Các kiến thức về bệnh gout Những vấn đề cơ bản nhất cần biết để phòng chống, chữa bệnh gout Từ đơn giản đến phức tạp nhất cách ăn uống, tập luyện để phòng bệnh gout Cách điều trị và phòng chống bệnh gout

PGS. TS Phạm Ngọc khái
THS. Phạm Thị Dung

T i liệu hớng dẫn cộng đồng

Tham gia phòng chống bệnh gout

TháI bình - 2009

1


L I GI I THI U

B nh Gout nói riêng và các b nh lý liên quan r i lo n chuy n hóa nói chung
ang gia tăng nhanh chóng các nư c ang phát tri n, trong ó có Vi t Nam. Do i u
ki n kinh t thay i, cùng v i s tăng thu nh p các h gia ình nên ch
dinh
dư ng cho c ng ng ư c c i thi n và không ng ng ư c nâng cao. Tuy nhiên, ki n
th c v dinh dư ng, chăm sóc và b o v s c kh e trong c ng ng còn r t h n ch ,
trong khi ch
dinh dư ng không h p lý là m t trong nh ng nguyên nhân chính gây
ra các b nh lý liên quan r i lo n chuy n hóa cũng như b nh gout. Ngay c v i ngư i ã
b b nh gout, ôi khi v n không th c hi n ăn u ng và sinh ho t i u , m c dù ngư i
b nh có th ã ư c tư v n và hi u bi t ph n nào v ch
dinh dư ng trong phịng
ch ng b nh.
Vì v y, vi c nâng cao ki n th c cho c ng ng
th c hi n t t phòng, tránh và
theo dõi i u tr gout là m t vi c làm h t s c c n thi t. Chúng tôi xin trân tr ng gi i thi u

"TÀI LI U HƯ NG D N C NG
NG THAM GIA PHÒNG CH NG GOUT" v i
mong mu n ư c góp ph n giúp ngư i b nh gout và c ng ng trong phòng ch ng
b nh gout có hi u qu , nâng cao ý th c v dinh dư ng trong chăm sóc và b o v s c
kh e nói chung. Chúng tơi r t mong nh n ư c nh ng ý ki n c a ng nghi p và b n
c g n xa ti p t c ư c óng góp cho c ng ng ngày càng t t hơn.

PGS.TS. Ph m Ng c Khái
Phó Hi u trư ng, Trư ng b môn Dinh dư ng & ATTP
Giám c Trung tâm DV khoa h c k thu t Y Dư c

2


M CL C

Trang

Ph n I. Gi i thi u chung v b nh gout

4

Ph n II. Nguyên nhân gây b nh

6

2.1. Nguyên nhân gây b nh gout
2.2. Nguyên nhân gây tăng lư ng acid uric
2.3. Vai trò c a acid uric trong viêm kh p
Ph n III. Tri u ch ng lâm sàng và ch n oán

7

3.1. Tri u ch ng c a gout c p tính
3.2. Tri u ch ng c a gout m n tính
3.3. Tiêu chu n ch n oán b nh gout
3.4. B nh gout th phát
Ph m IV. i u tr

10

4.1. Nguyên t c i u tr
4.2. i u tr cơn gout c p
4.3. i u tr d phòng cơn gout c p tái phát
4.4. i u tr gout m n tính
Ph n V. Ch

ăn u ng, sinh ho t và phòng b nh

5.1. Ch

ăn

5.2. Ch

sinh ho t

12

i v i ngư i b gout

Ph n VI. M t s nghiên c u v tăng acid uric và b nh gout

13

Ph n VII. ông y trong phòng và i u tr gout

15

3


PH N I
GI I TH U CHUNG V B NH GOUT
Gout là m t trong nh ng b nh lý ư c phát hi n r t s m, ngay t th i Hyl p c
(th k th V trư c công nguyên). Hypocrate ã mô t nh ng bi u hi n r t c trưng
c a b nh là sưng, nóng,
và r t au ngón chân cái. Tuy nhiên, su t g n 2000 năm
sau nh ng nh n nh c a ông, nhân lo i không bi t thêm áng k gì v căn b nh này,
ngo i tr m t mô t h t s c s ng ng và chân th c c a Sydenham m t bác s ngư i
Anh, cũng là m t b nh nhân gout. Ngồi v trí ngón chân cái, Sydenham cịn nêu thêm
m t s v trí t n cơng khác c a gout như kh p bàn, ngón chân, kh p c chân.
Cho t i t n cu i th k 18, Schelle, Bargman và Wollaston m i tìm th y các
tinh th urat trong các u c c quanh kh p, trong các viên s i h ti t ni u c a b nh nhân
gout, ng th i phát hi n s khác nhau gi a lư ng acid uric ngư i bình thư ng và
ngư i b b nh. n nh ng năm 60 c a th k XX, các nhà khoa h c ã nghiên c u sâu
hơn v sinh h c t bào, cơ ch sinh lý b nh c a tình tr ng tăng acid uric máu và b nh
gout. Do ó ngư i ta bi t rõ r ng gout là m t b nh lý do r i lo n chuy n hóa gây ra b i
tình tr ng l ng ng các tinh th urat các mô c a cơ th do tăng acid uric trong máu.

T n thương i n hình c a Gout

Hình nh tinh th urat trên kính hi n vi

B nh gout có hai th nguyên phát và th phát. B nh gout nguyên phát là th
b nh thư ng g p nh t (chi m 99% các trư ng h p) nguyên nhân là do r i lo n chuy n
hóa acid uric. B nh gout th phát thư ng g p sau quá trình phát tri n c a m t s b nh
như các b nh th n (suy th n m n, th n a nang, nhi m c chì), các b nh do tiêu t bào
quá m c (b nh b ch c u th t y m n tính, thi u máu huy t tán, b nh v y n n di n
r ng,...) ho c do s d ng m t s lo i thu c như thu c l i ti u, corticoid,...
B nh ch y u g p nam gi i trư ng thành, tu i b t u m c b nh t 35 n
trên 40 và ngày càng có xu hư ng tr hóa. M t s nghiên c u ã ghi nh n ã có nh ng
b nh nhân gout l a tu i 20-30 tu i. B nh bi u hi n b ng nh ng t viêm kh p c p và
sau ó ti n tri n thành m n tính, gây t n thương mô m m và th n. B nh ti n tri n qua 4
giai o n: giai o n tăng acid uric máu không tri u ch ng, các cơn gout c p, giai o n
gian phát và giai o n viêm kh p m n tính.

