Chương 14: Vấn đề con người trong triết học Mác - lênin pot

Ch¬ng XIV
Vấn đề con người trong
triết học Mác - Lênin
HỌC
Bản chất con người.
Quan niệm về con người trong triết học trước Mác.
1.1. Quan niệm về con người trong triết học phương Đông.
- Phật giáo: Con người là sự kết hợp danh và sắc, đời sống con người
trên trần thế là tạm bợ, cuộc sống vĩnh hằng ở “Niết bàn”.
- Nho giáo: Giải thích con người trên cơ sở đạo đức .
+ Khổng Tử:”Tính tương cận, tập tương viễn”.
+ Mạnh Tử : “duy thiện”.
+ Tuân Tử: “Duy ác”.
- Lão giáo: Con người sinh ra từ “Đạo”, nên phaỉ sống “vô vi”
1.2. Quan niệm về con người trong triết học phương Tây.
HỌC
Trong triết học Hy Lạp cổ đại, con người là tiểu vũ trụ.
Triết học Tây âu trung cổ xem con người là sản phẩm của thượng đế.
Triết học Tây âu Phục hưng - cận đại đề cao vai trò trí tụê con người,
xem con người là thực thể có lý tính.
Triết học cổ điển Đức đề cao con người và vai trò hoạt động của con
người.
+ Hêghen : Con người là hiện thân của “ý niệm tuyệt đối”, con người có
khả năng nhận thức giới tự nhiên.
+ Phoiơbắc: Con người là sản phẩm của giới tự nhiên, là thực thể biết tư
duy”.
Triết học trước Mác xem xét con người một cách trừu tượng, tuyệt đối
hoá mặt tinh thần hoặc thể xác con người, tuyệt đối hoá mặt sinh học mà
không thấy mặt xã hội của con người.
HỌC
2. Quan niệm của triết học Mác - Lênin về bản chất

con người.
21. Con người là thực thể thống nhất giữa mặt sinh vật
và mặt xã hội.
Con người
Sinh
Vật
Xã
hội
HỌC
2.2. Trong tính hiện thực của nó bản chất con người là tổng hoà
những quan hệ xã hội.
Không có con người trừu tượng, thoát ly hoàn cảnh lịch sử-xã hội.
Con người luôn xác định, sống trong một điều kiện lịch sử cụ thể và
con người bị những điều kiện lịch sử xã hội đó chi phối.
2.3. Con người là chủ thể và là sản phẩm của lịch sử.
Xã
hội
Tự
Nhiên
Con người
HỌC
II. quan hệ giữa cá nhân và xã hội.
khái niệm cá nhân: Là một con người cụ thể, sống trong một xã hội
nhất định và được phân biệt với các cá nhân khác thông qua tính
đơn nhất và phổ biến.
khái niệm nhân cách: chỉ bản sắc độc đáo, riêng biệt của mỗi cá
nhân, là nội dung và tính chất bên trong của mỗi cá nhân
-Các yếu tố ảnh hưởng đến nhân cách:
Nhân
cách

Thế giới quan cá
nhân
Tiền đề sinh học
Xã hội
Nhà trường
Gia đình
HỌC
3. quan hệ giữa cá nhân và xã hội
3.1. mối quan hệ giữa cá nhân và tập thể.
HỌC
3.2. Quan hệ giữa cá nhân và xã hội
Cá nhân
Xã hội
III. Vai trò quần chúng nhân dân và cá nhân trong lịch sử.
khái niệm quần chúng nhân dân và vai trò của quần chúng nhân dân.
1.1. khái niệm:
quần chúng nhân dân là bộ phận có cùng chung lợi ích căn bản, bao
gồm những thành phần, những tầng lớp và những giai cấp, liên
kết lại thành tập thể d-ới sự lãnh đạo của một cá nhân, tổ chức
hay đảng phái nhằm giải quyết những vấn đề kinh tế, chính trị,
xã hội của một thời đại nhất định.
HỌC
-
khái niệm quần chúng nhân dân bao gồm các bộ phận
sau:
Quần
chúng
nhân
dân
Những nguời sản xuất ra của cải

vật chất và các giá trị tinh thần
Những bộ phận dân cư chống
lại giai cấp thống trị
Những giai cấp, tầng lớp
thúc đẩy sự tiến bộ xã hội.
HỌC
1.2. Vai trò quần chúng nhân dân
quan điểm phi Mác xít: Không giải thích đúng vai trò quần chúng
nhân dân.
quan điểm triết học Mác - Lênin: quần chúng nhân dân là chủ thể
sáng tạo chân chính ra lịch sử, vì:
Vai trò
quần
chúng
nhân dân
Là lực lượng sản xuất cơ bản của xã hội,
trực tiếp sản xuất ra của cải vật chất - cơ
sở của sự tồn tại, phát triển của xã hội.
Là động lực cơ bản của mọi cuộc cách
mạng xã hội.
Là người sáng tạo ra những giá trị văn hoá
tinh thần.
HỌC
2. khái niệm lãnh tụ và vai trò của lãnh tụ
2.1. Khái niệm:
Vĩ nhân: là những cá nhân kiệt xuất, trưởng thành từ phong trào
quần chúng, nắm bắt được nhứng vấn đề căn bản nhất trong một
lĩnh vực nhất định của thực tiễn và lý luận.
Lãnh tụ: Là những vĩ nhân, là người có các phẩm chất sau:
Lãnh

tụ
Có tri thức khoa học uyên bác, nắm bắt đ-
ợc xu thế vận động của dân tộc, quốc tế,
thời đại.
Có năng lực tập hợp quần chúng, thống
nhất ý chí và hành động của quần chúng
vào nhiệm vụ của dân tộc, quốc tế, thời đại
Gắn bó mật thiết với quần chúng nhân dân,
hy sinh quên mình vì lợi ích của dân tộc,
quốc tế và thời đại.
HỌC
2.2. Vai trò của lãnh tụ.
Nhiệm
vụ của
lãnh tụ
Tổ chức lực lượng để giải quyết
những mục tiêu cách mạng đề ra.
Định hướng chiến lược và hoạch
định chuơng trình hành động
cách mạng.
Nắm bắt xu thế của dân tộc, quốc
tế và thời đại.
HỌC
Vai trò
của
lãnh tụ
Thúc đẩy hoặc kìm hãm tiến
bộ xã hội.
Sáng lập các tổ chức chính trị
xã hội, là linh hồn của các tổ

chức đó.
Lãnh tụ chỉ có thể hoàn thành
nhiệm vụ của thời đại mình, không
có lãnh tụ cho mọi thời đại.
HỌC
3. quan hệ giữa quần chúng nhân dân và lãnh tụ.
Quan hệ giữa quần chúng nhân dân và lãnh
tụ
Khác biệtThống nhất
Không có phong
trào quần chúng
không có lãnh tụ.
Không có lãnh tụ
phong trào quần
chúng dễ thất bại
Thống
nhất
trong
mục đích
và lợi ích
quần
chúng
nhân dân
quyết định
sự phát
triển xã
hội .
Lãnh tụ
thúc đẩy
sự phát

triển của
lịch sử.
HỌC
4. ý nghĩa phương pháp luận.
ý
nghĩa
Phê phán các quan điểm duy
tâm, siêu hình về lịch sử.
Quán triệt bài học nước “lấy
dân làm gốc”
Chống tệ sùng bái cá nhân
HỌC