TIỂU LUẬN VỀ PHƯƠNG PHÁP LUẬN VAI TRÒ QUYẾT ĐỊNH CỦA LỰC LƯỢNG SẢN XUẤT

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH DOANH VÀ CÔNG NGHỆ HÀ NỘI
KHOA TRIẾT HỌC VÀ KHOA HỌC XÃ HỘI

TIỂU LUẬN VỀ PHƯƠNG PHÁP LUẬN
VAI TRÒ QUYẾT ĐỊNH CỦA LỰC LƯỢNG SẢN XUẤT
Họ và tên sinh viên thực hiện : NGUYỄN PHƯƠNG
Lớp : KT 15-12 - Mã SV: 10A06841N
Giáo viên hướng dẫn : NGUYỄN THỊ THANH
Hà Nội, 2014
- 2 -
ĐỀ CƯƠNG TIỂU LUẬN (SỐ 29)
NGHIÊN CỨU KỸ VAI TRÒ QUYẾT ĐỊNH CỦA LỰC LƯỢNG SẢN XUẤT
VIẾT Ở CUỐI TRANG 100:
I. Dẫn ra và giải thích đoạn viết cuối trang 100 về vai trò quan trọng của lực
lượng sản xuất.
II. Dùng luận điểm trên giải thích: “Các cối xay quay bằng tay đưa lại xã hội
có lãnh chúa”.
III. Dùng luận điểm trên thử đưa ra dự báo về xã hội tương lai (sau chủ nghĩa tư
bản).
- 3 -
A. PHẦN MỞ ĐẦU
Ở trong những giai đoạn lịch sử khác nhau trong quá trình phát triển của
xã hội loài người, xét đến cùng là kết quả của sự biến đổi phương thức sản xuất
tư liệu sinh hoạt vật chất. Loài người đã trải qua 4 phương thức sản xuất:
phương thức sản xuất nguyên thủy, phương thức sản xuất chiếm hữu nô lệ,
phương thức sản xuất phong kiến, phương thức sản xuất tư bản. Trong sự biến
dổi đó lực lượng sản xuất đóng một vai trò quan trọng. Nhận thức được tầm
quan trọng đó, em chọn đề tài: “Vai trò quyết định của lực lượng sản xuất”.
- 4 -
B. PHẦN NỘI DUNG
I. DẪN RA VÀ GIẢI THÍCH ĐOẠN VIẾT VIẾT CUỐI TRANG100 VỀ

VAI TRÒ QUAN TRỌNG CỦA LỰC LƯỢNG SẢN XUẤT.
C. Mác đã viết: “Những quan hệ xã hội đều gắn liền mật thiết với những
lực lượng sản xuất. Do có được những lực lượng sản xuất mới, loài người thay
đổi phương thức sản xuất của mình và do thay đổi phương thức sản xuất, cách
kiếm sống của mình, loài người thay đổi tất cả những quan hệ xã hội của mình”.
(Trang 100 - sách giáo trình thiết học Mác-Lênin).
1. Khái niệm lực lượng sản xuất.
+ Lực lượng sản xuất là một kết cấu vật chất, bao gồm người lao động với
kỹ năng lao động của họ và tư liệu sản xuất, trước hết là công cụ lao động, thể
hiện trình độ chinh phục tự nhiên của loài người.
+ Kết cấu của lực lượng sản xuất gồm:
- Người lao động: với những kinh ngiệm sản xuất, thói quen lao động biết
sử dụng tư liệu sản xuất để tạo ra của cải vật chất.
- Đối tượng lao động: Bộ phận của giới tự nhiên được đưa vào sản xuất,
được cơn người sử dụng mới được gọi là đối tượng lao động.
- Tư liệu lao động là vật thể hay phức hợp vật thể mà con người đặt giữa
mình với đối tượng lao động, chúng dẫn truyền tích cực sự tác động của con
người vào đối tượng lao động.
Trong tư liệu lao động, công cụ lao động là yếu tố động lực nhất và cách
mạng nhất trong lực lượng sản xuất.
2. Giải thích đoạn văn cuối trang 100.
- Khuynh hướng chung của sản xuất vật chất là không ngừng phát triển sự
phát triển đó xét đến cùng là bắt nguồn từ sự biến đổi với phát triển của lực
lượng sản xuất. Sự phát triển của lực lượng sản xuất được đánh dấu bằng trình
độ của lực lượng sản xuất.
- 5 -
- Trình độ lực lượng sản xuất trong từng giai đoạn lịch sử thể hiện trình
độ chinh phục tự nhiên của con người trong giai đoạn lịch sử đó. Trình độ lực
lượng sản xuất biểu hiện ở trình độ của công cụ lao động, trình độ, kinh nghiệm
và kỹ năng lao động của con người, trình độ tổ chức và phân công lao động xã

