SUỐI LÊ-NIN

AUTOMATIC


Ảnh tác giả
đang cập
nhật

NHÀ THƠ TRẦN VĂN LOA


Ảnh tác giả
đang cập
nhật
Tiểu sử:
Tên thật: Trần Văn Loa
Sinh năm: 1943
Nơi sinh: Ninh Bình
Quê quán: Thái Nguyên
Thể loại: Thơ
Các tác phẩm:
Nắng giữa hoàng hôn
Giải thưởng văn chương:
ON CLICK


Suối Lê – Nin
(Trần Văn Loa)

Ơi con suối xanh xanh
Dáng mềm mại thanh thanh

Xưa Bác ngồi câu cá
Vầng trán rộng mênh mông…

Bác làm thơ cho suối
Đặt tên gọi Lê-nin
Bác uống nước dòng suối
Để thành máu nuôi tim
Nước của rừng của núi
Bác rửa mặt hàng ngày
Bác bước đi sớm tối
Mang xuân về đó đây…

Ơi con suối Lê-nin
Cho em in mái tóc
Cả trời xanh dịu hiền
Thành tiếng ca em hát

Đẹp như là đôi mắt
Của người yêu gọi ta
Suối Lê-nin trong vắt
Như tâm hồn bao la

Khi nước nhà có giặc
Anh khoác súng lên đường
Chia tay em bờ suối
Anh chào dòng Lê-nin

Là thượng nguồn nơi sinh
Của nghìn dòng sông cả
Đây con suối Lê-nin

Xưa Bác ngồi câu cá
Đây con suối Lê-nin
Xưa Bác ngồi suy nghĩ
Bên núi cao Các-mác
Vạch con đường đấu tranh

Ta đã đến nơi đây
Xanh xanh ngời con suối
Chú chim nhỏ trên cây
Đang gọi hè mở hội

Rừng với chim náo nức
Ngồi cắt nắng làm hoa
Những bông hồng, bông cúc
Nở quanh ảnh Bác Hồ.

5-1969
Công Vượng chép-Theo bản in của NXB Lao Động - 2001

THIÊN BẢO – Báo Nhân Dân điện tử
CÔNG VƯỢNG biên tập
39 năm trước, vào ngày 19-5-1969, bài thơ Suối Lênin của anh sinh
viên Trần Văn Loa - năm thứ 3 khoa Ngữ văn, trường Đại học Sư phạm
Việt Bắc - đã được in trang trọng trên báo Nhân Dân, số đặc biệt kỷ
niệm 79 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Người sinh viên năm xưa, nay là nhà thơ, nhà giáo Trần Văn Loa -
hội viên Hội Văn học nghệ thuật Thái Nguyên, giảng dạy ở chính ngôi
trường đại học ông đã từng học. Người thầy giáo già, vóc dáng bé
nhỏ, có kiến văn sâu sắc mà lặng lẽ, tiếp tôi trong căn nhà giản dị
xanh mướt cây lá nằm ở ven thành phố Thái Nguyên.

Ông sôi nổi kể lại những kỷ niệm thú vị khi viết bài thơ Suối Lênin,
bài thơ đã đưa tên tuổi ông vào đời sống văn học - nghệ thuật của
đất nước.
- Tháng 4 năm 1969, chúng tôi, những sinh viên Văn khoá 1 của
trường được đưa về Hà Nội học tập và tham quan, thực tế. Chúng tôi
được gặp gỡ các nhà văn nổi tiếng của nền văn học nước nhà như
Nguyễn Công Hoan, Nguyễn Tuân, Xuân Diệu, Tú Mỡ, Hoàng Trung
Thông, Phan Tứ…, được đi thăm các bảo tàng ở Thủ đô. Lần đến
Viện Bảo tàng cách mạng Việt Nam, tôi tần ngần đứng ngắm mãi cái
sa bàn về Pác Bó. Dòng suối Lênin uốn lượn mềm mại bên ngọn núi
Các Mác giữa một không gian rừng núi xanh ngắt, cùng với không
khí thành kính và thiêng liêng trong Viện Bảo tàng, gợi lên trong tôi
cảm xúc rất khó tả. Tôi bỗng muốn viết một bài thơ về Bác Hồ.

Về nhà, tôi trăn trở mãi. Lúc ấy tôi đã làm nhiều thơ, có thơ đăng
ở Tiền phong, Văn nghệ, tham gia Hội Văn nghệ Việt Bắc rồi, nên
tôi hiểu là: viết về Bác Hồ vừa dễ lại vừa khó. Dễ, vì ai cũng yêu
kính Bác, chắc chắn là cảm xúc sẽ chân thành; nhưng cũng rất
khó, vì viết thế nào để bài thơ thực sự là của riêng mình. Nghĩ mãi,
rồi chợt bật ra cái ý: Bác Hồ là người đưa chủ nghĩa Mác - Lênin
vào nước mình, trở thành đường lối cho Đảng và nhân dân làm
cách mạng giải phóng dân tộc. Từ đầu nguồn Pác Bó, bên dòng
suối Lênin, Bác lãnh đạo toàn Đảng toàn dân làm cách mạng. Dòng
suối nguồn trong trẻo trở thành dòng máu nuôi tim, như chủ nghĩa
Mác - Lê nin nuôi dưỡng và làm nên sức sống của cách mạng Việt
Nam. Nghĩ vậy, tôi cắm cúi viết. Lúc đầu tôi làm thơ lục bát, thấy
không ổn, lại viết theo thể thất ngôn như truyện thơ Tày. Sau cũng
không ưng ý, tôi viết thành thơ 5 chữ. Viết xong, tôi gửi báo Nhân
dân và thấp thỏm chờ đợi. Hơn một tuần sau, bài thơ được in trang