4


Gout m n tính thư ng ti n tri n ch m và kéo dài tăng d n, lúc u t n thương
ngón bàn chân r i c chân, g i, khu u và ngón bàn tay. Th i gian ti n tri n t 10-20
năm, trong khi di n bi n m n tính có th ghép vào nh ng t viêm c p tính làm b nh
n ng thêm. giai o n cu i cùng, b nh nhân m t kh năng v n ng, và t vong vì các
bi n ch ng th n, nhi m khu n suy mòn. Nhưng n u ư c phát hi n s m, i u tr và
ki m soát t t, b nh nhân s tránh ư c nh ng nh hư ng b nh lý th phát.
Tuy nhiên, có 3 khó khăn chính khi i u tr b nh gout. u tiên là tác d ng ph
c a m t s thu c i u tr gout như colchicin có th gây tiêu ch y, allopurinol gây d
ng, các thu c tăng th i acid uric có th gây s i th n. Th hai là cơ a d ng thu c
c a b nh nhân. Có b nh nhân gout b d ng v i nhi u thu c i u tr như colchicin

và allopurinol. Th ba là do s thi u tuân th i u tr c a ngư i b nh. B nh nhân gout
thư ng ch quan tâm n b nh và dùng thu c trong t c p d n n b nh v n ti n tri n
n ng d n.
M t s b nh nhân l m d ng thu c gi m au d n n nh ng tác d ng ph áng
ti c như xu t huy t tiêu hóa, tăng huy t áp, tai bi n m ch máu não. Nhi u b nh nhân có
ch
ăn u ng và sinh ho t không i u
nên b nh v n có nguy cơ tái phát. Vì v y,
vi c nâng cao nh n th c cho c ng ng
th c hi n t t phòng, tránh và theo dõi i u
tr b nh là m t vi c làm h t s c c n thi t.

B nh GOUT ngày càng nhi u ch y u g p

nam gi i tu i trư ng thành

i u tr GOUT thư ng g p ph i 3 khó khăn chính
1. G p ph i tác d ng ph c a m t s thu c
2. B nh nhân có cơ

ad

ng v i thu c

3. B nh nhân không tuân th ch

nh i u tr c a th y thu c

5

PH N II
NGUYÊN NHÂN GÂY B NH
2.1. Nguyên nhân gây b nh gout
T t c các t bào s ng u có ch a DNA, ư c c u t o t m t nhóm nguyên
li u trong ó có m t ch t hoá h c g i là purin. Các lo i th c ph m có hàm lư ng purin
r t khác nhau. M t s lo i th t ng v t, h i s n, u khô… ch a m t hàm lư ng purin
cao. Khi cơ th s d ng nhi u th c ăn giàu purin, lư ng purin dư th a trong q trình
chuy n hố ư c bi n i thành acid uric và th n là cơ quan ch y u ào th i acid uric.
ngư i bình thư ng, lư ng acid uric trong máu ư c duy trì m c c
nh:
5mg% nam và 4mg% n , tùy
tu i và có s thay i. Vì m t lý do nào ó, hàm
lư ng purin trong cơ th tăng, quá trình chuy n hóa chúng thành acid uric tăng. Khi cơ
th t o ra quá nhi u acid uric ho c th i acid này ra nư c ti u q ít thì n ng
acid uric
trong máu tăng lên, s chuy n hóa acid uric thành mu i urat tăng theo d n t i s l ng
ng nh ng tinh th mu i urat s c nh n hình kim t i các kh p, s n, xương, t ch c
dư i da, gây ra viêm sưng kh p và bi u hi n tri u ch ng viêm t i nh ng v trí l ng
ng.
Như v y, có th nói nguyên nhân tr c ti p gây b nh gout là acid uric,
m t s n ph m ph t o ra do s thoái giáng c a purin.
2.2. Nguyên nhân gây tăng lư ng acid uric
Tăng b m sinh: b nh Lesch - Nyhan: do thi u men HGPT nên lư ng acid uric
tăng cao ngay t nh , b nh có các bi u hi n v toàn thân, th n kinh, th n và kh p. B nh
này r t hi m và r t n ng.
B nh gout nguyên phát: là b nh g n li n v i các y u t di truy n và cơ a,
nh ng b nh nhân này có q trình t ng h p purin n i sinh tăng nhi u gây tăng acid
uric. ây cũng là nguyên nhân ch y u c a b nh.
B nh gout th phát: acid uric trong máu có th tăng th phát do nh ng nguyên

nhân sau:
- Do tiêu th nh ng lo i th c ăn có ch a nhi u purin (gan, lòng, th t, cá, n m, tôm,
cua), u ng nhi u rư u, bia, nư c ng t. Th c ra ây ch là nh ng tác nhân phát
ng b nh hơn là nguyên nhân tr c ti p.
- Do trong cơ th tăng cư ng thoái giáng purin n i sinh (phá h y nhi u t bào, t
ch c) liên quan n các b nh lý huy t h c như b nh a h ng c u, leucemie kinh
th t y, hodgkin, sarcome h ch, a u t y xương, ho c do s d ng nh ng thu c
di t t bào
i u tr các b nh ác tính.
- Do gi m th i acid uric qua th n: viêm th n m n tính, suy th n làm cho quá trình
ào th i acid uric gi m d n t i s tích lũy các tinh th urat trong cơ th .
2.3. Vai trò c a acid uric trong viêm kh p
Trong b nh gout, tinh th urat monosodic l ng
nên m t lo t các ph n ng:

ng

màng ho t d ch s gây

6


- Ho t hoá y u t Hageman t i ch t
ó kích thích các ti n ch t gây viêm
Kininogen và Kallicreinogen tr thành kinin và kallicrein gây ph n ng viêm
màng ho t d ch.
- T ph n ng viêm, các b ch c u s t p trung t i, b ch c u s th c bào các vi tinh
th urat r i gi i phóng các men tiêu th c a b ch c u (lysozym). Các men này
cũng là m t tác nhân gây viêm r t m nh.
- Ph n ng viêm c a màng ho t d ch s làm tăng chuy n hóa, sinh nhi u acid lactic

t i ch và làm gi m
pH. Mơi trư ng càng toan thì urat càng l ng ng nhi u và
ph n ng viêm
ây tr thành m t vịng khép kín liên t c, viêm s kéo dài. Do
ó, trên th c t th y hai th b nh gout: Th b nh gout c p tính, q trình viêm di n
bi n trong m t th i gian ng n r i ch m d t, hay tái phát. Th b nh gout m n tính q
trình l ng ng urat nhi u và kéo dài, bi u hi n viêm s liên t c không ng ng.
PH N III
TRI U CH NG LÂM SÀNG VÀ CH N OÁN
3.1. Tri u ch ng c a gout c p tính
Có th nói m t cách tóm t t: gout c p tính bi u hi n i n hình b ng nh ng t
viêm c p tính và d d i c a kh p ngón bàn chân cái. Vì v y, ngư i ta còn g i là b nh
“gout do viêm”.
* Cơn viêm c p c a b nh thư ng xu t hi n sau m t s hoàn c nh thu n l i như:
-

Sau m t b a ăn nhi u rư u th t.