hội, trình độ ứng dụng khoa học vào sản xuất.
- Gắn liền với trình độ của lực lượng sản xuất là tính chất của lực lượng
sản xuất. Trong lịch sử xã hội, lực lượng sản xuất phát triển từ chỗ có tính chất
cá nhân lên tính chất xã hội hóa. Khi sản xuất dựa trên công cụ thủ công, phân
công lao động kém phát triển thì lực lượng sản xuất chủ yếu có tính chất cá nhân
khi sản xuất đạt tới trình độ cơ khí, hiện đại, phân công lao động xã hội phát
triển thì lực lượng sản xuất có tính chất xã hội hóa.
- Sự vận động, phát triển của lực lượng sản xuất quyết định và làm thay
đổi quan hệ sản xuất cho phù hợp. Khi một phương thức sản xuất mới ra đời.
Khi đó quan hệ sản xuất phù hợp với trình độ phát triển của lực lượng sản xuất
là một trạng thái mà trong đó quan hệ sản xuất là hình thức phát triển của lực
lượng sản xuất. Trong trạng thái đó, tất cả các mặt của quan hệ sản xuất đều tạo
địa bàn đầy đủ cho lực lượng sản xuất phát triển. Điều đó có nghĩa là, nó tạo
điều kiện sử dụng và kết hợp một cách tối ưu giữa người lao động với tư liệu sản
xuất và do đó lực lượng sản xuất có cơ sở để phát triển hết khả năng của nó. Sự
phát triển của lực lượng sản xuất đến một trình độ nhất định là cho quan hệ sản
xuất từ chỗ phù hợp trở thành không phù hợp với sự phát triển của lực lượng
sản xuất. Khi đó quan hệ sản xuất trở thành xiềng xích của lực lượng sản xuất,
kìm hãm lực lượng sản xuất phát triển. Yêu cầu khách quan của sự phát triển lực
lượng sản xuất tất yếu dẫn đến thay thế quan hệ sản xuất cũ bằng quan hệ sản
xuất mới của lực lượng sản xuất để thúc đẩy lực lượng sản xuất tiếp tục phát
triển thay thế quan hệ sản xuất cũ mất đi, phương thức sản xuất mới ra đời thay
thế.
- 6 -
- C.Mác đã viết “Tới một giai đoạn phát triển nào đó của chúng, các lực
lượng sản xuất vật chất của xã hội mâu thuẫn với những quan hệ sản xuất hiện
có… trong đó từ trước đến nay các lực lượng sản xuất vẫn phát triển. Từ chỗ là
những hình thưc phát triển của lực lượng sản xuất, những quan hệ ấy trở thành
những xiềng xích của các lực lượng sản xuất. Khi đó bắt đầu thời đại một cuộc
cách mạng xã hội”.

