Giáo trình phân tích khả năng ứng dụng kiểm toán trong hạch toán kinh tế nhiều thành phần p10 pdf

BÄÜ, TÄØNG CÄNG TY...
ÂÅN VË ...

MÁÙU SÄÚ B02 - DN
Ban hnh theo QÂ säú 167/2000/QÂBTC ngy 25/10/2000 v sỉía âäøi bäø
sung theo TT säú 89/2002/TT-BTC
ngy 09/10/2002 ca Bäü Ti chênh

KÃÚT QU HOẢT ÂÄÜNG KINH DOANH
Qu. ... Nàm ...
PHÁƯN I - LAẻI, L
ồn vở tờnh ...
CHẩ TIU

Maợ sọỳ

1

2

Doanh thu baùn haỡng v cung cáúp dëch vủ
Cạc khon lm gim trỉì ( 03 = 05 + 06 + 07)
+ Chiãút kháúu thæång mải
+ Gim giạ hng bạn
+ Hng bạn bë tr lải
+ Thuãú tiãu thuû âàûc biãût, thuãú XNK , thuãú GTGT
theo phỉång phạp trỉûc tiãúp phi näüp

01
03
04

05
06
07

1. Doanh thu thưn vãư bạn hng v cung cáúp
dëch vủ (10 = 01 - 03)
2. Giạ väún hng bạn
3.Låüi nhûn gäüp vãư bạn hng v cung cáúp dëch
vủ (20 = 10 -11)
4. Doanh thu hoảt âäüng ti chênh
5. Chi phê ti chênh
- Trong âọ : Li vay phi tr
6. Chi phê bạn hng
7. Chi phê qun l doanh nghiãûp
8. Låüi nhûn thưn tỉì hoảt âäüng kinh doanh
[ 30 = 20 + ( 21 - 22) - ( 24 + 25)]

10

9. Thu nháûp khaïc
10. Chi phê khaïc
11. Låüi nhuáûn khaïc ( 40 = 31 - 32 )

31
32
40

12. Täøng låüi nhuáûn træåïc thuãú ( 50 = 30 + 40 )
14. Thuãú thu nháûp doanh nghiãûp phaíi näüp
15. Låüi nhuáûn sau thuãú ( 60 = 50 - 51)

50
51
60

11
20
21
22
23
24
25
30

127

K ny
3

K trỉåïc
4

Lu kãú tỉì
âáưu nàm
5


PHệN II-TầNH HầNH THặC HIN NGHẫA VU VẽI NHAè NặẽC

CHẩ TIÃU

M
säú

1

2

I. Thú ( 10 = 11 + 12 + 13 + 14 +
15 + 16 + 17 + 18 + 19 +20)
1.Thú giạ trë gia tàng hng bạn näüi âëa
2. Thú giạ trë gia tàng hng nháûp kháøu
3. Thú tiãu thuû âàûc biãût
4. Thuãú Xuáút, Nháûp kháøu
5. Thuãú thu nháûp doanh nghiãûp
6. Thu trãn väún
7. Thuãú taìi nguyãn
8. Thuãú Nhaì âáút
9. Tiãưn th âáút
10. Cạc loải thú khạc
II. Cạc khon phi näüp khạc
(30 = 31 + 32 + 33)
1. Cạc khon phủ thu
2. Cạc khon phê, lãû phê
3. Cạc khon khạc

3

Säú phạt sinh
trong k

Säú phi Säú
näüp
â
näüp
4
5

Lu kãú tỉì âáưu
nàm
Säú phi Säú
näüp
â
näüp
6
7

10

TÄØNG CÄÜNG ( 40 = 10 + 30)

Säú cn
phi
näüp
âáưu
k

40

11
12

13
14
15
16
17
18
19
20
30
31
32
33

PHÁƯN III-THÚ GTGT ÂỈÅÜC KHÁÚU TRỈÌ, THÚ GTGT ÂỈÅÜC HON LẢI, THÚ GTGT
ÂỈÅÜC GIM, THÚ GTGT HNG BẠN NÄÜI ÂËA.
Âån vë tênh ...

CHÈ TIÃU

M säú

K ny

Säú tiãưn
Lu kãú tỉì âáưu
nàm

I. Thú GTGT âỉåüc kháúu trỉì
1. Säú thú GTGT âỉåüc kháúu trỉì, cn âỉåüc hon
lải âáưu k

2. Säú thú GTGT âỉåüc kháúu trỉì phạt sinh
3. Säú thú GTGT â kháúu trỉì, â hon lải, thú
GTGT hng mua bë tr lải v khäng âỉåüc kháúu
trỉì. ( 12 = 13 + 14 + 15 + 16)

128

10
11
12

x

Säú cn
phi
näüp
cúi
k
8


Trong âọ:
a/ Säú thú GTGt â kháúu trỉì
b/ Säú thú GTGT â hon lải
c/ Säú thú GTGT hng mua tr lải, gim giạ hng
mua
d/ Säú thú GTGT khäng âỉåüc kháúu trỉì
4. Säú thú GTGT cn âỉåüc kháúu trỉì, cn âỉåüc
hon lải cúi k (17 = 10 + 11 - 12)
II. Thú GTGT âỉåüc hon lải

13
14
15
16
17

x

1. Säú thú GTGT cn âỉåüc hon lải âáưu k
2. Säú thú GTGT âỉåüc hon lải phạt sinh
3. Säú thú GTGT â hon lải
4. Säú thú GTGT cn âỉåüc hon lải cúi k
( 23 = 20 + 21 - 22)
III. Thú GTGT âỉåüc gim

