Giáo trình QUẢN LÝ BẢO TRÌ CÔNG NGHIỆP - Phần 7 docx

TRNG I HC S PHM K THUT HNG YÊN
Biên son: Lê Vn Hiu
Email:
27
6. PH TÙNG VÀ QUN LÝ TN KHO
6.1. M u
Qun lý ph tùng tt sm bo kh nng sn sàng khi có nhu cu thay th.
Quy trình lu kho thng nh sau:
Trong thc t có nhng tình hung sau ây i vi hàng hoá xut nhp kho:
Nu hàng vào =hàng ra thì không có hàng lu kho.
Nu hàng vào < hàng ra thì thiu hàng lu kho.
Nu hàng vào > hàng ra thì tha hàng lu kho.
Nu hàng mua vào mà không có hàng ra thì hàng bng.
6.2. Nhng vn  v ph tùng ti các nc ang phát trin
Nhóm vn  1.
- Tình trng chính tr có thã thay i k t khi mua máy, thit b. Nhà cung cp 
mt nc mà quan h vi nc ca công ty mua máy không còn nh xa na. Do
ó các công ty mua máy có th b thiu thông tin và không mua c ph tùng
thay th.
- Ngoi t không  mua ph tùng t nhà cung cp.
- Các lut l và chính sách hi quan có th khá phc tp, phin phc, làm kéo dài
thi gian lu kho hàng hoá.
Nhóm vn  2
- Máy móc, thit b c quá và công ty ch to không tip tc sn xut nhng thit b
này hoc không còn sn xut nhng ph tùng cho thit b này na.
- Công ty ch to không còn hot ng na hoc ã c chuyn nhng cho công
ty khác.
- Công ty ch to máy không mun cung cp ph tùng hoc cung cp ph tùng vi
thi gian giao hàng quá dài hoc giá quá cao.
- Công ty ch to máy không mun chuyn giao các bn v và thông tin khác  ch

to ph tùng.
Nhóm vn  3
- Không có công ty trong nc nào có th ch to ph tùng t kích thc hoc 
chính xác theo yêu cu.
- Vt liu  gia công không có sn trên th trng ni a.
Hàng vào
Kho
Hàng ra

TRNG I HC S PHM K THUT HNG YÊN
Biên son: Lê Vn Hiu
Email:
28
- Các bn v vi nhng c tính k thut v vt liu, dung sai, ch lp, x lý
nhit,… không y .
- Các c s vt cht  tân trang, phc hi, không có sn.
Vn  chung nht là các bn không có thi gian  suy ngh làm th nào  gii
quyt nhng vn  nêu trên hoc nu có suy ngh thì cng không có thi gian  làm
bt c vic gì hoc ch có rt ít thi gian  gii quyt.
6.3. Các ph tùng chin lc
Các ph tùng chin lc có nhng c m sau ây:
- Có s lng tiêu th ít.
- Thiu thng kê v mc tiêu th.
- Có các h hng thng là ngu nhiên và không th bit trc c.
- Có các chi phí phát sinh do thiu ht thng là cao vì thi gian ch dài.
- Các chi phí phát sinh do thiu ht ch yu là tn tht doanh thu.
6.4. Ví d v tiêu chun hoá
Trong mt kho ph tùng,  bi 6210 c lu tr và các loi sau ây luôn sn sàng:
- Thit k bình thng.
- Z ( có np che bng thép mt bên ).

- 2Z ( có np che bng thép 2 bên ).
- RS ( có np che bng nha mt bên ).
- 2RS ( có np che bng nha hai bên ).
Nh vy là có nm loi khác nhau. Sau khi tiêu chun hoá còn li các loi sau:
- 2Z.
- 2RS
Hoc ch còn li mt loi: 2Z.
6.5. D toán chi phí tn kho ph tùng hang nm
Chi phí tn kho ph tùng hang nm thng bao gm:
- Chi phí tr li vn u t mua ph tùng 15%
- Chi phí c nh 3,1%
+ Thuê mt bng + Bo him.
+ Khu hao. + in
+Bo trì + iu hoà không khí
- Bo him hàng hoá 0,1%
- Lng và các chi phí xã hi 4,8%.
- Chi phí cho trang thit b ph tr 0,3%.
+ Khu hao

TRNG I HC S PHM K THUT HNG YÊN
Biên son: Lê Vn Hiu
Email:
29
+ Tr lãi.
- Chi phí hành chính 7,0%.
+ Ph tr + Linh tinh
+ Vn chuyn
- Nhn hàng và kim tra cht lng 2,3%.
- Chi phí do vt t không s dng hoc lu kho quá nhiu 2,4%.
Tng cng 35%.