II. DÙNG LUẬN ĐIỂM TRÊN GIẢI THÍCH: “CÁI CỐI XAY QUAY
BẰNG TAY ĐƯA LẠI XÃ HỘI CÓ LÃNH CHÚA”.
1. Lực lượng sản xuất:
Trong lĩnh vực công nghiệp, người ta đã biết sử dụng cối xay một cách
phổ biến trong việc chế biến nông sản của thực phẩm. Những chiếc cối xay này
có thể chế biến hàng loạt thực phẩm như xay bột, làm bánh, chế biến các sản
phẩm sữa… làm cho sản phẩm ngày càng thêm phong phú.
2. Quan hệ sản xuất:
Tương ứng với lực lượng sản xuất trên là xã hội phong kiến. Đặc điểm
đặc trưng của chế độ phong kiến là: Lãnh chúa phong kiến sở hữu hoàn toàn về
tư liệu sản xuất và sở hữu hoàn toàn đối với nông nô.
- Trong mỗi lãnh địa, lãnh chúa là người chủ của toàn bộ đất đai, rừng
núi, sông hồ, bãi cỏ…
- Tất cả những nông nô ở trên đất đó đều lệ thuộc vào chúa về cả mặt
chính trị và kinh tế. Những nông nô này sống trên đất của chúa, phải lao dịch để
nuôi lãnh chúa, được quyền lao động để nuôi bản thân mình nhưng đồng thời
phải nuôi lãnh chúa dưới hình thức này hay hình thức khác. Nhưng quyền sở
hữu của lãnh chúa đối với nông nô không đầy đủ như trong chế độ nô lệ. Lãnh
chúa có quyền ra các hình phạt như đánh đập, giam cầm nông nô nếu họ không
nộp nghĩa vụ, vi phạm lợi ích của lãnh chúa… Nhưng lãnh chúa không có quyền
giết nông nô hay chặt chân chặt tay họ như trong chế độ nô lệ.
- 7 -
Trong nền sản xuất phong kiến, địa vị của những thành viên trong xã hội
không có sự bình đẳng. Lãnh chúa là chúa tể, có quyền hưởng thụ, ăn chơi và
không lao động. Rõ ràng cùng với sự ra đời của lực lượng sản xuất là cái cối xay
quay bằng tay là công cụ sản xuất thủ công sản xuất cần nhiều đến sức người, do
đó ra đời xã hội phong kiến đứng đầu là lãnh chúa bóc lột sức lao động của nông
nô.
III. DÙNG LUẬN ĐIỂM TRÊN GIẢI THÍCH: “CÁI CỐI XAY CHẠY
BẰNG HƠI NƯỚC ĐƯA LẠI XÃ HỘI CÓ NHÀ TƯ BẢN CÔNG

NGHIỆP”
1. Lực lượng sản xuất:
Trong 30 năm cuối thể kỷ XVIII, nền công nghiệp cơ khí bắt đầu phát
sinh, nó phát triển mạnh mẽ vào thế kỷ XIX ở các nước tư bản chủ yếu của châu
Âu và Bắc Mỹ. Nếu trước kia trong thời kỳ hợp tác giản đơn và công xưởng thủ
công chỉ dựa vào kỹ thuật thủ công để nâng cao năng xuất lao động và phát triển
sản xuất, thì khi máy móc công nghiệp lớn xuất hiện, nền sản xuất tư bản chủ
nghĩa có một cơ sở kỹ thuật khác hẳn về chất lượng: máy móc thay thế cho lao
động thủ công. Sản xuất bằng máy móc là cuộc cách mạng công nghiệp lớn.
Cuộc cách mạng ấy thúc đẩy chủ nghĩa tư bản phát triển nhảy vọt. Cuộc cách
mạng công nghiệp bắt đầu từ máy công tác rồi chuyển dần sang các bộ phận
khác, nhất là bộ phận máy phát động. Người ta dùng nhiều loại năng lượng khác
nhau như: sức gió, sức nước, hơi nước để chạy máy phát động. Máy phát động
chạy bằng hơi nước có nhiều thuận lợi hơn nên được phát triển mạnh mẽ, nó tạo
ra một cuộc cách mạng trong bộ phận phát động.
2. Quan hệ sản xuất:
Trong quá trình sản xuất, để lao động bớt nặng nhọc và đạt hiệu quả cao
hơn, con người luôn luôn tìm cách cải tiến, hoàn thiện công cụ lao động và chế
tạo ra những công cụ lao động mới tinh xảo hơn. Rõ ràng sự phát triển của công
- 8 -
cụ lao động từ cái cối xay quay bằng tay đến cái cối xay quay bằng hơi nước đã
góp phần thúc đẩy xã hội chủ nghĩa tư bản ra đời vì cùng với sự phát triển của
lực lượng sản xuất, quan hệ sản xuất cũng hình thành và biến đổi cho phù hợp
với trình độ và tính chất của lực lượng sản xuất. Khi lực lượng sản xuất đã phát
triển lên một trình độ mới, quan hệ sản xuất cũng không còn phù hợp nữa, trở
thành chướng ngại đối với sự phát triển của lực lượng sản xuất, sẽ nảy sinh mâu
thuẫn gay gắt giữa hai mặt của phương thức sản xuất. Sự phát triển khách quan
đó tất yếu dẫn đến việc xóa bỏ quan hệ sản xuất cũ, thay thế bằng một kiểu quan
hệ sản xuất mới phù hợp với trình độ mới của lực lượng sản xuất, mở đường cho
lực lượng sản xuất phát triển.

