Một thời đại trong thi ca VIP

CHÀO MỪNG CÁC THẦY, CÔ GIÁO
VÀ CÁC EM HỌC SINH
ĐẾN VỚI BUỔI HỌC HÔM NAY

1 32 4
KIỂM TRA KIẾN THỨC
?
Tìm câu hỏi đang ẩn đằng sau
những con số dưới đây và trả lời
câu hỏi.

1 32 4
Bức tranh này gợi nghĩ đến
những câu thơ trong một bài
thơ của Hàn Mặc Tử.
Đó là những câu thơ
nào? Trong bài thơ nào?
Mơ khách đường xa, khách đường xa
Áo em trắng quá nhìn không ra
Ở đây sương khói mờ nhân ảnh
Ai biết tình ai có đậm đà?
(Đây thôn Vĩ Dạ - Hàn Mặc Tử)
ĐÁP ÁN:
0001020304
05
Hết giờ

Là một người viết nhiều, viết hay về trăng,
nhưng cũng là người đầu tiên đem trăng
đi “rao bán chợ trời”. Đó là nhà thơ nào?

Hàn Mặc TửĐÁP ÁN:
1 32 4
- Trăng nằm sóng xoãi trên cành liễu
Đợi gió đông về để lả lơi. -
(Bẽn lẽn)
- Thuyền ai đậu bến sông trăng đó
Có chở trăng về kịp tối nay? - (Đây thôn Vĩ Dạ)
- Ai mua trăng tôi bán trăng cho,
Trăng nằm im trên cành liễu đợi chờ.
Ai mua trăng tôi bán trăng cho,
Chẳng bán tình duyên với hẹn hò.
. (Ai
mua trăng)
0001020304
05
Hết giờ

Đây là bức tranh thiên đường mặt đất
trong bài thơ Vội vàng của Xuân Diệu.
Những câu thơ nào đã diễn tả một cách
tinh tế vẻ đẹp này?
Của ong bướm này đây tuần tháng mật;
Này đây hoa của đồng nội xanh rì;
Này đây lá của cành tơ phơ phất;
Của yến anh này đây khúc tình si;
……

(Vội vàng – Xuân Diệu)
ĐÁP ÁN:
1 32 4

0001020304
05
Hết giờ

ĐÁP ÁN:
1 32 4
Được sáng tác vào mùa thu năm 1939,
bài thơ này được đánh giá là tiêu biểu
nhất cho hồn thơ của Huy Cận. Đó là bài
thơ nào?
Được khơi nguồn cảm xúc từ cảnh
sông Hồng mêng mang sóng nước,
bài thơ là nỗi buồn sâu sắc của tác giả
trước vũ trụ bao la đang bao trùm lên
tất cả:
Lòng quê dợn dợn vời con nước
Không khói
hoàng hôn cũng nhớ nhà.
Tràng giang
0001020304
05
Hết giờ

MỘT THỜI ĐẠI TRONG THI CA (Trích)
____ Hoài Thanh ____

TÁC GIẢ
ĐỌC HIỂU VĂN BẢN
TỔNG KẾT
MỘT THỜI ĐẠI TRONG THI CA (Trích)

____ Hoài Thanh ____
- 1909 – 1982
- Tham gia phong trào yêu nước từ thời
đi học;
- Hoạt động trong ngành Văn hoá - nghệ
thuật, giữ nhiều chức vụ: Tổng thư kí Hội
văn hoá cứu quốc VN, Hội Văn nghệ VN,
Vụ trưởng Vụ Nghệ thuật, Chủ nhiệm
tuần báo Văn nghệ…
- Xuất thân trong một gia đình nhà nho
nghèo ở Nghệ An;
- Năm 2000 được Nhà nước tặng giải
thưởng Hồ Chí Minh về văn học - nghệ
thuật.
TIỂU DẪN
- Tên thật: Nguyễn Đức Nguyên
TIỂU DẪN

MỘT THỜI ĐẠI TRONG THI CA (Trích)
____ Hoài Thanh ____
- Văn chương và hành động (1936)
- Thi nhân Việt Nam (1942)
- Có một nền văn hoá Việt Nam (1946)
- Quyền sống của con người trong
“Truyện Kiều” của Nguyễn Du (1949)
- Nói chuyện thơ kháng chiến (1950)
- Phê bình và tiểu luận (3 tập – 1960,
1965, 1971)
TÁC PHẨM
- Thi nhân Việt Nam (1942)

