quyền lực từ chuyên môn

Quyền lực từ chuyên môn
/>Có rất nhiều loại quyền lực trong một tổ chức mà người lãnh đạo có thể sử
dụng. Từ những loại quyền lực vốn gây ra nhiều rắc rối như quyền lực do vị trí
chức vụ (power of position), quyền được thưởng phạt (power to give reward
and to punish) và quyền kiểm soát thông tin. Các loại quyền lực này đều có
những mặt mạnh tuy nhiên chúng đang làm cho những người bị lãnh đạo cảm
thấy họ yếu thế đến thảm hại và nó cũng làm cho những nhà lãnh đạo sử dụng
những thứ quyền lực này bị mọi người nhìn nhận như những kẻ chuyên quyền
và vô cảm.
Tầm quan trọng của quyền lực từ chuyên môn
Không những thế, xã hội đang ngày càng thay đổi một cách sâu sắc so với 50
năm trước đây. Mỗi cá nhân trong xã hội đang ngày càng mạnh mẽ và có nhiều
quyền cá nhân hơn, người lao động đang dễ dàng thay đổi việc làm hơn. Ngoài
ra, rất ít người trong chúng ta lại cảm thấy vui vẻ khi bị những thứ quyền lực đó
bao trùm và rất nhiều người sẽ cố tình làm nhiều cách để “chọc gậy cái bánh
xe” quyền lực đó.
Tuy nhiên, cũng có ba loại quyền lực mà những lãnh đạo hiệu qủa thường
dùng: Quyền lực do uy tín(charismatic power), quyền lực chuyên môn (expert
power) và quyền lực tình cảm (referent power). Bài này sẽ gợi mở cho chúng ta
những kỹ thuật xây dựng và duy trì Quyền lực từ chuyên môn.
Quyền lực từ chuyên môn là rất quan trọng bởi vì với vai trò là người lãnh đạo,
cả nhóm của bạn sẽ trông chờ vào bạn để được chỉ bảo và định hướng. Các
thành viên nhóm cần phải tin vào khả năng lãnh đạo sáng suốt của bạn, họ cần
những lời khuyên xác đáng từ bạn và trông đợi một sự phối hợp có kết quả cho
công việc.
Nếu thành viên trong nhóm của bạn nhìn nhận bạn như một chuyên gia thực sự,
họ sẽ rất dễ tiếp nhận ý kiến của bạn và bị thuyết phục khi được yêu cầu làm gì
đó và đặc biệt là khi bạn cần tạo cảm hứng cho họ để mọi người cùng nỗ lực
nhiều hơn.
Nếu họ coi bạn như một chuyên gia, bạn sẽ thấy việc khuyến khích động viên
họ dễ dàng hơn rất nhiều. Ngoài ra, nếu họ coi bạn là chuyên gia thì họ sẽ tin

tưởng rằng cách bạn bảo họ làm là cách hiệu quả nhất. Nếu thành viên nhóm
tôn trọng những lập luận hay phán quyết của bạn, họ sẽ tin sự dẫn dắt của bạn
chắc chắn sẽ đi tới thành quả mỹ mãn nhất từ những sự cố gắng của họ.
Nếu họ thấy chuyên môn hạng chuyên gia của bạn, họ sẽ tin rằng bạn có trí
khôn để định hướng các nỗ lực của cả nhóm đi đến mục tiêu xác đáng.
Tất cả những điều trên cho thấy rằng nếu bạn được nhìn nhận như một chuyên
gia, bạn sẽ dễ dàng hơn nhiều trong việc động viên khuyến khích cả nhóm làm
việc ở hiệu suất tốt nhất mà nhóm có.
Xây dựng quyền lực chuyên môn
Trước hết là hãy tích lũy chuyên môn, bước này là rất rõ ràng và cần thiết cho
dù có mất thời gian. Nếu bạn đang sử dụng những công cụ như thu thập thông
tin, điều này chứng tỏ bạn đang đầu tư đúng hướng và tiến triển rồi đấy. Tuy
vậy, chỉ đơn thuần là một chuyên gia trong lĩnh vực của mình thì chưa đủ, cần
phải làm mọi người thừa nhận chuyên môn giỏi của mình như một nguồn thông
tin đáng tin cậy và là kho lời khuyên hữu ích đối với họ. Gary A. Yuki trong
cuốn sách “Lãnh đạo trong tổ chức” đã nêu một số bước để xây dựng quyền lực
chuyên môn như sau.
Xây dựng hình ảnh một chuyên gia:
Do năng lực chuyên gia của đa số các nghề nghiệp đều được nhìn nhận xuất
phát từ việc học hành và kinh nghiệm của mỗi người, người lãnh đạo nên làm
cho đồng nghiệp, cấp dưới hay cấp trên của mình biết được việc học hành, bằng
cấp, kinh nghiệm làm việc trước đây và những thành tự chuyên môn mình đã
đạt được.
Một cách đơn giản thường làm là trưng bày các bằng cấp, chứng chỉ, giấy khen,
giải thưởng và những ghi nhận chuyên môn khác tại những vị trí trang trọng
trong văn phòng. Làm vậy có phô trương quá không, bạn đừng lo, bởi vì bạn đã
phải “lao tâm khổ tứ” để có những thành quả đó, bạn có quyền được hưởng
chúng, điều đó là công bằng thôi mà. Một chiến thuật khác đó là thỉnh thoảng
cũng nên giới thiệu nhẹ nhàng về học hành, bằng cấp và những kinh nghiệm
công tác nổi bật trong quá khứ (chẳng hạn như “hồi tớ còn làm Kỹ sư trưởng ở

