Thiết kế bài giảng lịch sử 7 part 9 ppt

4. Củng cố
e _ Sử dụng các mốc niên đại trên lược đồ theo trình tự thời gian để nêu diễn
biến của phong trào Tây Sơn.
« _ Nêu vai trị của Nguyễn Huệ trong phong trào Tây Sơn.

Bài 25

PHONG TRAO TAY SON
IV. TAY SON DANH TAN QUAN THANH

A. MUC TIEU

1. Kiến thức
« _ Tài thao lược quân sự của Quang Trung và danh tướng Ngơ Thì Nhậm.
e

Những sự kiện lớn trong chiến dịch phá quân Thanh, đặc biệt là đại thắng

ở trận Ngọc Hồi - Đống Đa xuân Kỉ Dậu (1789).

2. Tư tưởng
«_ Giáo dục lịng u nước và tự hào về trang sử vẻ vang của dân tộc ta trong
cuộc đại phá quân Thanh xâm lược.
«_ Cảm phục thiên tài quân sự Nguyễn Huệ.

3. Kĩ năng
e _ Sử dụng lược đồ để thuật lại cuộc đại phá quân Thanh?.
«_ Đánh giá tầm vóc lịch sử của sự kiện mùa xuân Kỉ Dậu (1789).

B. PHƯƠNG TIEN DAY - HỌC
1. Lược đồ Tây Sơn khởi nghĩa chống các thế lực phong kiến và chống quân

xâm lược nước ngoài.
2. Lược đồ diễn biến trận đánh Ngọc Hồi - Đống Đa.

C. TIẾN TRÌNH DẠY - HỌC

1. Ổn định lớp
225


2. Kiém tra bai cu
e Néu van tat tién trinh cuéc khởi nghĩa Tây Sơn từ năm 1773-1788?
e

Phong trao Tay Son ty 1773 - 1788 dat duoc nhting gi?

3. Bai mGi
Các
hóa
Với
lập
gắn

em có biết tại sao ngày mùng 5 Tết hằng năm lại trở thành nét dep van
truyền thống của người dân Hà Nội và người dân Việt Nam không?
chiến thắng quét sạch 29 vạn quân Thanh ra khỏi bờ cõi, bảo vệ nền độc
dân tộc, người dân Hà Nội tự hào vì chiến thắng Ngọc Hồi - Đống Đa
liền với tên tuổi của vị anh hùng Quang Trung - Nguyễn Huệ.
Hoạt động day

Hoạt động học

Hỏi: Sau khi Nguyễn Huệ thu | Sai người sang
phục được Bắc Hà, vua Lê | cứu nhà Thanh.

Ghi bảng

cầu | l) Quân Thanh
xâm lược nước ta

Chiêu Thống đã có hành động
gi?

a) Hồn cảnh

- Nhà Thanh có bỏ qua cơ hội | Nhân cớ đưa quân về

|Lê

này không?

giúp
Thống,

vua

Lê
Cần

Chiêu

Thống

Chiêu | sang cầu cứu nhà
Long | Thanh.

thực hiện âm mưu
xâm lược nước ta.

GV chỉ lược đồ H.57
Năm

1788, nhà Thanh

- Năm
cử Tôn

Si Nghi dem 29 van quan tién
vào nước ta chia làm 4 đạo

(mỗi tên trắng chấm đen).

+ Đạo I do Tôn Sĩ Nghị chỉ
huy từ Quảng Tây qua Lạng
Sơn tiến vào.

+ Đạo 2 theo đường Cao Bằng

do Sầm Nghi Đống chỉ huy.
+ Dao 3 theo đường Tuyên
Quang.

226

Si

Nghi

1788,
dem

Tôn
29

van quan tién vao
nước ta.


+ Đạo 4 theo đường Quang
Ninh tiến vào Hải Dương.
Hỏi: Em có nhận xét gì về sự

chuẩn bị của qn Thanh cho
cuộc xâm lược nước ta?

Chuẩn bị chu đáo.
+ Lực lượng mạnh
gồm bộ binh, kị binh,
thủy binh.
+

Được

Chiêu
đường
thực,

bè

lũ

Lê

Thống
dan
ủng hộ lương
quân

nhu

quân

dụng.
+ Tướng
giặc
là
những tên tng gioi,
hiếu

Hỏi: Em có suy nghĩ gì về bè
lũ Lê Chiêu Thống?

chiến,

hăm

hở

muốn "lap công lớn".
- Vua bán nước hèn
hạ, nhục nhã.