=> Là nhà phê bình văn học xuất sắc
nhất của văn học Việt Nam hiện đại
-> Phong cách: thiên về tưởng tượng
và ghi nhận ấn tượng; giọng văn nhẹ
nhàng, tinh tế mà hóm hỉnh, tài hoa
ĐỌC HIỂU VĂN BẢN
TỔNG KẾT
TIỂU DẪN

VĂN BẢN
TIỂU DẪN
ĐỌC HIỂU VĂN BẢN
TỔNG KẾT
MỘT THỜI ĐẠI TRONG THI CA (Trích)
____ Hoài Thanh ____
=> Sự khám phá và đánh giá đầu tiên;
là công trình tổng kết có giá trị về
phong trào thơ mới;
a, Xuất xứ và vị trí
- Tiểu luận mở đầu Thi nhân Việt Nam
b, Bố cục : 3 phần
- Nguyên tắc để xác định tinh thần thơ
mới
- Tinh thần thơ mới: chữ tôi
- Sự vận động của thơ mới xung
quanh cái tôi và bi kịch của nó

MỘT THỜI ĐẠI TRONG THI CA (Trích)
____ Hoài Thanh ____
PHẦN I:

Nguồn gốc, quá trình
phát triển của Thơ
mới
- Định nghĩa Thơ mới
- Phân biệt Thơ mới
và Thơ cũ
Sự phân hoá
của Thơ mới
- Cung chiêu anh hồn
Tản Đà
- Thi nhân Việt Nam
PHẦN II:
169 bài thơ của 46
nhà thơ (1932-1941)
PHẦN III
“Nhỏ to” - Lời tác giả

ĐỌC HIỂU VĂN BẢN
TỔNG KẾT
TIỂU DẪN
MỘT THỜI ĐẠI TRONG THI CA (Trích)
____ Hoài Thanh ____
Theo Hoài Thanh, cái
khó trong việc tìm ra
tinh thần của thơ mới
là gì?
Cái khó là ranh giới giữa thơ cũ và
thơ mới không phải rạch ròi, không
dễ nhận ra, “hôm nay đã phôi thai
từ hôm qua và trong cái mới vẫn

còn rớt lại ít nhiều cái cũ”…
1. Nguyên tắc để xác định tinh thần thơ mới
Đọc văn bản

ĐỌC HIỂU VĂN BẢN
TỔNG KẾT
TIỂU DẪN
MỘT THỜI ĐẠI TRONG THI CA (Trích)
____ Hoài Thanh ____
1. Nguyên tắc để xác định tinh thần thơ mới
- Cần tìm ra tinh thần của thơ mới
- Nêu nguyên tắc xác định tinh thần
của thơ mới:
=> khó khăn: do sự không rạch ròi giữa
thơ cũ và thơ mới
+ So sánh bài hay với bài hay
+ So sánh giữa thơ cũ và thơ mới
+ So sánh trên nguyên tắc đại thể

MỘT THỜI ĐẠI TRONG THI CA (Trích)
____ Hoài Thanh ____
TỔNG KẾT
TIỂU DẪN
Hoài Thanh đã nêu ra
cách nhận diện như thế
nào đối với tinh thần của
thơ mới?
1. Nguyên tắc để xác định tinh thần thơ mới
- So sánh bài hay với bài hay
- So sánh giữa thơ cũ và thơ mới

- So sánh trên nguyên tắc đại thể
ĐỌC HIỂU VĂN BẢN

MỘT THỜI ĐẠI TRONG THI CA (Trích)
____ Hoài Thanh ____
Nêu nguyên tắc:
+ Bắt đầu: trích dẫn thơ
- Người giai nhân: bến đợi dưới cây già
Tình du khách: thuyền qua không buộc chặt
Hình ảnh
ước lệ,
cổ điển
- Ô hay! Cảnh cũng ưa người nhỉ!
Ai thấy ai mà chẳng ngẩn ngơ!
Giọng điệu
trẻ trung,
hiện đại
+ Tiếp theo: Đưa ra luận cứ
- Nhà thơ nào cũng có thể có những câu thơ
hay nhưng không tiêu biểu
- Thời đại nào cũng có thể có những bài thơ dở
=> Cả hai loại thơ đó đều không thể đại diện
cho thời đại
+ Cuối cùng: Đưa ra nguyên tắc về đối tượng phê bình
* Chỉ căn cứ bài tiêu biểu
* Chỉ căn cứ bài hay
- Lập luận theo lối quy nạp
- Luận cứ xác đáng
-
Luận điểm rõ ràng