( ca tng giá tr ph tùng mi nm)
6.6. ánh s ph tùng
Trc khi mt h thng qun lý bo trì c thc hin trong nhà máy, cn phi
thit k mt h thng ánh s n v.
n v c hiu là mt thit b, b phn thc hin mt chc nng c lp. Ví d,
máy bm, cn trc , máy nén, mch iu khin, nhit ,…
Mã s n v có th là s hoc ch hoc va có ch va có s.
Quy lut chung là a vào h thng ánh s càng ít thông tin càng tt bi vì càng
nhiu thông tin thì càng khó cp nhp h thng ánh s.
T mã s n v có th tìm thy thông tin v mi chi tit ca n v nh:
- Bo trì phòng nga
- Các bn v
- Tài liu k thut
- Ph tùng
- Các chi tit bo trì
- Thi gian ngng máy
* Cách thông thng nht  ánh s mt n vì là thit k theo kiu phân cp.
* nh cao nht ca cu trúc này chính là nhà máy.
* Nhà máy c chia ra thành:
- Phòng ban, phân xng, dây chuyn sn xut, dy nhà….
- n v
- Cm hoc nhóm
- B phn /chi tit
* Mã s ph tùng là duy nht và không nên là thành phn ca mã s n v,

TRNG I HC S PHM K THUT HNG YÊN
Biên son: Lê Vn Hiu
Email:
30
* Các mã s nên c thit k sao cho:

- Tránh trùng nhau
- D hiu
- n gin trong qun lý
- Phù hp vi h thng km soát tn kho ang dung.
* Các s này có th c nh hng theo
- S xê ri
- Nhà cung cp hoc nhà ch to
- Mã s máy hoc mã s n v
- Nhóm
- Nhóm công ngh
* Nhng quy lut c bn khi ánh s ph tùng:
Quy lut 1
Thit k mã s n v n gin, càng ít thong tin càng tt.
Nhà máy
Hình 6.2
.
Mô hình qun lý ph tùng trong nhà máy
Phân xng 1
Phân xng 2
Phân xng3
p 1
p 2
p 4, cm
m
1
m
2
m
3
p 5, chi tit

Chi tit
4021
Chi tit
4022
Chi tit
4023
p 3, n v
n v
020101
n v
020102
n v
020103
Khu vc
0101
Khu vc
0102
Khu vc
0103
Khu vc
0201
Khu vc
0202
Khu vc
0203
Khu vc
0301
Khu vc
0302
Khu vc

0303

TRNG I HC S PHM K THUT HNG YÊN
Biên son: Lê Vn Hiu
Email:
31
Quy lut 2
Thit k mã s n v ngn gn càng ít ký t càng tt.
Quy lut 3
ng bao gi liên kt mã s n v vi mã s ph tùng.
Quy lut 4
ng bao gi liên kt mã s n v vi mã s k toán
Quy lut 5
ng dùng chung mã s n v vi mã s bn v
Quy lut 6
Gn mt bng mã s trên n v  ln và d trông thy. bng mã s nên có kích
thc khong 300 mm x 100 mm.
Quy lut 7
t bng mã s úng ch trên thit b, m bo vn còn  ó khi có mt s b
phn c thay th.
6.7. Qun lý tn kho bo trì
Chn chi tit
- Quan trng i vi sn xut
- Chi phí bo trì gián tip ln nu thit b này không có trong kho, thi gian t
hàng quá lâu… (nhng thit b làm vic vi cng  cao, dùng chung cho nhiu máy).
Chn s lng
- 25% nu thit b liên quan n sn xut
- 20% i vi thit b iu khin.
- 10 % i vi thit b in t.
6.8. S lng t hàng kinh t