IV. DÙNG LUẬN ĐIỂM TRÊN THỬ ĐƯA RA DỰ BÁO VỀ XÃ HỘI
TƯƠNG LAI (SAU CHỦ NGHĨA TƯ BẢN)
Chủ nghĩa cộng sản là một cấu trúc kinh tế xã hội và hệ tư tưởng chính trị
ủng hộ việc thiết lập một xã hội phi nhà nước, không giai cấp, bình đẳng dựa
trên sự sở hữu chung và điều khiển chung đối với các phương tiện sản xuất và
tài sản nói chung.
C.Mác cho rằng chủ nghĩa cộng sản sẽ là giai đoạn cuối cùng của xã hội
loài người, đạt được qua một cuộc cách mạng vô sản. “Chủ nghĩa cộng sản
thuần túy” theo thuyết của C.Mác nói đến một xã hội không có giai cấp, không
có nhà nước và không có áp bức mà trong đó các quyết định về việc sản xuất cái
gì và theo đuổi những chính sách gì được lựa chọn một cách dân chủ cho phép
mọi thành viên của xã hội tham gia vào quá trình quyết định ở cả hai mặt chính
trị và kinh tế.
- 9 -
C. PHẦN KẾT LUẬN
Tóm lại, từ những phần trên ta nhận thấy:
“Quy luật về sự phù hợp của quan hệ sản xuất với trình độ của lực lượng
sản xuất là quy luật chung nhất của sự phát triển xã hội. Sự tác động của quy
luật này đã đưa xã hội loài người trả qua các phương thức sản xuất kế tiếp nhau
từ thấp đến cao: công xã nguyên thủy, chiếm hữu nô lệ, phong kiến, tư bản chủ
nghĩa và phương thức sản xuất cộng sản tương lai”. (Trang 104 - Sách Triết học
Mac-Lênin). Đúng như C.Mác đã nói: “Cái cối xay quay bằng tay đưa lại xã hội
có lãnh chúa, cái cối xay chạy bằng hơi nước đưa lại xã hội có nhà tư bản công
nghiệp”.
Do kiến thức còn hạn chế nên trong bài tiểu luận em không tránh khỏi sự
sai sót. Em mong nhận được ý kiến đóng góp của cô để bài tiểu luận của em
được hoàn thiện hơn.
- 10 -
D. PHẦN LIỆT KÊ CÁC TÀI LIỆU THAM KHẢO:
Sách giáo trình triết học Mac-Lênin

E. MỤC LỤC TIỂU LUẬN
+ Đề cương tiểu luận Trang 1
+ Nội dung tiểu luận Trang 2-7
+ Phần liệt kê các tài liệu tham khảo Trang 7
- 11 -
F. PHẦN CAM ĐOAN CỦA SINH VIÊN
Bài tiểu luận này là do chính bản thân em tìm kiếm tài liệu, suy nghĩ và tự
viết ra. Em không sao chép một nguồn khác, không sao cháp tiểu luận của bạn
khác, không nhờ viết hộ, không thuê viết hộ.
- 12 -