Hướng dẫn xây dựng website

HÛÚÁNG DÊÎN XÊY DÛÅNG WEB SITE 1
MUÅC LUÅC
Chûúng I Khaái quaát chung.......................................................................2
Chûúng II Thiïët kïë giao diïån....................................................................8
Chûúng III Thiïët kïë web site..................................................................22
HÛÚÁNG DÊỴN XÊY DÛÅNG WEB SITE 2
Chûúng I
Khấi quất chung
Bâi viïët nây dûåa trïn cú súã thûåc tiïỵn khi chng tưi thûåc hiïån viïåc
xêy dûång mưåt Web site (khấi niïåm chó àïën mưåt mấy hay mưåt
mẩng cung cêëp cấc trang thưng tin dûúái dẩng WWW). Nố phẫn
ấnh nhûäng cưë gùỉng vâ hiïíu biïët ca chng tưi trong quấ trònh hổc
hỗi cng nhû thûåc nghiïåm.
Trïn Internet, quẫ thûåc cố rêët nhiïìu Web site ch trổng àïën ngưn
ngûä HTML, cng cố rêët nhiïìu Web site dânh cho mc àđch thûúng
mẩi, nghïå thåt. Thïë nhûng lẩicố đt ngìn thưng tin àïì cêåp àïën
viïåc thiïët kïë mưåt trang Web, mưåt Web site, thiïët kïë àưì hoẩ, giao
diïån ngûúâi sûã dng hay nhûäng kiïën thûác vïì cấch thûác tưí chûác
thưng tin.
Mc àđch ca Web site cêìn thiïët kïë
Bûúác àêìu tiïn trong cưng àoẩn thiïët kïë mưåt Web site lâ chng ta
àậ cố nhûäng quët àõnh chùỉc chùỉn vïì viïåc chng ta sệ "xët bẫn"
cấi gò vúái Web site ca mònh. Khưng cố ch àõnh vâ mc tiïu rộ
râng thò cẫ web site àố sệ trúã nïn lan man, sa lêìy vâ cëi cng ài
àïën mưåt àiïím khố cố thïí quay trúã lẩi. Thiïët kïë cêín thêån vâ àõnh
hûúáng rộ lâ nhûäng chòa khoấ dêỵn àïën thânh cưng trong viïåc xêy
dûång mưåt Web site.
Trûúác khi xêy dûång mưåt Web site, chng ta nïn:
Xấc àõnh àưëi tûúång àưåc giẫ ca web site.
Web site cố mc àđch rộ râng.
Thiïët lêåp cấc ch àïì chđnh ca web site.

Thiïët kïë cấc khưëi thưng tin ch ëu mâ web site sệ cung cêëp.
Chng ta cng nïn bùỉt àêìu vúái viïåc xấc àõnh ngìn tâi ngun vïì
nưåi dung, hònh ẫnh thưng tin mâ chng ta cêìn àïën àïí tẩo nïìn web
HÛÚÁNG DÊỴN XÊY DÛÅNG WEB SITE 3
site ph húåp vúái mc àđch àûúåc àïì ra - àố lâ ngìn thưng tin sệ
duy trò cho web site hoẩt àưång sau nâynûäa.
Xấc àõnh mc tiïu cú bẫn ca web site
Trûúác tiïn cêìn cố mưåt tun bưë khấi quất ngùỉn vâ rộ râng cho cấc
mc tiïu ca web site, àiïìu sệ gip àúä rêët nhiïìu cho cưng viïåc
thiïët kïë. Nố lâ àiïím xët phấtàïí chng ta múã rưång àïën cấc mc
tiïu chđnh, vâ cng lâ mưåt cưng c hûäu hiïåu àïí àấnh giấ sûå thânh
cưng ca mưåt web site. Xêy dûång mưåt web site lâ cẫ mưåt quấ trònh
liïn tc, nố khưng àún thìn chó lâ mưåt dûå ấn duy nhêët, mưåt lêìn
vúái cấc thưng tin tơnh. Viïåc biïn têåp, quẫn l vâ duy trò k thåt
dâihẩn nhêët àõnh phẫi bao trm lïn kïë hoẩch xêy dûång web site.
Thiïëu àiïìunây, tûúng lai ca mưåt web site sệ cng sưë phêån giưëng
nhû bao nhâ vùn, nhâ bấo, àêìy lông say mï bíi ban àêìu, nhûng
chùèng cố kïët quẫ cëi cng nâo cẫ.