S lng t hàng kình t ph thuc vào nhng yu t sau ây:
Chi phí lu kho
- Chi phí tr lãi trên giá tr vt t tn kho
- Chi phí vn hành.
- Chi phí bo him.
- Chi phí do mt mát và h hng.
Chi phí t hang (tính bng ng / ln)
- Chi phí t chc u thu, in n n hàng. kim soát giao hàng …
- Chi phí vn chuyn.
- Chi phí nhn hàng, kim tra cht lng, kim tra hoá n

TRNG I HC S PHM K THUT HNG YÊN
Biên son: Lê Vn Hiu
Email:
32
6.9. Công thc WILSON
Hình 6.3. Mi quan h gia s lng và chi phí tn kho
Công thc Wilson dùng  tính s lng t hàng kinh t:
Q=
BU
PN
.
2
Trong ó N- lng tiêu th (s lng /n v thi gian)
P- chi phí t hàng
B- giá n v
U- chi phí lu kho (%)
Q- s lng t hàng tói u
Ví d: mt công ty mua 5000 chi tit ca mt loi ph tùng nào ó mi nm. H
thy rng s lng t hàng thích hp là 1000 chi tit trên mt ln t hàng ngha là 5

ln mt nm.
Chi phí phu tùng là 4 triu ng trên 1 chi tit
Chi phí t hàng là 2 triu ng trên ln t hàng
Chi phí lu kho là 30%
Nu bn là ngi ph trách mua hàng thì v mt kinh t:
1. Bn nên mua vi s lng bao nhiêu mi ln t hàng
2. Mi nm bn s tit kim c bao nhiêu nu bn mua theo s lng  ngh
thay vì mua 1000 chi tit mi ln t hàng.
Bài gii
1. tính s lng t hàng kinh t
Áp dng công thc Wilson:
- Lng t hàng ti u Q=
4000000.3,0
200000.5000.2
=129.1
- Chn s lng t hàng Q = 129 chi tit
Chi
ph í
Chi phí lu kho
Chi phí t hàng
S lng t hàngS lng t hàng kinh t

TRNG I HC S PHM K THUT HNG YÊN
Biên son: Lê Vn Hiu
Email:
33
- S ln t hàng N = 5000/129,1 = 38,7
- Tính s tin tit kim c
- S tin tit kim c tính toán và th hin trong bng sau ây
Bng so sánh

Cách 1: Q
1
= 1000
( chi tit 1 ln t hàng)
Cách 2: Q
2
= 129
(chi tit 1 ln t hàng)
Chi phí t hàng
(ng) 2.000.000 x 5 = 10.000.000
(5000/129)x 2.000.000
= 77.520.000
Chi phí lu kho
(ng)
30% x 1000 x 4.000.000
= 1.200.000.000
30% x 129 x 4.000.000
= 154.800.000
Tng chi phí
(ng)
1.210.000.000 232.320.000
S tin tit kim
(ng)
1.210.000.000 – 232.320.000 = 977.680.000
Lu kho trung bình
(chi tit)
0,5 x 1000 = 500 0,5 x 129 = 65
6.10. Các trng hp làm tng lng tn kho ph tùng
- Chi phí mt mát do ngng sn xut.
- Thiu tiêu chun hoá ph tùng.

- Không chú ý úng mc n s lng tn kho hay s lng t hàng.
- Thiu nhà cung cp  gn và quen thuc.
- Kích c và tình trng ca các thit b sn xut.
- Các nhu cu m bo cho vic lp k hoch bo trì.
- S lng nh công vic c gii quyt bng cách hp ng bên ngoài.
- Chi phí do kh nng không sn sàng cao.
6.11. Các trng hp làm gim lng tn kho ph tùng
- Ngân sách không sn sàng.
- Chi phí mt bng cao.
- Dch v t các nhà cung cp tt.
- Thi gian ngng máy không thng xuyên hoc không quan trng.
6.12. Các dng thit b lu kho
- Nhng thit b c s dng thng xuyên nh bc n nh, bu lông,…
- Nhng thit b ít thay th, thng là vi s lng nh.

TRNG I HC S PHM K THUT HNG YÊN
Biên son: Lê Vn Hiu
Email:
34
Trng hp 1: ng vi loi thit b ã s dng ( nhiu máy s dng loi thit b
này).
Trng hp 2: Nhng thit b i vi nhng máy ging nhau. Trong trng hp
này ta phi xác nh s ph tùng cn lu kho ti thiu.
6.13. Các u im ca kho tp chung
- Cn ít ngi qun lý kho hn.
- Tránh trùng lp.
- D kim soát tn kho hn.
- Gim chi phí.
- Dch v áp ng phù hp hn.
- Kim soát và giám sát chi phí tt hn.