-

Sau ch n thương ho c ph u thu t.

-

Sau lao

-

Sau nh ng sang ch n v tinh th n: quá xúc
l ng…

-

Nhi m khu n c p.

-

Sau khi dùng m t s thu c như l i ti u nhóm chlorothiazid, tinh ch t gan, vitamin
B12, steroid,...

ng n ng, i l i nhi u, i gi y quá ch t.
ng, c m

ng, quá căng th ng, lo

Kho ng 50% b nh nhân có d u hi u báo trư c như au m i kh p, r i lo n tiêu
hóa, nh c u, m t m i, i ti u nhi u và nóng bu t, s t nh ,…
* Tri u ch ng cơn gout c p tính:
-

Kho ng 60-70% cơn gout c p bi u hi n kh p bàn ngón chân cái.

-

ang êm b nh nhân th c d y vì au kh p bàn chân cái (m t bên), au d d i
ngày càng tăng, au không th ch u n i, ch m t va ch m nh cũng gây au tăng.

-

Ngón chân sưng to, phù n , căng bóng, nóng

khác bình thư ng.

-

Tồn thân: s t nh , m t m i, lo l ng, m t n i tia
ti n ít và .

-

t viêm kéo dài t vài ngày n hai tu n (trung bình là 5 ngày), êm au nhi u
hơn ngày, viêm nh d n, au gi m, phù b t, da tím d n, hơi ư t; ng a nh r i bong

, xung huy t, trong khi các kh p
, khát nư c nhi u, táo bón, ti u

7


v y và kh i h n, không
l i d u v t gì chân. B nh có th tái phát vài l n trong
m t năm, thư ng hay g p vào mùa xuân ho c mùa thu.
* Xét nghi m và X quang:
-

Ch p X quang khơng có gì thay

-

Xét nghi m: acid uric máu tăng trên 7mg% (trên 416,5 micromol/l), b ch c u tăng,
t c

máu l ng tăng, ch c d ch nơi viêm có th th y tinh th urat n m trong b ch
c u, nhưng cũng có khi acid uric trong máu khơng tăng.

i so v i bình thư ng.

* Th lâm sàng:
-

Th lâm sàng theo v trí:
+ Ngồi v trí kh p bàn ngón chân cái chi m 60-70%, các v trí khác bàn chân
ng hàng th hai như c chân, các ngón chân, sau ó là kh p g i, r t ít khi th y
chi trên.
+ Th a kh p (t 5-10%): b nh nhân s t, sưng au l n lư t t kh p này sang kh p
khác, r t d nh m v i th p kh p c p, viêm a kh p d ng th p.

-

Th theo tri u ch ng và ti n tri n:
+ Th t i c p: sưng t y d d i, au nhi u, s t cao d nh m v i viêm kh p do vi
khu n.
+ Th nh kín áo: ch m t m i, khơng s t, au ít, thư ng b b qua.
+ Th kéo dài: th i gian kéo dài, di n bi n t kh p này sang kh p khác.

3.2. Tri u ch ng c a gout m n tính
Gout m n tính bi u hi n b ng d u hi u n i các c c u (tôphi) và viêm a kh p m n
tính, do ó cịn ư c g i là “gout l ng ng”. Gout m n tính có th ti p theo gout c p
tính nhưng ph n l n là b t u t t tăng d n không qua các t c p.
* Tri u ch ng lâm sàng
-

kh p:

N i u c c (tophi): là hi n tư ng l ng
d ch, u xương, s n....

ng urat

xung quanh kh p,

màng ho t

+ V trí: u c c (tơphi) th y trên các kh p bàn ngón chân cái, các ngón khác, c
chân, g i, khu u, c tay, bàn ngón tay và t ngón g n, có m t v trí r t c bi t là
trên s n vành tai. Chưa th y háng, vai và c t s ng.
+ Tính ch t: kích thư c to nh khơng ng u, t vài milimet n nhi u centimet
ư ng kính, l i lõm, hơi ch c ho c m m, không di ng do dính vào n n dư i,
khơng i x ng 2 bên và không cân i, n vào không au, ư c b c b i m t l p
da m ng, phía dư i th y c n tr ng như ph n, ôi khi da b loét và d ch y nư c
vàng và ch t tr ng như ph n.
-

Viêm a kh p: Các kh p nh và nh b viêm là bàn ngón chân và tay, t ngón g n,
c tay, g i, khu u, viêm có tính ch t i x ng, bi u hi n viêm thư ng nh , không
au nhi u, di n bi n khá ch m. Các kh p háng, vai và c t s ng không b t n
thương.

-

Bi u hi n ngồi kh p:
+ Urat có th l ng ng

th n dư i hai hình th c:
8


L ng ng r i rác nhu mô th n: ho c không th hi n tri u ch ng gì, ch phát hi n
qua gi i ph u b nh, ho c gây viêm th n, b th n.
Gây s i ư ng ti t ni u: s i acid uric ít c n quang, ch p thư ng khó th y, phát hi n
b ng siêu âm, ch p UIV. S i th n d d n t i viêm nhi m, suy th n. ây là m t
trong nh ng y u t quan tr ng quy t nh tiên lư ng c a b nh.
+ Urat có th l ng ng m t s cơ quan ngoài kh p như:
L ng ng gân, túi thanh d ch, có th gây t ho c chèn ép th n kinh (h i ch ng
ư ng h m).
L ng ng ngồi da, móng tay, móng chân thành t ng vùng và m ng, thư ng d
nh m v i nh ng b nh ngoài da khác như v y n n, n m…
L ng ng tim: urat có th l ng
nhưng r t hi m.

ng

màng ngoài tim, cơ tim, có khi c van tim

* Xét nghi m và X quang:
-

Xét nghi m:
+T c
l ng máu tăng trong t ti n tri n c a b nh. Các xét nghi m huy t h c
khác khơng có gì thay i.
+ Acid uric máu tăng trên 7mg% (trên 416 micromol/l).

+ Acid uric ni u/24h: bình thư ng t 400-450mg, tăng nhi u trong gout nguyên
phát; gi m rõ v i gout th phát sau b nh th n.
+ D ch kh p có bi u hi n viêm rõ r t (lư ng muxin gi m, b ch c u tăng nhi u). c
bi t th y nh ng tinh th urat monosodic n m trong ho c ngoài t bào.
+ X quang: D u hi u quan tr ng nh t c a b nh là khuy t xương hình h c các u
xương, hay g p xương t ngón chân, tay, xương bàn tay, chân, ôi khi c tay,
chân, khu u và g i. Khuy t lúc u dư i s n kh p và v xương, như ph n v
ư c th i vào, bung ra (hình lư i li m), khe kh p h p rõ r t. Sau cùng hình khuy t
l n d n và t o nên hình h y xương r ng xung quanh có nh ng v t vơi hố. N u
b nh ti n tri n lâu có th th y nh ng hình nh thối hóa th phát (hình gai xương).