- Chỉ vì quyền lợi cá
nhân mà bán rẻ Tổ
quốc, gây đau khổ
Hỏi:

Trước

thế

quan Tay Sơn
như thế nào?

giặc

mạnh,

đã hành

động

cho nhân dân.
- Rút khỏi

Thăng

Long.

- Lập phòng tuyến
Tam Điệp - Biện Sơn.

b) Chuẩn bị của
nghĩa quan
Lập phòng tuyến
Tam Điệp - Biện
Son.

GV chỉ bản đồ H.57 giới thiệu
phòng tuyến Tam Điệp - Biện
Sơn (vị trí, đặc điểm)

Hỏi: Vì sao qn ta rút khỏi
Thăng

Long?

rằng qn

Tây

Có

ý kiến

cho

Sơn rút khỏi

Thăng Long vì hèn nhát. Em có
đồng ý với ý kiến đó khơng?

Khơng phải do hèn
nhát, sợ giặc. Đây là
một kế hoạch sáng
suốt và chu đáo.
227


+ Bao toan luc luong
(quan
Thanh
qua
đơng,

qn

hung

ta

chỉ

hang,

có

vài

van).

Hỏi: Nhìn trên bản đồ, vì sao

nghía qn lập phịng
Tam Điệp - Biện Sơn?

tuyến

Hỏi: Thái độ của quân Thanh
khi vào xâm

+ Lam kiéu long dich.
+ Chờ thời cơ.
- Phịng tuyến có
chiều sâu, liên kết

thủy bộ vững chắc.
- Là bàn đạp cho
quân Tay Sơn hội
quân và tấn công ra
Thang
Long

diệt
quân Thanh.
Hồ trả lời theo SGK.

lược nước ta như

thế nào? (chủ quan, kiêu ngao)
2) Quang Trung
dai
phá
quân
Thanh (1789)

Hỏi: Tại sao lúc lấy được chính
quyền từ tay họ Trịnh, Nguyễn

- Lúc

- Thang

11-1788,

Nguyễn

Huệ

lên

Huệ lại không lên ngôi mà bây

Bắc, Nguyễn Huệ lấy
khẩu hiệu "phù Lê

Hồng

đế,

ø1ờ ơng mới lên ngơi?

diét Trinh".

niên hiệu là Quang

- Bay gid vua Lé ban

Trung.

nước,

tiến

quan

quân

ra

Thanh

xâm lược nên Nguyễn

Huệ lên ngơi là hợp
Hỏi: Việc Nguyễn Huệ lên
ngơi Hồng đế có ý nghĩa gì?

228

lịng người.
- Tap hop được long
dân, tạo sức mạnh
đồn kết dân tộc.

ngơi


- Khang dinh chu
quyền của dân tộc và
cho quân Thanh biết

rằng nước ta có chủ.
GV chi ban đồ H.57: mũi tên
màu xanh là đường tiến quân

của Quang

Trung ra Bắc. Từ

Phú Xuân ra Tam Điệp, Quang
Trung vừa hành quân gấp, vừa

bổ sung lực lượng, vừa động

viên binh si.
GV chỉ địa danh Nghệ An-nơi
Quang Trung mở cuộc duyệt
binh lớn.

Hỏi: Vì sao Quang Trung mở

Để lấy khí thế và tinh

cuộc duyệt binh ở Nghệ An?
GV chỉ địa danh Thanh Hóa nơi Quang Trung doc lời tuyên
thệ (GV nên giải nghĩa từng
câu cho HS hiểu).

thần cho binh lính.

Hỏi: Nhận xét về lời tuyên thệ

Thể

của Quang Trung?

quyết tâm chống g1ặc
ngoại

hiện
xâm,

tính
bảo

thân
vệ

độc lập dân tộc của
quân Tây Sơn.
GV chỉ dãy núi Tam Điệp - đây
là ranh giới giữa Ninh Bình và
Thanh Hóa ngày nay. Tại đây,
Quang Trung đã động viên
tướng sĩ, khen ngợi kế hoạch
của Ngơ Thì Nhậm.

