1500 năm nữa từ trường của Trái Đất có thể sẽ đảo ngược pps

1500 năm nữa từ
trường của Trái Đất có thể
sẽ đảo ngược
Cực bắc từ trường Trái Đất đang biến đổi và ngày một yếu đi. Dòng
dung nham cổ đại mang đến cho chúng ta hiểu biết sâu hơn về nguyên nhân
phát sinh và kiểm soát từ trường Trái Đất, cũng như điều gì có thể khiến từ
trường đổi chiều.
Từ trườngchính đượcsinhra nhờ các dòngchảy mạnhmẽ trong khối sắt
nóngchảy nằmsâu trongphầnlõi ngoài củaTrái Đất. Từ trường đổichiều định kỳ
còn kim la bàn thì chỉ về hướng namchứ không chỉ sang hướng Bắc. Hiện tượng
đổicực đã xảy ra hàng trăm lầnvới khoảngthời gian xen giữa không đồngđều
trong suốt tiền trìnhlịch sử của Trái Đất. Lần gần đây nhất là vào khoảng
780.000 năm trước, nhưngcác nhàkhoahọc vẫn cố gắng tìm hiểu để trả lời câu
hỏi tại sao và bằng cáchnào.
Nghiêncứu đất đá núi lửa cổ đại được côngbố trên số ra ngày 26 tháng9 trêntờ
Sciencechothấy có mộtnguồn từ trường thứ haigiúpxác địnhbằngcáchnào và
liệutừ trường chínhcó đổi cực hay không. Từ trường thứ hai bắt nguồn từ lõi
nôngnằm ngaydướilớp vỏ manti củaTráiĐất. Nó giữ vai trò quantrọng khi từ
trường bắc-namchínhyếu đi trước khiđảo chiều, theo BradSinger– giáo sư địa
chất học thuộc Đại học Wisconsin– Madison.
Ôngđã lập thành nhóm với chuyêngia nghiên cứu từ trường hành tinhKenneth
Hoffman – người đã nghiên cứu hiện tượng đảo chiều từ trường trong hơn 30 năm
qua – nhằm phân tích dòng chảy dung nhảmcổ đại từ Tahiti và miền tây nướcĐức
để tìm hiểu kiểutừ trườngcủa Trái Đất trong quákhứ. Từ tính của khoáng sản
nhiều sắt trong dòng dung nham nóng chảy định hướng theo từ trường hiện
có, chúng sẽ bị giữ lại ở các nơi mà dung nham nguội đi rồi cứng lại.
Singercho biết: “Khi dòng dung nham phun trào và nguội đi, chúng đã mang theo ký
ức về từ trường trái đất vào thời điểm đó. Rất khó có thể phá hủy dòng dung nham
một khi nó đã hình thành. Lúc đó chúng ta sẽ có được hồ sơ về chiều từ trường trên
Trái Đất”.
Hiện tượng đổi cực đã xảy ra hàng trăm lầnvới khoảng thời gian xengiữa hai lần

khôngđồng đều trong suốtlịch sử của Trái Đất, lần gần đâynhấtlà 780.000 năm
trước. Nhưngcác nhà khoa học vẫn đangcố gắng tìm hiểu để trả lời câu hỏi tại sao
và bằngcách nào. (Ảnh: iStockphoto/Tobias Machhaus)
Hoffman, chuyên gia thuộcĐại học báchkhoa California(SanLuis Obispo) vàĐại
học Wisconsin– Madison,và Singerđã tậptrung nghiêncứu đất đá mangbằng
chứng về nhữnglần từ trường bắc-namchính yếu đi. Đây chínhlà mộtdấu hiệu
cho thấy chiều phâncựccó thể bị đảo ngược. Bằngcách xácđịnh tuổi của dòng
dungnham, họ có thể sơ đồ hóa từ trường lõi nôngtrong nhữnglần đảochiều khi
mà từ trường chính yếu đi vào khoảng thời gian vài triệunăm trước.
Lúc đó từ trường chính suyyếu tiếtlộ “cực ảo” haychínhlà cácvùng từ tínhmạnh
thuộc từ trường lõinông.Ví dụ, Singernói, “nếu bạn đang ở Tahiti khi dung nham
phun trào thì kim la bàn của bạn không chỉ về cực Bắc, cũng không chỉ về cực Nam
mà chỉ về Australia”.
Các nhà khoa học tin rằng từ trường lõi nông có thể giữ vai trò nhất định trong việc
xác định liệu chiều phâncựccủa từ trường chính có thay đổi trong khibị suy yếu
hay không;và liệunó có khôi phụcđược cường độ củanó mà không đảo chiều hay
không.Theo Hoffman,“việc sơ đồ hóa từ trường lõi nông trong các giai đoạn
chuyển giao nắm giữ chìa khóa để hiểu được điều gì xảy ra trong phần lõi của Trái
Đất khi từ trường yếu đến mức mà nó có thể đảo chiều”.
Các bằng chứnghiện tại cho thấy chúng ta đang dần tiến tới một trong những
giai đoạn chuyển giao đó bởi từ trường chính của Trái Đất khá yếu và đang
suy giảm dần. Trong khilần đổi chiều phâncực gần nhấtxảy ra các đâyhàng trăm
nghìn năm thì lần tới có thể sẽ xảy ra chỉ trong vòngvài nghìn năm tới.
Singernói: “Ngay lúc này, các ghi chép lịch sử cho thấy cường độ của từ trường
đang suy giảm nhanh chóng. Theo phỏng đoán, trong vòng 1500 năm nữa từ trường
sẽ yếu nhất và chúng ta sẽ bước vào giai đoạn đảo chiều phân cực. Mục tiêu nghiên
cứu lớn của chúng tôi là cung cấp các khả năng dự đoán có thể về những gì sẽ xảy ra
và những gì có thể là tín hiệu của đợt đảo chiều phân cực sắp tới”.
Nghiên cứu của Hoffman và Singerđược Quỹ khoa họcquốcgia tài trợ.