20
21
22
23

x

1. Säú thú GTGT cn âỉåüc gim âáưu k
2. Säú thú GTGT âỉåüc gim phạt sinh
3.Säú thú GTGT â âỉåüc gim
4.Säú thú GTGT cn âỉåüc gim cúi k
(33 = 30 + 31 - 32)
IV. Thú GTGT hng bạn näüi âëa

30
31
32
33

x

1. Thú GTGT hng bạn näüi âëa cn phi näüp
âáưu k
2. Thú GTGT âáưu ra phạt sinh
3. Thú GTGT âáưu vo â kháúu trỉì
4. Thú GTGT hng bạn bë tr lải, bë gim giạ
5. Thú GTGT âỉåüc gim trỉì vo säú thú phi
näüp
6. Thú GTGT hng bạn näüi âëa â näüp vo ngán
sạch Nh nỉåïc
7. Thú GTGT hng bạn näüi âëa cn phi näüp
cúi kyì ( 46 = 40 + 41 - 42 - 43 - 44 - 45)

40

x

x

x

41
42
43

44
45
x

46

Ghi chụ: Cạc chè tiãu cọ dáúu ( x ) khäng cọ säú liãûu
Láûp, ngy... thạng ... nàm...
Ngỉåìi láûp biãøu
( K, h tãn)

Kãú toạn trỉåíng
( K, hoü tãn)

129

Giaïm âäúc
( Kyï, hoü tãn)


CHặNG 7

Bĩ MAẽY K TOAẽN VAè M HầNH Tỉ CHặẽC
Bĩ MẠY KÃÚ TOẠN

7.1 ÂÅN VË KÃÚ TOẠN V KHÄÚI LỈÅÜNG CÄNG TẠC KÃÚ TOẠN
7.1.1 Âån vë kãú toạn
Phäúi håüp khon 5 ca âiãưu 4 våïi khon 1 ca âiãưu 2 Lût kãú toạn cọ thãø âënh
nghéa vãư âån vë kãú toạn nhỉ sau:
Âån vë kãú toạn l cạc âäúi tỉåüng ạp dủng Lût Kãú toạn cọ láûp bạo cạo ti

chênh, bao gäưm:
- Cå quan nh nỉåïc, âån vë sỉû nghiãûp, täø chỉïc cọ sỉí dủng kinh phê ngán sạch
nh nỉåïc;
- Âån vë sỉû nghiãûp, täø chỉïc khäng sỉí dủng kinh phê ngán sạch nh nỉåïc;
- Doanh nghiãûp thüc cạc thnh pháưn kinh tãú âỉåüc thnh láûp v hoảt âäüng theo
phạp lût Viãût Nam; chi nhạnh, vàn phng âải diãûn ca doanh nghiãûp nỉåïc ngoi hoảt
âäüng tải Viãût Nam;
- Håüp tạc x;
- Häü kinh doanh cạ thãø, täø håüp tạc.
Tỉì âënh nghéa trãn, cọ thãø tháúy ràịng âån vë kãú toạn trỉåïc hãút phi l mäüt täø chỉïc
hoảt âäüng v qun lyù hoaỷt õọỹng trón caùc lộnh vổỷc .Vỗ coù sổỷ hoảt âäüng v qun l hoảt
âäüng cho nãn cạc täø chỉïc ny ln phi dng âãún mäüt cäng củ l kãú toạn âãø phủc vủ
cho viãûc qun l âọ.
Nãúu xẹt trón goùc õọỹ chổùc nng cuớa kóỳ toaùn, thỗ õồn vë kãú toạn phi l âån vë
thỉûc hiãûn âáưy â caùc giai õoaỷn cuớa quy trỗnh haỷch toaùn kóỳ toaùn, gäưm: láûp hồûc tiãúp
nháûn chỉïng tỉì; ghi säø kãú toạn; xỉí l säú liãûu v láûp hãû thäúng bạo cạo kãú toạn. Mäüt âån
vë kãú toạn våïi chỉïc nàng hoảt âäüng nhỉ váûy cáưn phi täø chỉïc bäü mạy kãú toạn riãng cọ
chỉïc nàng, nhiãûm vủ , quưn hản nháút âënh v bäü säø kãú toạn riãng tỉång ỉïng.
Âån vë kãú toạn phi l âån vë âäüc láûp cọ tỉ cạch phạp nhán âáưy â hồûc l mäüt
âån vë trỉûc thuäüc trong hãû thäúng phán cáúp quaín lyï.

130


7.1.2 Khäúi lỉåüng cäng tạc kãú toạn
Khäúi lỉåüng cäng tạc kãú toạn l cå såí âãø xáy dỉûng bäü mạy kãú toạn. Khäúi lỉåüng
cäng tạc kãú toạn phủ thüc vo quy mä, tênh cháút hoảt âäüng ca âån vë âäưng thåìi cng
phủ thüc vo u cáưu ca cäng tạc qun l v mủc âêch cung cáúp thäng tin.
Khäúi lỉåüng cäng tạc kãú toạn l bao hm cạc giai âoản, cạc cäng viãûc nghiãûp vủ
m cạn bäü kãú toạn phi thỉûc hióỷn theo quy õởnh cuớa caùc cỏỳp quaớn lyù vỗ mủc âêch thu