Hỏi:

Quang

Trung

dự

định

đánh
nào?

quân Thanh vào thời g1an
229

Hoi:

Vi

sao

Quang

Trung

|- Quân

quyết định tiêu diệt quân Thanh | chếm

vào dịp Tết Kỉ Dậu?

Long
cịn

Thanh
được

dễ
chủ

dàng

mới
Thăng

nên

quan,

kiêu

Tết,

qn

ngao.
- Vào

dịp

Thanh lơ là, khơng đề

Hỏi: Vua Quang Trung chuẩn

phòng —> quân
địch bị bất ngờ.

bị cho cuộc đại phá quân Thanh
như thế nào?
GV

chỉ bản

quân

của

đồ

Quang

H.59:

5 đạo

Trung

(mũi

tên màu xanh) từ Tam Điệp tiến
ra Bắc.
GV

chỉ bản đồ H.59,

chỉ vào

cung Tây Long và nhấn mạnh:
nơi đây từ Tơn Sĩ Nghị đến bọn
tướng
chúi

sối
đầu

qn
vào

Thanh
yến

tiệc,

đang
hát

Xướng...
GV tường thuật lược đồ.
- Đêm

30 Tết vượt sông Gián

Khẩu, tiêu diệt địch ở đồn tiền
tiêu.
- Đêm mồng

3 Tết, bí mật vây

đồn Hà Hồi. Sau đó GV chỉ vị
trí nơi qn ta tập kết ở phía

nam Hà Hồi (cánh đồng Cung)
trên bản đồ để chuẩn bị đánh
đồn Ngọc Hồi.
230

-

Vua

Quang

Trung tiến quân ra

Bắc
đạo.

chia

làm

5


+ GV chỉ cánh quân của đô đốc
Bảo tập kết ở Đại Áng - phía

tây nam Ngọc Hồi.
- Ngày mồng 5 Tết, quân Tây
Sơn không bao vây mà đánh
mạnh ở mặt phía nam Ngọc

Hồi, bịt hướng đơng bắc bằng
một cánh quân nghi binh, mở

hướng tây bắc cho giặc chạy
vào đầm Mực. GV chỉ mũi tên
rút chạy của quân Thanh, tại
đầm Mực quân của D6 đốc Bảo

bố trí vây ép giặc ở hai mặt Bắc
và Nam tiêu diệt hầu như toàn
bộ quân địch.
(GV nên nhấn mạnh cách tạo

tấm lá chắn bằng gỗ quấn rơm
tầm nước để bảo vệ bộ binh).
Hỏi: Chiến thắng Ngọc Hồi có
ý nghĩa như thế nào?

- Đây là vị trí quan
trọng nhất của địch ở
pha
nam
Thăng
Long.

- Cách đánh bất ngờ
làm quân giặc hoảng
loạn,

GV chỉ bản đồ: Trong khi quân
Quang

Trung

khí

thế

chiến

đấu của quân ta dâng
cao như vũ bão.

đánh đồn Ngọc

Hồi, mờ sáng mùng

5 Tết, đạo

quân của
công đồn
Đống Đa.

Long tấn
Thượng -

Đô đốc
Khương

231


Hỏi: Tại sao quân Tây Sơn tấn

Thể hiện sự chỉ đạo

công đồn Ngọc Hồi - Khương
Thượng vào cùng một thời

của Quang Trung là
các đạo quân phải
hiệp đồng tác chiến,
nếu đánh cùng một
lúc thì Tơn 5 Nghị sẽ
bối rối khơng kip

điểm là mùng 5 Tết?

điều

quân

cho

mặt

tiếp viện
trận

phía

nam được.

Quân Tây Sơn giáp chiến, đốt
lửa thiêu cháy doanh trại giặc.

Sâm Nghi Đống thắt cổ tự tử.
- GV chỉ bản đồ hướng rút chạy
của Tôn Sĩ Nghị (làm cầu phao,
trốn sang Gia Lam).

- GV néu két qua chién thang.

Hỏi: Suốt 17 năm (1771-1789)
chiến đấu, phong trào Tây Sơn
đã thu được những kết quả to
lớn nào?