Xấc àõnh àưåc giẫ
Bûúác tiïëp theo trong cưng viïåc thiïët kïë lâ xấc àõnh cấc àưåc giẫ
chđnh ca web site, àïí chng ta cố thïí thiïët kïë cêëu trc ph húåp
vúái nhu cêìu, mong mën ca hổ.Sûå hiïíu biïët, trònh àưå, súã thđch
cng nhû u cêìu ca àưåc giẫ thay àưíitûâ mưåt ngûúâi àổc hoân toân
khưng cố kinh nghiïåm, ngûúâi sệ cêìn àïën mưåtsûå dêỵn dùỉt cêín thêån,
àïën ngûúâi àổc thânh thc, ngûúâi sệ nưíi giêån vúáibêët cûá cấi gò mang
vễ chiïëu cưë túái hổ, hóåc lâm chêåm trïỵ viïåc truy nhêåp thưng tin ca
hổ. Mưåt hïå thưëng àûúåc thiïët kïë tưët sệ thđch húåp cho mưåtdẫi rưång
trònh àưå, nhu cêìu àưåc giẫ. Vđ d, nïëu mc àđch web site ca chng
ta lâ chuín tẫi cấc thưng tin vïì tònh hònh ca nưåi bưå cưng ty, cấc
tâi liïåuvïì nhên lûåc, hay cấc tâi liïåu khấc dng cho viïåc in cấc

hûúáng dêỵn sệ thđch húåp cho cấc àưåc giẫ àổchâng ngây, vâ cho cẫ
cấc àưåc giẫ chó truy nhêåp đt lêìn.
Àưåc giẫ (web surfer)
Cấc trang web (homepage) cho cấc chûúng trònh duåt web cng
nïn tûúng tûå nhû cấc bòa tẩp chđ. Mc tiïu lâ tđnh toân thïí vúái
hònh ẫnh bùỉt mùỉt, ch àïì nưåi dung gêy ch . Têët cẫ cấc liïn kïët
HÛÚÁNG DÊỴN XÊY DÛÅNG WEB SITE 4
trïn trang ch nây nïn chó tiïëp àïën cấc trang bïn trong web site.
Chng ta cng phẫi tẩo àûúåc thưng bấo ngùỉn gổn, sc tđch cấi cố
trong web site cố thïí àûúåc àưåc giẫ quan têm.
Àưåc giẫ múái vâ àưåc giẫ khưng thûúâng xun
Sưë àưåc giẫ nhốm nây ph thåc vâo mưåt cêëu trc site rộ râng, dïỵ
truy nhêåp àïën sûå tưíng quất vïì cêëu trc toân bưå thưng tin trïn web
site. Ngûúâi múái truy nhêåp sệ cố cẫm giấc bõ àe doẩ búãi mưåt cêëu
trc menu phûác tẩp, ngẩi ài sêu vâo web site nïëu trang àêìu
khưng cố hin ẫnh hêëp dêỵn vâ khưng àûúåcsùỉp xïëp rộ râng. Theo
Jakob Nielsen úã Sun Microsystems, thò cố dûúái 10% àưåc giẫ cån
mân hònh xëng dûúái phêìn àêìu ca mưåt trang web. Cấc àưåc giẫ
khưng thûúâng xun lẩi ch trổng àïën trang khấi quất, cêëu trc
cố phên lúápvâ hònh ẫnh àưì hoẩ, biïíu tûúång gip hổ nhúá, kïët nưëi
àïën võ trđ thưng tin hổ cêìn trong web site ca chng ta. Mưåt tûâ
àiïín cấc khấi niïåm k thåt, tûâ viïët tùỉt vâ danh sấch cấc vêënàïì
thûúâng àûúåc xẫy ra (FAQ - frequently asked questions) cố thïí rêët
hûäu dng cho cấc àưåc giẫ múái vâ khưng thûúâng xun ca chng
ta.
Cấc àưåc giẫ chun nghiïåp, thûúâng xun
Sưë àưåc giẫ nây ph thåc vâo web site ca chng ta àïí nhêån thưng
tin nhanh chống vâ chđnh xấc. Cấc àưåc giẫ chun nghiïåp rêët sưët
råt vúái menu nhiïìulúáp cố àưì hoẩ chêët lûúång kếm mâ chó cung
cêëp tûâ 2 àïën 6 lûåa chổn mưåt lêìn. Hổ khất khao cấc menu khưng àưì

hoẩ (text), cố thïí kếo thẫ àûúåc vâ thúâi gian nẩp xëng nhanh
chống. Cấc kiïíu cấch lâm dấng àưì hoẩ sệ lâm hổ phất àiïn. Cấc
àưåc giẫ chun nghiïåp, thûúâng xun thûúâng cố ch àõnh rộ râng
trong àêìu, do vêåy sệ àấnh giấ cao cấc menu text chi tiïët, cấc nết
chđnh ca web site hóåc cấc chó sưë site phong ph gip hổ tòm
kiïëm, thu nhêån thưng tin nhanh chống.
Cấc àưåc giẫ nûúác ngoâi
Phẫi ln nhúá lâ chng ta àang thiïët kïë cho World Wide Web. Cấc
àưåc giẫ ca chng ta cố thïí lâ mưåt ngûúâi ngay ngoâi phưë, hóåc mưåt
HÛÚÁNG DÊỴN XÊY DÛÅNG WEB SITE 5
ai àố àang úã bïn M, Nhêåt
bẫn. Àïí àấp ûáng tưëi àa sưë
lûúång àưåc giẫ trïn cấc qëc gia
khấc nhau, chng ta cêìn biïn
dõch, đt nhêët cng lâ cấc trang
ch àẩo. Trấnh cấc tûâ àõa
phûúng, hóåc cấc khấi niïåm
k thåt, viïët tùỉt trong bẫn
giúái thiïåu hay cấc trang giẫi
thđch. Vđ d, àûâng bao giúâ viïët tùỉt ngây trïn cấc trang web, vò àưëi
vúái mưåt ngûúâi M, thò "10/5/97" sệ àûúåc hiïíu lâ ngây 5 thấng 10
nùm 1997, nhûng àa sưë àưåc giẫ cấc qëc gia khấc sệ hiïíu àố lâ
ngây 10 thấng 5 nùm 1997.