M t s hình nh X quang c a các kh p t n thươngm n tính do gout

9


3.3. Tiêu chu n ch n oán b nh gout (c p và m n)
-

Ho c tìm th y tinh th acid uric trong d ch kh p hay trong các u c c (tơphi).

-

Ho c có t t i thi u t 2 tiêu chu n sau ây tr lên:
+ Trong ti n s ho c trong hi n t i có t i thi u hai t sưng au c a m t kh p v i
tính ch t ban u t ng t, au d d i và kh i hồn tồn trong vịng 2 tu n.
+ Trong ti n s ho c hi n t i có sưng au kh p ngón bàn chân cái v i các tính ch t
như tiêu chu n trên.
+ Tìm th y các u c c (tôphi).
+ áp ng i u tr nhanh chóng v i Colchicin (trong vịng 48h) trong ti n s hay

hi n t i.

3.4. B nh gout th phát
B nh gout xu t hi n do tăng acid uric máu sau m t s b nh khác ư c g i là
b nh gout th phát. Khi tìm th y nguyên nhân gây tăng acid uric máu và lo i tr ư c
nguyên nhân thì b nh kh i. Tuy nhiên, gout th phát r t hi m g p.
Gout th phát g p nam gi i tu i trung niên, hay g p th viêm kh p c p di
chuy n hơn là th ngón chân cái và h u như không th y th a kh p có u c c, thư ng
có kèm theo s i th n, ho c l ng ng urat nhu mô th n.
Nguyên nhân c a gout th phát thư ng g p sau các b nh v máu như: b nh a
h ng c u, m t s b nh thi u máu do tan máu, lơxêmi c p và kinh th t y, b nh
Hodgkin, sarcom h ch; sau khi m c m t s b nh th n: viêm c u th n m n tính, suy th n
m n do nhi u nguyên nhân. Gout th phát cũng có th g p sau khi dùng nhi u và kéo
dài m t s thu c như steroid, pyrazinnamid, lactat Natri, thu c l i ti u nhóm
chlorothiazid ho c dùng các phương pháp di t nhi u t bào (hố ch t, phóng x ,…)
i u tr các b nh ác tính.
M t s nguyên nhân hi m g p khác cũng có th gây nên b nh gout th phát:
b nh th n do thai nghén, suy tuy n giáp, gan nhi m glycogen, cư ng c n giáp.
PH N IV
I U TR
4.1. Nguyên t c i u tr
-

Ch ng viêm kh p trong các

t c p.

-

H acid uric máu

ch ng.

-

i u tr các b nh lý kèm theo c bi t là nhóm các b nh lý r i lo n chuy n hóa
như: tăng huy t áp, ái tháo ư ng, r i lo n lipid máu, th a cân béo phì…

-

C n i u tr viêm kh p c p trư c. Ch sau khi tình tr ng viêm kh p ã h t ho c
thuyên gi m m i b t u dùng thu c h aicd uric máu.

phòng nh ng

t viêm kh p c p tái phát, ngăn ng a bi n

10


-

i u tr có hi u qu c n thư ng xuyên ki m tra acid uric máu và ni u, ki m tra
ch c năng th n.

4.2.

i u tr cơn gout c p tính

Thu c i u tr
t gout c p là thu c ch ng viêm không steroid, colchicin,

corticosteroid, trong ó thu c ch ng viêm khơng steroid ư c ưu tiên l a ch n hàng
u. S d ng thu c tùy theo b nh nhân và các b nh lý kèm theo như b nh th n hay d
dày tá tràng.
-

Thu c ch ng viêm không steroid: ây là thu c ư c l a ch n hàng u
i u tr
t gout c p h u h t b nh nhân. Tuy nhiên, i v i ngư i cao tu i và ngư i có
b nh kèm theo, c n th n tr ng, cân nh c khi dùng, ch nên s d ng thu c này trong
th i gian ng n và v i li u th p. Thu c c n tránh dùng i v i b nh nhân b b nh
th n, viêm loét d dày, tá tràng hay b nh nhân ang dùng thu c ch ng ông.

-

Colchicin: là thu c ch ng phân bào, ư c chi t xu t t r c Colchicum autumnal,
là thu c i u tr Gout lâu i nh t. Ngư i ta ã s d ng lo i c này
i u tr gout
t 600 năm trư c cơng ngun. Do thu c có ái l c c bi t v i b ch c u a nhân
trung tính nên nó làm gi m s di chuy n c a các b ch c u, c ch th c bào các vi
tinh th mu i urat và do ó làm ng ng s t o thành các acid lactic, gi cho
pH
t i ch ư c bình thư ng, b i vì
pH là y u t t o i u ki n cho các tinh th urat
mononatri k t t a t i các mô kh p. Thu c khơng có tác d ng lên s th i tr acid
uric theo nư c ti u cũng như lên n ng ,
hòa tan hay kh năng g n v i protein
huy t thanh c a acid uric hay urat nên không làm thay i n ng
acid uric máu.
Tuy nhiên, thu c có nhi u tác d ng ph không mong mu n, ng u là các r i
lo n d dày, ru t như tiêu ch y, nôn, au b ng. Hi m g p hơn là các ph n ng d

ng da, r ng tóc, các b nh cơ. Vi c dùng thu c kéo dài có th d n t i suy t y
xương.

-

Corticosteroid: Trong m t s trư ng h p c bi t, v i m c ích i u tr cơn gout
c p có th s d ng corticoid ư ng u ng ng n ngày ho c ư ng tiêm n i kh p.
Nhưng do thu c có nhi u tác d ng ph và do tình tr ng l m d ng thu c nư c ta
nên thu c này không ư c khuy n khích s d ng.

4.3. i u tr d phòng cơn gout c p tái phát
M c tiêu i u tr d phòng cơn gout c p là gi m acid uric máu, h n ch s l ng
ng urat trong các mô và t ch c, t ó h n ch ư c các cơn gout tái phát và ngăn
ng a hình thành gout m n tính.
-

Colchicin: ư c s d ng l n u năm 1936
d phịng cơn gout c p tái phát
nhưng khơng d phòng ư c l ng ng urat v sau hay s phát tri n các h t tophi.

-

Các thu c h acid uric máu: Có nhi u lo i thu c h acid uric máu. Tùy theo cơ ch
tác d ng c a thu c tác ng vào khâu nào c a q trình chuy n hóa acid uric trong
cơ th mà ngư i ta chia ra 3 nhóm: Nhóm c ch t ng h p, nhóm tăng th i và nhóm
làm tiêu acid uric.