- Lật đổ các tập đoàn
phong kiến Nguyễn,
Trịnh, Lê.

nghĩa lịch sử của

- Xóa bỏ sự chia cắt

phong trào
Sơn
a) Ý nghĩa

đất

lập

nước,

lại

thống nhất.
- Đánh tan quân xâm
lược

Xiêm,

Thanh,

bảo vệ Tổ quốc.
Hỏi: Vì sao quân Tây Sơn giành
được nhiều thắng lợi như vậy?

232

Trong 5 ngày đêm
(30 tết đến mùng Š
lế
KỈ
Dau)
Quang Trung quét
sạch 29 vạn quân
Thanh.
3) Nguyên nhân
thắng lợi và ý

- Sự

ủng

hộ,

hưởng

Tây

- Lật đổ các tập
đoàn phong kiến.
- Đặt cơ sở thống
nhất nước.

- Đánh đuổi ngoại

ứng của nhân dân.

xâm.

- Sự lãnh đạo tài tình
của vua Quang Trung

b) Nguyên nhan
- Nhân dân ủng
hộ.


và bộ chỉ huy nghĩa

quân.

Hoi:

Nhận

xét

về

Quang

Trung?

- Tiến hành cuộc
hành quân thần tốc
(từ Phú Xuân ra

- Quang Trung và
bộ chỉ huy lãnh
đạo tài tình.

Nghệ An).
- liên đốn ngày
mùng 7 Tết khao qn.
- Nghệ thuật chỉ đạo
chiến tranh: thần tốc,
bất ngờ, táo bạo, chỉ

đạo và tổ chức chiến

GV nhấn mạnh thắng lợi đại
phá
lập
tan
các

Bắc.

đấu hết sức cơ động.

quân Thanh: giữ vững độc
dân tộc, một lần nữa đập
cuồng vọng xâm lược của
đế chế quân chủ phương

4. Củng cố
¢
e

Trinh bay trén luoc đồ chiến thắng Ngọc Hồi - Đống Da?
Ý nghĩa lịch sử của sự kiện xuân Ki Dau (1789)?

Bài 26

QUANG TRUNG XAY DUNG DAT NUGC

A. MUC TIEU

1. Kiến thức
Thấy được việc làm của Quang Trung (về chính trị, kinh tế, văn hóa) đã góp

phần tích cực ổn định trật tự xã hội, bảo vệ Tổ quốc.

233


2. Tư tưởng
Biết ơn người anh hùng áo vải Quang Trung.

3. Kĩ năng
Bồi dưỡng năng lực đánh giá nhân vật lch s.

B. PHNG TIEN DAY - HC
ô
Â

Anh tuong dai Quang Trung.
Suu tém tranh anh, câu chuyện về người anh hùng Quang Trung.

C. TIẾN TRÌNH DẠY - HỌC

1. Ổn định lớp

2. Kiểm tra bài cũ
«
e

Trình bày trên bản đồ "Chiến thắng Ngọc Hồi - Đống Đa" của Quang
Trung?
VỊ sao Quang Trung đánh tan được quân Thanh?

3. Bỏi mới
Tên tuổi và công lao của anh hùng Quang Trung - Nguyễn Huệ không chỉ
gắn liền với những chiến công lừng lẫy về quân sự mà còn rất tài ba trong
việc xây dựng đất nước.
Hoạt động dạy

Hoạt động học

Ghi bang

Hỏi: Vì sao sau khi đánh đuổi |
giặc ngoại xâm, lật đổ chính |
quyền phong kiến trong nước, |
Quang Trung lại chăm lo xây |

- Do chiến tranh liên | 1. Phục hồi kinh
miên, đất nước bị tàn | tế, xây dựng văn
phá.
hóa dân tộc
- Nhân dân đói khổ

dựng kinh tế văn hóa?

—+

Cần

xây

dựng

kinh tế để nhân dân
sống ấm no, đất nước

Ølàu mạnh.
Hỏi: Vì sao Quang Trung chú | Là bộ phận chủ yếu | a) Nông nghiệp
ý đến phát triển nông nghiệp? | và quan trọng nhất
234


Hỏi

ĐỂ

phát

triển

nơng

nghiệp, Quang Trung đã có
những biện pháp gì? Đạt kết
quả ra sao?

của nền kinh tế nước
ta lúc đó.
- Ban hành Chiếu
khuyến nông.
- Bãi bỏ hoặc giảm

nhẹ tô thuế (mùa
màng

Hỏi:

phát

Nhận

triển

xét về chính

nơng

Quang Trung?

nghiệp

sách

của

bội

thu,

ăn,

chia

ruộng

- Bn bán, trao đối
VỚI Hước ngồi.

