Australia - Địa chất và khoáng sản pot

Australia - Địa chất và
khoáng sản
1. Lịch sử địa chất:
A. Lục địa:
a. Giai đoạn PCm:
NềnÚc gắn với lđ Phi, Ấn Độ và NamCực về phíatây và phíanam,baogồm: Sơn
nguyênTây Úc và phía tây đb TrungTâm,vịnhCarpentaria, miền namđảo New
Guinea, chiếm 2/3diện tích lđ ngàynay.
NềnÚc gồm khiênTây Namvà khiên TrungTâm. Còn lạilà địa đài. Ở trên khiên
Tây Úc, nguườita cũng đã tìmthấy loại đá cổ nhất TG,gần 4 tỷ năm.
Phía đônglàđịa mángĐông Úc.
b. Giai đoạn Pz:
-Chu kìCaledonhoạt động yếu, phạm vi hẹp.
- Chu kì Hecsinimạnh và rộnghơn, hình thànhnên lục địa Tasmatis gồm biển San
Hô và biển Tasmania,đồngthời nối liền vớinền Úc.
c. Giai đoạn Mz:
- Bắt đầu tách rời khỏi Gondwana và trôi theohướng bắc đôngbắc, đồng thời
trung tâmlục địa bị lúnxuống dưới mựcnướcbiển, phân tách Tây và Đông Úc.
d. Giai đoạn Kz:
- Bắt đầu chukỳ tạosơn Tânsinh, uốn nếp từ phía bắc New Guineacho đến hết
nhóm đảo Melanesiarồitiếp xuống nhóm đảo NewZealand.
- Nền TâyÚc nâng lên,đứt gãy, phuntràotạo nên cáccao nguyên,cáckhối núitảng,
các thung lũng trên nền.
- Đồng thời đới Pzcũng được nânglên khỏi mực nướcbiển,tạo thànhđồngbằng
trung Úc và hệ núi ĐôngÚc.
- Các nơi khác lại sụtlún để tạo nên các biển: San Hô, Tasmania, vịnh Carpentaria,
eo Tores,eoBass.
Riêng đồngbằng Nulabor cũngbị lún xuốngnhẹ, bồi trầm tích đá vôi vàsau đó
được nâng lên vào cuối Kz.
- Phía tây bắc, cầu đảo ĐNA cũng được hình thành mà vàogiai đoạnQnó đã từng
nối liền lđ Úc với lđ Á-Âu.

- Các vận độngđịa chấtvẫn tiếp tục trên đới TânÚc và biến nhóm đảo Me và NZ
thành một bộ phận củađai lửaTBD.
- Nền TâyÚc nâng lên,đứt gãy, phuntràotạo nên cáccao nguyên,cáckhối núitảng,
các thung lũng trên nền.
- Đồng thời đới Pzcũng được nânglên khỏi mực nướcbiển,tạo thànhđồngbằng
trung Úc và hệ núi ĐôngÚc.
- Các nơi khác lại sụtlún để tạo nên các biển: San Hô, Tasmania, vịnh Carpentaria,
eo Tores,eoBass.
Riêng đồngbằng Nulabor cũngbị lún xuốngnhẹ, bồi trầm tích đá vôi vàsau đó
được nâng lên vào cuối Kz.
- Phía tây bắc, cầu đảo ĐNA cũng được hình thành mà vàogiai đoạnQnó đã từng
nối liền lđ Úc với lđ Á-Âu.
- Các vận độngđịa chấtvẫn tiếp tục trên đới TânÚc và biến nhóm đảo Me và NZ
thành một bộ phận củađai lửaTBD.
B. Các đảo:
- Hai nhóm đảo Micronesia vàPolynesia cólịch sử địa chất hoàntoàn khác biệt.
Đại bộ phận chúng là những núi lửa có tuổi rất trẻ (Kz) được hình thành dọc theo
các vết nứt của đáy đại dương.Ví dụ: Đảo Hawaii cũng chỉ mới hìnhthành cách đây
43 tr năm.
Các vận độngđịachất ở đây chủ yếu là phuntrào vàđộng đất nhẹ. Rất ítkhi có
độngđất lớn và rất yên tĩnh.
** Như vậy, 4 nhóm đảoở châuĐại dương có lịch sử hình thành theo hai hướng
khác và phân hóa thành nhómđảo Lục Địa(Me và NZ)và nhómđảo Đại Dương(Mi
và Pol).
II. Khoáng sản.
A. Lục địa.
A.1. Đặc điểm chung:
- Có nhiều néttương tự lụcđịaPhi,rất giàuvề khoángsản nội sinh,đặc biệt là kim
loại quí, đá quí.
- Ngoài ra, lục địa Australiacũng rất giàu về các kimloại khác như sắt, nhôm, kim

