng Mạnh,

Nhà văn Vịêt Nam hiện đại Chân dung và phong cách )

Tiết 119: lựa chọn trật tự từ trong câu
(luyện tập)

a) Cùng lắm, nó có giở
quẻ, hắn cũng đến đi
ở tù. ở tù thì ắn coi là
th ờng( Nam Cao, Chí Phèo )
b) Nguyễn Tuân có một kho từ vựng hết
sức phong phú mà ông đã cần cù tích
luỹ. Vốn từ vựng ấy, tr ớc Cách mạng
tháng Tám, ông th ờng dùng để chơi
ngông với đời.( Theo Nguyễn Đăng Mạnh, Nhà
văn Vịêt Nam hiện đại - Chân dung và phong cách )
Lặp lại ở tù
=> Tạo liên kết câu vi
nhng cõu trc cho cht
ch hn
Lặp lại Vốn từ vựng ấy
=> Tạo liên kết câu vi nhng
cõu trc cho cht ch hn
? Vỡ sao cỏc cm t in m c m di õy c t
u cõu ?
Bi tp 2(sgk T122):
Tiết 119: lựa chọn trật tự từ trong câu
(luyện tập)

* Thảo luận (1) Mua mấy xu chè tươi với mấy quả
cau. (2) Người ta đến cũng phải có bát nước, miếng trầu

tươm tất chứ ?
? Có nên thay đổi trật tự của cụm từ in đậm trong câu
(2) không ? Vì sao ?
** Không nên thay đổi trật tự cụm từ in đậm trong
câu (2) Nếu thay đổi trật tự của chúng sẽ làm mất đi
sự liên kết thứ tự sự vật giữa câu (2) với câu (1).
TiÕt 119: lùa chän trËt tù tõ trong c©u
(luyÖn tËp)

Bi tp 3(sgk T123):. Phân tích hiệu quả diễn đạt của trật tự từ trong các
câu sau ?
a) B ớc tới Đèo Ngang bóng xế tà
Cỏ cây chen đá, lá chen hoa
Lom khom d ới núi, tiều vài chú,
Lác đác bên sông, chợ mấy nhà.
Nhớ n ớc đau lòng, con quốc quốc,
Th ơng nhà mỏi miệng, cái gia gia
Dừng chân đứng lại, trời non n ớc,
Một mãnh tình riêng ta với ta.
( Bà Huyện Thanh Quan, Qua èo Ngang )

Tiết 119: lựa chọn trật tự từ trong câu
(luyện tập)

Bi tp 3(sgkT123).

Lom khom d ới núi vài chú
Lác đác bên sông mấy nhà.
Nhớ n ớc đau lòng con quốc quốc

Th ơng nhà mỏi miệng cái gia gia.
tiều
chợchợ
tiều
VN
CN
VN
CN
VN
CN
CNVN
Đảo V ng lên tr ớc Ch ng trong các câu.
Đảo Danh t chỉ sự vật lên đầu cụm Danh t.
Tiết 119: lựa chọn trật tự từ trong câu
(luyện tập)

Bài tập 3:
Lom khom dưới núi, tiều vài chú,

Lác đác bên sông, chợ mấy nhà.

Nhớ nước đau lòng, con quốc quốc
Thương nhà mỏi miệng, cái gia gia.
(Bà Huyện Thanh Quan – Qua Đèo Ngang)

Dưới núi, vài chú tiều lom khom
Bên sông, mấy nhà chợ lác đác.
Con quốc quốc nhớ nước đau lòng,
Cái gia gia thương nhà mỏi miệng.
Trật tự từ th«ng th êng:

TiÕt 119: lùa chän trËt tù tõ trong c©u
(luyÖn tËp)

B i t p 3 :sgk.T.123
- Đảo V ng lên tr ớc Ch ng trong các câu.
- Đảo Danh t chỉ sự vật lên đầu cụm Danh t.
Tạo cho câu thơ sự hài hòa về mặt ngữ âm.
Nhấn mạnh ho t ng : dáng vẻ v t v ca ng ời tiu
phu và sự th a thớt , heo hỳt hoang s của cuộc sống sinh
hoạt ở Đèo Ngang.