Chiïën lûúåc thiïët kïë
Mổi hònh thûác trònh bây thưng tin àïìu bõ khưëng chïë búãi cấc ëu tưë
àûúåc xấc àõnh búãimc tiïu ca web site, búãi mưi trûúâng chng ta
chổn vâ búãi bẫn thên cấc àưåc giẫ. Hònh ẫnh sau àêy thïí hiïån 4 ch
tưë àưëi vúái thưng tin chuíntẫi, ph thåc vâo hai ëu tưë: cêëu trc
trònh bây vâ thúâi gian truy nhêåp àưëi vúáiàưåc giẫ.
Dẩo chúi trïn Web (browsing)

Trong thïë giúái rưång lúán ca World Wide Web, cấc web surfer lâ cấc
àưåc giẫ lang thang, khưng l do, nhûäng ngûúâi cố thïí àổc web site
ca chng ta mâ khưng u cêìu bêët cûá sûå thc ếp nâo, hóåc mưåt
àõnh nâo. Chng tưi khưng cố àõnh trònh bây cấc k thåt àïí lưi
kếo cấc àưåc giẫ nhốm nây vâo cấc web site vúái mc àđch giẫi trđ,
thûúng mẩi. Mưåt mc àđch khấc ca cấc web site chđnh lâ cấc site
cho cấc doanh nghiïåp, giấo dc, dẩng "intranet", núi mâ àưåc giẫ
tòm àổc vúái mc àđch rộ râng hún nhiïìu.
Àâo tẩo
Cấc ûáng dng àâo tẩo trïn cú súã cưng nghïå web rêët cố trònh tûå
trong mùåt thiïët kïë, cố rêët đt cú hưåi àïí ài lẩc àïì tûâ trang giúái thiïåu
chđnh. Àûâng lâm àưåc giẫ vâ cẫ mc àđch ca chng ta bõ lưån xưån
HÛÚÁNG DÊỴN XÊY DÛÅNG WEB SITE 6
búãi cấc mưëi liïn kïët ra ngoâi thưng tin ch chưët. Giúái hẩn cấc liïn
kïët bùçng nt "Tiïëp tc", hay "Quay vïì trang trûúác" àẫm bẫo mổi
àưåc giẫ sệ nhòn thêëy cng mưåt giấo trònh, cho phếp chng ta dûå
àoấn chđnh xấc hún thúâi gian truy nhêåp ca ngûúâi àổc. Àẩi àa sưë
giấo trònh giẫ thiïët thúâi gian truy nhêåp dûúái mưåt giúâ, hóåc sệ àûúåc
phên àoẩn thânh cấc phêìn đt hún mưåt giúâ. Chng ta cng nïn
thưng bấo cho ngûúâi àổc vïì lûúång thúâi gian ca bâi giẫng, hóåc
cng lûu hổ àûâng ài xa khỗi phêìn chđnh ca bâi giẫng nïëu bâi
giẫng àố cêìn phẫi trẫ tiïìn àïí àổc.
Cấc ûáng dng àâo tẩo loẩi nây thûúâng u cêìu sûå log-in ca àưåc
giẫ, vâ cng thûúâng sûã dng cêu hỗi dẩng form cố trẫ lúâi àng/sai
hóåc theo dẩng lûåa chổn cêu trẫ lúâi tûâ mưåt danh sấch. Thưng tin
vïì àổc giẫ, bẫng àiïím àûúåc lûu trûä trong cú súã dûä liïåu àûúåc liïn
kïët vúái web site.
Dẩy hổc
Trong cấc ûáng dng dẩy hổc dûåa trïn cưng nghïå web, thưng tin
àûúåc trònh bây thûúâng tinh tïë vâ cố chiïìu sêu hún lâ trong cấc ûáng

dng àâo tẩo. Cấc mưëi liïn kïët lâ mùåt mẩnh ca web, tuy nhiïn
chng cố thïí lâ mưåt sûå gêy rưëi cho cấc hổc sinh tûâ trang trònh bây
chđnh. Nïëu chng ta cho phếp ngûúâi àổc liïn kïët àïën cấc tâi
ngun web khấc ngoâi web site ca chng ta, chng ta nïìn nhốm
cấc liïn kïët trong trang nây cấch biïåt khỗi phêìn thưng tin chđnh.
Thưng thûúâng ngûúâi àổc mën in thưng tin trïn web vâ sệ àổc
chng sau nây. Chng ta nïn cung cêëp cho hổ mưåt phiïn bẫn "in"
riïng, trong àố cấc trang riïng biïåt, ngùén sệ àûúåc gưåp lẩi thânh
mưåt trang dâi.