GE, chúng tôi cũng gặp phải vấn đề hóc búa thế này đây”). Tuy nhiên, hãy chú
ý là cách làm này rất dễ bị chính bạn lạm dụng mà bạn không biết, lúc đó bạn
sẽ bị nhìn nhận như kẻ khoe khoang kiêu ngạo đấy.
Hãy duy trì sự tín nhiệm chuyên môn:
Một khi bạn đã xây dựng được hình ảnh của một chuyên gia, bạn phải thường
xuyên bảo vệ nó. Tránh có những nhận xét hay bình luận cẩu thả về những vấn
đề mà bạn không được thông tin đầy đủ, hãy tránh liên hệ với những dự án hay
đề tài có khả năng thành công thấp.
Hãy hành động một cách tự tin và quyết đoán trong tình huống khủng
hoảng:
Trong tình trạng khẩn cấp hay khủng hoảng, những người dưới quyền thường
trông đợi một người lãnh đạo “sẵn sàng nhận trách nhiệm”, là người biết được
cách chèo lái con thuyền theo hướng nào để giải quyết vấn đề. Trong tình
huống đó, cấp dưới của bạn thường liên hệ sự tự tin, phong cách lãnh đạo chắc
chắn của bạn với năng lực chuyên môn của bạn và kiến thức của bạn. Cho dù
bạn có không biết cách xử lý tình huống khủng hoảng ra sao thì một điều bạn
phải nhớ là bạn sẽ mất hình ảnh và sự tác động của một chuyên gia tới cấp dưới
của mình khi bạn tỏ ra lúng túng.
Hãy luôn tìm cách để được thông tin đầy đủ:
Quyền lực chuyên môn thực hiện được qua một quá trình thuyết phục và trình
diễn thể hiện chuyên môn đầy lý tính. Thuyết phục lý tính phải dựa trên sự thu
thập những sự thật một cách chắc chắn và cập nhật. Chính vì vậy, bạn cần phải
luôn luôn được thông tin đầy đủ về diễn biến trong nhóm mình lãnh đạo, trong
tổ chức và cả với thế giới bên ngoài.
Ghi nhận những lo âu quan ngại của nhóm:
Việc sử dựng phương pháp thuyết phục lý tính không nên coi như một dạng
truyền đạt thông tin một chiều từ lãnh đạo tới cấp dưới. Hãy lắng nghe cẩn thận
những khúc mắc, quan ngại và lo âu của các thành viên trong nhóm và bạn hãy
nêu nó ra và xử lý chúng nếu có thể.
Tránh làm phương hại đến lòng tự tôn cao của cấp dưới:

Quyền lực chuyên môn tồn tại dựa trên sự chênh lệch về kiến thức giữa người
lãnh đạo và các thành viên nhóm. Thật không may là sự khác biệt này có thể
gây ra rắc rối nếu bạn sử dụng quyền lực chuyên môn của mình không cẩn
thận. Các thành viên trong nhóm sẽ không thích sự so sánh vị thế khi mà
khoảng cách trình độ với bạn là rất lớn và rõ ràng. Họ rất dễ bực mình với các
lãnh đạo có hành động kiểu bề trên, khoe khoang kinh nghiệm và trình độ to
lớn của mình một cách kiêu ngạo.
Trong khi tranh luận những gì họ muốn, một số lãnh đạo giảng giải cho thành
viên nhóm của mình một cách rất hạ cố và tạo một cảm giác cho thành viên
nhóm thấy như họ là những kẻ ngu si. Chú ý tránh điều này bạn nhé.
Nguồn: Top MBA Vietnam