trọng trên báo Nhân dân số ra ngày 19-5-1969. Tôi mừng ứa nước
mắt.

Sau ngày Bác mất, tháng 12-1969, bài thơ được nhạc sĩ Hoàng
Đạm phỏng lời và phổ nhạc theo giai điệu dân ca Nhắng. Và vào dịp
kỷ niệm 100 năm ngày sinh Lênin, tháng 4 năm 1970, nhạc sĩ Phạm
Tuyên lại phổ nhạc trong âm hưởng làn điệu then của dân tộc Tày,
có bớt đi ba khổ thơ để tập trung cảm hứng về lãnh tụ. Hai bài hát
được nghệ sĩ Tường Vi và nghệ sĩ Thuý Hà thể hiện, phát trên Đài
Tiếng nói Việt Nam, được nhiều người yêu thích. Tôi thật hạnh
phúc.
-
Tôi được biết, khi viết bài thơ Suối Lênin, ông… chưa từng đến
suối Lênin? Tôi ngập ngừng hỏi. Nhà thơ Trần Văn Loa cười:
- Đúng vậy. Năm 1971 tôi mới có dịp lên Pác Bó. Ngày ấy khu di
tích lịch sử Pác Bó chưa được tôn tạo như bây giờ. Men theo lối
mòn ven suối, nhìn rừng núi hoang sơ đầy sơn lam chướng khí, vẫn
như thuở Bác về nhen lửa cách mạng, tôi vô cùng xúc động và càng
thêm khâm phục Người. Nhẩm lại các câu thơ đã viết, tôi thấy may
mắn vì những gì mình nghĩ và viết vẫn hợp với cảnh và tình nơi này.

- Từ bấy đến giờ các bài hát được sử dụng nhiều, ông có định đăng
ký bản quyền và đề nghị được trả nhuận bút không? Tôi hỏi.
- Ấy, không đâu! - Ông xua tay - Tôi đòi hỏi làm gì chứ? Bài thơ của
tôi được các nhạc sĩ phổ nhạc như chắp cho đôi cánh bay xa, được
công chúng biết đến và yêu thích, đã là “nhuận bút” lớn lắm rồi.
Không tiền nào mua được. Một điều cũng lạ lùng là chừng ấy năm đã
qua nhưng tôi chưa từng gặp hai nhạc sĩ Hoàng Đạm và Phạm
Tuyên. Tôi muốn được cám ơn hai ông ấy.
- Ông còn làm thơ nữa không?

- Từ ngày tham gia Hội Văn nghệ Việt Bắc, rồi Hội Văn học nghệ
thuật Thái Nguyên, tôi có in hai tập thơ và làm nghiên cứu, phê bình
văn học. Nhưng sau này đọc lại, tôi thấy không hài lòng, nên ngừng
viết để nhìn lại mình. Tôi sẽ viết tiếp, nhưng viết khác đi, theo hướng
tự sự, nhiều suy ngẫm hơn.

- Ông có tiếp tục viết về lãnh tụ nữa không?
- Đó là một đề tài mà tôi vẫn theo đuổi, nhưng sẽ viết ở góc độ
khác. Từ cảm nhận về cuộc sống hôm nay, suy ngẫm về những gì
mà các bậc lãnh tụ đã đặt nền móng và kiến thiết, những gì các
ông đã mơ ước và hiện thực hoá, và cả những điều mà hậu thế
chưa làm được như các ông mong muốn. Mà này, đừng gọi tôi là
nhà thơ nhé. Tôi chỉ là nhà giáo thôi.

Thiên Bảo

“Ơi con suối xanh xanh
Dáng mềm mại thanh thanh
Xưa Bác ngồi câu cá
Vầng trán rộng mênh mông
Bác làm thơ cho suối
Đặt tên gọi Lênin
Bác uống nước dòng suối
Để thành máu nuôi tim…”
Những câu thơ giản dị, trong trẻo và giàu hình tượng đã gợi
lên sự đồng điệu về cảm xúc, hai nhạc sĩ Hoàng Đạm, Phạm
Tuyên đã phỏng theo bài thơ và phổ nhạc, góp vào nền âm
nhạc cách mạng hai ca khúc cùng mang tên Suối Lênin, đều
được công chúng đón nhận và yêu mến. (Thiên Bảo – Báo
NDĐT)