Bản Tin số 09 bộ công thương - cục quản lý cạnh tranh

Cục Quản lý cạnh tranh là cơ quan do Chính phủ thành lập trong hệ thống tổ chức của Bộ Công Thương
có nhiệm vụ thực thi Luật Cạnh tranh, Pháp lệnh về Bảo vệ người tiêu dùng, Pháp lệnh Chống bán phá giá,
Pháp lệnh Chống trợ cấp và Pháp lệnh tự vệ.
Với chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn quy định tại Nghị định số 06/2006/NĐ-CP ngày 9 tháng 1 năm
2006, Cục Quản lý cạnh tranh hoạt động nhằm mục tiêu thúc đẩy và duy trì môi trường cạnh tranh hiệu quả
cho các doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế, bảo vệ quyền, lợi ích chính đáng của doanh nghiệp và
người tiêu dùng.
Lãnh đạo Cục Quản lý cạnh tranh gồm một Cục trưởng do Thủ tướng bổ nhiệm theo đề nghị của Bộ trưởng
Bộ Công Thương, và một số Phó Cục trưởng do Bộ trưởng Bộ Công Thương bổ nhiệm

Thúc đẩy tạo lập môi trường cạnh tranh lành mạnh, hiệu quả

Bảo vệ quyền lợi của doanh nghiệp và người tiêu dùng trước
những hành vi hạn chế cạnh tranh

Chống các hành vi phản cạnh tranh

Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng

Hỗ trợ cho ngành sản xuất trong nước phòng, chống các vụ
kiện bán phá giá, trợ cấp và tự vệ của nước ngoài.
CƠ CẤU TỔ CHỨC CỦA CỤC QUẢN LÝ CẠNH TRANH - BỘ CÔNG THƯƠNG
BỘ CÔNG THƯƠNG
CỤC QUẢN LÝ CẠNH TRANH
CỤC QUẢN LÝ
CẠNH TRANH
Lãnh đạo Cục
Ban Điều tra vụ việc
hạn chế cạnh tranh
Ban Điều tra và xử lý

các hành vi cạnh tranh
không lành mạnh
Ban Giám sát và quản
lý cạnh tranh
Ban Xử lý chống bán
phá giá, chống trợ cấp
và tự vệ
Ban
Hợp tác quốc tế
Trung tâm Thông tin
cạnh tranh
Trung tâm Đào tạo
điều tra viên
Văn phòng
Văn phòng đại diện
tại TP. Hồ Chí Minh
Văn phòng đại diện
tại TP. Đà Nẵng
Ban Bảo vệ người
tiêu dùng
BẢN TIN
CẠNH TRANH & NGƯỜI TIÊU DÙNG
Của Cục Quản lý cạnh tranh
Giấy phép xuất bản số 66/GP-XBBT
Cấp ngày 3/12/2008
Phát hành vào ngày 20 hàng tháng
TỔNG BIÊN TẬP
BẠCH VĂN MỪNG
PHÓ TỔNG BIÊN TẬP
VŨ BÁ PHÚ

BIÊN TẬP VIÊN
NGUYỄN THÀNH HẢI, PHAN CÔNG THÀNH
NGUYỄN VĂN THÀNH, BÙI VIỆT TRƯỜNG
NGUYỄN PHƯƠNG THẢO
HỘI ĐỒNG CỐ VẤN
TRƯƠNG ĐÌNH TUYỂN
Nguyên Bộ trưởng Bộ Thương mại
PGS. TS. LÊ DANH VĨNH
Thứ trưởng Bộ Công Thương
GS. TS. HOÀNG ĐỨC THÂN
Đại học Kinh tế Quốc dân
PGS. TS. NGUYỄN NHƯ PHÁT
Viện Nhà nước và Pháp luật
TS. BÙI NGUYÊN KHÁNH
Viện Nhà nước và Pháp luật
TS. HỒ TẤT THẮNG
Phó Chủ tịch Hội Tiêu chuẩn và Bảo vệ NTD Việt Nam
TS. VŨ THÀNH TỰ ANH
Giám đốc phụ trách nghiên cứu
Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright
Cộng tác viên ở nước ngoài
LÊ THÀNH VINH, Nghiên cứu sinh chuyên ngành Luật
ĐH Monash, Australia
DANIEL VANHOUTTE, Đại học Tự do, Bỉ
Tổ chức sản xuất và phát hành
TRUNG TÂM THÔNG TIN CẠNH TRANH (CCID)
25 Ngô Quyền - Hà Nội
ĐT: (04) 2220 5009 * Fax: (04) 2220 5303
Đại diện tại TP. Hồ Chí Minh
Số 159 Kí Con, Quận 1, TP. Hồ Chí Minh

ĐT: (08) 3914 6297 * Fax: (08) 3914 6298
Email:
Chịu trách nhiệm xuất bản
VŨ BÁ PHÚ
Phát hành tại
Công ty phát hành báo chí Trung ương
Ban Biên tập Bản tin Cạnh tranh và Người tiêu dùng xin trân trọng cảm ơn và nghiêm túc tiếp thu ý kiến đóng góp của độc giả nhằm nâng cao chất
lượng của Bản tin. Mọi ý kiến đóng góp, thư từ, tin, bài xin gửi về:
Ban Biên tập Bản tin Cạnh tranh và Người tiêu dùng
25 Ngô Quyền - Hoàn Kiếm - Hà Nội
ĐT: (04) 2220 5009 * Fax: (04) 2220 5303 * Email:
5
HOẠT ĐỘNG TRONG KỲ
9
VẤN ĐỀ - SỰ KIỆN
13
TRANG QUỐC TẾ
20
GÓC NGƯỜI TIÊU DÙNG
Trong số này
V C A
4
CẠNH TRANH & NGƯỜI TIÊU DÙNG
Số 9 - 2009
24
25
NGHIÊN CỨU - TRAO ĐỔI
29
HOẠT ĐỘNG KỲ TỚI
30

