Bài 5 GDCD 10

Bài 5 :
Cách thức vận động , phát triển của sự vật hiện tợng .
Mục tiêu : Hiểu đợc khái niệm chất và lợng của sự vật , hiện
tợng . Biết đợc mối quan hệ biện chứng giữa sự biến đổi về
lợng và sự biến đổi về chất của sự vật hiện tợng .
Kiểm tra 15 phút :
1- Thế nào là mâu thuẫn ? Thế nào là mặt đối lập ? Những mặt đối
lập có quan hệ với nhau nh thế nào mới tạo thành mâu thuẫn ?
Cho ví dụ .
2 Hãy lựa chọn phơng án trả lời đúng nhất trong các phơng án
sau đây .
Bàn về sự phát triển , V.I .Lê-nin viết : Sự phát triển là một
cuộc đấu tranh giữa các mặt đối lập . Câu đó V.I.Lê-nin bàn về :
A- Hình thức của sự phát triển .
B- Nội dung của sự phát triển .
C- Điều kiện của sự phát triển .
D- Nguyên nhân của sự phát triển .


1- Chất .
a- Ví dụ :
- Muối
- Đờng
- Đồng ( Cu )
- Cách mạng
tháng 8-1945.
Vy :
Hãy phát biểu
định nghĩa về

chất ???
Chất chính là để quy định tính bên
trong của sự vật , hiện tợng ; đợc
tạo nên bởi các tính chất khác nhau
của SV , HT .
Mặn
Ngọt
Chất
-
NTL 63.5
-
NĐNC 1083
-
NĐS - 2880
Chất
-
Là cuộc CM
-
dân chủ nhân dân
-
khác về chất
Để
phân biệt
nó là nó ,
khác với
sự vật
hiện tợng
khác !!

b- Khái niệm : Chất dùng để chỉ những thuộc tính cơ bản
, vốn có của sự vật và hiện tợng , tiêu biểu cho sự vật và
hiện tợng đó , phân biệt nó với các sự vật và hiện tợng
khác .
? Tìm một số ví dụ khác về chất !
- CNTB ? Búc lt , Bt cụng , Bt bỡnh ng !


2 Lợng .
a- Ví dụ :
- 1 phân tử nớc ( H O) 2 Ngt Hi-đrô(H) , 1Ngt Ô-xi(O).
- Lợng của nớc CH XHCN VN Dân số + Diện tích
- 10 Kg đờng .
- 1 hình tam giác có cạnh = 10m ; 1 hình vuông có cạnh = 10 m .
Vậy : KN lợng dùng để chỉ những thuộc tính cơ bản , vốn
có của SV và HT biểu thị trình độ phát triển ( cao , thấp ) ,
quy mô ( lớn , nhỏ ) , tốc độ vận động ( nhanh , chậm ) , số l
ợng ( ít , nhiều ) của SV và HT .
2


- Tìm một số VD khác về lợng ?
1- Cao trào Xô viết Nghệ - Tĩnh , cuộc vận động dân chủ ( 1936
1939 ) , phong trào giải phóng dân tộc ( 1939 1945 ) .
2- Quốc lộ số 5 ( Hải Phòng Hà Nội ) dài 105 Km .


-
Mọi SV , HT trong thế giới đều có mặt chất và mặt lợng
thống nhất với nhau :

-
Đều là thuộc tính vốn có của SV , HT :
-
Không thể có chất và lợng thuần tuý tồn tại bên ngoài
các SV và HT :
-
Không thể có chất tồn tại bên ngoài lợng và ngợc lại :
-
VD : 10 Kg đờng . 10 kg là lợng . Ngọt là chất .


3- Quan hệ giữa sự biến đổi về lợng và sự biến đổi về chất .
a- Sự biến đổi về lợng dẫn đến sự biến đổi về chất .
VD :
-
1 Pht H O = 2 ngt H + 1 ngt O
-
2 Pht H O = ? ?
2
2
-
Sự biến đổi về chất của các SV , HT bao giờ cũng bắt đầu từ sự biến đổi
về lợng !
-
Sự biến đổi này diễn ra một cách dần dần !
-
Quá trình này ảnh hởng đến trạng thái chất của SV , HT Chất của
SV , HT cha biến đổi ngay .
Giới hạn mà trong đó sự biến đổi về lợng cha làm thay
đổi về chất của SV , HT đợc gọi là độ .

Kết luận : Độ dùng để chỉ giới hạn ( hay ranh giới ) tồn tại của SV ,
HT , tức là khuôn khổ giới hạn của sự thống nhất giữa chất và lợng .
VD :
1- Truyện kể : Thi nói khoác .
2- Một hình chữ nhật : - chiều dài = 30 m .
a- Nếu chiều rộng = 0 đoạn thẳng .
b- chiều rộng = 30m hình vuông
*Điểm giới hạn mà tại đó sự biến đổi của lợng làm thay đổi chất
của SV , HT đợc gọi là điểm nút .


b- Chất mới ra đời lại bao hàm một lợng mới tơng ứng .
- Mỗi SV-HT đều có chất và lợng đặc trng của nó , phù hợp với
nó khi một chất mới ra đời lại bao hàm một lợng mới tạo
thành sự thống nhất mới giữa chất và lợng .
VD :
1- Nớc ở trạng thái lỏng khác với nớc ở trạng thái hơi .
2- Một em bé khi lên 3 t. khác với em bé đó khi lên 10 t.


BT :
Tổ 1 : Thế nào là chất và lợng của SV và HT ? Cho VD ?
Tổ 2 : Sự biến đổi về lợng và sự biến đổi về chất khác nhau nh thế
naò ? Cho VD ?
Tổ 3 : Trong những câu dới đây , câu nào thể hiện mối quan hệ l
ợng đổi dẫn đến chất đổi ? Tại sao ?
- Chín quá hoá nẫu .
- Có công mài sắt có ngày nên kim .

- Kiến tha lâu cũng đầy tổ .
- Đánh bùn sang ao .
Tổ 4 : Hãy nêu một vài VD nói lên sự biến đổi về lợng dẫn đến sự
biến đổi về chất trong quá trình học tập và rèn luyện của bản thân .