tháûp, xỉí l v cung cáúp thäng tin vãư hoảt âäüng kinh tãú, ti chênh ca âån vë kóỳ toaùn.
Nóỳu xeùt theo giai õoaỷn cuớa quaù trỗnh haỷch toaùn kóỳ toaùn, thỗ khọỳi lổồỹng cọng taùc
kóỳ toaùn bao gäưm cạc cäng viãûc thỉûc hiãûn åí tỉìng giai âoản: giai âoản hảch toạn ban âáưu
trãn chỉïng tỉì; giai âoản phán loải sàõp xãúp thäng tin trãn cạc chỉïng tỉì kãú toạn â láûp
âỉa vo säø kãú toạn; giai âoản xỉí l chn lc säú liãûu v tiãún hnh láûp bạo cạo kãú
toạn...Trãn gọc âäü ny, khäúi lỉåüng cäng tạc kãú toạn phủ thüc vo quy mä nghiãûp vủ
kinh tãú, taỡi chờnh phaùt sinh ồớ tổỡng loaỷi hỗnh hoaỷt õọỹng.
Nóỳu xẹt theo mỉïc âäü phn ạnh, khäúi lỉåüng cäng tạc kãú toạn bao gäưm khäúi lỉåüng
cäng tạc kãú toạn täøng håüp v khäúi lỉåüng cäng tạc kãú toạn chi tiãút cho mäüt säú âäúi tỉåüng
cáưn chi tiãút. Váûy åí gọc âäü ny khäúi lỉåüng cäng tạc kãú toạn phủ thüc vo u cáưu qun
l v cạch täø chỉïc cäng tạc kãú toạn åí âån vë.
Nãúu xẹt theo mủc âêch ca vióỷc cung cỏỳp thọng tin, thỗ khọỳi lổồỹng cọng taùc kãú
toạn bao gäưm cäng tạc kãú toạn ti chênh v cäng tạc kãú toạn qun trë.Trong trỉåìng håüp
ny khäúi lỉåüng cäng tạc kãú toạn phủ thüc vo mäúi quan hãû ca âån vë kãú toạn våïi cạc
ch thãø qun l v cạc ch thãø liãn quan khạc.
Nãúu xẹt theo tỉìng näüi dung củ thãø, khäúi lỉåüng cäng tạc kãú toạn âỉåüc chia thnh
cạc pháưn hnh kãú toạn. Mäùi pháưn hnh kãú toạn l sỉû củ thãø họa näüi dung cäng tạc kãú
toạn gàõn våïi âàûc trỉng ca tỉìng âäúi tỉåüng kãú toạn. Nọ thãø hiãûn cäng viãûc kãú toạn gàõn
våïi mäüt âäúi tỉåüng kãú toạn nháút âënh.
Pháưn hnh kãú toạn trong cạc âån vë kãú toạn khạc nhau s cọ sỉû khạc nhau nháút
âënh, chụng phủ thüc vo lénh vỉûc hoảt âäüng, quy mä v chỉïc nàng hoảt âäüng ca
âån vë. Trong doanh nghiãûp, pháưn hnh kãú toạn thỉåìng bao gäưm:
-

Kãú toạn ti sn cäú âënh ,
Kãú toạn váût tỉ - sn pháøm - hng họa ,
Kãú toạn tiãưn lỉång, BHXH& BHYT,
Kãú toạn tiãưn gỉíi ngán hng ,
Kãú toạn väún v cạc qu chun dng
Kãú toạn täøng håüp.

-

Kãú toạn bạn hng,
Kãú toạn qu tiãưn màût ,
Kãú toạn thanh toạn (cäng nåü),
Kãú toạn xáy dỉûng cå bn,
Kãú toạn chi phê v giaù thaỡnh,

Mọựi doanh nghióỷp thuọỹc caùc loaỷi hỗnh khaùc nhau trãn nhiãưu lénh vỉûc khạc nhau
s cọ mäüt säú pháưn hnh kãú toạn ch úu khạc nhau trong cạc pháưn haình kãø trãn.
131


7.2 TÄØ CHỈÏC BÄÜ MẠY KÃÚ TOẠN
7.2.1 Khại niãûm
Viãûc thỉûc hiãûn chỉïc nàng nhiãûm vủ kãú toạn trong âån vë kãú toạn s do bäü mạy
kãú toạn âm nháûn. Do váûy cạc âån vë kãú toạn nháút thiãút phi täø chỉïc bäü mạy kãú toạn
trãn cå såí khäúi lỉåüng cäng tạc kãú toạn xạc âënh v u cáưu vãư cung cáúp thäng tin.
Bäü mạy kãú toạn l táûp håüp cạc cạn bäü nhán viãn kãú toạn âm nháûn viãûc thỉûc
hiãûn khäúi lỉåüng cäng tạc kãú toạn theo pháưn hnh kãú toạn â phán cäng våïi chỉïc nàng
thäng tin v kiãøm tra hoảt âäüng ca âån vë. Âãø täø chỉïc bäü mạy kãú toạn cáưn phi càn cỉï
vo:
- Khäúi lỉåüng cäng tạc kãú toạn v cạc pháưn hnh kãú toạn â xạc âënh trãn cå såí
quy mä ca doanh nghiãûp;
- Nhu cáưu cung cáúp thäng tin ca cạc cáúp qun l;
- Âàûc âiãøm vãư täø chỉïc sn xút, qun l;
- Âiãưu kiãûn vãư cå såí váût cháút k thût phủc vủ cho cọng taùc kóỳ toaùn.
7.2.2 Nọỹi dung
Coù thóứ hỗnh dung näüi dung täø chỉïc bäü mạy kãú toạn gäưm:

- Xạc âënh säú lỉåüng cạn bäü kãú toạn viãn våïi âáưy õuớ yóu cỏửu vóử trỗnh õọỹ nghóử
nghióỷp;
- Bọỳ trờ vaỡ phán kãú toạn viãn thỉûc hiãûn tỉång ỉïng våïi cạc pháưn hnh kãú toạn â
xạc âënh;
- Xạc láûp mäúi quan hãû giỉỵa cạc bäü pháûn, cạc pháưn hnh kãú toạn våïi nhau cng
nhỉ giỉỵa cạc pháưn hnh kãú toạn våïi cạc phng ban qun l liãn quan ...
Khi phán cäng lao âäüng kãú toạn trong bäü mạy cn cáưn phi tän trng cạc
ngun tàõc cọ tênh lût âënh nhỉ: ngun tàõc báút vë thán, báút kiãm nhiãûm; chun män
hoạ v håüp tạc hoạ lao âäüng; tiãút kiãûm v hiãûu qu ...
Trong bäü mạy kãú toạn, mäùi kãú toạn viãn pháưn hnh v kãú toạn täøng håüp âãưu cọ
chỉïc nàng, nhiãûm vủ, quưn hản riãng vãư khäúi lỉåüng cäng tạc kãú toạn âỉåüc giao.
Theo quy âënh ca Lût kãú toạn, mäùi nhán viãn kãú toạn âãưu phi âm bo tiãu
chøn v cọ âáưy â quưn hản, trạch nhiãûm ca ngỉåìi lm kãú toạn nhỉ sau:
- Cọ pháøm cháút âảo âỉïc nghãư nghiãûp, trung thỉûc, liãm khiãút, cọ thỉïc cháúp
hnh phạp luỏỷt; coù trỗnh õọỹ chuyón mọn, nghióỷp vuỷ vóử kóỳ toạn
- Cọ quưn âäüc láûp vãư chun män, nghiãûp vủ kãú toạn.
- Cọ trạch nhiãûm tn th cạc quy âënh ca phạp lût vãư kãú toạn, thỉûc hiãûn cạc
cäng viãûc âỉåüc phán cäng v chëu trạch nhiãûm vãư chun män, nghióỷp vuỷ cuớa mỗnh.

132


- Khi thay âäøi ngỉåìi lm kãú toạn, ngỉåìi lm kãú toạn c phi cọ trạch nhiãûm bn
giao cäng viãûc kãú toạn v ti liãûu kãú toạn cho ngỉåìi lm kãú toạn måïi. Ngỉåìi lm kãú
toạn c phi chëu trạch nhióỷm vóử cọng vióỷc kóỳ toaùn trong thồỡi gian mỗnh lm kãú toạn.
Cạc kãú toạn pháưn hnh âỉåüc chun män hoạ sáu theo tỉìng pháưn hnh hồûc cọ
thãø kiãm nhiãûm mäüt säú pháưn hnh theo ngun tàõc chung ca täø chỉïc lao âäüng kãú toạn.
Kãú toạn pháưn hnh phi cọ trạch nhiãûm qun l trỉûc tiãúp, phn ạnh thäng tin kãú toạn,
thỉûc hiãûn sỉû kiãøm tra ghi chẹp, phn ạnh täøng håüp âäúi tỉåüng kãú toạn. Cạc kãú toạn pháưn
hnh âãưu cọ trạch nhiãûm liãn hãû våïi kãú toạn täøng håüp âãø hon thnh ghi säø täøng håüp

hồûc láûp bạo cạo âënh k chung ngoi bạo cạo pháưn hnh.
Kãú toạn täøng håüp l mäüt loải lao âäüng kãú toạn m chỉïc nàng v nhiãûm vủ cå
bn ca nọ l: thỉûc hiãûn cäng tạc kãú toạn cúi k, thu tháûp, täøng håüp v xỉí l thäng tin,
kãút xút säú liãûu âãø hon thnh cạc bạo cạo ti chênh theo quy âënh v u cáưu ca cạc
cáúp qun l.
* Kãú toạn trỉåíng
Kãú toạn trỉåíng l mäüt chỉïc danh nghãư nghiãûp âãø dnh cho caùc chuyón gia kóỳ
toaùn coù trỗnh õọỹ chuyón mọn cao, cọ pháøm cháút âảo âỉïc täút v cọ nàng lỉûc âiãưu hnh,
cọ kh nàng täø chỉïc cäng tạc kãú toạn trong âån vë kãú toạn âäüc láûp. ÅÍ nỉåïc ta, cạc quy
âënh vãư quưn hản v trạch nhiãûm cng nhỉ vë trê ca kãú toạn trỉåíng trong bäü mạy kãú
toạn ca cạc âån vë kãú toạn âỉåüc củ thãø họa trãn Lût kãú toạn âỉåüc Qúc häüi nỉåïc
Cäüng ha X häüi Ch nghéa Viãût Nam thäng qua ngy 17/06/2003, cọ thãø khại lỉåüc
mäüt säú näüi dung nhỉ sau:
- Kãú toạn trỉåíng cọ nhiãûm vủ täø chỉïc thỉûc hiãûn cäng taïc kãú toaïn trong âån vë kãú
toaïn theo quy âënh vãư nhiãûm vủ ca kãú toạn
- Kãú toạn trỉåíng ca cạc cå quan nh nỉåïc, âån vë sỉû nghiãûp, täø chỉïc cọ sỉí
dủng hồûc khäng sỉí dủng kinh phê ngán sạch ca nh nỉåïc v cạc doanh nghiãûp nh
nỉåïc cọ nhiãûm vủ giụp ngỉåìi âải diãûn theo phạp lût ca âån vë kãú toạn giạm sạt ti
chênh tải âån vë kãú toạn.
- Kãú toạn trỉåíng cọ quưn: phäø biãún ch trỉång v chè âảo thỉûc hiãûn cạc ch
trỉång vãư chun män; k duût cạc ti liãûu kãú toạn, cọ quưn tỉì chäúi khäng k duût
cạc ti liãûu, cạc váún âãư liãn quan âãún taìi chênh doanh nghiãûp khäng phuì håüp våïi chãú âäü
quy âënh, cọ quưn u cáưu cạc bäü pháûn chỉïc nàng khạc trong bäü mạy qun l åí âån vë
cng phäúi håüp thỉûc hiãûn nhỉỵng cäng viãûc chun män cọ liãn quan tåïi cạc bäü pháûn
chỉïc nàng âọ.
7.2.3 Cạc phỉång thỉïc täø chỉïc bäü mạy kãú toạn
Quan hãû giỉỵa kãú toạn trỉåíng våïi cạc pháưn hnh kãú toạn trong bäü mạy kãú toạn cọ
thãø täø chỉïc theo mäüt trong ba phæång thæïc ( kiãøu) sau:

133

7.2.3.1 Bäü mạy kãú toạn täø chỉïc theo kiãøu trỉûc tuún
Theo kiãøu trỉûc tuún, kãú toạn trỉåíng trỉûc tiãúp âiãưu hnh cạc kãú toạn viãn khäng
thäng qua kháu trung gian nháûn lãûnh. Våïi cạch täø chỉïc bäü mạy kãú toạn trỉûc tuún, mäúi
quan hãû phủ thüc trong bäü mạy kãú toạn tråí nãn âån gin, phỉång thỉïc âiãưu hnh gn
nhẻ. Kiãøu täø chỉïc bäü mạy kãú toạn trỉûc tuún thỉåìng ạp dủng trong trỉåìng håüp hoảt
âäüng kãú toạn táûp trung v hoảt âäüng sn xút kinh doanh quy mä nh.
7.2.3.2 Bäü mạy kãú toạn täø chỉïc theo kiãøu trỉûc tuún tham mỉu
Theo kiãøu trỉûc tuún tham mỉu, bäü mạy kãú toaùn õổồỹc hỗnh thaỡnh vổỡa coù tờnh
trổỷc tuyóỳn tổồng tổỷ nhỉ phỉång thỉïc trỉûc tiãúp, âäưng thåìi vỉìa cọ tênh tham mỉu giỉỵa kãú
toạn trỉåíng våïi cạc bäü pháûn kãú toạn.
Mäúi liãn hãû tham mỉu trong chè âảo ca kãú toạn trỉåíng thỉåìng ạp dủng âọi våïi
cạc bäü pháûn âm nháûn cạc mng cäng viãûc chun sáu phỉïc tảp. Cn âäúi våïi cạc bäü
pháûn thỉûc hiãûn cạc cäng viãûc khạc khäng chun sáu, kãú toạn trỉåíng thỉûc hiãûn chè âảo
trỉûc tiãúp.
7.2.3.3 Bäü mạy kãú toạn täø chỉïc theo kiãøu chỉïc nàng
Bäü mạy kãú toạn täø chỉïc theo kiãøu chỉïc nàng âỉåüc chia thnh nhiãưu bäü pháûn âäüc
láûp âm nháûn nhỉỵng chỉïc nàng hoảt âäüng riãng l, thỉåìng gi l ban, phng kãú toạn.
Kãú toạn trỉåíng ca âån vë chè âảo kãú toạn nghiãûp vủ thäng qua cạc trỉåíng ban (phng)
kãú toạn. Mäúi liãn hãû chè âảo tỉì kãú toạn trỉåíng âãún cạc bäü pháûn trong phỉång thỉïc täø
chỉïc ny gim nhẻ hån so våïi cạc phỉång thỉïc khạc. Kiãøu täø chỉïc bäü mạy kãú toạn ny
thỉåìng ạp dủng khi quy mä bäü mạy kãú toạn låïn, nhiãưu thnh viãn.
7.3. MÄ HầNH Tỉ CHặẽC Bĩ MAẽY K TOAẽN
7.3.1 Mọ hỗnh tọứ chỉïc bäü mạy kãú toạn táûp trung
Täø chỉïc kãú toạn táûp trung cn gi l täø chỉïc kãú toạn mäüt cỏỳp. Theo mọ hỗnh
naỡy, mọựi õồn vở kóỳ toaùn õọỹc láûp chè måí mäüt bäü säø kãú toạn, täø chỉïc mäüt bäü mạy kãú toạn
âãø thỉûc hiãûn táút c cạc giai âoản kãú toạn v cạc pháưn hnh kãú toạn.
Phng kãú toạn trung tám ca âån vë phi thỉûc hiãûn ton bäü cäng tạc kãú toạn tỉì
thu nháûn, ghi säø v xỉí l thäng tin trãn hãû thäúng bạo cạo phán têch - täøng håüp ca âån

vë.
Trỉåìng håüp âån vë kóỳ toaùn coù caùc õồn vở trổỷc thuọỹc thỗ caùc õồn vở trổỷc thuọỹc
trong mọ hỗnh kóỳ toaùn tỏỷp trung khäng âỉåüc måí bäü säø kãú toạn riãng v khäng õổồỹc
hỗnh thaỡnh bọỹ maùy kóỳ toaùn rióng. Toaỡn bọỹ cọng viãûc ghi säø, láûp bạo cạo kãú toạn âãưu
thỉûc hiãûn åí phng kãú toạn trung tám; cạc âån vë trỉûc thüc chè thỉûc hiãûn hảch toạn ban
âáưu theo chãú âäü baùo sọứ.
Mọ hỗnh kóỳ toaùn tỏỷp trung thổồỡng tọửn taỷi trong cạc âån vë thäúng nháút cọ tỉ cạch
phạp nhán âáưy â hồûc trong cạc doanh nghiãûp tuy cọ täø chỉïc cạc âån vë thnh viãn