TẢN MẠN
HƯỚNG TỚI MẠNG LƯỚI CẠNH TRANH QUỐC GIA
23
PHÁP LUẬT VỀ CẠNH TRANH KHÔNG LÀNH MẠNH
22
HỎI ĐÁP
BẢN TIN
CẠNH TRANH & NGƯỜI TIÊU DÙNG
V C A
5
CẠNH TRANH & NGƯỜI TIÊU DÙNG
Số 9 - 2009
HOẠT ĐỘNG TRONG KỲ
T
ừ ngày 07-08/08/2009 tại Pulau
Langkawi, Malaysia đoàn đại biểu VCA đã
tham dự Cuộc họp lần thứ 4 của Nhóm
chuyên gia Cạnh tranh ASEAN (AEGC). Đây là
cuộc họp thường kỳ của AEGC nhằm tổng kết
những kết quả đạt được cũng như đề ra kế
hoạch thực hiện trong thời gian tiếp theo,
hướng đến việc góp phần xây dựng cộng
đồng kinh tế ASEAN phát triển bền vững.
Cuộc họp có sự tham gia của các nước
thành viên ASEAN và đại diện Ban thư ký
ASEAN, trong đó Malaysia giữ vai trò Chủ tịch
AEGC với nhiệm kỳ từ tháng 03/2009 đến
tháng 03/2010.
Phiên họp đã mở đầu bằng việc đánh giá
kết quả hoạt động của ba nhóm công việc

chính trong khuôn khổ hoạt động AEGC
trong thời gian qua, bao gồm (i) Nâng cao
năng lực cho các cơ quan cạnh tranh; (ii) Xây
dựng Hướng dẫn về chính sách cạnh tranh
khu vực ASEAN dành cho các nhà hoạch định
chính sách cạnh tranh tại các nước ASEAN (Re-
gional Guidelines on Competition Policy in
ASEAN) và (iii) Xây dựng Sổ tay về Chính sách
và Luật cạnh tranh ASEAN hướng đến các
doanh nghiệp có hoạt động kinh doanh và
đầu tư tại các nước ASEAN (Handbook on
Competition Policies and Laws in ASEAN for
Businesses).
Sau đó, các nước và Ban Thư ký ASEAN đã
cùng nhau trao đổi kế hoạch hoạt động của
AEGC trong thời gian tới. Để nâng cao năng
lực cho các cơ quan cạnh tranh ASEAN, các
hoạt động bao gồm các khóa đào tạo, đoàn
công tác, hội thảo và diễn đàn sẽ được tăng
cường nhằm trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm
giữa các cơ quan cạnh tranh. Bên cạnh việc tổ
chức những hoạt động đó, các nước cũng
nghiên cứu xây dựng công cụ đánh giá tính
hiệu quả và kết quả thực tiễn của những hoạt
động đó. Trong chiến lược phát triển dài hạn,
AEGC cần đề ra định hướng trong công tác
nâng cao năng lực cho các cơ quan cạnh
tranh nhằm đáp ứng nhu cầu và đem lại lợi ích
cho tất cả các nước thành viên nói riêng, cộng
đồng ASEAN nói chung.

Hai ấn phẩm chính thức của ASEAN về hệ
thống chính sách và pháp luật cạnh tranh dự
kiến sẽ được hoàn thành vào tháng 06/2010.
Sau khi ra mắt, Hướng dẫn và Sổ tay sẽ được
tuyên truyền rộng rãi tại các nước thành viên
thông qua các diễn đàn và các kênh thông tin
như cổng thông tin ASEANWEB, cổng thông
tin cơ quan cạnh tranh các nước thành viên và
phát hành đĩa CD- ROM,...
Cuộc họp đã thành công tốt đẹp với sự
tham gia đóng góp ý kiến, trao đổi của tất cả
các thành viên ASEAN cũng như Ban Thư ký
ASEAN. Việt Nam luôn tham gia rất tốt vai trò
của mình trong các hoạt động của AEGC và
sẵn sàng cho công tác chuẩn bị tiếp nhận vai
trò chủ tịch AEGC vào năm 2010, cũng như tổ
chức Cuộc họp AEGC tiếp theo tại Việt Nam.
NGÂN AN
Cục quản lý cạnh tranh (VCA) tham dự Cuộc họp
Nhóm chuyên gia cạnh tranh ASEAN
HOẠT ĐỘNG TRONG KỲ
V C A
6
CẠNH TRANH & NGƯỜI TIÊU DÙNG
Số 9 - 2009
N
gày 24-26/8/2009, VCA đã
phối hợp với Ủy ban Thương
mại Liên bang Hoa kỳ (USFTC),
Ngân hàng phát triển Châu Á (ADBI),

Cơ quan phát triển quốc tế Hoa kỳ
(USAID) tổ chức thành công khóa
đào tạo quốc tế “Lạm dụng vị trí
thống lĩnh và độc quyền nhìn từ góc
độ kinh tế” trong khuôn khổ ASEAN
tại Đà Lạt.
Mục đích của khóa học nhằm
đem lại cho các nhà xây dựng luật và
chính sách cạnh tranh, các điều tra
viên và các luật sư cái nhìn tổng
quan về kinh tế học vi mô khi tiếp
cận và xem xét các vấn đề độc
quyền. Các thành viên đã được
hướng dẫn về cách áp dụng các khái
niệm kinh tế đối với các vụ việc thực
tế đã được điều tra tại Mỹ. Đây được
xem là cơ hội rất thuận lợi cho việc
giao lưu, trao đổi kinh nghiệm giữa
các nước ASEAN trong lĩnh vực cạnh
tranh nói chung và vấn đề độc
quyền/thống lĩnh nói riêng.
Trong 3 ngày, với các bài giảng đi
từ lý thuyết đến phân tích các trường
hợp cụ thể của các chuyên gia đến
từ USFTC và USDOJ (Bộ Tư pháp Hoa
Kỳ), 40 thành viên của khóa đào tạo
bao gồm các nhà xây dựng chính
sách, các điều tra viên, các giáo sư và
luật sư về cạnh tranh đến từ 10 nước
ASEAN và Mông Cổ đã được trang bị

