Chúc mừng sinh nhật lần thứ 20 của Kính thiên văn vũ trụ Hubble potx

Chúc mừng sinh nhật lần
thứ 20 của Kính thiên văn vũ
trụ Hubble
Những bức ảnh lộng lẫy của sao Thổ, ảnh không gian sâu thẳm, tinhvân Đại
bàng,tinh vân Concua, tinh vân Cánh bướm – trong 20năm hoạt động của nó,
Kính thiên văn vũ trụ Hubble đã chụpvô số hình ảnhcho đếnnay là một trong
những hình ảnh nổi tiếng nhấtthuộclĩnh vựcthiên văn học. Khi NASAđang chuẩn
bị những hoạt động kỉ niệm hai thậpniên làm việc không nghỉ của Hubble vào
ngày 24 tháng 4 tới, tạp chí Discovervừa giới thiệumột bộ chọn lọc nhữnghình
ảnh hơi kém nổi tiếng hơn một chút – nhưng vẫn hết sứcấn tượng – củakínhthiên
văn Hubble.
Những hình ảnh làm say đắm hồnngười này tríchtừ quyển sách mới của
EdwardJ. Weiler Hubble: Hành trình xuyên không gian và thời gian, do nhà xuất
bản Abrams Books cùng NASAhợp tácphát hành.
Tinh vân Carina
Đây làTinh vân Carina, vàhình ảnhthể hiện một vệtrộng 50 nămánh sáng
của vùng đang hình thành sao. Ở phía bên trái là ngôisao Eta Carinaebị baoquanh
bởi những đám mâykhí và bụi.
Hốc khí: Trung tâm trống rỗng
Tinh vân này là một bọt bóng,và nó là một bọt bóngvì những luồng giósao
và bứcxạ cường độ mạnh với một ngôisao lân cận đã cắt qua đámbụi vàđào rỗng
phần chính giữa. N44F nằm trong Đám mây MagellanLớn, thiên hàgần thứ hai đối
với chúngta, sau thiên hà Tiên Nữ.
Hai triệu điểm sáng
Ánh sángcủa haitriệu ngôi sao kết hợp với nhautạo ra hình ảnh này của
vùng lõi cụm sao Omega Centauri. Bạn có haitriệu ngôi sao để mà nhìn, chẳngcó gì
nhiều để nói cả,ngoại trừ ở đây chỉ thể hiện một phần năm số lượng saotrong cụm
sao hình cầu này.
Một thiên hà nhìn nghiêng
Cách xakhoảng 44 triệu nămánh sáng, NGC5866, Thiên hàSpindle (Con
Suốt), trông ở đây từ góc nghiêngthể hiện sự mỏng manhcủa nó. Nó đang già đi