4.4. i u tr gout m n tính
M c tiêu i u tr gout m n tính là i u tr gi m acid uric máu
tránh bi n

ch ng suy th n m n. Thư ng s d ng nhóm thu c c ch t ng h p acid uric và có th

11


k t h p dùng thêm colchicin tùy theo trư ng h p. Có th s d ng thu c ch ng viêm
không steroid cho nh ng b nh nhân viêm kh p còn ang ti n tri n.
N u có t n thương th n ph i chú ý n tình tr ng nhi m khu n (viêm th n k ),
tình tr ng suy th n ti m tàng, cao huy t áp, s i th n,.... Tiên lư ng c a b nh gout tùy
thu c vào m c t n thương th n.
M t s u c c (tôphi) quá to c n tr v n ng có th ch nh ph u thu t c t b
(tơphi ngón chân cái khơng i giày ư c, khu u tay khó m c áo,...).
PH N V
CH

ĂN U NG, SINH HO T

CHO NGƯ I B B NH GOUT
5.1. Ch

ăn

i u tr cho b nh nhân gout nhưng
M c dù hi n nay ã có nhi u thu c dùng
vi c ăn u ng i u
và úng m c khơng ch r t quan tr ng mà cịn là cơ s cho vi c
i u tr b nh gout b i vì ch
ăn h p lý cũng góp ph n áng k vào vi c gi m acid
uric máu.
ăn u ng

Có th phịng tránh ư c b nh gout b ng vi c th c hi n m t ch
sinh ho t lành m nh và khoa h c. Ăn kiêng m t cách có hi u qu nh t là s d ng
nh ng th c ph m ít purin
hàng ngày cơ th ph i ti p nh n ít hơn. Tuy nhiên, vi c
tuân th nghiêm ng t vi c ăn kiêng nh t là kiêng s d ng nh ng th c ph m giàu protein
(thư ng ng nghĩa v i th c ph m giàu lư ng purin) là m t thách th c l n i v i
ăn kiêng hi u qu và nhu
b nh nhân. Vì v y c n ph i có s dung hồ gi a m t ch
c u chính áng c a ngư i b nh là xác nh ư c kh u ph n ăn h p lý, ngon mi ng và
h p kh u v .
Các nguyên t c v sinh ăn u ng i v i b nh nhân gout là ch
ăn gi m m,
gi m m , gi m cân (n u béo phì) và u ng nhi u nư c (kho ng 2-3 lít nư c/ngày), c
bi t là nư c khoáng ki m ( tăng cư ng th i ti t acid uric qua nư c ti u).
5.1.1. Nh ng th c ăn

u ng khơng có l i cho ngư i b b nh gout.

-

Tránh các th c ph m giàu m có ch a nhi u purin như: ph t ng ng v t v a có
nguy cơ tăng purin v a tăng cholesterol máu (lòng l n, ti t canh, gan, th n, óc, d
dày, lư i,...), các lo i th t
(th t trâu, bị, chó, dê), các lo i h i s n (tôm, cua, cá
béo,…) (B nh nhân nên tìm hi u và tham kh o b ng thành ph n purin trong th c
ph m).

-

Gi m b t nh ng th c ph m giàu

+
m
ch,…).
+

m khác trong kh u ph n ăn như:

ng v t t th t l n, gà v t, cá và các lo i th y s n khác (lươn, cua, c,

m th c v t:
u tr ng, u ,

u h t nói chung nh t là các lo i
u xanh.

u ăn c h t như

u Hà lan,

+ B nh nhân có th ăn tr ng, s a, phomat, th t tr ng như th t gia c m, cá n c.

12


-

Kiêng t t c các lo i th c ph m có t c
tăng trư ng nhanh như: Măng, n m, giá,
d c mùng,… vì s làm gia tăng t c t ng h p acid uric trong cơ th .

-

Gi m các lo i th c ph m giàu ch t béo no như: M , da ng v t, th c ăn chiên, rán,
quay, th c ph m ch bi n v i các ch t béo no như mì tơm, th c ăn nhanh.

-

Kiêng rư u, bia và các th kích thích như: t, cà phê,...

-

H n ch
u ng có gas, nư c ng t vì ch a nhi u ư ng fructose, là y u t làm
kh i phát b nh gout.

-

Gi m các
u ng có tính toan (v chua) vì làm tăng nguy cơ k t tinh urat
th n, tăng nguy cơ m c s i urat th n.

ng

5.1.2. Nh ng th c ăn có l i cho ngư i b b nh gout
-

C n ăn nhi u rau xanh, hoa qu khơng chua. Nói chung các th c ph m giàu ch t xơ
giúp làm ch m quá trình h p thu m, làm gi m thoái bi n m
sinh năng lư ng
nên gi m s hình thành acid uric.

-

Ngư i b b nh gout nên u ng nhi u nư c (2-3 lít/ngày), nên u ng các lo i nư c
khống khơng gas có
ki m cao giúp ào th i acid uric và h n ch k t tinh urat t i
ng th n.

-

Trong b a ăn h ng ngày nên s d ng nh ng rau qu giàu Vitamin C, giàu bêta
nâng cao kh năng ch ng lão hóa cho cơ th như sau: β
caroten và vitamin E
caroten trong c rèt, gÊc, c chua, bí đỏ, rau ngót, chuối tiêu chín, đu đủ chín, ...
(các rau, quả chín). Vitamin C trong rau ngót, cần tây, rau muống, rau cải xoong,
c chua, ...

C n lưu ý r ng ch
ăn giàu vitamin t các th c ph m thiên nhiên s t t hơn
nhi u cho s c kho so v i vi c u ng b sung các viên vi ch t dinh dư ng.
5.2. Ch

sinh ho t

i v i ngư i b gout

-

Gi m c cân n ng h p lý, tránh béo phì.

-

V n

-

Tránh làm vi c n ng, quá s c ho c luy n t p th thao cư ng
nguy cơ d x y ra ch n thương.

-

Gi

-

Gi tinh th n luôn tho i mái, tránh căng th ng (stress là m t trong các y u t gây
kh i phát cơn gout c p).

ng nh nhàng, v a s c. T p luy n nh nhưng thư ng xuyên.
m nh, tránh nh ng

m cơ th , tránh l nh.