- S dng các khong không gian hiu qu hn.
- Lp k hoch cho các công vic bo trì ln hoc quan trng d dàng hn.
6.14. Các u im ca kho phân tán
- i li ít hn và ch nhân viên bo trì ít hn.
- kim soát tt hn.
- D ly ún ph tùng hn.
6.15. Nhng yu t cn chú ý khi b trí mt bng nhà kho
- Kho phi có mt  in y cao.
- Công vic bc d, vn chuyn càng ít càng tt.
- Các ph tùng phi d tìn thy.
- H thng k tt nht thng là h thng không cn k nào c.
- S lng chi tit.
- Các loi thit b bc d, vn chuyn.
- Hình dng, trng lng ca vt t và mt s yêu cu c bit khi lu kho.
- Cách thc a hàng vào và ly hàng ra khi kho.
- Các hot ng kim soát và qun lý cht lng, xác nhn n t hàng, óng gói
và tháo bao gói.
- Bo trì và châm bình in xe nâng.
- B phn qun lý và nhân viên.
- Các iu kin lu thông, an toàn.
- Phòng cha sn, du m, nhiên liu.
6.16. Phân b kho
- Kho nên phân b  ni:

TRNG I HC S PHM K THUT HNG YÊN
Biên son: Lê Vn Hiu
Email:
35
+ Thun li cho vic vn chuyn ph tùng khi xut hoc nhp.
+ Thun li cho vic i li ca các nhân viên qun lý kho.

+ Hp lý  nhân viên bo trì n ly ph tùng.
+ Có khon cách hp lý vi các phân xng sn xut.
6.17. Kích thc kho
C 1500 chi tit thì cn không gian khong 100 m
2
và 25%  m rng v sau.
6.18. Các yêu cu v nhà kho
- Ti trng trên nn.
- Các ca s.
- Các ca ln.
- H thng thông gió.
- H thng iu hoà không khí (m bo nhit  và  m yêu cu).
- H thng in.
- H thng nc.
- H thng bo v, báo ng.
-H thng phòng cháy cha cháy.
6.19. Các yêu cu v nhân s
S lng
(chi tit)
Yêu cu nhân s
(ngi)
S lng
(chi tit)
Yêu cu nhân s
(ngi)
2000
4000
6000
8000
01

02
05
06
10000
20000
25000
07
08
10
6.20. Các tài liu v k thut
6.20.1. Gii thiu
 thc hin các mc tiêu ca bo trì, cn phi s dng mi phng tin sn có.
Toàn b h s tài liu, hoá n chi tr, chính sách quan h i vi các xí nghip
bên ngoài và quan trng nht là vic qun lý các chi tit thay th trong kho mt cách y
, chi tit và hp lý.

TRNG I HC S PHM K THUT HNG YÊN
Biên son: Lê Vn Hiu
Email:
36
6.20.2. H s
Phi phân bit rõ h s chung và h s liên quan n tng thit b. Trc khi 
cp ti các nguyên tc ca h s, cn xác nh trc tên gi ca chúng. ây là bc cn
thit  thu thp và hình thành thông tin mt cách có hiu qu.
H s chung
H s chung bao gm tài liu v k thut, chuyên môn ( các tp chí k thut, s
tay k thut, các bài báo cáo trong hi tho, sách k thut, các biu mu,…) tài liu v
các trang thit b, ph tùng và nhng thit b thông thng:
- Tt c các tiêu chun, quynh (áp dng trên c nc và ti riêng xí nghip).
- Catalogue ca công ty : Catalogue các trang thit b c bit, các loi vt liu và