- Biện chứng,
khách quan
- Giản dị,
sinh động
-
Luận chứng tiêu biểu
=> Nếu không biết tác giả thì không thể xác định đâu là thơ
cũ, đâu là thơ mới
Xuân Diệu
Một nhà thơ cũ

ĐỌC HIỂU VĂN BẢN
TỔNG KẾT
TIỂU DẪN
MỘT THỜI ĐẠI TRONG THI CA (Trích)
____ Hoài Thanh ____
2. Tinh thần thơ mới: chữ tôi
Theo Hoài Thanh, điều
cốt lõi mà thơ mới đưa
đến cho thi đàn Việt Nam
lúc bấy giờ là gì?
Chữ Tôi - với ý nghĩa
tuyệt đối

MỘT THỜI ĐẠI TRONG THI CA (Trích)
____ Hoài Thanh ____
Tinh thần thơ mới là ở cái tôi cá nhân
Về đại thể: Xã hội Việt Nam
xưa không có cái tôi
Thảng hoặc có những bậc kỳ

tài ghi dấu ấn riêng của mình
=> Nhưng đó không phải cái
tôi với ý nghĩa tuyệt đối của nó
Cách
trình
bày vấn
đề chặt
chẽ, sắc
sảo
Khẳng định:

MỘT THỜI ĐẠI TRONG THI CA (Trích)
____ Hoài Thanh ____
“…Thảng hoặc họ cũng ghi hình ảnh họ trong văn thơ. Và thảng hoặc trong
văn thơ họ cũng dùng đến chữ tôi để nói chuyện với người khác. Song dầu táo bạo đến
đâu họ cũng không một lần nào dám dùng chữ tôi để nói chuyện với mình, hay - thì cũng
thế - với tất cả mọi người. Mỗi khi nhìn vào tâm hồn họ hay đứng trước loài người mênh
mông, hoặc họ không tự xưng, hoặc họ ẩn mình sau chữ ta, một chữ có thể chỉ chung
nhiều người. Họ phải cầu cứu đoàn thể để trốn cô đơn. Chẳng trách gì tác phẩm họ vừa ra
đời, đoàn thể đã dành làm của chung, lắm khi cũng chẳng thèm ghi tên của họ. Ở phương
Tây, nhất là từ khi có đạo Thiên Chúa, không bao giờ cá nhân lại bị rẻ rúng đến thế…”
Hệ thống ngôn từ giàu tính chất
biểu cảm, chứa đựng
một cách nhìn chưa từng có
về “những bậc kỳ tài của thơ cũ”.
Cách nói giàu hình
ảnh, giàu xúc cảm
Ngôn ngữ khóc chiÕt,
gi¶n dị, hóm hỉnh
Giọng điệu vừa sôi

nổi, vừa tha thiết
“…Thảng hoặc họ cũng ghi hình ảnh họ trong văn thơ. Và
thảng hoặc trong văn thơ họ cũng dùng đến chữ tôi để nói
chuyện với người khác. Song dầu táo bạo đến đâu họ cũng
không một lần nào dám dùng chữ tôi để nói chuyện với
mình, hay - thì cũng thế - với tất cả mọi người. Mỗi khi nhìn
vào tâm hồn họ hay đứng trước loài người mênh mông,
hoặc họ không tự xưng, hoặc họ ẩn mình sau chữ ta, một
chữ có thể chỉ chung nhiều người. Họ phải cầu cứu đoàn thể
để trốn cô đơn. Chẳng trách gì tác phẩm họ vừa ra đời, đoàn
thể đã dành làm của chung, lắm khi cũng chẳng thèm ghi tên
của họ. Ở phương Tây, nhất là từ khi có đạo Thiên Chúa,
không bao giờ cá nhân lại bị rẻ rúng đến thế…”