Hoi: Tai sao "mo cia ai, thong

- Lưu thơng hàng hóa
trong nước đáp ứng
nhu cầu tiêu dùng của
dân.

nghiệp?

thi

công

thương

Hoi: Quang Trung da thi hanh
những biện pháp gì phát triển

- Ban Chiếu lập học.
- Chữ Nơm được đề

văn hóa, giáo dục?

cao, là chữ chính thức

Hỏi: Chiếu lập học nói lên hồi
bão gì của Quang Trung?

Hỏi: Viện Sùng chính đảm

- GIảm tơ thuế.

đất

Hỏi: Vua Quang Trung đã làm
gì để phát triển cơng thương

bua"

Chiếu

khích họ trở về q
cơng bằng.

cho

hành

nước thái bình).
Chăm lo qun lợi
nơng
dân,
khuyến
làm

nghiép lai phat trién?

- Ban

khuyến nơng.

của Nhà nước.
- Lập Viện
Sung
chính
Bồi dưỡng nhân lực,
đào tạo nhân tài đóng
øóp xây dung đất
nước.
HS dựa SGK trả lời.

b)

Cơng

thương

nghiệp

- Giam thuế.
- Mo cua ai théng
thuong cho bua

c)

Van

duc
- Ban

hoa,

Chiếu

gido

lập

học

- Đề cao chữ Nơm.

- Lập

Viện

Sùng

chính.

nhận vai trị gì?
235

Hỏi: Việc sử dụng chữ Nơm có
ý nghĩa như thế nào?

- Ý thức, tỉnh thân

dân tộc sâu sắc của
Quang Trung.

GV nhấn mạnh trong lịch sử
thời phong kiến nước ta chỉ có

2 triều đại dùng chữ Nơm là
triều Hồ và triều Quang Trung.
Nguyễn Thiếp làm Viện trưởng
Viện Sùng chính: quê ở Nghệ

An, là sĩ phu nổi tiếng về đạo
đức và uyên bác, được
người trọng vọng.

Hoi:

Những

việc

làm

nhiều

Quang Trung có tác dụng gì?

của

- Kinh tế được phục
hồi nhanh chóng.

- Xã hội dần dần Ổn

định.

2)

Chính

quốc
Hỏi:

Nước

nhà

thống

song vua Quang ‘Trung
phải những khó khăn gì?

nhất,

- Phía bắc: Lê Duy

gap

Chỉ lén lút hoạt động
ở biên giới ViệtTrung.

- Phía nam: Nguyễn

Hỏi: Trước âm mưu của kẻ thù,
Quang Trung
chính sách gì?
+ Qn sự

đã

có

Ánh cầu viện Pháp và
chiếm Gia Dinh.

những

phịng,

ngoai giao
* Am muu ké thù.

- Phia

bac:

Lê

Duy Chỉ lén lút
hoạt động.
Phia
nam:

Nguyễn

Ánh

câu

viện Pháp.
* Chu trương cua
Quang Trung

- Thi hành chế độ
quân dịch.
- Củng cố quân đội
về mọi mặt, tạo chiến

thuyền lớn.
236

sách

- Quân sự: củng cố
quân đội.

+ Ngoai giao

- Quan hệ mềm dẻo

- Ngoai giao:

nhưng

+

với

cương

nhà

Thanh

quyết

Thanh

công

(nhà

nhận

Đường

lối

đối

ngoại khéo léo.

là

"quốc vương”)

Hỏi: Để cùng cố nền độc lập

- Dẹp

trong

Chỉ ở Cao Bằng.
- Tiêu diệt Nguyễn

nước

Quang

Trung

đã

làm gì?

bọn

Lê

Duy

Ánh, lấy lại Gia Định.

Giảng:

Quang

Trung viết lời

+

hịch kêu gọi nhân dân Quảng

Ngày

có thực hiện được khơng?

Quang

sao?

diệt

nội

phản.

Ngai, Quy Nhơn đồng lịng
hiệp sức diệt Nguyễn Ánh.
Hỏi: Kế hoạch đánh Gia Định
Vì

Tiêu

l6 - 9 - 1792,
Trung

đột

ngột qua đời.