Giấo dc
Cấc àưåc giẫ tûå hổc hỗi, tûå khấm phấ sệ bûåc mònh vúái phong cấch
thiïët kïë quấ thu gổn, quấ trònh tûå. Thưng thûúâng cấc àưåc giẫ
nhốm nây thûúâng cố trònh àưå cao. Thiïët kïë mưåt cêëu trc uín
chuín, cố tûúng tấc, khưng àún àiïåu lâ l tûúãng àưëi vúái cấc àưåc
giẫ nây, do rêët khố àoấn àõnh chđnh xấc ch àïì nâo sệ àûúåc quan
HÛÚÁNG DÊỴN XÊY DÛÅNG WEB SITE 7
têm nhêët àưëi vúái mưåt giấo sû hay vúái mưåt sinh viïn, k sû. Thiïët
kïë cng phẫi cho phếp truy nhêåp nhanh àïën mưåt phẩm vi rưång cấc
ch àïì, vâ thûúâng cng rêët phong ph vúái cấc liïn kïët àïën cấc
thưng tin cố liïn quan, trïn web site ca chng ta hay trïn cấc
web site khấc. Cấc danh sấch dẩng text ca cấc liïn kïët cng rêët
thđch húåp cho cấc mc lc, bẫn chó sưë vò chng àûúåc nẩp xëng
nhanh, àêìy à thưng tin, nhûng cho nhốm àưåc giẫ nây lẩi dïỵ chấn,
vâ thïë cêìn cố hònh ẫnh àưì hoẩ thiïët kïë àểp, thay àưíicng cấc
minh hoẩ ài kêm thưng tin. Thúâi gian truy nhêåp khưng thïí dûå
àoấn àûúåc, nhûng thûúông ngùỉn hún cấc site cho àâo tẩo, giấo dc
vò àưåc giẫ thûúâng khêín cêëp. Lûåa chổn cho in êën cng lâ bùỉt båc
phẫi cố cho cấcàưåc giẫ nây.
Tham khẫo
Cấc web site tham khẫo àûúåc thiïët kïë tưët cho phếp ngûúâi àổc

nhanh chống ài thùèng vâovêën àïì, tòm cấi hổ cêìn vâ sau àố dïỵ
dâng in hóåc lûu giûä cấi hổ tòm thêëy. Thưng thûúâng thưng tin
khưng phẫi lâ cấc "cêu chuån", do àố cêëu trcca nố hoân toân
khưng cố trònh tûå. Cêëu trc menu, nưåi dung nhêët àõnh phẫi àûúåc
tưí chûác cêín thêån àïí hưỵ trúå tòm kiïëm , thu nhêån nhanh, dïỵ lûu giûä
cấc file, in êën khi cêìn. Cêìn giûä cấc hònh ẫnh àưì hoẩ nhỗ àïí thúâi
gian nẩp xëng nhanh, vâ chng ta cng nïn nghiïn cûáu, ấp dng
phêìn mïìm tòm kiïëm thay vò chó cung cêëp mưåt danh sấch cấc liïn
kïët. Thúâi gian liïn kïët câng ngùỉncâng tưët.
HÛÚÁNG DÊỴN XÊY DÛÅNG WEB SITE 8
Chûúng II
Thiïët kïë giao diïån
Khấi quất
Cấc àưåc giẫ ca web khưng chó xem thưng tin, hổ tûúng tấc vúái nố
theo cấch thûác múái khưng nhû cấc tiïìn lïå trong viïåc thiïët kïë tâi
liïåu giêëy. Giao diïån ngûúâi dng àưì hoẩ (GUI) ca hïå thưëng, cưång
thïm cấc tûúng tấc êín d, hònh ẫnh vâ cấc quan niïåm àûúåc sûã
dng àïí chuín tẫi mổi tđnh nùng, thưng tin lïn mân hònh, vâ trẫi
qua thúâi gian cấc àùåc th trûåc quan ca cấc thânh phêìn giao diïån
àưì hoẩ vâ sûå tûúng tấc chûác nùng hoấ àậ tẩo nïn nết àùåc trûng
"nhòn thêëy vâ cẫm nhêån" ca cấc trang web cng cấc mưëi liïn kïët
hypertext. Thiïëtkïë àưì hoẩ vâ cấc hònh ẫnh "k hiïåu" trûåc giấc
khưng chó àïí lâm àểp trang web - àưì hoẩ trúã thânh mưåt phêìn àûúåc
tđch húåp ca kinh nghiïåm cầưåc giẫ àưëi vúái web site ca chng
ta. Trong cấc tâi liïåu cố ẫnh lêỵn nhau, khưng thïí hoân toân tấch
rúâi thiïët kïë àưì hoẩ vúái thiïët kïë giao diïån.