các kiến thức kinh tế học liên quan
đến giao dịch độc quyền, chi phí xã
hội của độc quyền, đánh giá độc
quyền nhìn từ góc độ kinh tế. Ngoài
ra, các học viên được thảo luận phân
tích 04 án lệ liên quan đến độc
quyền và lạm dụng vị trí thống lĩnh
được cung cấp bởi các chuyên gia
Hoa Kỳ. Qua đó, các học viên tiếp thu
được các kiến thức thực tế trong việc
T
ừ ngày 10-12/08/2009 tại Pulau
Langkawi, Malaysia đã diễn ra
Hội thảo lần thứ 4 của AEGC với
chủ đề “ Kỹ năng tiếp cận, phương
pháp luận và kỹ thuật của Luật cạnh
tranh”.
Hội thảo nằm trong khuôn khổ
hoạt động nâng cao năng lực cơ
quan cạnh tranh các nước thành viên
ASEAN với sự tham gia của các nước
thành viên ASEAN, Ban thư ký ASEAN
cùng các chuyên gia đến từ các cơ
quan cạnh tranh như Cơ quan cạnh
tranh Đức Bundeskartellamt, Ủy ban
về chống độc quyền Đức (German
Monopolies Commission), Ủy ban
cạnh tranh và người tiêu dùng Úc
(ACCC) cùng các chuyên gia nghiên
cứu và luật sư đến từ văn phòng luật.

Qua đó, các đại biểu tham gia đã trao
đổi kiến thức, kinh nghiệm về các vấn
đề liên quan đến kỹ năng tiếp cận,
phương pháp luận và kỹ thuật của
Luật cạnh tranh, nhằm xây dựng mô
hình, các quy định và luật cạnh tranh
phù hợp với các nước ASEAN.
Nội dung hội thảo tập trung vào
những vấn đề liên quan đến (i) chính
sách và luật cạnh tranh, các phương
pháp tiếp cận trong việc hình thành
và xây dựng chính sách và luật cạnh
tranh, (ii) và những vấn đề cụ thể như
thỏa thuận ngang, thỏa thuận dọc,
thông đồng trong Cartel, lạm dụng vị
trí thống lĩnh thị trường, kiểm soát
hoạt động mua bán và sáp nhập
trong việc xây dựng các quy định
trong luật cạnh tranh.
Kinh nghiệm thực tiễn từ những
nước phát triển như Hoa Kỳ, EU, Úc rất
có ích cho các nước thành viên
ASEAN trong việc hoàn thiện quá
trình hình thành chính sách và luật
cạnh tranh phù hợp đối với bối cảnh
từng quốc gia, đặc biệt nâng cao hiệu
quả thực thi luật cạnh tranh. Bên
cạnh đó, các nước thành viên ASEAN
cũng chia sẻ, trao đổi thẳng thắn
những khó khăn mà các nước đang

gặp phải, nhằm giúp đỡ lẫn nhau
trong việc hình thành chính sách và
luật cạnh tranh, thực hiện cam kết
trong Chương trình hành động
ASEAN- đến năm 2015, các nước
ASEAN đều ban hành luật cạnh tranh.
Tại hội thảo, Việt Nam đã chia sẻ
kinh nghiệm trong quá trình xây
dựng Luật cạnh tranh, cơ quan cạnh
tranh, những khó khăn trong quá
trình thực thi Luật và kinh nghiệm
thực tiễn trong xử lý vụ việc cạnh
tranh tại Việt Nam. Việc tham gia hội
thảo và những hoạt động quốc tế là
cơ hội tốt giúp cơ quan cạnh tranh
Việt Nam có thể học hỏi những kinh
nghiệm quý báu từ nhiều quốc gia
trên thế giới, đồng thời khẳng định vị
thế của Cơ quan cạnh tranh Việt Nam
trong mạng lưới các cơ quan cạnh
tranh.
NGÂN AN
VCA tham dự Hội thảo lần thứ 4 của Nhóm chuyên gia Cạnh tranh
ASEAN (AEGC) với chủ đề “Kỹ năng tiếp cận, phương pháp luận
và kỹ thuật của Luật cạnh tranh”
Khóa đào tạo quốc tế với chủ đề
“Lạm dụng vị trí thống lĩnh và độc quyền nhìn từ góc độ kinh tế”
(Xem tiếp trang 21)
V C A
7

CẠNH TRANH & NGƯỜI TIÊU DÙNG
Số 9 - 2009
N
gày 27/8/2009 VCA đã tiến
hành tổ chức Tọa đàm “Chế
định cạnh tranh không lành
mạnh trong pháp luật cạnh tranh” tại
Trụ sở VCA - số 25 Ngô Quyền, Hoàn
Kiếm, Hà Nội. Tham dự buổi Tọa đàm
có các đại biểu của VCA, đại diện của
các Bộ/ngành, các viện, trường, công
ty Luật và các Doanh nghiệp.
Phần trình bày của diễn giả Đoàn
Tử Tích Phước xung quanh vấn đề chế
định pháp luật về cạnh tranh không
lành mạnh bao gồm các nội dung
chính:
- Giới thiệu hành vi cạnh tranh
không lành mạnh
- Pháp luật về cạnh tranh không
lành mạnh tại một số quốc gia
- Thực thi pháp luật về cạnh tranh
không lành mạnh tại Việt Nam
- Kiến nghị và giải pháp liên quan
tới chế định cạnh tranh không lành
mạnh tại Việt Nam
Chủ đề của Tọa đàm gắn liền với
một hoạt động thực tiễn thực thi Luật
cạnh tranh và đã nhận được sự quan
tâm và nhiệt tình đóng góp ý kiến từ

