Vườn quốc gia U Minh Hạ doc

Vườn quốc gia
U Minh Hạ
Vườn quốc gia U Minh Hạ được Chính phủ quyết định thành lập đầu năm 2006. Cùng với
Vườn quốc gia Mũi Cà Mau, tỉnh Cà Mau lại có thêm Vườn quốc gia U Minh Hạ. Dẫu
muộn, nhưng đây là một động thái tích cực nhằm bảo tồn và phát triển hệ sinh thái ngập
úng rất đa dạng phong phú của vùng đất U Minh.
Vườn quốc gia U Minh Hạ có diện tích 8.286 ha thuộc các xã: Khánh Lâm, Khánh An
(huy
ệ
n U Minh), Kh
á
nh B
ì
nh, T
â
y B
ắ
c v
à
Tr
ầ
n H
ợ
i (huy
ệ
n Tr
ầ
n V
ă
n Th
ờ

i), trong
đó
c
ó
Vồ Dơi rộng hơn 3.600 ha, là khu rừng nguyên sinh duy nhất còn sót lại ở tỉnh Cà
Mau.
Hệ động vật, thực vật ở khu vực này đang phục hồi khá tốt. Vườn còn có hơn 25.000
ha rừng đệm thuộc Trung tâm nghiên cứu ứng dụng rừng ngập, lâm ngư trường U
Minh 1, U Minh 3. Ðây là khu bảo vệ thiết yếu bảo đảm cho sự phục sinh của các
gi
ố
ng lo
à
i
đặ
c h
ữ
u c
ủ
a h
ệ
sinh th
á
i ng
ậ
p n
ướ
c v
ớ
i nhi

ề
u lo
à
i
đượ
c ghi trong s
á
ch
đỏ
của Việt Nam, như: rắn hổ mang chúa, tê tê, rái cá lông mũi,v.v. và còn được coi là một
bảo tàng sinh thái sống về các loài thực vật thuộc hệ sinh thái ngập úng của khu vực
đồng bằng sông Cửu Long.
Rừng U Minh Hạ và cả rừng U Minh Thượng của Kiên Giang hiện có gần 250 loài
thực vật trong đó loài ưu thế như tràm, móp, mật cật, nhiều loài dương xỉ, tảo, nhiều
lo
à
i c
á
(nh
ữ
ng lo
à
i c
á
c
ó
gi
á
tr
ị

khoa h
ọ
c v
à
kinh t
ế
nh
ư
c
á
b
ô
ng, s
ặ
c r
ằ
n, s
ặ
c b
ướ
m,
trê vàng, thác lác ), hơn hai mươi loài bò sát và lưỡng thê (một số loài hiếm quý như
chàng hiu, trăn gấm, kỳ đà, cá sấu, rùa vàng, cần đước, nhiều loài rắn ), có 182 loài
chim, hơn 40 loài thú, nhiều loài côn trùng.
Sau những vụ hỏa hoạn các năm trước, rừng đang phục hồi nhanh chóng và chim
muông đã kéo về sinh sôi nẩy nở ngày càng nhiều, tạo nên những vườn dơi, sân chim,
v
ườ
n c
ò

, m
á
ng di
ệ
c
đề
u kh
ắ
p c
á
c l
â
m ng
ư
tr
ườ
ng r
ừ
ng tr
à
m.
U Minh Hạ bây giờ không chỉ là tổ ấm của nhiều giống chim mà còn là nơi hội tụ nhiều
loài động vật rừng đặc chủng của vùng đất phương nam, như heo rừng, nai, khỉ, sóc,
kỳ đà, trăn, rắn, rùa, v.v.
Vườn quốc gia U Minh Hạ đại diện cho hệ sinh thái rất điển hình về rừng ngập úng của
đồng bằng sông Cửu Long. Nhằm bảo tồn và phát huy các giá trị của vườn rừng về lâu
dài, tỉnh Cà Mau đã thông qua quy hoạch Khu du lịch sinh thái Vườn quốc gia U
Minh H
ạ
. Quy ho