PH N VI.
M TS

NGHIÊN C U V

TĂNG ACID URIC MÁU VÀ B NH GOUT
6.1. Các nghiên c u trên th gi i

T khi nguyên nhân, cơ ch b nh sinh c a gout ư c phát hi n, có r t nhi u các
tác gi trên th gi i i sâu vào nghiên c u d ch t h c, ánh giá tình hình di n bi n c a
13


b nh, xác nh các y u t nguy cơ và m i liên quan v i các nhóm b nh lý r i lo n chuy n
hoá khác. M t s nghiên c u các nư c phát tri n trong m y năm g n ây cho th y t
l m c b nh gout chi m 1- 2% dân s , còn t l tăng acid uric máu kho ng 13-25% tùy
t ng vùng, t ng i tư ng và l a tu i. Nghiên c u c a Wallace và c ng s ã cho th y
trong th p k 90 c a th k 20, b nh gout ã tăng lên g p ôi ngư i trên 75 tu i.
Tăng acid uric máu và b nh gout có liên quan m t thi t n s phát tri n c a n n kinh
t mà bi u hi n tr c ti p là s thay i l i s ng và ch
ăn. B nh không ch g p nhi u
các nư c phát tri n mà cịn ang tăng lên nhanh chóng các nư c ang phát tri n. T
l m c liên quan ch t ch
n các r i lo n chuy n hóa khác như tăng huy t áp, các b nh
lý tim m ch, th a cân béo phì, r i lo n lipid máu, ái tháo ư ng, b nh th n
Ch
ăn có nh hư ng l n n quá trình phát tri n b nh. Kh u ph n giàu năng
lư ng, nitơ t ng s trong b a ăn cao, u ng rư u, bia, nư c ng t làm tăng nguy cơ m c
b nh. Trong khi ó, kh u ph n giàu ch t xơ làm gi m acid uric trong máu và làm gi m
nguy cơ m c b nh gout. M t s nghiên c u ã cho biêt m c tiêu th ư ng fructose
(lo i ư ng có m t nhi u trong các lo i nư c ng t) có tương quan thu n v i vi c tăng
acid uric máu và kh i phát b nh gout.
M t s nghiên c u sâu hơn trong th i gian g n ây ã xác nh rõ vai trò c a
m t s y u t di truy n n b nh gout. Nhi u tác gi ã cung c p b ng ch ng cho th y
m t s gen có liên quan ch t ch
n quá trình v n chuy n acid uric trong cơ th và tình
tr ng tăng acid uric máu. Phân tích c u trúc h gen c a các b nh nhân gout, ngư i ta
cũng nh n th y có hai lo i gen liên quan n quá trình r i lo n chuy n hóa nhân purin

trong cơ th . S khuy t thi u m t s emzym trong quá trình chuy n hóa nhân purin
cũng làm tăng acid uric máu. M t khác, vai trò c a các Interleukin cũng ã ư c ghi
nh n trong vi c kh i phát cơn gout c p. Ngư i ta nh n th y n ng
Interleukin trong
huy t thanh c a b nh nhân gout cao hơn m t cách có ý nghĩa so v i ngư i bình thư ng.
Trong khi ó, v n
qu n lý, chăm sóc b nh nhân gout và d phòng m c gout
cho c ng ng, nh t là cho nh ng ngư i ã tăng acid uric máu cịn có nhi u khó khăn
c các nư c phát tri n và ang phát tri n. Khi ã b b nh gout, ch t lư ng cu c s ng
c a b nh nhân b gi m áng k . Nh ng cơn au d d i làm b nh nhân r t khó ch u nên
b nh nhân thư ng mu n s d ng m i bi n pháp
nhanh chóng c t cơn au. i u này
thư ng d n t i vi c l m d ng thu c, s d ng thu c không theo ch d n c a bác s , nh t
là nhóm thu c gi m au, ch ng viêm - m t nhóm thu c có nhi u tác d ng không mong
mu n.
6.2. M t s nghiên c u v b nh Gout và tăng acid uric máu

Vi t Nam

Trong th i gian qua, n n kinh t c a Vi t Nam nói chung ã có nh ng bư c
phát tri n nhanh chóng. Cùng v i s phát tri n c a kinh t xã h i, c ng v i ch
dinh
dư ng thi u h p lý nên b nh gout cùng các b nh r i lo n chuy n hóa khác như ti u
ư ng, r i lo n lipid máu, tăng huy t áp, th a cân, béo phì,... cũng ang ngày càng ph
bi n. Theo m t nghiên c u ánh giá mơ hình b nh t t t i khoa Cơ Xương Kh p B nh
vi n B ch Mai trong 10 năm (1991-2000) thì b nh gout chi m t l 8% (so v i trư c
ây là 1,5%), ng hàng th tư trong 15 b nh kh p n i trú thư ng g p nh t.
Nghiên c u c a tác gi Doãn Th Tư ng Vi trên 711 ngư i l a tu i 30- 60 t i
b nh vi n 19/8 Hà N i cho th y t l tăng acid uric máu và b nh gout là 4,9%. Các y u
t liên quan n tình tr ng tăng acid uric máu trong nghiên c u này ã ư c xác nh là

t n xu t tiêu th th c ph m giàu m và rư u bia nhi u, cân n ng và BMI cao. Nh ng

14


ngư i tăng acid uric máu có nguy cơ b tăng huy t áp, có cholesterol, triglycerid huy t
thanh cao hơn so v i nh ng ngư i bình thư ng.
Kh o sát n ng
acid uric huy t thanh b nh nhân tăng huy t áp và ngư i
bình thư ng trên 40 tu i t i B nh vi n nhân dân Gia nh và b nh vi n
ih cY
thành ph H Chí Minh, k t qu cho th y t l tăng acid uric ngư i không tăng huy t
áp là 18% và ngư i tăng huy t áp là 63%.
M t c i m khác bi t c a b nh gout so v i các b nh khác là b nh nhân
thư ng di n bi n âm th m. Tr nh ng trư ng h p ã có bi n ch ng, các i tư ng cịn
l i thư ng ch có bi u hi n b nh vào nh ng t c p. Do ó, tâm lý b nh nhân thư ng
ch quan, ít tuân th nghiêm túc ch
i u tr và ăn u ng. Vì v y, th i gian xu t hi n
bi n ch ng có th
n r t s m gây khó khăn cho i u tr , nh hư ng n ch t lư ng
cu c s ng c a ngư i b nh. Nghiên c u c a Ph m Quang C cho th y có t i 30% b nh
nhân có s i th n ngay năm u tiên. Các y u t dinh dư ng và chuy n hóa có liên
quan m t thi t v i các bi n ch ng c a b nh gout. Ngoài các bi n ch ng t i kh p thì các
bi n ngồi kh p cũng khá ph bi n. Bi n ch ng ngoài kh p thư ng g p nh t c a gout
là s i th n chi m 44,8% do l ng ng tinh th acid uric trong b th n và ư ng ti t
ni u. Các bi n ch ng như viêm th c qu n, viêm k t m c, viêm m ch ngo i vi, viêm r
th n kinh chi m t l t 5- 20%. M t s bi n ch ng như viêm màng ngoài tim, viêm
màng não, viêm tinh hoàn, h i ch ng th n kinh ngo i biên do tophi chèn ép... g p v i
t l th p nhưng ây l i là các bi n ch ng r t n ng c a b nh.
PH N VII