Trang Web àưëi lêåp vúái thiïët kïë tâi liïåu thưng thûúâng
Àẩi àa sưë nhêån thûác hiïån tẩi ca chng ta vïì thưng tin cố cêëu trc
bùỉt ngìn tûâ viïåc tưí chûác cấc quín sấch, tẩp chđ xët bẫn àõnh
kàậ àûúåc in vâ cưng tấc chó sưë hoấ thû viïån, cấc hïå thưëng phên

loẩi àûúåc phất triïín quanh cấcêën bẫn àố. "Cấc tiïu chín vïì hònh
thûác" ca cấc cën sấch trong thïë giúáinối tiïëng Anh àậ àûúåc thiïët
lêåp cng nhû cưng nhêån rưång rậi; cấc hûúáng dêỵn chi tiïët cho viïåc
toẩ mưåt cën sấch cố thïí tòm àổc trong cấc quín nhû The
Chicago Manual of Style. Mổi àùåc àiïím cho mưåt cën sấch, tûâ mc
lc àïën ch thđch, chó sưë àậ àûúåc rt ra qua hâng thïë k, vâ ngûúâi
àổc trûúác kia cng àậ phẫi àưëi diïån vúái cấc vêën àïì tưí chûác hïåt nhû
ngûúâi àổc bêy giúâ ca cấc tâi liïåu àa phûúng tiïån (hypermedia).
Cën Kinh thấnh nùm 1456 ca Gutenberg thûúâng àûúåc trđch dêỵn
nhû cën sấch hiïån àẩi àêìu tiïn, tuy thïë cng phẫi sau khi phất
triïín mẩnh viïåc xët bẫn cng hún 100 nùm kinh nghiïåm thò viïåc
HÛÚÁNG DÊỴN XÊY DÛÅNG WEB SITE 9
àấnh sưë trang, chó sưë, mc lc cng nhû cấc trang bòa múái trúã
thânh àùåc àiïím routine cho cấc cën sấch. Cấc tâi liïåu web tûúng
tûå nhû vêåy, cng phẫi trẫi qua sûå phất triïín vâ sûå chín hoấ cấch
thûác thưng tin àûúåc tưí chûác, thûåc hiïån úã dẩng àiïån tûã.
Cấc tiïìn lïå trong in êën
Mùåc d cấc tâi liïåu àa phûúng tiïån trïn mẩng àûa ra cấc thấch
thûác múái cho nhûäng nhâ thiïët kïë thưng tin, àẩi àa sưë hûúáng dêỵn
chng ta cêìn àïën àïí thiïët kïë, tẩolêåp, lùỉp rấp, hiïåu chónh vâ tưí
chûác mưåt media phong ph, àa dẩng vïì cùn bẫn khưng khấc so vúái
thûåc tïë trong cưng viïåc ca nhâ xët bẫn. Àa sưë trang web cố thïí
àûúåc tẩo ra ph húåp vúái cấc qui ûúác cho hònh thûác biïn têåp vâ tưí
chûác vùn bẫn ca The Chicago Manual of Style. Nhiïìu àiïìu chng
ta cêìn biïët vïì phûúng phấp tẩo cấc tâi liïåu rộ râng, bao quất, nhêët
quấn cố thïí àổc trong cấc hûúáng dêỵn nhû Xerox Publishing
Standards: A Manual of style and Design. Àûâng bõ lẩc trong cấc
trang web lẩ thûúâng mâ bỗ qua cấc chín mûåc cú bẫn ca thiïët kïë
àưì hoẩ cng nhû biïn têåp.
Hậy lâm cho cấc trang web ca chng ta àưåc àấo

Cấc trang World Wide Web khấc sấch vâ cấc tâi liïåu khấc úã mưåt
nết cú bẫn: cấc mưëi liïn kïët siïu vùn bẫn cho phếp ngûúâi àổc truy
nhêåp àïën mưåt trang web àún lễ khưng cêìn àïën lúâi nối àêìu hay tûåa
àïì. Àiïìu nây thûúâng cố nghơa lâ cấc àêìu trang, chên trang ca
trang web sệ phûác tẩp, nhiïìu thưng tin hún cấc trang in trïn giêëy.
Cố thïí lâ vư l, bìn cûúâi khi lùåp lẩi cấc thưng tin bẫn quìn, tấc
giẫ, thúâi gian xët bẫn úã têët cẫ cấc trang sấch, nhûng mưåt trang
web riïng lễ thûúâng cêìn àïën nhûäng thưng tin nây vò cấc trang àún
lễ cố thïí chó lâ mưåt phêìn nhỗ ca cẫ web site chng ta cố mâ àưåc
giẫ àố cố thïí nhòn thêëy. Vêën àïì tẩo cấc trang web àưåc àấo khưng
chó cố àưëi vúái cấc trang web. Cấc bấo chun àïì, tẩp chđ, àa sưë cấc
bấo ngây àïìu lùåp lẩi thúâi gian phấthânh, sưë bẫn tẩi phêìn àêìu hay
cëi tûâng trang vò hổ biïët àưåc giẫ ca hổ thûúâng cùỉt cấc bâi bấo,
hóåc photocopy cấc trang tûâ tẩp chđ vâ cêìn thưng tin trđch dêỵn àïí
theo dội ngìn gưëc ngun bẫn ca cấc bâi.