ạ
ch n
à
y s
ẽ
g
ó
p ph
ầ
n ph
á
t tri
ể
n du l
ị
ch sinh th
á
i g
ắ
n li
ề
n khu b
ả
o t
ồ
n
của Vườn quốc gia U Minh Hạ.
Khu du lịch có quy mô khoảng 1.708 ha, bao gồm toàn bộ phân khu dịch vụ hành
chính và một phần khu rừng ngập nước. Các dự án công trình vui chơi, giải trí, khu
văn hóa truyền thống, tái tạo làng rừng, khu ẩm thực dân gian, nhà nghỉ truyền thống,

khu nuôi thú và bến bãi câu cá.
Hi
ệ
n t
ạ
i, h
ệ
th
ố
ng
đườ
ng nh
ự
a, h
ệ
th
ố
ng c
ấ
p n
ướ
c sinh ho
ạ
t xuy
ê
n r
ừ
ng v
à
thang

quan sát cùng một số hạng mục công trình khác đã được xây dựng phần nào đáp ứng
nhu cầu của giới nghiên cứu và khách tham quan du lịch đến với hệ sinh thái U Minh.
Nhi
ề
u
đơ
n v
ị
khai th
á
c du l
ị
ch trong v
à
ngo
à
i n
ướ
c
đã
quan t
â
m
đế
n kh
ả
o s
á
t t
ì

m hi
ể
u
và hiện đã có bảy doanh nghiệp đăng ký đầu tư khai thác du lịch tại đây.
Với việc thành lập Vườn quốc gia và quy hoạch Khu du lịch sinh thái Vườn quốc gia U
Minh H
ạ
, ngu
ồ
n gen
độ
ng th
ự
c v
ậ
t phong ph
ú
t
ạ
i
đâ
y s
ẽ đượ
c b
ả
o v
ệ
, ph
ụ
c v

ụ
cho
công tác nghiên cứu khoa học.
Ðây cũng là nơi lưu giữ những giá trị truyền thống lịch sử cho thế hệ hôm nay và mai
sau bởi trong hai cuộc chiến tranh, rừng U Minh là chiến khu kiên cường, anh dũng.
Khu căn cứ địa này từng là nơi ở và làm việc của nhiều đồng chí lãnh đạo cấp cao của
Ðả
ng. N
ă
m 1954, ngay sau khi l
ê
n t
à
u t
ậ
p k
ế
t ra b
ắ
c,
đồ
ng ch
í
L
ê
Du
ẩ
n, (l
ú
c

đó
l
à Ủ
y
viên Bộ Chính trị, Bí thư Xứ ủy Nam Bộ) đã bí mật trở lại rừng U Minh để lãnh đạo
cách mạng miền nam. Ðồng chí Võ Văn Kiệt, khi làm Bí thư Tỉnh ủy Bạc Liêu, cũng là
người gắn bó máu thịt với U Minh Hạ. Sau ngày, thống nhất đất nước, rừng U Minh
tiếp tục là nơi cưu mang cho hàng nghìn hộ dân từ khắp mọi miền Tổ quốc về đây
trồng rừng, làm lúa, xây dựng cuộc sống mới.
V
ớ
i ti
ế
n
độ
quy ho
ạ
ch khu du l
ị
ch
đượ
c th
ô
ng qua, n
ă
m 2008 s
ẽ
l
à
n

ă
m t
ỉ
nh C
à
Mau
tăng cường mời gọi đầu tư để triển khai các hạng mục công trình trên cơ sở quy hoạch
chung. Từ đó hình thành nên một khu du lịch vừa bảo tồn, vừa phát huy được các giá
trị sinh thái độc đáo của Vườn quốc gia U Minh Hạ.
Hệ sinh thái rừng Vườn quốc
gia U Minh Hạ: Điểm du lịch
sinh thái lý tưởng trong tương
lai
Nằm về phía tây tỉnh Cà Mau, cách thành phố Cà Mau không khoảng 25km, mất hơn
30 phút ngồi ô tô, du khách sẽ đến Vườn quốc gia U Minh Hạ. Đây là một khu rừng tự
nhi
ê
n, thu
ầ
n lo?i (lo
à
i c
â
y chi
ế
m
ư
u th
ế
l