ĐỌC HIỂU VĂN BẢN
TỔNG KẾT
TIỂU DẪN
MỘT THỜI ĐẠI TRONG THI CA (Trích)
____ Hoài Thanh ____
2. Tinh thần thơ mới: chữ tôi
- Cách thâu tóm tinh thần Thơ mới
- Khẳng định: Tinh thần Thơ mới là ở cái tôi cá nhân
+ Ngày trước: chữ Ta => cốt cách hiên ngang,
khí phách
+ Bây giờ: chữ Tôi => tội nghiệp, đáng thương,
đầy bi kịch
=> Trên cơ sở làm rõ sự khác biệt giữa thơ
cũ và thơ mới:
+ Thơ cũ: cái ta => Ý thức về cộng đồng, dân tộc
+ Thơ mới: cái tôi => Ý thức về cá nhân, cá thể,

cái bản ngã

MỘT THỜI ĐẠI TRONG THI CA (Trích)
____ Hoài Thanh ____
TỔNG KẾT
TIỂU DẪN
2. Tinh thần thơ mới: chữ tôi
Hoài Thanh đã quan
niệm như thế nào về cái
tôi – ta trong thơ cũ và
thơ mới?
Thơ cũ:
+ Cái Ta,
cái phi ngã
+ Cốt cách hiên
ngang, khí phách
Thơ mới:
+ Tội nghiệp: rên rỉ,
khổ sở, đầy bi kịch
+ Cái Tôi ý thức
cá nhân
ĐỌC HIỂU VĂN BẢN

TỔNG KẾT
TIỂU DẪN
MỘT THỜI ĐẠI TRONG THI CA (Trích)
____ Hoài Thanh ____
2. Tinh thần thơ mới: chữ tôi
Hoài Thanh đã chỉ ra
cách thâu tóm tinh thần

của thơ mới dựa vào yếu
tố nào?
Chỉ ra cách thâu tóm tinh thần của
thơ mới trên cơ sở làm rõ những
khác biệt giữa thơ cũ và thơ mới.
ĐỌC HIỂU VĂN BẢN

MỘT THỜI ĐẠI TRONG THI CA (Trích)
____ Hoài Thanh ____
- Cách thâu tóm tinh thần thơ mới
Tinh thần
Thơ cũ
Tinh thần
Thơ mới
TA TÔI
Ý thøc s©u s¾c
vÒ céng đồng,
quèc gia
Ý thøc s©u s¾c vÒ
c¸ nhân, cá thể
Vừa hàm súc, vừa ấn tượng; vừa lạ lại vừa hay

TỔNG KẾT
TIỂU DẪN
MỘT THỜI ĐẠI TRONG THI CA (Trích)
____ Hoài Thanh ____
3. Sự vận động của thơ mới xung quanh cái tôi
và bi kịch của nó
Cái tôi trong thơ mới
được Hoài Thanh cảm

nhận như thế nào?
+ “Ngày thứ nhất”: bỡ ngỡ, lạc loài, hứng chịu con
mắt nhìn khó chịu, sự chỉ trích của người đọc
đương thời
+ “Nhưng ngày một ngày hai, nó mất dần cái bỡ
ngỡ. Nó được vô số người quen. Người ta lại còn
thấy nó đáng thương. Mà thật nó tội nghiệp quá!”
ĐỌC HIỂU VĂN BẢN

MỘT THỜI ĐẠI TRONG THI CA (Trích)
____ Hoài Thanh ____
Vô số người quen
Hình tượng
hóa cái tôi
có dáng vẻ,
điệu bộ,
cảnh ngộ,
bi kịch
như một
con người
Bỡ ngỡ,
lạc loài
- “Ngày thứ nhất”:
Khó chịu,
ác cảm
- “Ngày một ngày hai”:
Thương cảm
- Một người khách không mời?
- Một cô dâu mới?
- Một kẻ ngụ cư?

TỔNG KẾT
TIỂU DẪN
MỘT THỜI ĐẠI TRONG THI CA (Trích)
____ Hoài Thanh ____
3. Sự vận động của Thơ mới xung quanh cái tôi
và bi kịch của nó
- Sự vận động của thơ mới xung quanh cái tôi:
+ Ban đầu: bỡ ngỡ, lạc loài => ác cảm
+ Về sau: quen thuộc => thương cảm
- Bi kịch của cái tôi: Là sự bế tắc do thiếu một
lòng tin đầy đủ vào thời đại, vào hiện tại

- Cách giải thoát: Gửi cả tâm hồn mình vào tiếng
Việt, tìm cách thoát li hiện tại
=> Ẩn chứa đằng sau cách giải thoát đó là một
lòng yêu nước thầm kín, đáng trân trọng
ĐỌC HIỂU VĂN BẢN