ƠNG Y TRONG PHỊNG VÀ I U TR GOUT
Y văn c khơng có ghi ch ng gout nhưng có ch ng "th ng phong" là ch ch ng
th ng tý lâu ngày khó kh i. Cho nên b nh th ng phong (gout) có th qui thu c ph m
trù ch ng tý trong ông y. Ngày xưa gout u c xem như là “b nh c a vua chúa” vì
ăn th c u ng c a ngư i
thư ng xu t hi n trên nh ng ngư i giàu sang v i nh ng
giàu. ông y còn g i là ‘L ch Ti t Phong, ‘B ch H Phong’, ‘B ch H L ch Ti t’.
Nguyên nhân b nh lý theo ơng y thì th ng phong là do ngo i tà xâm nh p cơ
th gây t c ngh n kinh l c, khí huy t tr t i kh p gây au, co du i khó khăn. B t u
b nh cịn cơ bi u kinh l c, b nh lâu, tà khí vào gân xương gây t n thương t ng ph ,
ch c năng c a khí huy t tân d ch r i lo n, tân d ch tr thành àm, khí huy t ngưng tr
thành , àm k t mà hình thành các u c c l ng ng quanh kh p, dư i da. B nh ti n
tri n lâu ngày gây t n thương n can th n, làm bi n d ng các kh p và tái phát nhi u
l n.
Bi n Ch ng Lu n Tr trong ông y: Bi n ch ng lu n tr c n chú ý n giai o n
phát tri n c a b nh.
i v i th c p tính ch y u dùng phép thanh nhi t thông l c khu
phong tr th p, i v i th m n tính thư ng kèm theo àm th p, huy t, hàn ngưng,
nên tùy ch ng mà dùng các phép hóa àm, tr th p, ho t huy t thơng l c, ôn kinh, tán
hàn.
ng th i chú ý n m c
hư t n c a âm dương, khí huy t, can th n mà b i b
thích h p.
i v i th c p tính: Bi u hi n chính là th phong th p nhi t;
ngón cái (thư ng g p nhưng cũng có th các kh p nh khác) sưng nóng

t ng t kh p
au, khơng
15

ng vào ư c, kèm theo s t, au u, s l nh ho c b t r t, khát nư c, mi ng khô, ti u
vàng, lư i , rêu vàng b n, m ch sác. i u tr : Thanh nhi t, thông l c, khu phong, tr
th p. Dùng bài: B ch H Qu Chi Thang Gia gi m: Th ch cao 40 - 60g (s c trư c), Tri
m u 12g, Qu chi 4 - 6g, B ch thư c, Xích thư c u 12g, Dây Kim ngân 20 - 30g,
Phịng k 10g, M c thơng, H i ng bì u 10g, Cam th o 5 - 10g, s c u ng ngày l
thang, trong th i gian sưng nóng s t.
Trư ng h p th p nhi t n ng (Sưng t y au nhi u gia thêm dây Kim ngân 40 50g, Th ph c linh,Ý dĩ (tăng tr th p) ho c gia thu c ho t huy t như Toàn ương qui,
an sâm, Tr ch lan, ào nhân, H ng hoa, T m sa
hóa ch th ng, trư ng h p có
bi u ch ng thì thêm Qu chi, c ho t, T tân gi i bi u, tán hàn ch th ng.
i v i th m n tính: nhi u kh p sưng to au kéo dài, co du i khó, t i kh p
khơng
nóng rõ nhưng au nhi u, d d ng kèm theo tê d i, da tím s m en, chư m
nóng d ch u, m ch Tr m Huy n ho c Kh n, lư i nh t, rêu tr ng là tri u ch ng c a hàn
th p tr . i u tr : Khu hàn, thông l c, tr th p, ch th ng. Dùng Ch Ô u, T tân
u 4 - 5g (s c trư c), Tồn ương qui 12g, Xích thư c 12g, Uy linh tiên 10g, Th
ph c linh 16g, Tỳ gi i 12g, Ý dĩ nhân 20g, M c thông 10g, Qu chi 4 - 6g, s c u ng.
Trư ng h p sưng au nhi u kh p, m ch Hoãn Ho t, rêu lư i tr ng b n dày là
tri u ch ng àm tr c tr , thêm chích Cương tàm, Xuyên sơn giáp, Hy thiêm th o, H i
ng bì, tăng tác d ng ho t l c, tr àm.
au nhi u do huy t ( au như dao âm, m ch sáp, lư i tím b m) thêm Ngơ
cơng, Tồn y t, sao Diên h sách
ho t huy t ch th ng. Trư ng h p th n dương hư
(li t dương, au m i lưng g i, chân tay l nh, s l nh, lư i b u, m ch tr m, hoãn vô l c
b th n ki n c t nh th ng, có tri u
thêm B c t ch , Nh c thung dung, C t tối b
ch ng khí huy t hư thêm Hoàng kỳ, ương qui, Nhân sâm, B ch tru t...
Trên lâm sàng thư ng g p:
,

Th p Nhi t U n K t: Kh p sưng , au, nóng. Phi n táo, khát, nư c ti u vàng,
u au, s t, s l nh, ch t lư i , rêu lư i vàng nh t, m ch Nhu, Sác.

i u tr : Tuyên thanh, l i th p nhi t, thông l c, ch th ng. Dùng bài Niêm
Th ng Thang gia gi m: ương quy, B ch tru t,
ng sâm, Hoàng c m u 10g,
Thương tru t, Trư linh, Tr ch t , Phòng k
u 12g, Long m th o (sao), Kh sâm,
Tri m u, Thăng ma u 6g, Ý dĩ nhân (s ng), Xích ti u u u 15g. S c u ng .
m Ngưng Tr L c: do nhi u m m gây nên, các kh p n ng, c
ng khó
khăn, kh p m m ho c c ng, có khi s t cao, u au, lo s , ch t lư i , ít rêu, m ch
T , Sáp.
i u tr : Hịa doanh, kh , hóa m, thơng l c. Dùng bài ào H ng T V t
Thang gia gi m: ương quy, Xích thư c, ào nhân, M c qua u 10g, H ng hoa, Uy
linh tiên, Xuyên khung u 6g, Dã xích u, Tri t b i m u u 12g, Ty qua l c, T o
giác thích, Giáp châu u 4,5g. S c u ng.
Phong Th p Hàn, Huy t : B nh phát c p, kh p au c ng m t ch , l nh thì au
nhi u, g p m, nóng d ch u hơn, có th b bi n d ng kh p và c ng kh p, khó c
ng.
Dù sưng nhưng khơng th y nóng, , lư i tr ng m ng, m ch Ho t, Tr m, Huy n ho c
Nhu, Hoãn.