các chi tit thay th, d phòng.
- Catalogue ca nhà cung ng các thit b thông thng nh : c vít,  bi, xéc
mng, giong,…
Tên ca các loi thit b
 to thun li cho vic bo trì, mi thit b và tài sn ca xí nghip u phi
c kim kê, sp xp và cp mã s da trên tên gi ca chúng. Chính các tên gi ó
giúp ta xây dng và sp xp các h s máy, h s k thut ca các thit b.
Ngoài ra, các tên gi còn là bc khi u  lp ngân sách bo trì, lp mt
chng trình bo trì phòng nga, lit kê nhng công vic trong mt hp ng bo trì và
nói chung là c s  xác nh các phng pháp bo trì.
Do vy trc tiên cn phi lp ra danh sách thng kê y  toàn b tài sn và
thit b nm trong nm trong trách nhim ca b phn qun lý bo trì: có th loi ra khi
danh sách này mt s thit b vn phòng, thit b phòng thí nghim, các phng tin di
chuyn nh xe c hoc các tài sn c bit,…vì chúng không thuc chc nng bo trì ni
b.
Sau ó ta có th tin hành chun b mã hoá các thit b: nguyên tc thì rt a dng
vì còn tu thuc vào loi thit b và cách s dng thit b, c bit tu thuc vào các thit
b này c lp c nh hay không c nh.
Thit b c nh
Vic phân b này ging nh trong k toán, thit b c phân chia nh sau:
- Theo xng hoc các nhóm sn xut, thông thng trong nhng nhà máy ln,
máy móc c nhóm li theo các xng.
- Theo nhóm bo trì ca mi xng, có ngha là phân loi theo các chi tit ging
nhau trong các máy móc. Ví d nh các chi tit b n mòn ging nhau do cách s dng
ging nhau phân chia nh vy giúp ta tp trung gii quyt các công vic bo trì ng thi
bit rõ thi gian hot ng ca các máy có liên quan ti nhau. Mi vic nh vy s c
thc hin mt cách có h thng.

TRNG I HC S PHM K THUT HNG YÊN
Biên son: Lê Vn Hiu

Email:
37
- Tt c u nhm mc ích
* n gin hoá vic theo dõi các thit b.
* Xác nh phng pháp bo trì thích hp vi vic s dng máy
* Nm c toàn b công vic bo trì thích hp vi vic s dng máy.
* Nm c toàn b công vic bo trì và d phòng cn phi c thc hin
khi sn xut tm ngng.
* Phân chia công vic bo trì thit b, các chi phí c nh và chi phí thay i
theo tin trình ca hot ng sn xut.
- Theo chc nng ti mi nhóm bo trì
Vic phân chia phi c gn lin vi công vic mã hoá tên gi. Tu thuc vào
vic mã hoá, tên gi ca thit b có th c trình bày nh sau:
- Mt danh sách tóm tt các xng phân theo nhóm sn xut ( kèm mã s xng).
- Mt hoc nhiu biu mu phân theo xng c xp theo th t tng ng vi
phân on trong sn xut.
- Mi biu mu u có lit kê
* Nhóm bào trì
* Các nhim v bo trì tng ng
* Danh sách các chi tit hoc các cm chi tit có liên quan ti các nhim v bo trì
- Thit b không c nh (hoc có th di chuyn c)
i vi các công ty mà thit b luôn luôn phi chu s thay i t ch này sang
ch khác theo yêu cu sn xut, nên chia và sp xp chúng theo nhóm máy, tc là không
sp xp theo kiu thng kê k toán.
Nên phân loi theo:
- Nhóm máy có các c im ging nhau
- Các loi máy trong nhóm
- Tên sn xut i vi mi loi máy
- Kiu ca mi nhà sn xut
Và khi trình bày ta s chia ra làm hai phn:

- Danh sách thit b phân theo nhóm máy, loi máy, nhà sn xut và kiu máy
- Danh sách thit b phân theo xng hoc nhóm sn xut.
6.20.3. Các chi tit cn thng kê và t tên
* Phân loi
Cn phân bit rõ ràng gia các chi tit cn t tên và các chi tit ã có tên, mã s
trong Catalogue.
* Phân loi các chi tit thay th.
Mi chi tit có trong thit b s ln lt có kh nng là chi tit cn thay th.

