Giáo án điện dân dụng THPT - BÀI 10: VẬT LIỆU CHẾ TẠO MÁY BIẾN ÁP ppt

Giáo án điện dân dụng THPT - BÀI 10: VẬT
LIỆU CHẾ TẠO MÁY BIẾN ÁP
A/ MỤC TIÊU BÀI HỌC:
1. Kiến thức:
- HS nắm được một số vật liệu thông dụng để chế tạo
máy biến áp.
- Công dụng và phạm vi sử dụng các loại vật liệu đó.
2. Kĩ năng:
- Nhận biết được các vật liệu thông dụng để chế tạo
MBA như vật liệu để chế tạo lõi thép,dây quấn
3. Thái độ:
- HS có ý thức tìm hiểu các vật liệu chế tạo MBA
trong thực tế.
B/ CHUẨN BỊ BÀI GIẢNG:
- Nghiên cứu bài 10-SGK .
- Đọc tài liệu tham khảo liên quan đến bài giảng.
- Chuẩn bị một số vật liệu:
+Vật liệu dùng làm mạch từ: Lá thép kỹ
thuật điện.
+ Vật liệu dùng làm dây quấn: Dây ê may.
+ Vật liệu cách điện: Nhựa,cao su
C/ TIẾN TRÌNH BÀI GIẢNG:
STT

Ngày
lên lớp

Tại
lớp
Vắng
mặt có

lý do
Vắng mặt
không lý
do
Ghi chú
1

2

3


1/Ổn định lớp: 2’
Kiểm tra sĩ số lớp học.
2/Kiểm tra bài cũ: 3’
Câu hỏi: Em hãy cho biết mạch từ của MBA được
chế tạo như thế nào?Tại sao người ta lại chế tạo như
vậy?
3/Đặt vấn đề vào bài mới:
MBA được chế tạo từ những loại vật liệu
nào?Chúng ta hãy nghiên cứu trong bài học này.
4/Nội dung bài giảng: 37’


Hoạt động của GV và
HS
TG

Nội dung
Hoạt động 1: Tìm hi

ểu
vật liệu d
ùng làm
mạch từ
*GV đặt câu h
ỏi: Mạch
t
ừ của MBA có cấu tạo
10’ I/ Vật liệu dùng
làm
mạch từ:
- M
ạch từ của MBA
đư
ợc ghép từ những lá
thép KTĐ dày từ 0,18-
0,5mm.Tính chất lá thép
Hoạt động của GV và
HS
TG

Nội dung
như thế nào?
*HS suy nghĩ và trả lời.

*GV gi
ải thích về tỉ lệ
silíc: Tỉ lệ silíc c
àng
nhiều thì càng d

ễ
gãy,do đó không th
ể
tăng quá m
ức.Để xác
định một cách t
ương
đ
ối tỉ lệ silíc chỉ cần gấp
lá thép l
ại.Nếu lá thép
bị gãy tức là t
ỉ lệ silíc
trong lá thép cao,còn
loại thường thì ch
ỉ
cong,không gãy.

KTĐ thay đ
ổi theo tỉ lệ
silíc.
(Loại tôn có tổn thất ít l
à
lo
ại có chứa nhiều silíc:
Tôn có 1% silíc tổn thất
3,6W/kg,tôn có 2,2%
silíc tổn thất 2,4W/kg).
- Đẻ giảm tổn thất,các lá
tôn dùng cho MBA công

nghiệp đư
ợc cách điện
v
ới nhau bằng lớp giấy
rất mỏng dán trên m
ặt lá
tôn hoặc bằng một lớp
sơn cách điện.
- Các lá tôn cần có bề
Hoạt động của GV và
HS
TG

Nội dung




*GV gi
ải thích cho HS
hiểu về việc chế tạo l
õi
thép MBA,cách s
ắp đặt
các lá thép sao cho h
ợp
lý.