HÛÚÁNG DÊỴN XÊY DÛÅNG WEB SITE 10
Cho cấc khố khùn khi tẩo cấc web site vûâa dïỵ sûã dng, vûâa àêìy à
nưåi dung, chiïën lûúåc thiïët kïë tưët nhêët lâ ấp dng nhêët quấn mưåt sưë
qui ûúác thiïët kïë cú bẫn trong mổi trang web ca chng ta. Cấc
thânh phêìn cú bẫn ca mưåt tâi liïåu khưng phûác tẩp, nố cng
chùèng lâ gò so vúái cưng nghïå Internet. Nố rêët giưëng vúái àiïìu àûúåc
giẫng trong mưåt lúáp bấo chđ: ai, cấi gò, khi nâo vâ úã àêu.
Ai
Ai àang nối? Cêu hỗi nây thêåt cú bẫn, vâ thưng tin thûúâng àûúåc
àẫm bẫo àïën nưỵi cấctấc giẫ ca web thûúâng bỗ qua phêìn tin quan
trổng nhêët mâ mưåt àưåc giẫ cêìn àïën àïí àấnh giấ ngìn gưëc, lai lõch
ca tâi liïåu: ai àang nối cho tưi? D trang web cố xët phất tûâ mưåt
cấ nhên hay tûâ mưåt viïån nghiïn cûáu, cng ln phẫi thưng bấo
cho ngûúâi àổc ai àậ tẩo trang web àố. Cún thấccấc web site truìn
bấ thưng tin khưng chđnh xấc, hún nûäa lûâa gẩt vïì tai nẩnmấy bay

TWA 800 lâ tưåt vđ d sưëng àưång ca vêìn àïì thưng tin khưng ngìn
gưëc hóåc khưng xấc àấng sệ nhanh chống trúã nïn trưåi hún, lêën ất
cåc àiïìu tra vâ kïët lån chđnh thưëng.
Cấi gò
Mổi tâi liïåu àïìu cêìn tiïu àïì dïỵ hiïíu àïí gêy sûå ch ca àưåc giẫ,
nhûng trong nhiïìu trûúâng húåp àùåc biïåt àưëi vúái cấc trang web, ëu
tưë cú bẫn nây lẩi cûå k quan trổng. Tiïu àïì lâ cấi àêìu tiïn cấc àưåc
giẫ ca cấc trang World Wide Web nhòn thêëy khi cấc trang àûúåc
nẩp dêìn xëng. Trong cấc trang nhiïìu hònh ẫnh àưì hoẩ, tiïu àïì lâ
cấi duy nhêët mâ ngûúâi ta cố thïí nhòn thêëy trong thúâi gian chúâ ẫnh
àûúåc nẩp lïn trang web. Ngoâi ra, tiïu àïì lâ phêìn vùn bẫn sệ àûúåc
chûúng trònh duåt sûã dng nhû mưåt "àấnh dêëu trang" nïëu àưåc
giẫ chổn nố àïí àûa vâo danh sấch ghi nhúá. Mưåt tiïu àïì khưng sất
thûåc, tưëi nghơa, hóåcmưåt tiïu àïì quấ k thåt sệ khưng gip
ngûúâi àổc nhúá àûúåc tẩi sao hổ lẩi cho trang web nây vâo danh sấch
lûu trûä.
HÛÚÁNG DÊỴN XÊY DÛÅNG WEB SITE 11
Khi nâo
Tđnh húåp thúâi lâ mưåt ëu tưë quan trổng trong viïåc àấnh giấ toân
bưå mưåt tâi liïåu. Chng ta lâm thưng tin trong thúâi àẩi mâ mổi tâi
liïåu giêëy àậ àẫm bẫo: bấo, tẩp chđ, vâ hêìu nhû mổi quan hïå thû tûâ
vùn phông àậ àûúåc xấc àõnh ngây thấng. Do àố chng ta hậy àïì
ngây thấng cho mổi trang web, vâ thay àưíimưỵi khi tâi liïåu àûúåc
cêåp nhêåt. Àiïìu nây àùåc biïåt quan trổng àưëi vúái cấc vùn bẫn online
dai vâ phûác tẩp mâ chó àûúåc cêåp nhêåt tûâng phêìn, tuy vêåy àiïìu nây
cng cố thïí khưng à nưíi bêåt cho cấc àưåc giẫ vậng lai, khưng
thûúâng xun. Thưng tin vïì doanh nghiïåp, cấc bẫn hûúáng dêỵn,
thưng tin vïì sẫn phêímvâ cấc tâi liïåu k thåt dûúái dẩng trang
web nïn cố thïm thúâi gian àûúåc sûãa chûäa, cêåp nhêåt lẩi.
Núi nâo

World Wide Web lâ mưåt àõa àiïím duy nhêët cố chiïìu thưng tin cûåc
lúán nhûng lẩi cố đt chó dêỵn rộ râng vïì võ trđ thûåc sûå ca tâi liïåu.