Ngày

16-9-1792,

Quang

Trung

qua

đời.

GV nhấn mạnh: Đây là tổn thất

lớn cho triều đại Tây Sơn và
cho

cả đất nước,

kế vị,

được

Quang

Toản

bất lực không đập tan

âm

mưu

của Nguyễn

Ánh.
Mặc dù chính ngơi được 5 năm

- Có cơng thống nhất

(1788-1792)

đất nước.

nhưng

công

lao

của người anh hùng Nguyễn

-

Đánh

đuổi

Huệ đối với đất nước ta như thế

xâm

nào?

Thanh) giữ vững nền

lược

quân
(Xiém,

độc lập.

- Củng cố - ổn định

kinh tế, chính trị, văn

hóa.

237


Hướng dẫn HS quan sát H.60.

Tượng đài Quang

Trung nằm

trên khu

gò Đống

Đa, đường

Tây

(Hà Nội).

Hình

ảnh

hùng

vải

hiên

Sơn

người
ngang,
sững

anh

dũng
đứng

áo

cảm

như

sừng

giữa đất trời, tiêu

biểu cho khí thế đấu tranh anh
đũng của dân tộc Việt Nam.

4. Củng cố
Tóm tắt sự nghiệp, cuộc đời của vua Quang Trung? Từ đó nêu cảm nghĩ về
ơng?

TU LIỆU THAM KHẢO
GV có thể kể chuyện cho H§ : “Một chiều đồu thu, vua Quong

Trung đơng ngồi bỗng thốếy hoa mốt, sồm tối mặt mũi, mê mơn bốt
tỉnh. Người xưa gọi đó lị chứng "hun van", ngay nay y hoc goi Id tai
bi6n mach mau nao. Khi tỉnh dộy được, nha vua triéu tran thu Nghé

An Trần Quang

Diéu về triều bịn việc thiên đơ ra Nghệ An. Nhưng

việc chua giỏi quyết xong thì bệnh †ình nhờ vuad đỡ nguy kịch. Trước

khi mốt, nhờ vua dặn Trần Quang

Diéu vad cóc quổn thần: Ta mở

mang bo céi, khai thac dat dai... Nay dau ốm, tết không khỏi được.
Thới tử (Nguyễn Quang Toỏn) lờ người có †ư chốt nhưng †uổi cịn nhỏ.
Ngi thì có qn Gia Định (Nguyễn Ánh) lờ quốc thu, mị Thới Đức

(Nguyễn Nhợc) thì tuổi giị, cầu n †m bợ, khơng †oơœn tính cới lo về

sơu. Khi †a chết rồi, nội trong

1 thóng phỏi chơn cốt, việc †ang làm lo

†hỏo thôi. Lũ ngươi nên hợp sức mị giúp Thới †ử sớm thiên đơ về Vĩnh
Đơ (Vinh ngịy noy) để khống chế thiên hg. Bằng khơng, qudn Gia

Định kéo đến †hì cóc ngươi khơng có chỗ chơn dau!
Ngịy 29-7 năm

Nhơm Tý (1792) vịo khoang

Trung †ừ trần, ở ngơi 5 năm, thọ 40 tuổi...”.

11 gid knuya, Quang

(Trích 'Các triều đợi Việt Nam')

238


Chuong VI

VIET NAM NUA DAU THE KI XIX
Bai 27

CHE DO PHONG KIEN NHA NGUYEN
I. TÌNH HÌNH CHÍNH TRỊ - KINH TẾ

A. MUC TIEU

1. Kiến thức
Nhà Nguyễn lập lại chế độ phong kiến tập quyền. Các vua Nguyễn thuần
phục nhà Thanh và khước từ mọi tiếp xúc với các nước phương Tây. Các

ngành kinh tế thời Nguyễn còn nhiều hạn chế.

2. Tư tưởng
Chính sách của triều đình khơng phù hợp với u cầu lịch sử, nền kinh tế, xã
hội khơng có điều kiện phát triển.
3. Kĩ năng
Phân tích nguyên nhân các hiện trạng chính trị - kinh tế thời Nguyễn.