à
tr
à
m
–
Melaleuca Cajuputi) mang
đậ
m n
é
t
đặc trưng của hệ sinh thái rừng tràm trên nền đất phèn, than bùn ngập nước theo mùa
của khu vực đồng bằng sông Cửu Long. Một kiểu hệ sinh thái không còn nhiều ở Việt
Nam và trên thế giới. Rừng ở đây có nhiều loài động, thực vật quí hiếm phục vụ nghiên
cứu khoa học, bảo tồn nguồn gen, phát triển du lịch sinh thái. Ngoài ra, đây còn là cái
nôi của cách mạng miền nam trong hai cuộc kháng chiến chống giặc ngoại xâm.
V
ườ
n qu
ố
c gia U Minh H
ạ đượ
c th
à
nh l
ậ
p ng
à
y 20/11/2006 tr
ê
n c

ơ
s
ở
h
ợ
p nh
ấ
t Khu
bảo tồn thiên nhiên Vồ Dơi với một phần diện tích rừng tràm U Minh Hạ thuộc các lâm
ngư trường: U Minh III, Trần Văn Thời. Vườn quốc gia U Minh Hạ có tổng diện tích
8.527ha n
ằ
m tr
ê
n
đị
a b
à
n huy
ệ
n U Minh v
à
Tr
ầ
n V
ă
n Th
ờ
i. Trong
đó

khu V
ồ
D
ơ
i r
ộ
ng
trên 3.600ha, là khu rừng nguyên sinh duy nhất còn sót lại của tỉnh Cà Mau. Hơn
25.000ha rừng vùng đệm thuộc các đơn vị Công ty lâm nghiệp U Minh Hạ, Trung tâm
nghiên cứu ứng dụng rừng ngập. Đây là khu bảo vệ cần thiết đảm bảo cho sự phục hồi
c
ủ
a c
á
c lo
à
i
đặ
c h
ữ
u c
ủ
a h
ệ
sinh th
á
i r
ừ
ng ng
ậ

p v
ớ
i nhi
ề
u lo
à
i
đượ
c ghi trong s
á
ch
đỏ
Việt Nam và thế giới. Vườn quốc gia U Minh Hạ có địa hình tương đối bằng phẳng, độ
chênh cao bình quân so với mặt nước biển từ 1,5m đến 2,5m, độ chênh cao trong
v
ù
ng r
ừ
ng t
ừ
0,5m
đế
n 2m nghi
ê
ng v
à
th
ấ
p d
ầ

n v
ề
ph
í
a T
â
y B
ắ
c sang
Đô
ng Nam.
Trên lâm phần có hai loại đất chính đó là đất than bùn và đất sét; diện tích đất than bùn
1.664ha (chiếm 22,7% diện tích), diện tích đất sét 6.863ha (chiếm 77,3% diện tích).
Do quá trình cố định đất hình thành than bùn từ sự phá hủy của nhiều nguyên nhân.
Đất ở đây được hình thành lâu đời từ nguyên đại đệ tứ, do sự bồi đắp của phù sa ven
biển mang lại từ hệ thống sông Cửu Long, qua thời gian cố định dần, cùng với sự có
m
ặ
t c
ủ
a th
ả
m th
ự
c v
ậ
t c
â
y r
ừ

ng ng
ậ
p v
à
sinh kh
ố
i r
ơ
i r
ụ
ng c
ủ
a n
ó
trong
đ
i
ề
u ki
ệ
n y
ế
m
khí vì bị ngập nước thường xuyên từ 5 đến 6 tháng/năm (khoảng tháng 6 đến tháng 10
h
à
ng n
ă
m) n
ê