134


nhỉng trỉûc thüc hon ton, khäng cọ sỉû phán tạn quưn lỉûc qun l hoảt âäüng kinh
doanh cng nhỉ hoảt õọỹng taỡi chờnh.
Mọ hỗnh kóỳ toaùn tỏỷp trung õổồỹc bióứu diãùn theo så âäư sau:
Kãú toạn trỉåíng
âån vë hảch toạn

Cạc nhán viãn
kãú toạn pháưn hnh
ti sn

Cạc pháưn hnh kãú
toạn hoảt âäüng

Bäü pháûn ti chênh v
täøng håüp

Bạo säø
Nhán viãn hảch toạn ban õỏửu,

baùo sọứ tổỡ õồn vở trổỷc thuọỹc

7.3.2 Mọ hỗnh tọứ chổùc bọỹ maùy kóỳ toaùn phỏn taùn
Theo mọ hỗnh phán tạn, bäü mạy kãú toạn âỉåüc phán cáúp thnh : kãú toạn trung
tám v kãú toạn âån vë trỉûc thüc. Kãú toạn trung tám v kãú toạn âån vë trỉûc thüc âãưu
cọ riãng bäü säø kãú toạn v bäü mạy nhán sỉû tỉång ỉïng âãø thỉûc hiãûn chỉïc nàng, nhióỷm vuỷ
cuớa mỗnh theo phỏn cọng, phỏn cỏỳp kóỳ toaùn.
Trong trỉåìng håüp ny, cäng viãûc kãú toạn åí ton âån vë âỉåüc phán cäng, phán
cáúp nhỉ sau:
+ Kãú toạn trung tám cọ nhiãûm vủ:
- Thỉûc hiãûn cạc pháưn hnh cäng viãûc kãú toạn phạt sinh åí âån vë chênh
- Âm nháûn cäng tạc ti chênh, cäng tạc thäúng kã trong ton âån vë
- Hỉåïng dáùn v kiãøm tra cäng tạc kãú toạn åí cạc âån vë trỉûc thüc
- Täøng håüp säú liãûu bạo cạo ca cå såí, láûp bạo cạo kãú toạn täøng håüp v bạo cạo
ti chênh cho ton âån vë
+ ÅÍ cạc âån vë kãú toạn cå såí trỉûc thüc thỉûc hiãûn ton bäü cäng tạc kãú toạn,
thäúng kó, taỡi chờnh phaùt sinh ồớ õồn vở mỗnh õóứ láûp cạc bạo cạo kãú toạn, thäúng kã âënh
k gåíi vãư Kãú toạn trung tám.
Giỉỵa cạc âån vë cå såí quan hãû våïi nhau theo ngun tàõc hảch toạn kinh tãú näüi
bäü; quan hãû giỉỵa cạc âån vë cå såí trỉûc thüc våïi cáúp trãn theo phán cáúp âỉåüc xạc âënh

135


trong ton âån vë. Trong âọ, âån vë trỉûc thüc thổồỡng õổồỹc giao quyóửn quaớn lyù vọỳn
kinh doanh, õổồỹc hỗnh thnh bäü mạy qun l nhỉ mäüt täø chỉïc kinh doanh thổỷc thuỷ.
Mọ hỗnh kóỳ toaùn phỏn taùn õổồỹc bióứu diãùn theo så âäư sau:

Kãú toạn trung tám
Kãú toạn trỉåíng âån vë cáúp trãn

Bäü
pháûn ti
chênh

Kãú toạn hoảt
âäüng thỉûc
hiãûn åí cáúp
trãn

Bäü pháûn täøng
håüp kãú toạn cạc
âån vë trỉûc
thc

Bäü pháûn
kiãøm tra kãú
toạn.

Cạc âån vë trỉûc thüc
Trỉåíng ban (phng) kãú toạn

Kãú toạn
pháưn hnh

Kãú toaùn
phỏửn haỡnh

Kóỳ toaùn
phỏửn haỡnh

Mọ hỗnh phỏn taùn õổồỹc lổỷa choỹn trong âiãưu kiãûn:
- Quy mä kinh doanh låïn, âëa bn kinh doanh räüng, phán tạn;
- Cå cáúu kinh doanh phỉïc taỷp bao gọửm nhióửu loaỷi hỗnh kinh doanh, nhióửu ngaỡnh
nghóử kinh doanh;
- Bao gäưm nhiãưu âån vë cå såí cáúu thaỡnh cuỡng phuỷ thuọỹc phaùp nhỏn kinh tóỳ.
7.3.3 Mọ hỗnh täø chỉïc bäü mạy kãú toạn häùn håüp
Trong thỉûc tãú, cạc doanh nghiãûp cọ qui mä v cå cáúu täø chổùc saớn xuỏỳt kinh
doanh rỏỳt õa daỷng. Vỗ vỏỷy, bọỹ mạy kãú toạn ca cạc doanh nghiãûp khäng phi chè thuỏửn
tuyù õổồỹc tọứ chổùc theo mọ hỗnh tỏỷp trung hay phỏn taùn maỡ thổồỡng coù sổỷ kóỳt hồỹp giổợa
mọ hỗnh tỏỷp trung vồùi mọ hỗnh phỏn taùn vồùi nhổợng mổùc âäü kãút håüp khạc nhau tu theo
âiãưu kiãûn ca mäùi õồn vở. Mọ hỗnh naỡy goỹi laỡ mọ hỗnh tọứ chỉïc bäü mạy kãú toạn häùn håüp
- tỉïc l vỉìa tỏỷp trung, vổỡa phỏn taùn.
Vồùi mọ hỗnh tọứ chổùc bọỹ mạy kãú toạn häùn håüp ny, tu thüc vo mỉïc âäü phán
cáúp qun l v âàûc âiãøm hoảt âäüng ca mäùi âån vë thnh viãn m cọ thãø täø chỉïc riãng
136