B. PHƯƠNG TIEN DAY - HỌC
«. Bản đồ Việt Nam.
«_ Lược đồ các đơn vị hành chính Việt Nam thời Nguyễn (từ năm 1832).

«_ Tranh ảnh về quân đội nhà Nguyễn.
239


C. TIEN TRINH DAY - HOC

1. Ổn định lớp
2. Kiém tra bai cu
Quang Trung đã có những chính sách và biện pháp gì để phục hồi kinh tế,

ồn định xã hội, phát triển văn hóa dân tộc?
3. Bài mới

Vua Quang Trung mất đi là một tốn thất lớn cho cả nước. Thái tử Quang
Toản lên ngôi đã không đập tan được âm mưu xâm lược của Nguyễn Ánh.

Triều Tây Sơn tồn tại được 25 năm (1778 - 1802) thì sụp đổ. Chế độ phong
kiến nhà Nguyễn được thiết lập.
Hoạt động dạy

Hoạt động học

Ghi bang

GV giới thiệu cho HS tình hình

1l)

triều Tây

lập

Sơn

sau khi Quang

Trung mất: Quang Toản không
đủ sức gánh vác công việc đất
nước; Nguyễn Nhạc chịu an
phận, không lo việc nước về
sau.
Hỏi: Nhân cơ hội triều Tây Sơn | Đem thủy binh ra lấn
suy yếu, Nguyễn Ánh đã có | dần vùng đất của Tây
hành động gì?
GV sử dụng bản đồ Việt Nam

Nhà
lại

phong
quyền

Nguyễn
chế

kiến

độ

tập

Sơn.

tường thuật trận chiến Nguyễn

Ánh đánh đổ Tây Sơn.
Hỏi: Nhà Nguyễn đã làm gì để | - Đặt niên hiệu Gia|-

Năm

1802,

lập lại chế độ phong kiến tập | Long, chọn Phú Xuân | Nguyễn Ánh đặt
quyền?
làm kinh đô.
mên
hiệu
Gia
- Năm 1506 lên ngơi |Long, chọn Phú

Hồng đế.
Xn (Huế) làm
kinh đô.

240


- Vua trực tiếp nắm
mọi quyền hành từ
trung ương đến địa
phương.
- Chia nước ta thành
30 tinh va 1 phủ trực

- Chia
nước
ta
thành 30 tỉnh và 1

thuộc.

phủ trực thuộc.

Nhìn trên lược đồ các đơn vị
hành chính Việt Nam thời

Nguyễn, kể tên một số tỉnh và

phủ trực thuộc.

Hỏi: Em có nhận xét gì về cách
tổ chức đơn vị hành chính dưới

triều Nguyễn?

Đây

trên

thống

là lần đầu

một

nhất,

lãnh

các

tiên

thổ

tổ

chức hành chính được

sắp đặt chính quy như

vậy.

Hỏi: Vua Gia Long chú trọng
củng cố luật pháp như thế nào?

Nam

"Hồng

1815

triêểu

bộ

hình

luật" gơm 22 quyển

- Nam

1815,

nha

Neuyén ban hanh
luật Gia Long.

với 398 điều luật đã

được

ban

hành.

Nội

dung dựa hẳn vào bộ
Hỏi: Nhà Nguyễn đã thi hành
những biện pháp gì để củng cố
quân đội?
Giảng: Nhân dân phải đi phu,

đi lính

để

xây

dựng

những

luật nhà Thanh.
- Xây dựng thành trì

vững chắc.
- Lập hệ thống trạm
ngựa từ Nam Quan

đến Cà Mau.

thành trì nguy nga, tráng lệ.
GV hướng dẫn HS quan sát
H. 62, 63:

+ Quan võ thời Nguyễn minh
mặc áo bào ngồi trên lưng
ngựa, có lọng che rất oai phong.
241


+ Lính cận vệ thời Nguyễn
được trang bị đầy đủ về khí
giới, qn phục đồng bộ. Điều
đó chứng tỏ nhà nước quan tâm
củng cố quân đội.
Hỏi: Nhận xét về chính sách

đối ngoại của nhà Nguyễn?

-

Đóng cửa khơng tiếp
XÚC VỚI HnƯỚC ngồi
nhưng lại thần phục
Thanh

một

và

- Đối ngoại: thần
phục nhà Thanh.

cách

mù qng.

đó?