phía các đại biểu.
Bà Trịnh Thị Sâm - Trưởng khoa
luật Đại Học Thương Mại đã nêu ra
những thành công của bài nghiên
cứu trong việc khái quát nhiều thông
tin cụ thể và bao quát liên quan đến
cạnh tranh và cạnh tranh không lành
mạnh của Việt Nam và một số nước
trên thế giới và những kinh nghiệm
được rút ra từ các chế định cạnh
tranh. Tuy nhiên, việc đề cập đến rất
nhiều Luật cạnh tranh của các nước
cũng có những hạn chế khi nội dung
chưa thực sự tập trung phân tích sâu
vào một số nước để từ đó rút ra bài
học cho Việt Nam. Theo ý kiến chủ
quan của Bà Sâm, bài nghiên cứu sẽ
trọn vẹn nếu đi sâu vào phân tích hơn
nữa các chế định cạnh tranh không
lành mạnh của Việt Nam, nêu lên
những tồn tại và yếu kém của nguồn
lực hiện có, đặc biệt là kinh nghiệm
rút ra từ các vụ việc do VCA thụ lý và
xét xử.
Tiến sỹ Nguyễn Hữu Huyên đến
từ Bộ Tư pháp cho rằng đây là công
trình nghiên cứu nghiêm túc và
mang hiệu quả chuyên môn cao
đóng góp vào quá trình xây dựng và
thực thi Luật cạnh tranh và phục vụ

công tác nghiên cứu. Theo Ông, bài
nghiên cứu này nên tóm gọn lại
thành 3 phần: Các vấn đề lý luận về
cạnh tranh không lành mạnh; thực thi
Pháp luật cạnh tranh không lành
mạnh ở Việt Nam; nhận xét và kiến
nghị. Những vấn đề được đề cập có
tính hệ thống của bài nghiên cứu cần
được triển khai nghiên cứu sâu hơn
để có thể trở thành một đề tài nghiên
cứu khoa học.
Bà Nguyễn Thị Vân Anh - Giảng
viên trường Đại Học Luật đề cập đến
vấn đề cạnh tranh không lành mạnh
trong lĩnh vực Quảng cáo, đáng chú ý
là các hành vi mang tính chất lừa dối
và so sánh. Đây là vấn đề xảy ra
Tọa đàm “Chế định cạnh tranh không lành mạnh trong pháp luật
cạnh tranh”
T
rong khuôn khổ Dự án “Nâng
cao năng lực thực thi Luật và
chính sách cạnh tranh của Việt
Nam”, ngày 17 và 18 tháng 9 năm
2009, VCA đã phối hợp với các
chuyên gia của Ủy ban Thương mại
Lành mạnh Nhật Bản tổ chức Khóa
đào tạo về “Kỹ năng điều tra hành
vi cạnh tranh không lành mạnh”
tại Hải Phòng.

Nội dung khoá đào tạo tập
trung vào kỹ năng điều tra và xử lý
các hành vi thương mại không công
bằng do các chuyên gia nhiều kinh
nghiệm của Ủy ban Thương mại
lành mạnh Nhật bản truyền đạt. Bên
cạnh các bài trình bày về các quy
định pháp luật về các hành vi
thương mại không công bằng, các
học viên sẽ được chia làm các nhóm
thảo luận các vụ việc thực tế đã diễn
ra tại Nhật bản đã được Ủy ban
Thương mại lành mạnh điều tra và
xử lý trong thời gian vừa qua.
Khoá đào tạo nhằm nâng cao kỹ
năng điều tra vụ việc cạnh tranh cho
các điều tra viên cạnh tranh của
VCA, đồng thời cung cấp những
kiến thức cần thiết cho các cán bộ
làm công tác quản lý cạnh tranh,
bảo vệ người tiêu dùng tại các Sở
Công Thương địa phương và các cơ
quan quản lý nhà nước có liên quan.
TRUNG THƯỚNG
Khóa đào tạo “Kỹ năng điều tra hành vi cạnh tranh
không lành mạnh”
(Xem tiếp trang 14)
V C A
8
CẠNH TRANH & NGƯỜI TIÊU DÙNG

Số 9 - 2009
N
ối tiếp hai hội nghị lấy ý kiến xây dựng Luật
Bảo vệ người tiêu dùng mới được tổ chức tại
Hà Nội trong tháng 8, được sự hỗ trợ của Tổ
chức CUTS, VCA đã phối hợp với Phòng Thương mại
và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) để tổ chức hai Hội
nghị tại thành phố Hồ Chí Minh vào ngày 08/9/2009
với sự tham gia của đông đảo các doanh nghiệp và
các Hiệp hội doanh nghiệp phía Nam và ngày
09/9/2009 với đối tượng tham gia là các cơ quan
nhà nước có liên quan (các Sở Công Thương, Sở Y tế,
Sở Khoa học và Công nghệ, các Ủy ban nhân dân từ
Hà Tĩnh trở vào), các nhà khoa học, một số trường
đại học và các công ty luật ở phía Nam.
Dưới sự chủ trì của Thứ trưởng Bộ Công Thương
Lê Danh Vĩnh, cả hai hội nghị đều đã thu hút được
đông đảo sự tham gia của các đại biểu với những ý
kiến đóng góp quý báu đối với Dự thảo Luật Bảo vệ
người tiêu dùng. Ý kiến của một số luật sư cho rằng
cần làm rõ những quy định về “quyền và trách
nhiệm của người tiêu dùng” để người tiêu dùng có
thể nhận thức dễ dàng hơn về trách nhiệm tự bảo
vệ mình cũng như bảo vệ cộng đồng nhưng không
lạm dụng quyền nhằm mưu cầu lợi ích một cách
bất hợp pháp khi xảy ra tranh chấp với tổ chức, cá
nhân sản xuất, kinh doanh hàng hóa, dịch vụ; Các
quy định về quyền và nghĩa vụ của người tiêu dùng
cũng như của các tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh
doanh hàng hóa, dịch vụ cần được quy định rõ

