Bài giảng kỹ thuật thăm khám và hình ảnh của hệ tiết niệu part 1 pps

kỹ thuật thăm khám và
hình ảnh bình thờng của hệ tiết niệu
TS Bùi Văn Lệnh
ThS Lê Tuấn Linh
Bộ môn Chẩn đoán hình ảnh
Mục tiêu học tập
1. Phân tích đợc hình ảnh bình thờng và bất
thờng trên phim chụp hệ tiết niệu không chuẩn
bị.
2. Trình bày đợc chỉ định, chống chỉ định, kỹ
thuật chụp niệu đồ tĩnh mạch (UIV).
3. Trình bày đợc các tai biến, cách xử lý tai biến
của thuốc cản quang tĩnh mạch.
4. Mô tả đợc các hình ảnh bình thờng của hệ tiết
niệu trên UIV.
Chụp hệ tiết niệu không chuẩn bị
Chụp niệu đồ tĩnh mạch (UIV)
Siêu âm-siêu âm Doppler màu
Các kỹ thuật thăm dò ngợc dòng
Chụp cắt lớp vi tính (CLVT)
Chụp mạch thận
Chụp cộng hởng từ (CHT)
Hiện nay chụp hệ tiết niệu không chuẩn bị, siêu âm,
chụp UIV và chụp CLVT thờng đợc sử dụng
nhiều nhất.
Các phơng pháp chẩn đoán hình ảnh
trong thăm dò-can thiệp hệ tiết niệu
1. Chụp hệ tiết niệu không chuẩn bị
1.1. Kỹ thuật
Chuẩn bị bệnh nhân: không dùng
thuốc cản quang, dùng thuốc tẩy.

T thế bệnh nhân: nằm ngửa, tay để
xuôi, nín thở khi chụp.
Tiêu chuẩn kỹ thuật: Toàn bộ bộ máy
tiết niệu (thấy ít nhất hai xơng sờn
cuối đến dới khớp mu).
Kỹ thuật bổ sung: chụp hệ tiết niệu
nghiêng phân biệt sỏi hệ tiết niệu với
các vôi hoá, hạch vôi hoá trong ổ
bụng, t thế thận thẳng (nằm ngửa, tia
chếch 30 - 40 độ so với đờng giữa),
chụp cắt lớp thờng.
1.2. Hình ảnh bình thờng
phim chụp hệ tiết niệu không chuẩn bị
Hệ xơng: hai xơng sờn
cuối, các đốt sống, các gai
sau, xơng chậu, xơng
cùng, khớp mu
Hệ cơ: cơ đái chậu, vòm
hoành.
Gan: bóng gan, các sỏi
đờng mật, túi mật cản
quang
Lách: Bóng lách, vôi hoá
các mạch của lách
Bóng dạ dày: bóng hơi dới
cơ hoành trái.
1.2. Hình ảnh bình thờng
phim chụp hệ tiết niệu không chuẩn bị
Thận: Bóng thận sẽ thấy rõ
khi lớp mỡ quanh thận dày.

Bàng quang: đầy nớc tiểu
có thể thấy hình bóng mờ hơi
lồi lên ở tiểu khung đè ép
nhẹ các quai ruột (chứa hơi).
Sau khi đi tiểu mà vẫn thấy
bóng bàng quang=> còn
nớc tiểu tồn d.
Tiền liệt tuyến: sau khớp
mu, phì đại sẽ lấn vào bàng
quang, vôi hoá.
Giá trị phim chụp
hệ tiết niệu không chuẩn bị
Xác định sơ bộ hình thái bộ máy tiết niệu (bóng
thận to).
Phát hiện các sỏi hệ tiết niệu cản quang >5 mm,
định khu vị trí sỏi, phân biệt sơ bộ sỏi thuộc bộ máy
tiết niệu hay ở ngoài (chụp nghiêng).
Phát hiện các tổn thơng phối hợp.
Không nhìn thấy sỏi không cản quang hay sỏi cản
quang kích thớc nhỏ (bổ xung bằng siêu âm, UIV,
CLVT).