Những Điều Cần Biết về Ung thư Đại Trực Tràng doc

Những Điều Cần Biết về Ung thư Đại Trực Tràng

Chóng mặt và Choáng váng

Chóng mặt và choáng váng là những triệu chứng rất thường gặp ở phòng cấp cứu,
phòng khám đa khoa, cũng như phòng khám chuyên khoa Thần kinh - Tai mũi
họng.
Một buổi sáng đẹp trời nào đó, vừa thức giấc ngồi dậy, bạn đột nhiên có cảm giác
nhà cửa xoay tròn như đảo lộn hoặc ngay cả khi nằm xuống lại, bạn càng cảm thấy
chóng mặt dữ dội khi quay đầu cổ về một hướng nào đó, cơn chóng mặt kéo dài
chỉ vài mươi giây cho đến hơn một phút và lặp đi lặp lại, có thể kèm nôn ói nhiều
và nặng đầu, thì đó chính là triệu chứng điển hình của chứng “chóng mặt tư thế
kịch phát lành tính” rất thường gặp ở mọi lứa tuổi, cả hai giới, nhưng thường gặp ở
tuổi trung niên.
Cảm giác chóng mặt xảy đến rất đột ngột với cường độ mạnh dễ gây cho bệnh
nhân cảm giác hoang mang sợ hãi như thể lo sợ tình huống tai biến mạch máu não
sắp xảy ra.
Chúng ta hãy cùng tìm hiểu cơ chế xảy ra chóng mặt và một biểu hiện thường gặp
“chóng mặt tư thế kịch phát lành tính” mà mọi người hay thường gọi như là một
trạng thái bệnh lý chung chung là “Rối loạn tiền đình”.
Chóng mặt là một trạng thái ảo giác về vận động cơ thể hoặc môi trường xung
quanh và là biểu hiện chính yếu của tình trạng rối loạn thăng bằng
Thăng bằng là khả năng duy trì sự định hướng của cơ thể với không gian bên
ngoài. Nó tuỳ thuộc vào những tin tức thị giác, tiền đình và cảm giác bản thể/cảm
giác sâu, trong đó hệ thống tiền đình mà chúng ta thường được nghe nói tới có vai
trò quan trọng dẫn truyền thông tin đến não bộ, cho nên khi hệ thống tiền đinh bị
tổn thưong sẽ gây tình trạng chóng mặt và các triệu chứng kèm theo như nôn ói,
lay tròng mắt, và mất thăng bằng hoặc cảm giác bị xô đẩy, lắc lư, loạng choạng
Chúng ta cần phân biệt tình trạng chóng mặt với những trạng thái khác như
choáng váng, cảm giác đầu bị hẫng, xâm xoàng hay cảm giác bị ngợp não thiếu
máu, thiếu dưỡng khí, hay hạ đường huyết, do hạ huyết áp thế đứng, do bị kích

thích thần kinh phế vị quá mức (như do sợ hãi),rối loạn nhịp tim và chúng có thể
dẫn đến mất ý thức như ngất
Ví dụ một số trường hợp:
+Triệu chứng thường xuất hiện khi ngồi dậy sau khi nằm lâu là triệu chứng thông
thường kèm theo giảm huyết áp tư thế và chóng mặt không quay liên quan đến
giảm tưới máu não có thể giảm ngay khi ngồi hoặc nằm xuống.tình trạng thiếu
tưới máu này có thể gây ra mất ý thức, ít khi phối hợp với chóng mặt thật sự.
+Những bệnh nhân bị trạng thái lo lắng quá mức và sợ hãi , rối loạn dạng cơ thể ,
một số thuốc an thần hoặc rượu hoặc những bệnh nhân bị say sóng say tàu xe
+Những bệnh nhân có tình trạng cảm nhiễm nói chung và viêm tai giữa cũng có
thể có những cơn chóng mặt không điển hình
+Chúng ta cũng cần phân biệt chóng mặt do rối loạn tiền đình ngoại biên và chóng
mặt do rối loạn tiểu não và tiền đình trung ương:
*Trong rối loạn tiền đình ngoại biên (như trong các bệnh lý chóng mặt tư thế lành
tính, bệnh Ménière, viêm thần kinh tiền đình…): chóng mặt thường gây nhiều khó
chịu hơn thương tổn thương trung ương nhưng xảy ra từng hồi ngắn ,và có thể
kèm theo triệu chứng tổn thương thần kinh thính giác như ù tai hoặc điếc
*Còn chóng mặt do tổn thương trung ương thì cường độ thường không dữ dội
bằng ,nhưng lại có những biểu hiện tổn thương thần kinh trung ương báo động
nguy hiểm như :rối loạn thị giác,đau đầu dữ dội ,nói đớ ,tê yếu tay chân…
Chóng mặt tư thế lành tính
a) Chóng mặt tư thế xảy ra ở một tư thế đầu đặc biệt ,luôn luôn phối hợp với
thương tổn tiền đình ngoại biên nhưng cũng có thể do rối loạn tiền đình trung
ương (cuống não hay tiểu não)
b) Chóng mặt tư thế lành tính là nguyên nhân thường gặp nhất trong tiền đình
ngoại biên chiếm đến 30% trường hợp .
Yếu tố thúc đẩy có thể là do nhiễm trùng hoặc những rối loạn khác của tai trong
hay chấn thương đầu trước đó ,ngoài ra còn hay xảy ra ở người lớn tuổi do thoái
hoá hệ thống tiền đình nhưng cũng trong nhiều trường hợp không xác định được
nguyên nhân.

Cơ sở sinh lý bệnh của chóng mặt tư thế lành tính là do sỏi kênh thính giác
(canalolithiasis) - kích thích ống bán khuỵên do những mảnh bềnh bồng trong lớp
nội dịch


Hội chứng có đặc điểm là những đợt chóng mặt ngắn có thể phối hợp với nôn và
buồn nôn. Triệu chứng có thể xuất hiện khi thay đổi tư thế nhưng thường nặng
nhất là khi nằm nghiêng về một bên với tai thương tổn nằm về bên dưới, nó cũng
thường xảy ra khi bệnh nhân nằm xuống hoặc khi nằm lăn trên giường, hoặc khi
ngủ dậy buổi sáng. Đợt chóng mặt điển hình kéo dài vài tuần, rồi tự hết và tái phát
lại trong một số trường hợp
c) Vậy khi xảy ra những cơn chóng mặt, cần phải đến gặp bác sỹ ngay khi có
những triệu chứng sau :
- Đau đầu mới xuất hiện hoặc dữ dôi
- Nhìn mờ /nhìn đôi
- Mất thính lực
- Nói đớ
- Yếu và tê tay chân
- Mất ý thức
- Đau ngực hoặc tim đập nhanh hay chậm bất thường
Mặc dù không thường gặp, nhưng trên đây là những biểu hiện khác thường không
phải là cơn chóng mặt tư thế lành tính, mà là báo hiệu các bệnh lý nghiêm trọng
khác như đột quỵ, u não, hoặc bệnh lý tim mạch.

Bs Đồng Ngọc Khanh