ràng, minh bạch, đảm bảo sự hài hòa về lợi ích giữa
thương nhân với người tiêu dùng; cần xem xét lại
quy định về đối tượng và phạm vi điều chỉnh của
Luật. Bên cạnh đó còn có rất nhiều vấn đề khác đã
được các đại biểu thẳng thắn tranh luận, đưa ra ý
kiến, trong đó tập trung vào những vấn đề như:
- Trách nhiệm của thương nhân đối với người
tiêu dùng;
- Quy định về hợp đồng theo mẫu;
- Phương thức giải quyết tranh chấp của người
tiêu dùng tại cơ quan hành chính;
- Phương thức giải quyết tranh chấp thông qua
thủ tục rút gọn tại tòa án;
- Quy định về cơ quan chuyên trách về công tác
bảo vệ người tiêu dùng;
- Quỹ Bảo vệ người tiêu dùng.
Những ý kiến đóng góp của các đại biểu tham
dự tại Hội nghị sẽ được Ban soạn thảo Luật Bảo vệ
người tiêu dùng tiếp thu và nghiên cứu để tiếp tục
hoàn thiện Dự thảo Luật này.
Kết thúc hội nghị, Thứ trưởng Lê Danh Vĩnh
tổng kết lại những vấn đề đã đạt được, qua đó Thứ
trưởng cũng nhấn mạnh rằng trong quá trình xây
dựng Dự luật, Bộ Công Thương rất mong nhận
được các ý kiến đóng góp thiết thực từ người dân
để Ban soạn thảo sớm hoàn thành và trình Quốc hội
thông qua vào năm 2010.
MINH VÂN
Hội nghị lấy ý kiến xây dựng
Luật Bảo vệ người tiêu dùng tại TP. Hồ Chí Minh

HOẠT ĐỘNG TRONG KỲ
V C A
9
CẠNH TRANH & NGƯỜI TIÊU DÙNG
Số 9 - 2009
VẤN ĐỀ - SỰ KIỆN
N
gày 31 tháng 8 năm 2009, Bộ
Thương mại Hoa Kỳ (DOC) đã
công bố Quyết định sơ bộ về
vụ việc điều tra áp dụng biện pháp
chống trợ cấp đối với mặt hàng túi
nhựa Polyethylene đựng hàng hóa
bán lẻ (túi nhựa) nhập khẩu từ nước
Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam
(Việt Nam). Theo Quyết định này,
DOC kết luận có trợ cấp đối với mặt
hàng nêu trên.
Các khoản trợ cấp là những trợ
giúp về tài chính từ chính phủ nước
ngoài mà khoản trợ cấp đó đem lại lợi
ích cho việc sản xuất, hoặc xuất khẩu
hàng hóa.
Đây là vụ điều tra chống trợ cấp
đầu tiên liên quan đến Việt Nam.
Trong Công báo Liên bang công bố
việc khởi xướng điều tra chống trợ
cấp, DOC đã mời bình luận công khai
từ công chúng liên quan về việc áp
dụng Luật Chống trợ cấp đối với

hàng nhập khẩu từ Việt Nam.
DOC sơ bộ quyết định rằng các
nhà sản xuất/xuất khẩu mặt hàng túi
nhựa từ Việt Nam đã nhận được
những khoản trợ cấp thuần, có thể
đối kháng từ mức 0,20 (mức không
đáng kể) tới 4,24%.
Ba bị đơn bắt buộc là Công ty Ad-
vance Polybag, Chin Sheng (Tiến
Thịnh) và Tập đoàn Doanh nghiệp
Fotai Việt Nam đã nhận những mức
thuế suất trợ cấp sơ bộ tương ứng là
0,20% (mức không đáng kể), 1,69 %
và 4,24%. Tất cả những nhà sản
xuất/xuất khẩu khác từ Việt Nam
nhận mức thuế suất trợ cấp sơ bộ là
2,97%.
Ngoại trừ Công ty Advance Poly-
ban, theo kết luận của Quyết định sơ
bộ này, DOC sẽ chỉ thị cho Cục Hải
quan và bảo vệ biên giới Hoa Kỳ thu
tiền đặt cọc bằng tiền mặt hoặc ký
quỹ dựa trên những mức thuế suất sơ
bộ trên đây.
Những nguyên đơn của vụ điều
tra này là Công ty Hilex Poly, thuộc
Hartsville, South Carolina và Tập đoàn
Superbag, thuộc Houston, bang
Texas.
Hàng hóa thuộc diện điều tra là

mặt hàng túi nhựa, mà cũng có thể
Bộ Thương mại Hoa Kỳ sơ bộ kết luận có trợ cấp đối
với mặt hàng túi nhựa Polyethylene đựng hàng hóa
bán lẻ từ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam
Những mức thuế trợ cấp sơ bộ
Lịch trình vụ kiện
Con số thống kê nhập khẩu
Nước Nhà sản xuất/xuất khẩu Thuế suất trợ cấp
VIỆT NAM
Advance Polybag
0,20%
(mức không đáng kể)
Công ty TNHH Chin Sheng 1,69%
Tập đoàn Doanh nghiệp Fotai Việt Nam 4,24%
Những doanh nghiệp khác 2,97%
Sự kiện Ngày
Nộp đơn kiện 31/03/2009
Ngày DOC khởi xướng điều tra 20/04/2009
Quyết định sơ bộ của ITC 15/05/2009
Quyết định sơ bộ của DOC* 28/08/2009
Quyết định cuối cùng của DOC* 11/01/2010
Quyết định cuối cùng của ITC** 25/02/2010
Ra các Lệnh áp thuế*** 04/03/2010
*Những thời hạn này có thể kéo dài theo luật định.
**Sẽ chỉ xảy ra trong trường hợp có phán quyết khẳng định cuối cùng của DOC
***Sẽ chỉ xảy ra trong trường hợp có phán quyết khẳng định cuối cùng của cả DOC và ITC
Việt Nam 2006 2007 2008
Khối lượng (Nghìn đơn vị) 3. 061.998 7.288.037 7.192.325
Trị giá (USD) 17.480.448 65.428.966 79.408.688
(Nguồn: Ủy ban Thương mại Quốc tế Hoa Kỳ ITC, Dataweb (HTSUS 3923.21.0085)