dày như nhau,lá tôn càng
m
ỏng,tổn thất công suất
(W/kg) càng nhỏ đi.
- Khi chế tạo lõi thép,có
th
ể xếp xen kẽ từng lá
m
ột,hoặc từng sấp hai
hoặc bốn lá thép.Tiết
diện trụ của lõi thép có
thể tăng lên b
ằng cách
xếp th
êm lá thép,nhưng
không đư
ợc xếp quá mức
vì khi bề dày của lõi thép
g
ấp ba lần bề rộng của
trụ thì vi
ệc quấn dây sẽ
gặp khó khăn.
- Để đơn gi
ản cho việc
Hoạt động của GV và
HS
TG

Nội dung



GV giới thiệu bảng 10-
1 trong sách giáo khoa.
chuẩn bị lõi thép,có th
ể
s
ử dụng bảng quy cách
những mạch từ dùng v
ới
những lá thép tiêu chu
ẩn
sau:(Bảng 10-1)
Dựa vào bảng này, ta
chọn thép KTĐ đẻ l
àm
mạch từ theo thiết kế.

*GV đặt câu hỏi:
+Dây qu
ấn MBA
thường làm b
ằng vật
liệu gì?Đặc tính ra sao?


10’ II/Dây qu

ấn Máy biến
áp:
-Dây quấn SC và TC c
ủa
MBA làm b
ằng đồng điện
phân,có độ bền cơ h
ọc
t
ốt,dễ dát mỏng để không
Hoạt động của GV và
HS
TG

Nội dung

+Ti
ết diện dây quấn
MBA thường là nh
ững
hình gì?





*GV lưu ý v
ới HS:
Tr
ứoc khi quấn MBA

cần dự trù số lượng v
à
loại dây cho dây SC v
à
TC c
ủa MBA theo thiết
kế.
bị đứt khi quấn dây v
à
mềm để các liên kết tốt.
- Dây qu
ấn MBA có công
suất lớn thư
ờng có tiết
diện chữ nhật hoặc h
ình
vuông,còn dây qu
ấn
MBA công su
ất nhỏ có
tiết diện hình tròn.
- Các cuộn dây có th
ể
được cuốn thành t
ừng bối
hoặc thành lớp li
ên
tục,v
òng này sát vòng
kia.Cách quấn thành t

ừng
bối nhanh hơn,được d
ùng
v
ới điện áp không
cao.Cách quấn thành t
ừng
Hoạt động của GV và
HS
TG

Nội dung
l
ớp có cách điện sẽ đảm
bảo cho máy vận h
ành an
toàn hơn và cu
ộn dây sẽ
chiếm chỗ ít hơn.
Hoạt động 3
: Tìm
hi
ểu vật liệu cách điện
MBA
*GV thuyết trình: Tu
ổi
th
ọ của MBA phụ thuộc
phần lớn vào ch
ất cách

đi
ện.Nếu cách điện
không đ
ầy đủ sẽ nguy
hại,còn cách đi
ện qua
mức sẽ l
àm tăng kích
thước và giá thành.
15’ III/ V
ật liệu cách điện
của máy biến áp:
1. Cách đi
ện giữa các
vòng dây.
Dây qu
ấn của MBA
gồm 2loại:
- Loại dây bọc:Đư
ợc cách
điện bằng lớp tơ tự nhi
ên
hay nhân t
ạo hoặc bằng
vải sợi.Loại dây bọc n
ày
dùng cxho các cu
ộn dây
Hoạt động của GV và
HS

TG

Nội dung
Cách đi
ện chính của
MBA gồm:
- Cách đi
ện giữa các
vòng dây.
- Cách đi
ện giữa các lớp
dây.
- Cách đi
ện giữa các
dây quấn với nhau v
à
với vỏ.





được ngâm tẩm.
- Lo
ại dây tráng men:
Được tráng lớp s
ơn êmay
bên ngoài.Loại dây
êmay
này được dùng r

ất nhiều
đ
ể quấn MBA nhỏ.Nó có
ưu điểm là ít hút ẩm v
à
với độ cách điện nh
ư
nhau thì kích thư
ớc nhỏ
hơn loại dây bọc v
à có
thể chịu đư
ợc nhiệt độ
cao.
Tuy nhiên c
ần chọn loại
dây êmay có lớp
êmay
được tráng đều v
à bám
chắc v
ào dây, không chóc
Hoạt động của GV và
HS
TG

Nội dung
Bảng10-2
Giấy lót cách điện
giữa các lớp

Đường kính
dây quấn
(mm)
Giấy cách
điện
<0,3 Giấy tụ
0,3
0,6
Giấy can
0,6
Giấy cáp
ra khi dùng móng tay
cạo.Ngo
ài ra dây êmay
còn phải dễ uốn và có đ
ộ
đàn h
ồi để khi quấn
không bị gãy.