n
đã
h
ì
nh th
à
nh l
ớ
p than b
ù
n c
ó độ
d
à
y t
ừ
0,5m
đế
n 1m; d
ướ
i l
ớ
p than
bùn là tầng đất sét có chứa phèn tiềm tàng ở các độ sâu khác nhau. Vườn quốc gia U
Minh Hạ là vùng đất ngập nước theo mùa, thảm thực vật ở đây là hỗn hợp rừng tràm,
trảng cỏ ngập nước theo mùa và đầm lầy trống. Đứng trên đài quan sát rừng (đài cao
25m ở vị trí trung tâm) phóng tầm mắt nhìn bao quát toàn cảnh, du khách không khỏi
ngỡ ngàng trước bạt ngàn màu xanh của lá, của rừng như kéo dài vô tận và cảm thấy
con người nhỏ bé trước thiên nhiên rộng lớn. Bên dưới tán rừng du khách sẽ khám phá
được sự đa dạng sinh học hiếm có.

Về thực vật, tại đây có ba kiểu thảm thực vật chính đó là rừng tràm bán tự nhiên, rừng
tr
à
m tr
ồ
ng v
à
tr
ả
ng c
ỏ
ng
ậ
p n
ướ
c theo m
ù
a. Theo c
á
c nh
à
khoa h
ọ
c, h
ệ
th
ự
c v
ậ
t

ở đâ
y
gồm 78 loài, thuộc 65 chi và 36 họ. Trong đó, cây gỗ chủ yếu là tràm (Melaleuca
Cajuputi) và một số loài cây gỗ khác như móp (Alsbiuia Spathulata), bùi (Ilex
Cymosa), tràm khế (Eugenia Jamlolana), tràm sẽ (Eugenia Liucata); cây bụi có một
số loài đại diện như mua lông (Melastona Pelyauthium), mật cật gai (Lienala
Spinosa), bòng bòng (Lygedium Myerephyllum), dầu đấu ba lá (Enodia Lepta), bí
b
á
i (Aetenychia Laurifellia); th
ả
m t
ươ
i c
ó
c
á
c lo
à
i
đạ
i di
ệ
n nh
ư
s
ậ
y (Phragmites
Karka), choại (Stenochleân Palustrie), cỏ đuôi lươn (Machaerinafalcata), mây nước
(Flagellaria Indica), nhiều loài dương xỉ, tảo Đây thựcsự là một bảo tàng sinh thái

s
ố
ng v
ề
c
á
c lo
à
i th
ự
c v
ậ
t thu
ộ
c h
ệ
sinh th
á
i r
ừ
ng ng
ậ
p
ú
ng c
ủ
a khu v
ự
c
đồ

ng b
ằ
ng
sông Cửu Long nói riêng và cả nước nói chung.
Về động vật rừng ở đây gồm 161 loài thuộc 66 họ và 27 bộ. Trong đó có hơn 40 loài
th
ú
, nhi
ề
u nh
ấ
t l
à
c
á
c lo
à
i th
ú
nh
ư
: heo r
ừ
ng, nai, kh
ỉ
v
à
ng, c
à
khu, c

ầ
y h
ươ
ng, d
ơ
i
quạ, chồn, rái cá lông mũi Hơn 182 loài chim, trong đó có các loài quí hiếm như: gà
đẫy, gà soái, khoang cổ, chàng bè, le le, diệc, cò trắng, cò đen, cò lùn, còng cọc, hạt
cổ trắng Hơn 36 loài bò sát thuộc 16 họ và 3 bộ, trong đó phải kể đến như: rắn hổ đất,
rắn hổ mang chúa, rắn mai gầm, trăn gấm, kỳ đà nước, tắc kè, tê tê, rùa vàng, rùa răng
(càng đước), rùa nắp Lưỡng thê có 11 loài thuộc 5 họ và 2 bộ và nhiều loài côn trùng
kh
á
c. Ngo
à
i ra, tr
ê
n l
â
m ph
ầ
n c
ó
h
ơ
n 100km k
ê
nh m
ươ
ng v