nhanhchóng. NGC5866 là một thiên hàhình hột đậu, một loạithiênhà có một cái
bướu ở giữa và hình đĩa phẳnggiống như Dải Ngân hà của chúngta, nhưnglại
thiếunhững cánhtay xoắn ốc để trang hoàng lộng lẫy như thiên hà của chúng ta.
Toàn bộ vật chất sao đã được sử dụng hết, cho nên chẳngcòn ngôi saomới rađời
nữa.
Một cái vòng xung quanh cụm sao
Có lẽ không rõràngtronglần đầu tiên khi bạn nhìnthấy hìnhảnh này,
nhưng hãy để ý cái vòng màuhơi tối hơn bao xung quanh vùng giữa bức hình.Đó
là một bản đồ mô phỏng củaquầng vậtchất tốixung quanhcụm thiên hà Cl
0024+17, được chồnglên trênảnh chụp Hubble. Cái vòng đó đã hìnhthành khihai
cụm thiên hà vachạm nhau.
Những hình ảnh như thế này là một trongnhữngcách các nhà nghiên cứu sử
dụngđể phát hiện ravật chất tối thông qua những tác dụngcủa nó. Trong trường
hợp này,Hubble quan sát lựchấp dẫn của cụmsao này làm méo mó như thế nào
đối với ánhsáng phát ra từ nhữngthiên hàở xa,và xácđịnh được vật chấtbình
thường của cụm không thể giải thích cho toàn bộ sự méo mó đó.
Thanh gươm của chàng thợ săn làm bằng gì?
Nếu bạn từng ngắm kĩ chòm sao Orion,bạn đã thấy Tinh vân Orion.Dẫu vậy,
với đôi mắt trần thìkhông thể nhìnthấy như thế này.Bốn ngôi sao hợp lại gọi là
Trapezium (Cụm tứ giác) hình thành nên tâm giữa của tinhvân, mà vớimắt trần có
thể trông là ngôi sao sáng nhất trong thanhgươm củachàng thợ săn Orion.Nhưng
với nhữngbộ cảm biến hồng ngoại, khả kiến vàtử ngoại củaHubble,nó trông
giống một kiệt tácthuộc trường phái Ấntượng hơn.
Thiên vương tinh: một lần nghiêng mất 42 năm
Thiênvương tinh không thu hút được sự chú ý của chúng ta.Khôngai phủ
nhậnđiều đó. Trong khi tất cả nhữnghành tinh quayxungquanh mặt trời gần hơn
khối cầu khí khổng lồ màuxanh nghiêng mìnhnày đã được loài người biết tớikể
từ thời cổ đại, thì Thiên vương tinh vẫn không đượcnhận ramãi chođến nhà thiên
văn họclập dị WilliamHerschelnhìnra nó vào những năm 1700. Nhữngcái vành
của nóvẫn không được biết tới mãi chođến năm 1977.Và chỉ mộtlần trong mỗi

42 năm,tức phân nửa quỹ đạo 84 năm của nó, những cái vànhmới nghiêngrìa của
chúng về hướngtrái đất.
Hiện tượng đó xảy ra vào tháng 8 năm 2007, và Hubbleđã chụp được thời
khắc chóng vánh đó.
Sự hủy diệt ở cấp độ vũ trụ
Hình ảnhnày quenthuộc hơn, nhưngquá đẹp nên khó bỏ qua. Năm 2006,
Hubble đã chụp được nhữngthiên hà Antennae đang hợp nhất,và hàng tỉ ngôi sao
ra đờibắt đầulúc giữa vụ vachạm. Haichấm màu cam là lõi của nhữngthiênhà cũ.
Màu hồnglà hydrogen; màulam là những vùng đang hình thànhsao.
Hình ảnhnày cũnglà mộtsự nhìn vào tương lai. Trongvài tỉ năm nữa, Dải
Ngân hà của chúng ta sẽ đâm vào thiên hà láng giềngTiên Nữ, và có lẽ sẽ trông như
thế này đối với nhữngngười ngoài hành tinhđang quan sát chúng ta từ ngoài xa.
Nhà du hành sửa chữa thiết bị
Mấtrất nhiều côngsức bảo dưỡng để làm cho Hubble kéo dài tuổi thọ trong
hai thập kỉ. Ở đây, nhà du hành NASA StevenL. Smith đang sửa chữa một camera
Hubble trong chuyến bay STS-103,một sứ mệnh tàu con thoi vũ trụ Discovery
nhằmnâng cấp chiếc kính thiên văn vàotháng12 năm 1999.
Sau chuyến bay tháng 4 năm1990 đưaHubble vào quỹ đạo, dobản thân nhà
quản trị NASAhiện nayCharlesBolden làmhoa tiêu, 5 sứ mệnhdịch vụ đã triển
khai lên chiếc kính thiên văn.Bảy nhà duhành trên tàu con thoi Atlantisđã baysứ
mệnh thứ 5và sứ mệnh cuối cùngvào tháng 5 năm 2009.
Hoàng hôn trên tàu vũ trụ
Mặttrời lặn đằng sau trái đấttrong mộtsứ mệnh tàu con thoi Discovery.
Thật đáng hi vọng,đợt nângcấp hồitháng 5 vừa quasẽ duytrì Hubblethêm 5 năm
nữa, hoãn thời hạn ngừng hoạt động của nócho đến năm2014. Đó lànăm mà thiết
bị kế vị theo dự tính củanó, Kínhthiênvăn vũ trụ JamesWebb, sẽ bay vàovũ trụ.