Nhêën vâo mưåt liïn kïët web, chng ta cố thïí kïët nưëi àïën mưåt web
server úã Sydney (c) hay Chicago (M) hóåc mưåt núi nâo àố trïn
Internet rưång lúán. Nïëu bẩn khưng thưng thẩo lùỉm trong viïåc phên
tđch àõa chó Internet (URL), thêåt khố khùn àïí xấc àõnh tâi liïåu
àang thûåc sûå nùçm úã àêu. Sau cng àêy chđnh lâ World Wide Web,
vâ cêu hỗi tâi liïåu àïën tûâ àêu àưi khi khưng thïí tấch khỗi cêu hỗi
tâi liïåu nây ca ai. Chng ta nïn ln ln thưng bấo cho àưåc giẫ
chng ta àang úã àêu, cng vúái (nïëu nố thđch húåp) cấc thưng tin vïì
doanh nghiïåp, viïån, cú quan ca chng ta.
Nïn kïët húåp àõa chó ca trang ch (home URL) đt nhêët úã cấc trang
chđnh trong web site ca chng ta àïí tẩo thån tiïån cho viïåc thûåc
hiïån cấc kïët nưëi àïën chng ta. Mưåt khi àưåc giẫ lûu cấc trang nhû
mưåt file text hóåc in ra giêëy, cấc mưëi liïn kïët cố thïí sệ bõ mêët ài.
Cấc phiïn bẫn múái ca mưåt sưë trònh duåt chđnh cố thïm tđnh
nùng tûå àưång thïm àõa chó vâo cấc banr in, nhûng rêët nhiïìu àưåc
giẫ khưng sûã dng cấc àùåc tđnh nêng cao nây. Vâ àa sưë chng ta
bêy giúâ cố hâng ni bẫn in cấc trang web, khưng dïỵ gò tòm lẩi àõa
chó ca mưåt tâi liïåu nâồố.
HÛÚÁNG DÊỴN XÊY DÛÅNG WEB SITE 12
Chng ta hậy sûã dng nhêët quấn tiïu àïì, cấc thưng tin ph trúå
nhû tïn sûã hûäu, thúâi àiïím cêåp nhêåt vâ đt nhêët mưåt liïn kïët àïën
trang ch trong mổi trang web ca chng ta. Nïn àùåt àõa chó ca
trang ch lïn mưåt sưë trang chđnh trong web site ca chng ta.
Thïm cấc thânh phêìn cú bẫn nây vâ chng ta àậ thûåc hiïån àûúåc
90% con àûúâng àïí cung cêëp cho cấc àưåc giẫ ca chng ta mưåt giao
diïån web cố thïí hiïíu àûúåc.
Thiïët kïë giao diïån cú bẫn
Thiïët kïë hûúáng túái ngûúâi sûã dng

Giao diïån àưì hoẩ cho ngûúâi sûã dng (GUI) àûúåc thiïët kïë nhùçm cho
ngûúâi dng àiïìu khiïín trûåc tiïëp ma tđnh ca hổ. Ngây nay, ngûúâi
sûã dng u cêìu mưåt mûác àưå hoân hẫo ca mổi thiïët kïë giao diïån
àưì hoẩ, kïí cẫ cấc trang web. Mc àđch lâ cung cêëp mổi cêìn thiïët
cho têët cẫ àưåc giẫ quan trổng ca chng ta, mư phỗng cưng nghïå
web cho mổi mong chúâ ca hổ, vâ khưng bao giúâ àôi hỗi ngûúâi àổc
chó àún giẫn lâ lâm theo mưåt giao diïån mâ àùåt nhûäng cẫn trúã
khưng cêìn thiïët lïn con àûúâng ca hổ.
Àêy lâ núi nghiïn cûáu ca chng ta vïì cấc nhu cêìuvâ têm l hổc
khấch hâng lâ nhûäng ëu tưë quët àõnh. Khưng thïí thiïët kïë cho
mưåt àưåc giẫ vư danh mâ chng ta khưng biïët àïën cấc u cêìu ca
ngûúâi àố. Chng ta nïn tẩo cấc kõch bẫn mêỵu cho cấc nhốm àưåc
giẫ àang tòm kiïëm thưng tin trïn web site ca chng ta. Mưåt àưåc
giẫ cố kinh nghiïåm tòm mưåt mêíu tin nhêët àõnh cố àûúåc gip àúä
hay cẫn trúã búãi thiïët kïë ca chng ta? Mổt àưåc giẫ múái cố bõ lng
tng trûúác mưåt hïå thưëng menu phûác tap? Thûã nghiïåmcấc thiïët kïë
ca chng ta vâ nhêån cấc phẫn hưìi tûâ àưåc giẫ lâ phûúng phấp tưët
nhêët àïí tòm ra cấc tûúãng thiïët kïë cho phếp àưåc giẫ nhêån àûúåc cấi
hổ mën tûâ web site ca chng ta.