TRNG I HC S PHM K THUT HNG YÊN
Biên son: Lê Vn Hiu
Email:
38
Vic bo rì ôi khi òi hi chúng ta phi t ch nhng chi tit c bit ví d trong
các trng hp sau:
- i vi chi tit cn có các ph tùng nh , giong, dây cáp,  lp ráp.
- Khi sa cha cn có danh sách và chi tit thay th và dng c phc v cho công
viêc.
- Nhng ph tùng i kèm  cùng lúc thay th cho nhiu b phn.
- Nhng chi tit thông thng có c tính k thut và cách s dng ging nh chi
tit cn thay th do ngi s dng yêu cu s c dùng thay th vì lý do trong kho
không có y  các chi tit…thông thng ó là các chi tit tng ng và phù hp.
- Các chi tit c lu chn thay th theo cm  m bo mt tính nng c bit
nào ó ca máy( trong trng hp này vic ánh du là cn thit.
- Nên thay th bu lông ai c theo cm s tin li hn là thay th tng cái mt.
- Các chi tit  sa cha,…
* Chi tit theo catalogue
Các chi tit này ã có sn mã s do nhà sn xut t ra hay theo mt tiêu chun
nht nh
* Chi tit sp xp theo k hoch

Các chi tit do ngi s dng quy nh mt cách c lp và c th, trong ó có
tham kho tài liu nh k hoch, danh mc, các c tính riêng hay theo tiêu chun ca
công ty.
* Các chi tit có kh nng sa cha và ph hi.
Các chi tit có kh nng phc hi ( xét trên khía cnh k thut và kinh t)
* Các chi tit không có kh nng sa cha và phc hi
Các chi tit không còn kh nng phc hi (xét trên khía cnh k thut và kinh t)
6.20.4. H s thit bi
* H s thit b bao gm:
- H s k thut: Là các tài liu k thut c sp xp theo kiu máy: ó chính là
“Chng minh th” ca thit b.
- Lý lch máy: Là các h s liên quan ti tình trng làm vic ca máy do tp th
hay cá nhân lp ra. Nó bao gm nhiu phiu theo dõi cho mi máy; ây chính là tài liu
theo dõi tình trng thit b.
* H s k thut
H s này gm toàn b tài liu và thông tin liên quan ti cùng mt kiu máy bao
gm:
- Các thông tin  nh dng máy: Mô t v kiu máy, thông tin v sn xut, các
c tính k thut chung, danh sách các máy cùng kiu, phiu k thut.

TRNG I HC S PHM K THUT HNG YÊN
Biên son: Lê Vn Hiu
Email:
39
- Danh mc tài liu ca h s k thut.
- Lit kê các thay i, ci tin ã thc hin trên máy móc. c bit tt c các tài
liu liên quan ti vic lp t và bo trì có kèm theo catalogue các chi tit máy cùng thay
th theo biu  hình cây din t các h hng ( nu có) nu c xp trong h s này.
Tài liu này c s dng khi ngi ta mun tin hành bo trì ( phc hi, sa
cha) hoc khi mun giám nh thit b.

6.20.5. Bng xp loi tài liu
Bng sau ây hng dn ni  tài liu trong công ty. Chính t b h s k thut
y , xác nh phân theo loi máy s cho phép ta theo dõi thit b có hiu qu. Có th
xp các tài liu theo bn loi tu theo mc ích s dng:
- Các tài liu s dng nhm mc ích tìm hiu thông tin trc khi có quyt nh
mua thit b.
- H s cn s dng khi vn hành máy,
- H s bo trì,  ti các ni ang tin hành công tác bo trì.
- H s  d kin các thit b thay th.
H s k thut
Thông tin ban u
S dng Bo trì Thay th
Bng câu hi dành cho vic
gói thu……………….
Phiu nhn dng……….
Phiu k tht ………
S  nguyên lý chung …
S  khi ……………….
S  chc nng và các loi
s  khác ……………….
Hng dn lp t ………
Hng dn s dng ……
Hng dn bo trì ……….
Câtlogue các chi tit ri…
Ch dn khi cn thay i….
x
x
x
x
x

x
x
x
x
x
x
x
x
x
Chú ý : Bt buc phi có phn hng dn i vi tt c các máy móc nguy him.
Hng dn này phi phù hp vi danh sách tên thit b, vi s  máy, s  nhà xng,
vi hng dn lp t, hng dn s dng và hng dn bo trì và an toàn.
Có thính kèm phiu này các n t hàng hoc mua thit b, tên nhà sn xut cùng vi
a ch, kiu máy và s máy, nm sn xut, c m k thut, u kin giao nhn và bo
hành…