co so van hoa dep ma soc

TÝn ng
ìng


Việt Nam là một quốc gia có đời sống tôn
giáo tín ng ỡng hết sức phong phú và đa dạng.
Ngoài một số tôn giáo thế giới du nhập vào
nh : Phật giáo, Kitô giáo, Đạo giáo thì ở VN
còn tồn tại cho tới ngày nay nhiều tín ng ỡng
bản địa nh : tín ng ỡng thờ tổ tiên của mỗi gia
đình, thờ Thành hoàng của mỗi làng và thờ
Mẫu của cộng đồng dân tộc.


Tín ng ỡng thờ Mẫu
là một phần của đạo
thờ Thần : tôn vinh
và thờ phụng những
nữ thần có chức
năng sáng tạo, che
chở cho sự sống của
con ng ời nh : trời đất,
sông n ớc, rừng núi
và còn thờ những
thái hậu, hoàng hậu,
công chúa khi sống
tài giỏi, có công với
dân với n ớc, khi mất
hiển linh phù trợ

cho ng ời dân.
VD: Phật bà, Thánh
Mẫu.
Phật Bà


Tín ng ỡng thờ Mẫu
còn tiếp thu những
ảnh h ởng của tục thờ
cúng tổ tiên.
VD: Trong điện thờ Mẫu mang
tính gia tộc-có vua cha, thánh
Mẫu với phong tục tháng tám
giỗ cha, tháng ba giỗ mẹ
Việc thờ Cô, thờ Cậu của đạo
Mẫu có cội nguồn sâu xa từ việc
thờ cúng những ng ời chết trẻ
bà Cô-ông Mãnh là một yếu tố
rất quan trọng trong thờ cúng
tổ tiên ở các gia tộc và dòng họ.


Từ thế kỉ XVI, trong tín ng ỡng thờ Mẫu
của ng ời Việt đã phát triển về nhiều mặt
từ thờ Mẫu đến Mẫu Tam phủ-Tứ phủ: dần
qui về 1 hệ thống t ơng đối nhất quán về
điện thần với các phủ (thiên phủ, địa phủ,
thoải phủ, nhạc nhủ) các hàng thần (ngọc
hoàng-Mẫu-quan-chầu-ông hoàng-cô,
cậu ) t ơng đối rõ rệt

Ban thờ Mẫu (Tam tòa Thánh Mẫu)
Ban thờ công đồng Tứ phủ


Đặc biệt là
sự xuất hiện
của Thánh
Mẫu Liễu
Hạnh-đã trở
thành vị thần
chủ của Đạo
Mẫu (trong
dân gian nói
bà chính là
hóa thân của
Mẫu Th ợng
Thiên)-truyền
thuyết về Mẫu
Liễu Hạnh.


Trong Mẫu tam phủ-tứ phủ (hay còn
gọi Tam tòa Thánh Mẫu-tức là 3 lần
giáng của Thánh Mẫu Liễu Hạnh với
từng thân phận)
Ng ời con gái trần gian
Công chúa (Liễu Hạnh
công chúa-đ ợc Ngọc
Hoàng ban khi giáng
trần lần thứ 2)

Giác ngộ đạo Phật-khi đ ợc
Quan thế âm cứu ở Sòng
Sơn (Thanh Hóa) và hiển
thánh.
Mẫu Th ợng Thiên
Mẫu Th ợng Ngàn
Mẫu
Thoải


Trong Tam tòa Thánh Mẫu-Mẫu có quyền
năng sáng tạo vũ trụ duy nhất, nh ng lại
hóa thân thành Tam vị (Mẫu Thiên, Mẫu Th
ợng Ngàn, Mẫu Thoải). Còn trong Tứ vị
Thánh Mẫu (Thoải phủ, thiên phủ, nhạc phủ,
địa phủ) cai quản các miền khác nhau.


Cùng với ban Mẫu là Đức Thánh Trần
(cùng Ngũ vị v ơng quan gọi tên từ Đệ
nhất đến Đệ ngũ).
D ới Mẫu là Tứ vị Thánh bà (tứ vị chầu bà) là hàng các quan:
ở hàng Chầu thuộc Nhạc phủ, d ới Hàng Chầu là hàng các ông
Hoàng (từ ông Hoàng Đệ Nhất đến Ông Hoàng M ời), tiếp theo
là hàng Cô (12 Cô từ Cô Cả đến Cô Bé đều là thị nữ của Thánh
Mẫu và các Chầu), và các Cậu là những ng ời chết trẻ (từ 1-9
tuổi) hiển linh thành các bé Thánh là phụ tá các ông Hoàng.


Trong việc thờ cúng của đạo

Mẫu đã đ ợc chuẩn hóa, trong đó
nghi lễ hầu bóng (lên đồng) và
Tháng tám giỗ cha, tháng ba giỗ
mẹ là một điển hình.
Hầu bóng (lên đồng) là nghi lễ chính của thờ
Mẫu Tứ phủ- là nghi lễ nhập hồn của các vị
thánh vào thân xác các ông đồng, bà đồng.
Hầu đồng


Hầu đồng diễn ra vào nhiều dịp trong
một năm: lễ hầu Th ợng nguyên vào
Tháng giêng, lễ hầu nhập hạ vào
tháng t và còn những dịp lễ trình
đồng nh : tiệc Cô Bơ (12/6), tiệc quan Tam
phủ (24/6), tiệc ông Hoàng bảy (17/7)
Trong đó hai lễ hầu đ ợc coi là quan
trọng hơn cả là vào tháng 3 giỗ
Thánh Mẫu và tháng 8 giỗ Vua cha Bát
Hải cùng Đức Thánh Trần.
Giúp trực tiếp cho ông Đồng và bà Đồng trong
buổi hầu thì phải có
Hầu dâng
Cung văn


Một nghi thức quan
trọng bậc nhất trong
hầu đồng là việc ng ời
hầu đồng trùm khăn đỏ

phủ diện lên đầu để thực
hiện nghi thức Thánh
giáng
Có hai hình thức Thánh giáng
Giáng trùm khăn (gọi là hầu tráng
mạn) là các giá Thánh Mẫu đều hầu
theo hình thức này.
Hầu mở khăn: tức thánh nhập và
xuất hiện tr ớc mặt mọi ng ời, là
hình thức hầu đồng dành cho các
thánh từ hàng quan trở xuống.
Khi Mẫu đệ nhất giáng, thì
ng ời hầu giơ ngón tay lên
báo hiệu Mẫu đã giáng,
cung văn chỉ tụng kinh
theo tiếng chuông và mõ.
Khi ng ời hầu khẽ rùng mình,
để tay tr ớc trán báo hiệu
Mẫu đã thăng (xa giá) cung
văn chuyển sang điệu xa giá
hồi cung.


Một số hình ảnh hầu của thanh
đồng.
Chầu bà đệ nhị
đồ lễ trong buổi hầu đồng
cậu bơ nhập vào
Chầu giá ông hòang bơ
hầu giá ông hoàng m ời

Hầu hàng quan trong tứ phủ