HÛÚÁNG DÊỴN XÊY DÛÅNG WEB SITE 13
Cấc gip àúä àõnh hûúáng rộ râng
Vúái thûåc tẩi ca cưng
nghïå web, àa sưë àưåc
giẫ tûúng tấc vúái cấc
trang web bùçng cấch
thûåc hiïån cấc liïn kïët
giûäa cấc tâi liïåu. Vêën
àïì ch ëu ca giao
diïån trong cấc web
site lâ àưåc giẫ khưng

thûác àûúåc hổ àang úã àêu trong tưí chûác thưng tin. Cấc biïíu tûúång
nhêët quấn, dïỵ hiïíu, cấc lûúåc àưì àưì hoẩ àưìng nhêët vâ bẫn khấi quất
(àưì hoẩ hay vùn bẫn), mân hònh tưíng húåp cố thïí cho àưåc giẫ sûå tin
tûúãng lâ hổ cố thïí tòm thêëy cấi hổ tòm mâ khưng lậng phđ thúâi
gian.
Àưåc giẫ phẫi ln cố khẫ nùng quay trúã lẩi trang ch vâ cấc àiïím
ch chưët trïn web site ca chng ta. Cấc liïn kïët cú bẫn nây nïn
cố trïn mổi trang web ca chng ta, nố thûúâng lâ cấc nt êën àưì
hoẩ vúái hai mc àđch: tẩo cấc mưëi liïn kïët cú bẫn vâ giptẩo mưåt
biïíu tûúång àưì hoẩ thưng bấo cho àưåc giẫ biïët hổ vêỵn côn àang úã
trong web site ca chng ta. Vđ d, trïn web site ca Netscape,
thanh biïíu tûúång sau àêy cố tẩi cëi mưỵi trang web:
Àûúåc thu gổn tûâ hònh ẫnh lêëy tẩi: home.netscape.com
Thanh nt êën hay àûúåc sûã dng (cho nhiïìu lûåa chổn trong mưåt
diïån tđch nhỗ), cố thïí àoấn trûúác (cố úã têët cấc chên trang), vâ tẩo
mưåt àùåc tđnh àưìng nhêët cho mổi trang web ca Netscape site.
Khưng cố trang cëi cng (dead-end)
Mổi trang web nïn cố đt nhêët mưåt liïn kïët.
Cấc trang "dead-end" - cấc trang khưng
mốcnưëi àïën cấc trang khấc trong cng
site - khưng chó lâ mưåt sûå thêëtvổng vúái
àưåc giẫ, chng thûúâng lâm mêët khẫ nùng
àûa àưåc giẫ àïën vúái cấc trang khấc trong
web site ca chng ta.
HÛÚÁNG DÊỴN XÊY DÛÅNG WEB SITE 14
Cấc trang web thûúâng àûúåc àûa ra khưng cố lúâi tûåa àêìu: àưåc giẫ
thûúâng tẩo hay ài theo cấc liïn kïët thùèng àïën cấc trang cêët sêu
trong cêëu trc ca web site. Do vêåyhổ cố thïí khưng bao giúâ nhòn
thêëy trang ch (Homepage) hóåc cấc thưng tin múã àêìu trïn we
site ca chng ta. Nïëu cấc trang phđa dûúái ca site khưng cố cấc

liïn kïët quay lïn, vïì trang ch hóåc quay lẩi menu, àưåc giẫ thûåc
chêëtlâ bõ loẩi khỗi viïåc truy nhêåp àïën cấc phêìn côn lẩi ca web
site.
Cho phếp truy nhêåp trûåc tiïëp
Mc àđch lâ cung cêëp cho àưåc giẫ thưng tin hổ cêìn vúái đt bûúác nhêët
vâ vúái thúâi gian ngùỉn nhêët. Àiïìu nây cố nghơa lâ chng ta cêìn
thiïët kïë cêëu trc thưng tin hiïåu quẫ nhêët, giẫm tưëi àa cấc bûúác
qua hïå thưëng menu. Cấc nghiïn cûáu vïì giao diïån chó ra rùçng àưåc
giẫ thđch cấc menu mâ cố tûâ 5 àïën 7 liïn kïët, vâ àưåc giẫ cng thđch
đt mân hònh dây dùåc cấc lûåa chổn hún lâ nhiïìu trang vúáicấc menu
àún giẫn.
Bẫng sau àêy cho thêëy chng ta khưng cêìn nhiïìu mûác menu àïí
tẩo nïn mưåt sưë lûúång lúán lûåa chổn:
Dẫi thưng vâ ẫnh hûúãng
Àưåc giẫ khưng chõu àûång thúâi gian trïỵ dâi. Cấc nghiïn cûáu nhên
tưë con ngûúâi cho thêëưëi vúái àa sưë cưng viïåc tđnh toấn, ngûúäng ca
sûå mêët tấc dng lâ khoẫng 10 giêy. Cấc thiïët kïë trang web mâ
khưng thđch húåp vúái tưëc àưå truy nhêåpmẩng ca àưåc giẫ sệ chó lâm
cho hổ thïm thêët vổng. Nïëu àưåc giẫ chó lâ mưåt ngûúâidẩo chúi web
bònh thûúâng sûã dng modem tưëc àưå 28.8 kbps qua àûúâng àiïån
thoẩi, thêåt dẩi dưåt àùåt mưåt ẫnh lúán (kđch thûúác) lïn trang web, àưåc
giẫ sệ khưng à kiïn nhêỵn chúâ àïën khi ẫnh àûúåc nẩp xëng. Thïë