Thúc đẩy nước Pháp
chuẩn bị xâm lược

Hỏi:Tình hình nền kinh tế nông

nước ta.
Nông nghiệp

nghiệp nước ta đầu TK XIX?

tâm

củng cố quân đội.

nhà

Hỏi: Hậu quả của chính sách

Quan

nghiêm

sa sút

trọng,

đồng

ruộng bỏ hoang nên:

- Các

vua

Nguyễn

chú ý việc khaI hoang

(Nguyễn

chiêu

Công

Trứ

dân

lưu

mộ

2)

Kinh

tế dưới

triều Nguyên
a) Nông nghiệp
- Chú trọng khai
hoang.

vong khai phá miền
ven biển)
- Lập ấp,

Hỏi: Công cuộc khai hoang ở
thời Nguyễn có tác dụng như
thế nào?
Hỏi: Mặc dù diện tích canh tác
tăng thêm nhưng vẫn cịn tình
trạng nơng dân lưu vong. Tại
sao?

lập

đồn

điền.
Tăng thêm diện tích
canh tác.
Vi:
+ Ruộng

đất còn bỏ

hoang nhiều.
+ Bọn địa chủ, cường
hào vẫn cướp ruộng
đất của nông dân.

242

- Lập ấp, đồn điền.


+ Chế độ qn điền
khơng cịn tác dụng.

Hỏi: Thời Nguyễn có quan tâm
tu sửa đê điều khơng?

- Đê điều khơng sửa
sang.

- Dé

được quan tâm tu

sửa

- Tại sao việc đắp đê lại gặp
khó khăn như vậy?

diéu khong
nạn

tham

nhũng phổ biến.
- Tài chính thiếu hụt,

nạn tham nhũng phổ
biến

—>

hạn

hán,

lũ

lụt xảy ra liên tiếp
(như
phủ
Khoái
Châu).

GV nhấn mạnh: Kinh tế nông
nghiệp ngày càng sa sút, không

phát triển được.
Hỏi: Thủ cơng nghiệp thời
Nguyễn có những đặc điểm gi?

- Lập

nhiều

xưởng

sản xuất.
- Ngành khai thác mỏ
được mở rộng.

b)
Thủ
nghiệp

công

- Làng nghề thủ công

ở nông thôn và thành

thị phát triển.
HS
đọc

nghiêng.

phần

in

Hỏi: Qua nhận xét đó, em có

- Thơng minh, cần cù,

suy nghĩ gì về tài năng của thợ

sáng tạo, tay nghề cao.

thủ công nước ta đầu TK XIX?

- Bước đầu làm quen
với một số thành tựu
khoa học kĩ thuật mới
ở phương Tây.
Vì:

Hỏi: Mặc dù có nhiều tiềm lực
nhưng vì sao thủ cơng nghiệp

khơng phát triển được?

+ Thợ giỏi bị bắt vào

các

nước,

xưởng
mại

của
một

nhà
tài

nang.

243


+ Các mỏ khoáng sản
khai thác thất thường
và sa sút dần.
+ Thợ thủ cơng phải

nộp thuế
nặng nề.

sản phẩm

Thủ

cơng

nghiệp

có điều kiện phát
triển nhưng bị kìm

HS doc SGK.

hãm.
c) Thương nghiệp
Hỏi: Em có nhận xét gì về hoạt
động bn bán trong nước?

- Bn bán mở rộng ở
các thành thị, thị tứ.
- Phố chợ đông đúc,
sim

uất,

các

- Nội thương: buôn

bán phát triển.

mặt

hàng phong phú.
GV hướng
H.64 SGK:

dẫn HS quan sát
Thương cảng Hội

An đông vui tấp nập, thuyền bè
trên biển như mắc cửi. Gần bờ
có những điếm canh quản lí các

hoạt động bn bán ven biển.
Hỏi: Chính sách ngoại thương
của nhà Nguyễn được thể hiện
như thế nào?

- Mở rộng buôn bán
VỚI cac nudéc trong
khu
vực,
nhất
là
Trung Quốc.
- Hạn chế bn bán
VỚI
nguodl
phương
Tay.

GV

nhấn

mạnh:

Mặc

dù nên

kinh tế có nhiều điều kiện để
phát triển nhưng những chính
sách

phản

động

đó

của

nhà

Nguyễn đã khơng đáp ứng được

nhu cầu của lịch sử nền kinh tế,
xã hội.

244

- Ngoại thương:
hạn chế buôn bán
VỚI người phương

Tay.