ớ
i t
ổ
ng di
ệ
n t
í
ch m
ặ
t n
ướ
c
hơn 1 triệu mét vuông (chưa kể diện tích của các thảm cỏ ngập nước theo mùa) đây
thực sự là thiên đường cho các loài cá nước ngọt sinh sống và phát triển. Vào mùa
khai th
á
c c
á
, du kh
á
ch d
ễ
d
à
ng b
ắ
t g
ặ
p nhi
ề

u lo
à
i c
á
c
ó
gi
á
tr
ị
khoa h
ọ
c v
à
kinh t
ế
nh
ư
:
cá lóc, sặc rằn, sặc bướm, trê vàng, rô đồng, thác lác, trạch
Hệ động vật ở đây không những phong phú về thành phần loài mà còn có mức độ tập
trung cá thể rất lớn. Nhiều loài động vật quí hiếm đã chọn nơi đây làm chỗ trú ngụ vì hệ
sinh th
á
i r
ừ
ng v
à
m
ô

i tr
ườ
ng v
ừ
a th
í
ch nghi v
ừ
a
đượ
c b
ả
o v
ệ
t
ố
t. Du kh
á
ch c
ó
th
ể
t
ậ
n
mắt nhìn thấy vườn dơi, vườn cò, máng diệc với nhiều loài chim bay đi, bay về từng
đàn, từng đàn nhộn nhịp trông rất đẹp mắt.
Nh
ằ
m b

ả
o t
ồ
n ngu
ồ
n gen c
á
c lo
à
i
độ
ng th
ự
c v
ậ
t qu
í
hi
ế
m, ph
á
t huy c
á
c gi
á
tr
ị
c
ủ
a

vùng rừng, sử dụng bền vững tài nguyên rừng, đồng thời phục vụ nghiên cứu khoa
học và phát triển du lịch sinh thái. Vừa qua, UBND tỉnh Cà Mau đã thông qua quy
hoạch khu du lịch sinh thái Vườn quốc gia U Minh Hạ và phê duyệt dự án đầu tư xây
dựng với tổng kinh phí đầu tư cho giai đoạn 1 (2008-2011) là 144 tỷ đồng.
Theo đó, Vườn quốc gia U Minh Hạ được chia làm 3 phân khu chức năng để đầu tư là:
Khu d
ị
ch v
ụ
h
à
nh ch
í
nh, khu ph
ụ
c h
ồ
i sinh th
á
i v
à
khu b
ả
o t
ồ
n nghi
ê
m ng
ặ
t. Trong

đó
khu du lịch có quy mô khoảng 1.708ha, bao gồm toàn bộ phân khu dịch vụ hành
ch
í
nh v
à
m
ộ
t ph
ầ
n khu r
ừ
ng ng
ậ
p n
ướ
c. C
á
c h
ạ
ng m
ụ
c c
ô
ng tr
ì
nh nh
ư
khu vui ch
ơ

i
giải trí, khu văn hóa truyền thống, tái tạo làng rừng, khu ẩm thực dân gian, khu nuôi
thuần dưỡng thú bản địa, bến bãi câu cá đang được thiết kế, thi công. Hệ thống
đường nhựa, hệ thống cấp nước sinh hoạt, đài quan sát rừng cùng một số công trình
dịch vụ khác đã được xây dựng hoàn thành phần nào đáp ứng nhu cầu nghiên cứu
khoa học và tham quan du lịch sinh thái của du khách trong và ngoài tỉnh. Nhiều
công ty du lịch trong và ngoài nước cũng đã đến tìm hiểu và đăng ký đầu tư khai thác
du lịch tại đây.
Việc Vườn quốc gia U Minh Hạ được tổ chức UNESCO chính thức công nhận là khu
d
ự
tr
ữ
sinh quy
ể
n c
ủ
a th
ế
gi
ớ
i th
ự
c s
ự
l
à
tin vui c
ủ
a nh

â
n d
â
n C
à
Mau n
ó
i ri
ê
ng v
à
c
ủ
a
nhân dân cả nước nói chung. Rồi đây, trong tương lai gần, khi các hạng mục công
trình của gói đầu tư giai đoạn 1 hoàn thành, Vườn quốc gia U Minh Hạ thực sự là điểm
du lịch sinh thái lý tưởng cho du khách trong nước và quốc tế.