2. Cách đi
ện giữa các
lớp dây.
- Cách đi
ện giữa các lớp
dây b
ằng một hoặc nhiều
l
ớp giấy paraphin hoặc

tẩm nhựa cách điện.
-Gi
ấy cách điện giữa các
l
ớp cần phải thừa ra ở hai
đ
ầu các cuộn dây.Với
điện áp từ 100 200V,l
õi
Hoạt động của GV và
HS
TG

Nội dung
0,9

GV giới thiệu bảng
10.2 SGK
HS chú ý quan sát







Gv giới thiệu các bước
cách điện giữa các dây
cuộn
dây không có má thì

độ thừa là 5mm.Đ
ể tránh
bị tuột ra,cần th
êm 2mm
lớn hơn thân c
ủa cuộn
dây đ
ể sau đó gấp mép
lại.

3. Cách đi
ện giữa các
dây quấn với nhau và v
ới
vỏ.
Đi
ện áp thí nghiệm giữa
các dây quấn và gi
ữa dây
qu
ấn với vỏ máy biến áp
bằng:
2U
đm
+1000V
Hoạt động của GV và
HS
TG

Nội dung

quấn với nhau và với
vỏ
HS chú ý theo dõi


* GV giải thích: Hệ số
an toàn là tỉ số giữa
điện áp chọc thủng và
điện áp định mức.


* GV lưu ý với HS
rằng: Cách tẩm nhúng
cuộn dây vào trong
nhựa cách điện không
U
đm
là đi
ện áp định mức
của dây quấn.
Điện áp thí nghiệm n
ày
không nhỏ hơn 2000V.
- Cách đi
ện của các dây
quấn cần chịu đựng đư
ợc
đi
ện áp thí nghiệm đó
trong 5 phút mà không

xảy ra phóng điện.
- Nếu dùng gi
ấy tẩm dầu
dày 0,06mm chịu đư
ợc
điện áp đánh th
ủng
1000V,đ
ể cách điện
2000V thì số giấy sẽ l
à
(lấy hệ số an toàn là 5):
.5 = 10lớp
Hoạt động của GV và
HS
TG

Nội dung
đảm bảo nếu dây quấn
có nhiều lớp.Cách tẩm
này có khi còn có hại
đối với dây êmay,vì có
những chất tẩm và
nhựa nóng sẽ làm hỏng
lớp êmay.

- Đ
ể cách điện giữa dây
quấn và lõi thép,ngư
ời ta

dùng giấy b
ìa làm khuôn
cho các dây quấn.
- Để hoàn chỉnh v
à tăng
m
ức cách điện,các MBA
được tẩm s
ơn cách
điện.Nhưng mu
ốn cho
vi
ệc tẩm đạt hiệu quả
cao,c
ần phải sấy trong
chân không rồi tẩm dư
ới
áp l
ực để chất tẩm thấm
sâu vào các khe h
ở của
cuộn dây.
Bảng 10-3 cho đi
ện áp
đánh th
ủng của một số
Hoạt động của GV và
HS
TG

Nội dung
giấy và v
ải cách điện
dùng cho MBA(tr
ị số
trung bình đ
ể tham
khảo,có thể thay đ
ổi theo
nhà chế tạo).

IV. TỔNG KẾT BÀI HỌC: 5’
- Nhắc lại nội dung chính của bài học
V. BÀI TẬP VÀ HƯỚNG DẪN TỰ HỌC
Câu hỏi 1: Kể tên các vật liệu dùng làm mạch từ máy
biến áp?
Câu hỏi 2: Nêu tên và công dụng của một số loại vật
liệu cách điện của máy biến áp
VI. TỰ ĐÁNH GIÁ VÀ RÚT KINH NGHIỆM