kãú toạn phán tạn cho mäüt säú âån vë, cn mäüt säú âån vë khạc khäng âỉåüc täø chỉïc kãú
toạn rióng thỗ tọứ chổùc kóỳ toaùn tỏỷp trung. Hoỷc trong cạc âån vë thnh viãn âỉåüc täø chỉïc
thỉûc hiãûn mäüt säú pháưn hnh kãú toạn nhỉ: hảch toạn ban âáưu, hảch toạn chi tiãút hồûc cao
hån cọ thãø hảch toạn täøng håüp v láûp cạc bng täøng håüp cán âäúi. Cn åí phng kãú toạn
trung tám, thỉûc hiãûn cạc cäng viãûc cn lải v láûp cạc bạo cạo täøng håüp toaỡn õồn vở.
Mọ hỗnh kóỳ toaùn họựn hồỹp õổồỹc bióứu diãùn theo så âäư sau:
Kãú toạn âån vë cáúp trãn
Kãú toạn trỉåíng

Kãú toạn
cạc hoảt
âäüng tải

cáúp trãn

Kãú toạn cạc
âån vë trỉûc
thüc hảch
toạn táûp trung

Bäü pháûn täøng
håüp bạo cạo tỉì
cạc âån vë
trỉûc thuäüc

Bäü pháûn
kiãøm tra ,
thanh tra
kãú toaïn.

Caïc âån vë kãú toaïn trỉûc thüc

Nhán viãn hảch
toạn ban âáưu
tải cå såí trỉûc
thüc

Âån vë kãú
toạn phán
tạn tải âån
vë trỉûc thüc

137

TAèI LIU THAM KHAO
A. Giaùo trỗnh vaỡ saùch tham khaớo
I. Phỏửn tióỳng Vióỷt
1.TS. Nguyóựn Thở ọng (chuớ bión)
Giaùo trỗnh lyù thuút hảch toạn kãú toạn - Khoa kãú toạn Trỉåìng âải hc
Kinh tãú qúc dán. Nh xút bn Giạo dủc, H Näüi 2001
2. GVC. Phảm Hun
Hỉåïng dáùn thỉûc hnh Kãú toạn doanh nghiãûp (pháưn âải cỉång). Nh xút
bn Thäúng kã, Thnh phäú Häư Chê Minh 1999
3. TS. V Vàn Nhë
Kãú toạn âải cỉång - Khoa Kãú toạn Trỉåìng âải hc Kinh tãú Thnh phäú Häư
Chê Minh. Nh xút bn Thäúng kã,Thnh phäú Häư Chê Minh 2001
4. TS. Ngä H Táún (chuớ bión):
Giaùo trỗnh lyù thuyóỳt haỷch toaùn kóỳ toaùn - Khoa kãú toạn Trỉåìng âải hc
Kinh tãú & Qun trë kinh doanh. Nh xút bn Giạo dủc, Â Nàơng 2001
II. Pháưn tiãúng nỉåïc ngoi
5.Walter B.Meigs & Robert F.Meigs
Accounting - The basis for business decisions. Mc Graw Hill book
Company, 1989
6.Robert M.Swanson, Kenton E. Ross& Robert D. Hanson
Century 21 Accounting - NewYork
7.Belverd E. Neddles Jr., Henry R. ANderson, James C. Caldwell
Principles of Accounting. Houghton Mifflin Company, New Jersey 1989
B. Cạc vàn bn phạp l
8. Cạc chøn mỉûc kãú toạn Viãût Nam v cạc thäng tỉ hỉåïng dáùn thỉûc hnh kãú
toạn cạc chøn mỉûc kãú toạn.
9. Hãû thäúng kãú toạn doanh nghiãûp - Bäü Ti chênh - 2001 v Thäng tỉ 89/TTBTC vãư sỉía âäøi bäø sung hãû thäúng kãú toạn doanh nghiãûp theo cạc chøn mỉûc kãú
toạn Viãût Nam do Bäü Ti chênh ban hnh ngy 09/10/2002.

10. Lût kãú toạn âỉåüc Qúc häüi thäng qua ngy 17/06/2003.
11. Cạc tảp chê kãú toạn v kiãøm toạn.

138


MỦC LỦC
Låìi nọi âáưu
CHỈÅNG 1: GIÅÏI THIÃÛU VÃƯ KÃÚ TOẠN
1.1 Sổỷ hỗnh thaỡnh vaỡ phaùt trióứn cuớa haỷch toaùn kóỳ toạn
1.1.1 Hảch toạn - nghéa v vai tr ca nọ trong nãưn kinh tãú
1.1.2 Sỉû ra âåìi v phạt triãøn ca hảch toạn kãú toạn
1.1.3 Phán biãût hảch toạn kãú toạn trong cạc loải hảch toạn
1.1.3.1 Hảch toạn nghiãûp vủ k thût
1.1.3.2 Hảch toạn thäúng kã (gi tàõt l thäúng kã)
1.1.3.3 Hảch toạn kãú toạn (gi tàõt l Kãú toạn)
1.2 Mủc âêch sỉí dủng kãú toạn âäúi våïi cạc âäúi tỉåüng
1.3 Chỉïc nàng, nhiãûm vủ ca hảch toạn kãú toạn
1.3.1 Âënh nghéa vãư hảch toạn kãú toạn
1.3.2 Chỉïc nàng ca hảch toạn kãú toạn
1.3.3 Nhiãûm vủ ca hảch toạn kãú toạn
1.4 u cáưu âäúi våïi hảch toạn kãú toạn v mäüt säú ngun tàõc kãú toạn
chung âỉåüc thỉìa nháûn
1.4.1 u cáưu âäúi våïi hảch toạn kãú toạn
1.4.2 Mäüt säú ngun tàõc kãú toạn chung âỉåüc thỉìa nháûn
1.5 Âäúi tỉåüng cuớa haỷch toaùn kóỳ toaùn
1.5.1 Taỡi saớn :
1.5.2 Nguọửn hỗnh thnh nãn ti sn (ngưn väún)
1.5.3 Sỉû váûn âäüng ca ti sn v ngưn väún
1.5.4 Mäúi liãn hãû giỉỵa cạc âäúi tỉåüng ti sn v ngưn väún