16


i u tr : khu phong, tr th p, ôn kinh ho t l c. Dùng bài Kê Huy t Ph T
Niêm Th ng Thang: Kê huy t ng, Nh n ông ng u 50g, Thương tru t, Kinh gi i
tu .

17


THAY L I K T

Khi b m c b nh gout, các ch c năng liên quan chuy n hóa c a cơ th khơng
cịn như bình thư ng n a. Do v y, trong phòng tránh b nh tái phát thì th c hi n t t ch
dinh dư ng và sinh ho t h p lý là quan tr ng nh t. Cùng v i s phát tri n c a xã
h i, b nh gout ngày càng ph bi n, trong khi c y dư c h c c truy n và y h c hi n i
cịn g p khó khăn trong i u tr tri u ch ng và i u tr nguyên nhân thì vi c hi u rõ v
gout là m t i u h t s c c n thi t i v i m i ngư i
th c hi n t t d phòng tái phát
và bi n ch ng nh m b o v và nâng cao ch t lư ng s c kho c a ngư i b nh nói
chung.
Trung tâm D ch v Khoa h c k thu t Y Dư c - Trư ng i h c Y Thái Bình
mong nh n ư c h p tác cùng v i các ng nghi p, các nhà khoa h c trong nư c và
ngoài nư c
ti p t c ho t ng nghiên c u và phát tri n các s n ph m, giúp i u tr
b nh gout nói riêng, các b nh thu c h i ch ng chuy n hóa nói chung như th a cân, béo
phì, ti u ư ng, r i lo n lipid máu, tăng huy t áp,… Trung tâm xin gi i thi u th c
ph m ch c năng TH NG PHONG VI T dùng cho ngư i b b nh gout c p tính và m n
tính, v i nguy n v ng ư c chăm sóc và b o v s c kho c ng ng t các k t qu
nghiên c u chuyên môn, tâm huy t và tình c m c a các cán b khoa h c Trung tâm.
Xin trân tr ng c m n./.

Trờng đại học y tháI bình
Trung tâm dV khoa học kü tht y d−ỵc

18

PH L C
B NG THÀNH PH N PURIN TRONG M T S TH C PH M

Tên th c ph m

Hàm lư ng purin
(mg) trong 100 g
th c ph m ăn ư c
Th c ph m ngu n g c ng v t
Gan l n
515
Cá mịi
345
B ud c
334
Gan gà
243
Cá trích
210
Th t ng a
200
Th t c u n c
182
Th t bê n c
172
Cá h i
170
Th t l n, n c

166
Th t ng ng
165
Chân giị l n
160
Cá chép
160
Tơm bi n
147
Cá thu
145
Th t v t
138
Lư i l n
136
133
Th t bò lưng, n c
Th t th nhà
132
Th t gà tây
110
Sị
90
Ĩc l n
83
Th c ph m ngu n g c th c v t
Khoai tây
16
B t mỳ
14

Táo tây
14
Hành tây
13
Rau di p
13
Xà lách
13
Lê
12
Cà chua
11
Dưa chu t
7

Tên th c ph m

Hàm lư ng purin
(mg) trong 100 g
th c ph m ăn ư c
Th c ph m ngu n g c th c v t
u en
222
u tr ng, h t
128
Giá u tương
80
L c
74
Mơ khô

73
u ph
68
Kê
62
V ng
62
N m tây
58
N mm
58
Rau mu ng
57
Chu i tây
57
t xanh to
55
Ngô tươi
52
Súp lơ tr ng
51
u cô ve
37
Dưa b
33
C ib p
32
Măng tre
29
C i soong

28
Nho ng t
27
Su hào
25
M n
24
Măng tây
23
C ib p
22
Cà tím
21
Dâu tây
21
ào
21
D a tây
19
Cam
19
Cà r t
17

19


TÀI LI U THAM KH O

TÀI LI U TI NG VI T

1. Ph m Quang C (2009). Nghiên c u các bi n ch ng c a b nh gout. T p chí Y
h c th c hành. S 9, t p 675.
2. Hà Huy khôi, Nguy n Công Kh n (2004). "Bi n i cơ c u kh u ph n c a
ngư i Vi t Nam trong 20 năm qua và các v n s c kho liên quan". T p chí Y
h c th c hành, s 496.
3. Châu Ng c Hoa, Lê Hoài Nam (2009). Kh o sát n ng
acid uric huy t thanh
b nh nhân tăng huy t áp và ngư i bình thư ng. T p chí Y h c thành ph H
Chí Minh. t p 13, ph b n s 1.
4. Trư ng i h c Y Hà N i (2000). Bài gi ng b nh h c n i khoa t p II Nhà xu t
b n Y h c, Hà N i.
5. Trư ng i h c Y Hà N i (2000). i u tr h c n i khoa t p I. Nhà xu t b n Y
h c, Hà N i.
6. Doãn Th Tư ng Vi, Tr n Văn L c, Quách H u Trung (2008). Tìm hi u
m t s y u t liên quan t i tăng acid uric máu và b nh gút ngư i trư ng thành
t i b nh vi n 19-8. T p chí Dinh dư ng và Th c ph m, t p 4, s 3+4.
7. Vi n Dinh dư ng (2007). B ng thành ph n th c ph m Vi t Nam. Nhà xu t b n
Y h c, Hà N i.
8. Vi n Dinh dư ng (2000). Dinh dư ng lâm sàng. Nhà xu t b n Y h c, Hà N i.
9. WHO (2003). Ch
ăn, dinh dư ng và d phịng các b nh m n tính. Sách
d ch- Vi n Dinh dư ng.
TÀI LI U TI NG ANH
10. Choi HK, Atkinson K, Karlson EW, Curhan G (2005). Obesity, weight
change, hypertension, diuretic use and risk of gout in men – the health
professional follow-up study. Arch Intern Med, 165.
11. Choi HK, Atkinson K, Karlson EW, Willett WC, Curhan G (2004). Alcohol
intake and risk of incident gout in men – a prospective study. Lancet, 363.
12. Choi HK, Curhan G (2008). Soft drinks, fructose consumption, and the risk of

gout in men: a prospective cohort study. BMJ, 336.
13. Heinig M, Johnson RJ (2006). Role of uric acid in hypertension, renal disease,
and metabolic syndrome. Cleve Clin J Med 73.
14. Kim SY, Choi HK (2009). Gout and quanlity of life. J Rheumatol 36.
15. Miao Z, Li C, Chen Y et al (2008). Dietary and lifestyle changes associated
with high prevalence of hyperuricemia and gout in the Shandong coastal cities
of Eastern China. J Rheumatol, 35 (9).

20


HÌNH NH THAM KH O V
NH HƯ NG CH C N ĂNG LI ÊN QUAN TH N KINH C T S NG DO
L NG
NG ACID URIC T I CÁC KH P C T S NG

21