LÊ SỸ GIẢNG
được gọi là các túi xách hình chữ T, túi
đựng hàng thực phẩm, túi đựng hàng
mua bán hoặc túi tại các quầy hàng.
Túi nhựa được phân dưới nhóm có
mã số 3923.21.0085 (theo bảng mã số
thuế nhập khẩu hài hòa của Hoa Kỳ-
HTS US). Trong khi mã số thuế HTS US
được cung cấp để tạo thuận lợi và với
mục đích dành cho hải quan, bản mô
tả của DOC về hàng hóa thuộc diện
điều tra sẽ điều chỉnh phạm vi của
cuộc điều tra này.
Trong năm 2008, trị giá nhập
khẩu mặt hàng túi nhựa từ Việt Nam
vào khoảng 79 triệu USD.
DOC hiện đang lên kế hoạch để
ban hành quyết định cuối cùng vào
tháng 01 năm 2010.
Nếu DOC ra quyết định cuối cùng
khẳng định, và Ủy ban Thương mại
Quốc tế Hoa Kỳ (ITC) ra quyết định
cuối cùng khẳng định rằng mặt hàng
túi nhựa nhập khẩu từ Việt Nam gây
thiệt hại vật chất hoặc đe dọa gây
thiệt hại vật chất tới ngành sản xuất
Hoa Kỳ, DOC sẽ ban hành lệnh áp
thuế trợ cấp.
V C A
10

CẠNH TRANH & NGƯỜI TIÊU DÙNG
Số 9 - 2009
VẤN ĐỀ - SỰ KIỆN
N
gày 25/8/2009, Tổng vụ
Thương mại, Ủy ban Châu Âu
(EC) đã gửi Thương vụ tại EU –
Bỉ thông báo liên quan đến quyết
định áp thuế chống bán phá giá đối
với mặt hàng vít thép không gỉ xuất
xứ từ Việt Nam.
1. Yêu cầu tiến hành rà
soát
Ngày 14/11/2005, Ủy ban Châu
Âu EC đã ra quyết định áp thuế chống
bán phá giá đối với sản phẩm vít thép
không gỉ xuất xứ từ Trung Quốc, In-
donesia, Đài Loan, Thái Lan và Việt
Nam. Các công ty có liên quan trong
vụ việc này của Việt Nam bao gồm
Header Plan Co. Ltd (HPV) – là công ty
100% vốn Đài Loan đầu tư tại tỉnh
Đồng Nai và một số công ty trong
nước như Công ty 4 - 5, Công ty 1 - 3,…
Theo quyết định này, mức thuế
chống bán phá giá áp dụng đối với
tất cả các công ty của Việt Nam là
7,7%.
Trong năm 2008, HPV đã đệ đơn
lên EC yêu cầu tiến hành rà soát giữa

kỳ cho riêng HPV trong phạm vi của
vụ việc này. Sau quá trình rà soát (bao
gồm thu thập, xử lý thông tin do
doanh nghiệp cung cấp và thẩm tra
tại chỗ) và tham vấn với Ủy ban Tư
vấn, ngày 13/8/2008, EC đã ra thông
báo tiến hành rà soát tạm thời riêng
đối với HPV.
2. Nội dung và kết luận
rà soát đối với HPV của EC
Sau khi nhận được yêu cầu của
HPV, EC đã gửi bản câu hỏi điều tra cụ
thể, bao gồm cả bản câu hỏi liên
quan đến đối xử kinh tế thị trường
(MET) và đối xử riêng (IT) dành cho
doanh nghiệp. HPV đã hoàn thành trả
lời tất cả cả các bản câu hỏi điều tra
và gửi cho EC đúng thời hạn.
Ngoài ra, để thu thập những
thông tin cần thiết về vụ việc cũng
như xây dựng giá trị thông thường,
EC đã tiến hành thẩm tra tại chỗ một
số cơ sở của HPV cả tại Việt Nam và
Đài Loan.
Kết thúc quá trình rà soát, EC đã
đưa ra các kết luận như sau:
- HPV đã đáp ứng đủ 5 tiêu chí
MET và sau khi tham vấn với Hội
đồng tư vấn thì HPV đã được trao
MET. Kết luận này ban đầu đã bị

ngành công nghiệp của EU phản đối
vì cho rằng sẽ có rủi ro lẩn tránh thuế
bằng cách chuyển hàng xuất khẩu từ
Đài Loan thông qua Việt Nam. Tuy
nhiên việc trao MET cho HPV và khả
năng lẩn tránh thuế từ Đài Loan
không có mối liên hệ gì bởi vì hành vi
lẩn tránh thuế vẫn có thể xảy ra ngay
cả khi MET không được trao
cho HPV. Hơn nữa, ngành công
nghiệp EU cũng không đưa ra
được những bằng chứng ủng hộ
cáo buộc đó và cuối cùng ngành
công nghiệp của EU cũng đã phải rút
lại phản đối trên.
- Việc so sánh giá trị thông thường
và giá xuất khẩu tính toán cho thấy
HPV đã không bán phá giá mặt hàng
nói trên vào thị trường EU.
- Mức thuế chống bán phá giá đối
với vít thép không gỉ của HPV là 0%
và của các nhà sản xuất Việt Nam
khác là 7,7%.
3. Đánh giá
Đây là lần đầu tiên, EC tiến hành
rà soát giữa kỳ thuế chống bán phá
giá và có quyết định riêng đối với một
doanh nghiệp xuất khẩu của Việt
Nam xuất khẩu vào thị trường EU.
Đây cũng là lần đầu tiên một doanh