loại hiếm và một số khoáng sản ngoại sinh như thanđá, dầu, khí.
- Trênthực tế, Australia là một cường quốc về xuất khẩu khoángsản mặcdù quốc
gia nàylà một nước phát triển. Hàngnam, kimngạch xuất khẩu khoáng sản chiểm
35% tổngkimngạch xuất khẩu trong đó khoángsản chiếm 32,3 tỷ A$. Cácmặt
hàng khoáng sản xuất khẩu chính bao gồm than đá, dầumỏ,vàng, quặngsắt, ôxit
nhôm, nhôm, khí đốttự nhiên và đồng vadac biet la Uraniom
A.2. Phân bố một số loại khoáng sản chính.
a. Khoáng sản nội sinh:
- Vàng: Tập trung thànhđới vàngphía đông và phía tây lđ,đặc biệt ở Tây nam với
hai vùngmỏ quan trọng nhấtlà Coolgardie vàKalgoorlie.
Vàng ở đây được phát hiện vàonửasau tk XIX.
Các khối vàng tự nhiên lớnnhất trên TG đều có nguồngốc tại đây,như khối
Holterman (1872) nặng 214,320kg,khối Wellcome Strangernặng 69,920kg.
1851, tại New South Wales và Victoriaphát hiện ra các mỏ vàngđã làm xuấthiện
thành phố Melbourne.Đồng thời đưa Úctrở thành nướcxuấtkhẩu vànghàng đầu
TG.
1890, vàng lại đượctìm thấy ở miền Tây làm chothànhphố Peth (Coober Pedy)
thịnhvượng.
+ Bạc:
- Phân bố nhiềuở đông namđbCarpentaria.
+ Sắt:
- Tập trungthànhđới mỏ sắt chạy dọc theobờ tây lđ từ cao nguyên Kimberley
xuống tây nam lđ,tuynhiên nhiều nhất là miềnTrung Tây của bangTây Úc.
+ Đồng:
- Phân bố tập trung ở phía nam đb Carpentariavà Trường Sơn Úc.
+ Bauxite:
- Phân bố chủ yếu phía bắc bđ Arnhem, phíabắc bđ York.
+ Uraniom:
- Phân bố:
- Trữ lượng:Theo số liệu thăm dò gần đây, Úc chiếm tới40% trử lượng Uraniom

và là nước khaithác nhiềunhất kim loại quí hiếmnày
+ Kim cương:
- Phân bố:
+ Ngoài ra, Úccòn là cường quốc về các loại đá quí khác như đá trứng,cho 7săc
cầu vồng, phân bố phía tây nam lđ, chiếm 80% trử lượngTG.Đá lam ngọc(Al2O3),
phân bố ở Queensland. Đá mắtmèo phânbố ở bồnđịaTrung Tâm.
+ Dầu mỏ và khí đốt:
- Phân bố: Tập trung chủ yếu ở đông namlđ vàthềm lục địathuộc eoBass.
+ Thanđá:
- Phân bố: Phânbố ở đới Pz Đông Úc.