Tỏc gi biu l ni bun thm sõu trong ci lũng .Ni
bun khụng ch ý thc ca con ngi m nú ó tim trng
trong tim thc ca ngi thi s i vi nh vi nc .
Tiết 119: lựa chọn trật tự từ trong câu
(luyện tập)

Bài tập 5 (sgk .Tr 124)
? Li t kờ cỏc kh n ng s p x p tr t t t trong b
ph n cõu in m vớ d sau:
Cây tre Việt Nam! Cây tre xanh, nhũn nhặn, ngay thẳng, thuỷ
chung, can đảm. Cây tre mang những đức tính của ng ời hiền là
t ọng tr ng cao quý của dân tộc Việt Nam.
(Thép Mới, Cây tre Việt Nam)
Cho bit vỡ sao tỏc gi la chn trt t t nh vy ?
Tiết 119: lựa chọn trật tự từ trong câu
(luyện tập)

Các khả năng sắp xếp trật tự từ:

- Cây tre nhũn nhặn, xanh, thủy chung, ngay thẳng, can
đảm.
- Cây tre can đảm, thủy chung, xanh, nhũn nhặn, ngay
thẳng.
-
Cây tre ngay thẳng, nhũn nhặn, xanh, can đảm, thủy
chung.
-

Bài tập 5 (sgk .Tr 124)
Tiết 119: lựa chọn trật tự từ trong câu
(luyện tập)

Bài tập 5 (sgk .Tr 124)
Với 5 từ (xanh, nhũn nhặn, ngay thẳng, thuỷ chung, can
đảm) có rất nhiều cách sắp xếp trt t t khác nhau, nh ng
cách sắp xếp trt t t của tác giả là hợp lí nhất vì nó thể hiện
đ ợc đúng trình tự phẩm chất đáng quý của cây tre.
Tiết 119: lựa chọn trật tự từ trong câu
(luyện tập)

- Tre mọc xanh tốt.
- Dáng tre v ơn mộc mạc, màu
tre t ơi nhũn nhặn.
- Mầm tre mọc thẳng.
-
Tre gắn bó với con ng ời Việt
Nam trong lao động, chiến đấu
Hợp lý nhất - úc kết đ ợc những phẩm chất của tre.
-

Cây tre xanh, nhũn
nhặn, ngay thẳng, thủy
chung, can đảm.
Đối chiếu dàn ý miêu tả cây tre và đoạn kết
Bài tập 5 (sgk .Tr 124)
Tiết 119: lựa chọn trật tự từ trong câu
(luyện tập)

Bài tập 6: Viết đoạn văn về một trong hai đề tài sau đây:
a) Lợi ích của đi bộ với sức khỏe.
b) Lợi ích của đi bộ với việc mở rộng hiểu biết thực tế.
Yêu cầu:
-
Đoạn văn từ 5 7 câu.
-
Cách diễn đạt: diễn dịch (quy nạp).
-
Triển khai đề tài.
-
Sử dụng một câu sắp xếp trật từ từ mang hiệu quả diễn đạt (liên
kết câu, nhấn mạnh hình ảnh, thể hiện thứ tự sắp xếp các sự việc
)
Tiết 119: lựa chọn trật tự từ trong câu
(luyện tập)

Ôn tập lí thuyết
*. Trong một câu có thể có nhiều cách sắp xếp trật tự từ, mỗi
cách đem lại hiệu quả diễn đạt riêng.
. Ng ời nói, ng ời viết cần biết lựa chọn trật tự từ thích hợp
với yêu cầu giao tiếp.

*. Trật tự từ trong câu có thể:
- Thể hiện thứ tự nhất định của sự vật, hiện t ợng, hoạt động,
đặc điểm.
- Nhấn mạnh hình ảnh, đặc điểm của sự vật, hiện t ợng.
- Liên kết câu với những câu khác trong văn bản.
- Đảm bảo sự hài hoà về ngữ âm của lời nói.
Củng cố, dặn dò
Tiết 119: lựa chọn trật tự từ trong câu
(luyện tập)

CHÚC THẦY CÔ GIÁO
VÀ CÁC EM MẠNH
KHỎE