nghiệp Việt Nam được EC trao quy
chế đối xử kinh tế thị trường (MET)
trong một vụ việc rà soát thuế chống
bán phá giá.
Tiền lệ này sẽ là một tín hiệu tích
cực cho các doanh nghiệp Việt Nam
đấu tranh trong quá trình kháng kiện
các vụ kiện chống bán phá giá từ thị
trường EU sau này.
LÊ SỸ GIẢNG
EC thông báo vụ việc chống
bán phá giá vít thép không
gỉ xuất xứ từ Việt Nam
B
án hàng đa cấp (BHĐC) là một phương thức tiếp thị để bán lẻ hàng hoá,
được thực hiện thông qua mạng lưới người tham gia gồm nhiều cấp,
nhiều nhánh; hàng hoá được bán trực tiếp cho người tiêu dùng tại nơi ở,
nơi làm việc hoặc tại một số địa điểm không phải là điểm bán lẻ thường xuyên;
người tham gia được hưởng hoa hồng, tiền thưởng, hoặc lợi ích kinh tế từ kết
quả bán hàng của mình và của mạng lưới do mình tổ chức. Hoạt động bán
hàng đa cấp xuất hiện ở Việt Nam từ những năm 1999 - 2000 và phát triển với
tốc độ rất nhanh chóng.
Đến nay đã có trên 40 doanh nghiệp được cấp giấy đăng ký tổ chức bán
hàng đa cấp tại Việt Nam, trong số đó có 10 doanh nghiệp đã làm thủ tục xin
chấm dứt hoạt động, hoặc bị rút giấy đăng ký. Sản phẩm bán hàng đa cấp chủ
yếu liên quan đến sức khỏe con người như thực phẩm chức năng, mỹ phẩm, đồ
dùng cá nhân và các đồ dùng trong gia đình như máy tạo khí Ozone, nồi lẩu
điện, bếp ga, chăn ga gối đệm …
Bên cạnh các doanh nghiệp bán hàng đa cấp kinh doanh hợp
pháp và minh bạch được nhà nước công nhận; trên thị trường Việt

Nam cũng xuất hiện khá nhiều các tổ chức, cá nhân kinh doanh bán
hàng đa cấp có dấu hiệu kinh doanh bất hợp pháp, lừa đảo người
tiêu dùng, mà Luật Cạnh tranh của Việt Nam gọi là “hoạt động bán
hàng đa cấp bất chính”,.
Một trong những nguyên nhân phổ biến dẫn đến sự nghi ngờ
hoặc phản đối của dự luận, của người tiêu dùng chính là sự khó phân
biệt giữa hoạt động BHĐC chân chính, hợp pháp và hoạt động bán
hàng đa cấp bất chính – mô hình “hình tháp ảo” đang bị cấm trên thế
giới. Để có thể phân biệt được mô hình bán hàng đa cấp chân chính
hợp pháp và mô hình bán hàng đa cấp bất chính – mô hình “Hình
tháp ảo”, chúng ta có thể dựa vào một số biểu hiện dưới đây.
Chiêu thức tuyển người vào mạng
mạng lưới
Mạng lưới bán hàng đa cấp hoạt động theo
nguyên tắc “từ con người đến con người”, nghĩa là
một người giới thiệu cho một người khác, sau đó
người này lại giới thiệu cho những người tiếp theo,
những người tiếp theo đó đến lượt mình lại giới thiệu
thêm nhiều người tiếp theo nữa. Từ đó đã hình thành
một suy nghĩ giản đơn về BHĐC, rất nhiều người nghĩ
rằng chỉ cần “lôi kéo” được người khác tham gia vào
mạng lưới của mình là đã có được thu nhập, mà
không hiểu rằng thu
nhập chính có được là
do bán hàng và đào tạo
người khác bán hàng.
Trong mô hình “hình
tháp ảo” thì thay vì bán
hàng người ta kiếm tiền
bằng các chiêu dụ

người tham gia như hứa
hẹn một mức hoa hồng
cao nếu đóng tiền tham
V C A
11
CẠNH TRANH & NGƯỜI TIÊU DÙNG
Số 9 - 2009
Mô hình “hình tháp ảo” -
Một hình thức biến tướng của Bán hàng đa cấp
V C A
12
CẠNH TRANH & NGƯỜI TIÊU DÙNG
Số 9 - 2009
VẤN ĐỀ - SỰ KIỆN
gia mạng lưới và lôi kéo được người
tham gia khác. Vì vậy, khi có một hứa
hẹn nào đó về khoản hoa hồng mà
chúng ta có thể thu được chỉ từ việc
giới thiệu thêm được người tham gia
vào mạng lưới thì đó chắc chắn là
“hình tháp ảo”. Thực chất khi chúng ta
tham gia vào những công ty như vậy,
chúng ta phải bỏ ra một khoản tiền
ban đầu khá lớn, nếu chúng ta tìm
được một người mới vào thì sẽ được
công ty trả lại vào mức hoa hồng,
nhưng mức trả này bao giờ cũng nhỏ
hơn rất nhiều so với mức đã bỏ ra ban
đầu. Chính vì vậy, người tham gia
càng phải cố gắng dụ dỗ được nhiều