CHỈÅNG 2: PHỈÅNG PHẠP CHỈÏNG TỈÌ KÃÚ TOẠN
2.1 Näüi dung, nghéa ca phỉång phạp chỉïng tỉì kãú toạn
2.1.1 Näüi dung phỉång phạp chỉïng tỉì
2.1.2 nghéa ca phỉång phạp chỉïng tỉì
2.2 Chỉïng tỉì kãú toạn v cạc úu täú cå bn ca chỉïng tổỡ kóỳ toaùn
2.2.1 Chổùng tổỡ kóỳ toaùn laỡ gỗ (?)
2.2.2 Phán loải chỉïng tỉì kãú toạn
2.2.3 Näüi dung v cạc yóỳu tọỳ cồ baớn cuớa chổùng tổỡ kóỳ toaùn
2.3 Trỗnh tỉû xỉí l v ln chuøn chỉïng tỉì kãú toạn
2.3.1 Láûp chỉïng tỉì hồûc tiãúp nháûn chỉïng tỉì tỉì bãn ngoi
2.3.2 Kiãøm tra chỉïng tỉì, phã duût näüi dung nghiãûp vủ
2.3.3 Sỉí dủng chỉïng tỉì
2.3.4 Bo qun v lỉu trỉỵ chỉïng tỉì
2.3.5 Täø chỉïc ln chuøn chỉïng tỉì

139

Trang 1
2
5
6
7
8
9
11
15
16
17
18
20

21
22
23
25
27
28
29
-


CHỈÅNG 3 : PHỈÅNG PHẠP TI KHON KÃÚ TOẠN
3.1 Näüi dung v nghéa ca phỉång phạp ti khon kãú toạn
3.1.1 Sỉû cáưn thiãút khạch quan ca phỉång phạp ti khon
3.1.2 Näüi dung v nghéa ca phỉång phạp ti khon
3.2 Ti khon kãú toạn:
3.2.1 Khại niãûm ti khon kãú toạn
3.2.2 Cå såí v ngun tàõc thiãút kãú ti khon kãú toạn
3.2.3 Kãút cáúu ti khon kãú toạn
3.3 Hãû thäúng ti khon kãú toạn v phán loải ti khon kãú toạn
3.3.1. Hãû thäúng ti khon kãú toạn
3.3.1.1. Khại niãûm v nghéa ca hãû thäúng ti khon kãú toạn
3.3.1.2 Ngun tàõc xáy dỉûng hãû thäúng ti khon kãú toạn
3.3.1.3 Hãû thäúng ti khon kãú toạn Viãût Nam hiãûn hnh
3.3.2 Phán loải hãû thäúng ti khon kãú toạn
3.3.2.1 Phán loải ti khon theo näüi dung kinh tãú
3.3.2.2 Phán loải ti khon theo cäng dủng v kãút cáúu
3.4 Cạc phỉång phạp ghi chẹp trãn ti khon kãú toạn
3.4.1 Cạc quan hãû âäúi ỉïng kãú toạn
3.4.2 Ghi kẹp vo ti khon
3.4.3 Kãú toạn täøng håüp v kãú toạn chi tiãút

3.4.3.1 Ti khon täøng håüp v ti khon phán têch
3.4.3.2 Kãú toạn täøng håüp v kãú toạn chi tiãút
3.5 Kiãøm tra viãûc ghi chẹp trãn cạc ti khon kãú toạn
3.5.1 Sỉí dủng bng cán âäúi ti khon
3.5.2 Bng âäúi chiãúu kiãøu bn cåì
3.5.3 Bng täøng håüp chi tiãút
CHỈÅNG 4: PHỈÅNG PHẠP TÊNH GIẠ V
KÃÚ TOẠN CẠC QUẠ TRÇNH KINH DOANH
4.1 Sỉû cáưn thiãút v nghéa ca phỉång phạp tênh giạ
4.2 Ngun tàõc v trỗnh tổỷ tờnh giaù
4.2.1 Yóu cỏửu phổồng phaùp tờnh giaù
4.2.2 Nguyón từc tờnh giaù
4.2.3 Trỗnh tổỷ tờnh giaù
4.2.4 Tờnh giaù mäüt säú âäúi tỉåüng ch úu
4.3. Kãú toạn cạc quạ trỗnh kinh tóỳ chuớ yóỳu
4.3.1 Kóỳ toaùn quaù trỗnh mua haỡng
4.3.2 Kóỳ toaùn quaù trỗnh saớn xuỏỳt
4.3.3 Kóỳ toaùn quùa trỗnh tióu thuỷ vaỡ xaùc õởnh kóỳt quaớ HKD
140

31
32
32
33
34
37
38
39
46
47

55
57
58
59
60
62
64
65
66
67
69
77
78
83
88