người tham gia càng tốt để hy vọng
lấy lại được số tiền mình đã bỏ ra và
thu lợi từ những người tham gia tiếp
theo.
Ép buộc người tham gia
mua hàng vượt quá khả
năng tiêu thụ
Khi người tham gia bán hàng đa
cấp phải mua một số lượng hàng hóa
quá lớn so với lượng hàng hóa mà họ
có khả năng bán được, hoặc mua
những sản phẩm mà ngay đến chính
bản thân họ cũng không biết nên sử
dụng vào mục đích gì thì đó là dấu
hiệu của mô hình “hình tháp ảo”. Các
công ty hoat động theo kiểu này có
thể kiếm được rất nhiều tiền mà
không cần quan tâm họ đã bán lẻ
được món hàng nào hay chưa. Trên
thế giới gọi đó là hiện tượng “Inven-
tory Loading”, tức là người tham gia
mạng lưới bán hàng đa cấp phải mua
lượng sản phẩm vượt quá khả năng
tiêu thụ của anh ta và mạng lưới của
anh ta. Việc mua hàng này sẽ tạo ra
lượng tiền hoa hồng đủ để doanh
nghiệp chia cho người tham gia
mạng lưới bán hàng đa cấp ở các
tầng trên. Mục đích thực không
nhằm tiêu thụ sản phẩm mà nhằm

tuyển người mới để ép họ mua hàng
với số lượng lớn, nhưng đa số họ sẽ
không thể sử dụng hết hoặc bán lại
được, như vậy, việc bán hàng hoá chỉ
là vỏ bọc cho việc tuyển người. Đó là
dấu hiệu của bán hàng đa cấp bất
chính hay ”mô hình kim tự tháp ảo”
Những người tham gia
mạng lưới trước luôn luôn
có thu nhập cao hơn người
tham gia mạng lưới sau
Bạn đang tham gia bán hàng ở
một công ty bán hàng đa cấp mà ở
đó, người vào trước luôn luôn có thu
nhập cao hơn người tham gia sau thì
bạn cần cân nhắc việc tiếp tục tham
gia, vì ở đó sẽ
không có sự bán
hàng nào cả mà
thu nhập có
được chỉ là nhờ
việc tuyển thêm
người mới vào
mạng lưới vô
tận. Một công ty
bán hàng đa cấp
chân chính, thu
nhập của người
tham gia dựa
vào kết quả bán

hàng của anh ta
và mạng lưới do
anh ta tổ chức,
chứ không phụ
thuộc vào thời điểm tham gia trước
hay sau.
Yêu cầu phải mua một
lượng hàng hoá ban đầu
Pháp luật nghiêm cấm doanh
nghiệp bán hàng đa cấp yêu cầu
người muốn tham gia phải đặt cọc,
phải mua một số lượng hàng hoá
ban đầu hoặc phải trả một khoản
tiền để được quyền tham gia vào
mạng lưới bán hàng đa cấp. Tất cả
các hành động như yêu cầu người
muốn tham gia phải mua một lượng
hàng nhất định để dùng thử, hoặc
yêu cầu phải trả tiền để được quyền
tham gia các buổi đào tạo, các khoá
huấn luyện... các doanh nghiệp bán
hàng đa cấp đều không được phép
thực hiện.
Sản phẩm
Sản phẩm được kinh doanh theo
phương thức bán hàng đa cấp
thường là những sản phẩm có những
tính năng, cách sử dụng khác biệt so
với sản phẩm thông thường và cần
được hướng dẫn trước khi sử dụng.

Người tiêu dùng cần được các nhà
phân phối đã được đào tạo các kiến
thức về sản phẩm hướng dẫn về cách
sử dụng, cũng như giới thiệu về tính
năng công dung của từng sản phẩm
đó. Các công ty này đảm bảo cho
chất lượng sản phẩm bằng cách mua
lại các sản phẩm này với mức giá ít
nhất là 90% mức giá hàng hóa đã
bán cho người tham gia. Với mô hình
“hình tháp ảo” những sản phẩm được
lưu thông trong mạng lưới có thể
được bày bán tại các siêu thị, đại lý,
khi đưa vào “hình tháp ảo” chúng sẽ
được nâng giá lên nhiều lần. Thông
tin về sản phẩm thường được nói
quá lên nhiều lần so với thực tế. Đôi
khi trong mô hình này không có sản
phẩm lưu thông mà chỉ tồn tại trên
giấy, hoặc một sản phẩm tượng
trưng nào đó.
Đạo đức kinh doanh
Đó là những quy định do các
công ty BHĐC chân chính đặt ra và
buộc tất cả các nhà phân phối độc
lập phải tuân theo. Ví dụ như nguyên
tắc luôn cung cấp đúng và đủ thông
tin về sản phẩm cho khách.
Trong hình tháp ảo, người tham
gia chỉ cần có mã số hoạt động để

tìm kiếm và giới thiệu người tham gia
vào mạng lưới mà không cần quan
tâm tới sản phẩm có giá trị sử dụng
hay không. Chính vì thế thu nhập của
người chỉ có thể dựa trên đóng góp
của người vào sau. Đây là một hình
thức lừa đảo và đến một lúc nào đó
sẽ tan vỡ.
Việc hiểu rõ bản chất của hoạt
động bán hàng đa cấp sẽ rất cần
thiết để có thể nhận biết các dấu
hiệu của bán hàng đa cấp bất chính
và trên cơ sở đó có thể đề ra chính
sách quản lý thích hợp. Luật cạnh
tranh, Nghị định 110/2005/NĐ-CP
của Chính phủ ngày 24/08/2005 về
quản lý hoạt động bán hàng đa cấp
đã góp phần tạo ra một hành lang
pháp lý chặt chẽ để hạn chế hoạt
động bán hàng đa cấp bất chính, tạo
điều kiện cho các doanh nghiệp bán
hàng đa cấp hợp pháp hoạt động,
nhằm bảo đảm quyền kinh doanh
chính đáng của các doanh nghiệp,
đồng thời bảo vệ được quyền lợi
chính đáng của người tiêu dùng.
CCID – BAN V